Proeve eener theorie der Nederduitsche poëzy
(2002)–O.C.F. Hoffham–
Auteursrechtelijk beschermd§. 77. Rymlooze vaerzen zyn geene vaerzenRymlooze vaerzen zyn geene vaerzen; want zy kunnen niet gezongen worden (§. 5.): 't zyn ligchaamen zonder ziel (§. 25.): ze zyn alzins ongerymd, want ‘averechtsche rymklanken, als men een goede sluiting van het vaers verwacht, stooten onze oren geweldig, en het woord ongerymd is daarom gebezigd, om zodaanige voorstellen, welker onwaarheid even tastbaar is, als zy tegen alle aangenomen begrippen aanloopen, en dus aanstootelyk zyn, uittedrukken’ (De Rhapsodist, Deel I, bl. 457) Ga naar voetnoot490. | |
[pagina 164]
| |
En Holberg merkt te recht aan, dat de woorden rym en rymen met verstand van eenerlei betekenis zyn geworden. Dus uit hy zich: ‘Men zegt: daar is rym noch reden in; (sans rime sans raison) 't rymt niet: 't is ongerymde praat: hier word het rym met het verstand gelyk gestelt, want ongerymde praat is 't zelve als zotte klap’ (De Deensche wysgeer, Deel II) Ga naar voetnoot491. En verlangt men nog bewys, dat rymlooze vaerzen geene vaerzen zyn? Hoor zelf, hoe laf, hoe naar een vaers u klinkt in 't oor
Wanneer 't het rym ontbeert. Welaan, ik zal 't eens wagen
In maat iets rymeloos uwe aandacht voor te dragen.
‘Kwiryn, die oude schalk, bedriegt al wie hy kent.
`Klitander slyt zyn jeugd by dobbelspel en drank.
`Geen dommer kinkel dan Frontyn komt u te voren.
`'t Is wind al wat Lucil wil voor geleerdheid venten.
`Neraan verdraait het recht, door loos bedachte reên.
`Florinde leeft verslaafd aan haar' onkuischen lust.
`Aanschouw in Harpax 't beeld des allersnoodsten schrapers.
`En lees de huichlary uit Cleons wezenstrekken.
`Tartuffe ...’ Doch genoeg, Gy geeuwt reeds, zo 'k niet
mis:
Ik zelf val ook in slaap: weet ge iets dat drooger is?
Maar voeg 'er 't rymwoord by, dan zal 't u niet vervelen:
Beproef eens of 't u dus niet beter 't oor zal streelen.
‘Kwiryn vertoont by elk zich vrindelyk van aard.
`Klitander is een knaap die 't nutte en 't vrolyk' paart.
`Frontyn laat door geen drift zyn stil gemoed verstooren.
`'t Schynt alles pit en merg wat ons Lucil laat hooren.
`Hoe wonder fyn word door Neraan het recht bepleit!
`Florinde, gul van hart, leeft in gezelligheid.
`Wat schrander overleg houd Harpax in zyn zaken!
`Hoe weet ons Cleon door zyn' ernst het hart te raken!’
(Nomsz, Mengelwerken, bl. 189
enz.)
Ga naar voetnoot492
| |
[pagina 165]
| |
Waarlyk, ongerymd zal wel eeuwig ongerymd blyven! Wat heeft men ondertusschen, (om van sommigen onzer nabuuren niets te gewaagen) wat heeft men van die nieuwerwetsche zogenaamde poëeten onder ons te oordeelen, die den rymloozen vaerstrant der Grieken en Romeinen in Neêrland pogen in te voeren? Rymelaars kan men ze niet heeten, wyl zy het rym geheel verwerpen; maar uit even dien hoofde kan men hen ook niet dichters noemen: althans hunne zielloze regels zyn slechts afgekapt en danssend prosa. Men mag wel met J. Lutkeman uitroepen: Wat word ons Neêrland wys! Wat heeft men 't ver gebragt!
Nooit wierd voorheen zo schoon, zo wel, als nu gedacht!
(Poëzy, bl. 229)
Ga naar voetnoot493
Trouwens, voor grillige narheden is men nooit zeker, en Dus ziet men, die de kunst ontbeeren, schipbreuk lyden,
Op vreesselyker klip, dan die zy wilden myden.
(Pels, Dichtkunst, bl. 2)
Ga naar voetnoot494
|
|