Proeve eener theorie der Nederduitsche poëzy

[p. 6]

§. 1. Het prosa is de taal aller menschen

Het prosa is de taal aller menschen; want alles wat gedacht, gezegd of geschreven kan worden, is prosa: en gelyk de burgerlyke Edelman langer dan veertig jaaren had prosa gesproken (Moliere, Bourgeois Gentilhomme, Act. II, Sc. 4) ³, zonder zulks te weeten, zo zyn alle menschen, ook huns ondanks, geborene prosaïsten. Het prosa is derhalve de spraak der natuur.

Men noemt het prosa welspreekendheid, met betrekking tot den uitgekipten styl des redenaars, en men kan prosa over het geheel, en welsprekendheid in het byzonder, onderscheiden, gelyk men vrouwenmelk en koemelk onderscheid. Vooral noemt men het prosa den maateloozen en ongebonden' styl, onrym, ondicht, onvaers; alles in tegenstelling der poëzy en der vaerzen. In deez' laatsten zin voert het prosa zynen oorsprongklyken naam, (prosa oratio, quasi prorsa oratio) ⁴ zo men wil, van daar, dat zyne rede onafgebroken, achtervolgend en in volle regels word geschreven.

Het prosa, als simpele spraak der natuur, heeft voorts dit kenmerk dat het slechts geuit, maar niet opgesneden, uitgesproken, maar niet gezongen, kan worden.

3 Molière (1622-1673), Le Bourgeois gentilhomme (1670). In de vierde scène van het tweede bedrijf ontdekt Monsieur Jourdain dat hij proza spreekt: ‘Par ma foi! il y a plus de quarante ans que je dis de la prose sans que j'en susse rien’.

4 Latijn: prorsus, rechtuit, voorwaarts.