Logo DBNL
Proeve eener theorie der Nederduitsche poëzy (2002)

Proeve eener theorie der Nederduitsche poëzy

(2002)–O.C.F. Hoffham–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

§. 75. Het rymen is een zeer moeijelyke arbeid

Het rymen is een zeer moeijelyke arbeid. Om zich hiervan te overtuigen, heeft men alleenlyk Boileaus tweede satire te leezen. En waarlyk, geen arbeid is bezwaarlyker dan die van het hardnekkig rym met de reden te paaren:

 
La raison dit Virgile, et la rime Quinault.
 
(Boileau, Satire II, v. 20) 469

Dit ervaaren alle rymers: Vondel schreef elders:

 
En nu een havik jaeght de bloode duiven voor.
 
(Ovidius Herschep., bladz. 343) 470

‘Jaagt een havik de duiven voor of na?’ vraagt Huydecoper, by de beoordeeling van dit vaers (Proeve enz., bl. 482) 471; en, vervolgt hy: ‘De reden zegt na, maar het rym eischte voor: 't verschil is wat groot.’ En over dit onderwerp is oneindig veel te zeggen.

Men kan zich ondertusschen zeer ligt een begrip van de moeijelykheid der rymery vormen, als men slechts gadeslaat, met welken arbeid de poëeten zelven die kunst vergelyken. By voorbeeld, somtyds met het lastig werken van den weever (§. 91.):

 
Ach! kende gy den angst, den onbeschryfbren last,
 
Die iemand, als hy mild op hombaars is vergast,
 
Op 't rymgetouw ervaart -- --
 
(A. de Haen, Mengeldichten, bl. 376) 472

somtyds met den blokkenden arbeid van den schoenmaaker, die op de leest werkt:

 
Of moet ik Flakkus lier met ongeleerde vingeren
 
Misbruyken, en 't Latyn van zulk een' grooten geest
 
Onkundig schoeijen op een Nederduitsche leest;
 
(Proeve van Dichtoeffening, enz., bl. 171) 473

en elders:

 
U die ons vaak de ziel ontrukt door uwe vaerzen,
 
En rustig voortreedt, op geen Sofoklesche laerzen,
 
Maar eigen maaksel en op eigen leest gestelt.
 
(F. Greenwood, Gedichten, Deel II, bl. 34) 474

Somtyds met den vermoeijenden arbeid van het

ploegen; en Apollo, in eigen persoon, zegt tot onze dichters en dichteressen:

 
Ploegt, onbezweeken, in myn vruchtbre lettervelden
 
Zo zal ik uwen lof de volgende eeuwen melden;
 
(Inwyding van den Amsteldamsche Schouwb.) 475

of:

 
Laat zich uw zangeres tot eedler kunstwerk voegen,
 
Dan zulk een' misthoop, vol van walging, om te ploegen.
 
(A. de Haen, Mengeldicht., bl. 84) 476

Somtyds met den afsloovenden arbeid van het smeeden:

 
Myn kracht bezwykt, en hyght voor yder deel,
 
terwyl ik smede een keten, een juweel
 
Van tienmaal tien en effen half zo veel
 
Vergulde schakelen.
 
(Vondel, Poëzy, Deel I, bl. 452) 477

Ook gewaagt Pels van het smeeden en hersmeeden der vaerzen:

 
-- -- schrap het uit;
 
Of smeê het, en hersmeê 't zo lang, tot dat het stuit.
 
(Dichtkunst, bl. 44) 478

Uit hoofde nu van den zwaaren arbeid der poëeten en rymeren, komen zy zo dikmaals zweetend voor. By voorbeeld:

 
Ik, min begaeft, met moeite u vaerzen wy,
 
Vergaert als geur van een Matynsche by,
 
Gezogen uit den tym te Tiroly <Tivoly>,
 
Met moeite en zweeten.
 
(Vondel, Poëzy, Deel I, bl. 441) 479

En wien is het wel onbekend

 
-- -- dat menig groot poëet
 
By zyn verheven werk van angst en wanhoop zweet,
 
Zyn handen wringt, zyn muts verzet, en honderd schachten
 
versnyd, of stukken kaauwt, eer hy in zyn gedachten
 
Een rymwoord vinden kan -- -- --
 
(Nomsz, Meng., bl. 188) 480

Op den moeijelyken arbeid van het rymen slaan sommige zinspreuken der poëeten; by voorbeeld: Nil volentibus arduum, Constantia et labore, Kunst wordt door arbeid verkregen 481, vooral ook het motto van Mozes 482 dichter:

 
Door tyd en vlyt word veel verricht:
 
De kunst maakt zwaren arbeid ligt.

Vorige Volgende