|
| |
| |
| |
Vrundt-Spiegel.
| |
I. Handelingh. 1. Wtcomste.
Aristippus, Gisippus, Titus, Spaer-noy, Selden-thuys.
Ghy voelt nu by u selfs o waerde lieve jeught
Wat ons geleertheyt gheeft, ghy voelt nu wat een vreught,
In't hert en in't gemoet de wetenschap kan geven,
Daer d'ongeleertheyt steedts seer ongerust doet leven.
Ick heb u meghedeylt van't geen ick heb ghehadt,
Als namentlicken siet van eenen sulcken schat
Die waer ghy staet oft gaet by wien ghy ooc moght komen
V noch door vier noch swaert en sal zijn afgenomen,
Het gelt en 'tgroote goet kont ghy licht worden quijt,
De wetenschappe doch thoont altijt wie ghy zijt,
En helpt u weder op een veel verscheyden wijsen,
Dies moetmen boven 'tgoet de leering altijt prijsen.
Een Wijsman welgheleert van d'ongheleerde schilt
Alst wel ghetemde paert van d'onghetemde wilt,
Zoo dat een arm wijs man veel beter word bevonden
Als wel d'onwijs' al heeft hy menich dusent ponden:
Den eenen en ghebreeckt niet anders dan het gelt
Den andren doch, al 'tgeen den mensch verheft en stelt
Tot een heer boven al d'onredelijcke dieren.
Dies seg ick overluyt ghy beyde mijn scholieren
Wel gelucksalich zijt, dewijl ghy niet alleen
Het gelt en goet en hebt, by velen heel ghemeen
Maer noch daer neven 'tgeen het dier maeckt tot een mensche
| |
| |
V en gebreeckt nu niet dies ick alleenlick wensche
Dewijl Gysippus nu verandert zynen staet,
En dat ghy Tite med' uyt mijnder scholen gaet,
Dat ghy te geener tijt en tredet uyt de palen
Des deuchts, hoe wel d'ondeucht u daer van socht te halen
Maect dat de wulpsheyt quaet oft wel de gulsicheijt
Dewyl dat menich gast daer dore wort verleyt,
V doch tot geender tijt onthelsen met verlanghen,
Mits ghy van de fortuyn veel gaven hebt onfangen,
Want 'tleven dat zy ons voorhouden als seer goet
Wel voor een wyle tijts genoechlick is en soet,
Doch als de mensch gevoelt wat hem is overkomen,
Zoo siet hy dat zijn goet door haer is wech genomen:
Begeeft sich ooc daer na dus geldloos tot het quaet
Tot leugen, tot bedroch, tot stelen, tot verraet,
Tot straetschendinge med' als moorder achter landen
Dwelc hem brengt om den hals door straf met grooter schanden.
Volgt liever het gebot van Genius en maeckt
Dat ghy de goy begeert en best, opinie raeckt,
Bidt haer seer ernstelick dat s'eer zy van u scheyden
Dy door den rechten pat ter saligheyt geleyden.
Ter wylen leeft en kint elckandren nu voortaen
Ghelijck ghy 'tselve doch tot noch toe hebt ghedaen.
Gysippe gy voor al naer u beloofde trouwe
Die corts gheschieden sal, sult leven met u vrouwe
Ghelijck als dat betaemt, in deughden liefd' en eer.
Dit zy ghenoech gheseyt, 'tis tijt dat ick nu keer
Naer huijs, der clocken slach my roept tot mijnder scholen
Let u noch iets voortaen en latet niet verholen,
Maer comt vry onbeschaemt versoeckt my mynen raet,
Mijn huijs mijn schole me voor u steedts open staet
| |
| |
Ick wil u t'alder tijdt zeer garen onderwysen.
V reden waerde Heer en is niet om volprysen,
Ick danck u dusent-fout van tgheen ick heb geleert.
Ghy hebt in my 'tverstant verlichtet en vermeert
Dies ic mijn meester danck met herten ende sinnen.
Op dat het u wel ga, bemint men sal u minnen.
| |
I. Handelinge, 2. Verschooninge.
Gysippus, Titus, met hare knechten.
Wat docht u Tite vriendt en schiept ghy gheen vermaeck
In dese leste les? voorwaer des menschen spraeck
Met redenen ghesticht werct wonderlijcke dingen.
Iae vriendt by na en kond, ick mijn ghemoet niet dwinghen
Zo had zijn tongh mijn hert getreft tot inden grondt.
Ic wensche dat hy blijf met vreughden en gesont
Tot veler nut en heijl noch langen tijt van jaren.
Ic hop' oock dat wy hem met zyne gryse haren
Voor ooghen selen sien so langh ons leven duert,
Want hy steets menigh mensch recht na de deuchden vuert.
Maer segt Gisippe vriendt, ick hoorde hem vertellen,
Dat uwe vrienden u int houwlick willen stellen,
Wat ist doch voor een deur dat u wordt toegheseyt?
En machmen haer niet sien? ick bid dat ghy my leijt
Ter plaetsen daer zy is, en wilt dit niet weerleggen.
Ken can o waerde vriendt het self u niet ontseggen
| |
| |
Ick gaen nu nae haer toe dus volcht vry onbeschaemt
Sophroniam sult ghy sien en spreken soo't betaemt.
Ick volge treet voor in den stoutrick sal ic slachten
Ghy knechten gaet naer huys g'en hoeft ons niet te wachten.
| |
I. Handelinghe 3. Wtcomste.
Selden-thuys, Spaernoy.
De Bruygom sal hem in der haest ter baen slaen
Om met zijn Bruyt te spoyen na de kerck,
Dit is wel stil en dier ghegaen int werck,
Ken hebbet selfs tot noch toe niet gheweten,
Ons maerte Verneemal die alle secreten
Naer haer vermeten opt duymken vast heeft,
Naer dese Roos, niet eens ghetast heeft.
Hoe sal zy luysteren met open ooren.
| |
| |
tSou wel behooren,
Maer oft wy maet oock yet sullen kryghen?
Dat gaept als een hoven laet ons slechts swygen
Daer en is geen twyfel de saeck en lijt geen last,
V meester siet wel hoe dees broeck u past
Daer diende voor al een patroon na ghenomen,
En sout ghy hier me ter Bruyloft komen
'Twaer schande voorwaer uwen baes is t'eel.
Ken vrage daer niet naer al segt ghy noch so veel,
Want uwen Rock dient oock voorwaer ter eeren
Zoo men d'achterste wil na vooren toe keeren,
Wy hebben beyde wel wat nieus van doen.
Ken wil geen kleet ten zy opt nieu fatsoen,
Want ick voortaen de platte buycken prijse,
De schouderen breet op de Fransche wijse
Daer op seer net veel koordekens gheboort.
Ick bid u maet, dat ghy u niet en stoort
Al waert wat minders ghy moet u lyden
Siet ick salt den baes segghen by tyden,
En krijgh ick niet so wort hy my quijt,
Ick moete nu dagelijcx hooren 'tverwijt
Tot mijnder spijt daer komt pantrock ghestreken
En wil ick eens de Vrijsters aenspreken
Met my zy steken den draeck over al
Ia segghen plat uyt datmen my sal
| |
| |
Bevinden heel mal in alle mijn saken,
Om dat ick juijst het kleet laet maken
Op d'out fatsoen, daer ick beter kan,
Doch ick salt versien, want 'tkleet maeckt den man
Ick wed' ick kryghe dan vrysters met hoopen.
Ia met kudden selen s'u na loopen
Ghelijck de hondt recht na de cluppel doet.
Gelooft vry maet, ick heb noch goeden moet,
Kost ick my slechts wat veysen voor de lieden
My sou eer langh al wat goedts geschieden:
Wie weet noch watter nu korts ghebeurt,
By wijn en bier men selden truert,
Men spreeckt op bruyloft al bruylofs reden.
Holla daer comt den baes aenghetreden
Laet ons verschoyen eer hy ons siet.
Bylo langher te blyven en dient ons niet.
| |
1. Handelinghe, 4. Uerschooning.
Gisippus. Sophronia. Titus.
Sophronia mijn lief macht dan oock zijn so laet?
Mijn lieve waerde lief men moet wel seggen jaet
Dewijl ons Maget stracx de kloc heeft hooren slagen,
't Is een seer helder weer, en oock so zijn de daghen
Al vry wat veel ghelenght in dese lentens tijt.
Hier by so dient ghevoeght als 'tlief zijn liefste vrij
| |
| |
Met soete redekens vol woorden van genuchten
Zo wil ghemeynelick Saturnus snel vervluchten,
Sulck minnaer doch elaes en vindt den tijdt niet cort
Die van zijn liefste lief te zeer verstooten wordt,
Want hy in dusent anxt altijt thooft heeft vol sorgen.
So seg ick u adieu Sophronia tot morgen,
De Heer bewaer u lief oock u geselschap mede
O overschoone blom leeft langhen tijdt in vrede.
V minnelick ghelaet mijn herte gans doorwondt.
Vriendt Tite gaet ghy me?
Gaet voor ick volgh terstont.
| |
I. Handelinge 5. Uerschooninge.
Titus.
O ongheluckigh mensch, hoe ben ick dus vermant
Waer is de liefde nu, waer is nu mijn verstant
Vergeet my so de deugt in Cremes huijs ontfangen?
Heb ick na mynen vriendt nu langer geen verlangen,
Gisippi vriendtschap groot heeft my veel eers gedaen
Sal ick de selve nu niet langer gade slaen,
Denct Tite wat ghy doet, denct wat ghy wilt beginnen,
Gy mint, wie mint gy doch? ghy stelt al uwe sinnen
Op eene die alree den genen heeft ghetrout
Die u van herten lieft en voor zijn broeder hout,
't Waer beter dat ghy haer als suster mind' in eeren
En socht dees liefde blindt uyt u ghedacht te keeren.
| |
| |
Dies u begeerte dwinght en breydelt uwen lust
Die doch onredlijck is en stelt u hert gherust
Wilt liever uwen sin aen een alsulcke leggen
Daer uwen besten vriendt niet tegens en kan seggen,
Want al ist saeck dat ghy 'tversoeck verkryghen mocht
Zoo hebt ghy voor de deucht niet dan onmin ghewrocht,
Ick mercke tis also, dies wil ick oock verkiesen
Dat ic veel liever wil 'tlief als den vriendt verliesen
En setten het ghemoet der liefden gans hier van
Holla wat segg' ic daer, Sophronia ken kan,
Mijn jonckheyt is te teer Cupido veel te machtich
En zyne wetten med' in alles veel te crachtich,
Siet door u schoonheyt groot en minnelijck gelaet
Lief uwen naem alleen soo diep gheschreven staet
In 'therte 'twelck hier rust bereet voor u te sterven
Dat ick te geener tijt u hulp en kan ghederven:
En oft Gysippus schoon het deerlijck lyden merckt
Dwelck dit blint goyken strengh soo vierich in my werckt,
Sou my mijn beste vriendt hier neven noch bedroeven
daer ic elendich mensch wel hulp en troost sou hoeven?
Ken hoop dat nimmermeer, zijn hert en zijn gemoet
Ten zy dan dat ick mis, te mywaerts is te goet.
Maer Tite tis zijn lief hy mint de selve mede
Ia s'is hem schoon belooft, wat dunckt u sticht dit vrede?
Zoo ghy die had getrout en dat Gysippus quaem
Om haer, al waer't u vrou waer u dit aenghenaem?
Hier op en heb ic niet nochtans ten mach niet baten
Want ick en kan haer doch uyt mynen sin niet laten
Mijn leden werden slap 'tghebeente my begeeft,
De cracht vergaet my gans ick heb te langh geleeft.
| |
| |
| |
I. Handelinghe, 6. Uerschooning.
Selden-thuys, Titus.
V socht ic Edel Heer belieft u niet te eten
Gysippus wacht u vast, de vrienden zijn gheseten?
De klock heeft al eenwijl de maeltijt ingheluyt.
Om 'tgeen ic nu behoef en gav' ic niet een duyt
My'n dient noch spijs noch dranc naer 'tbed is mijn verlanghen,
Mijn leden soecken rust de sieckt heeft my bevangen
Zoo dat ic ligghen moet wel tegens mynen danck.
Hoe gaet dit toe mijn Heer? hoe zijt ghy doch dus kranck?
Hier op en had ic eerst gheen ooghemerck gegeven,
Hy is voorwaer seer swack de siecte doet hem beven
Als een die Kortsich is oft wel van kou verkluent,
Heer hout u vast aen my vry op mijn schoudren steunt,
Zoo breng ic u naer huys daer ghy sult mogen rusten,
Ga wy, de strate doch en can my niet verlusten
| |
I. Tusschen-sprake
Thalia.
Soo wie door 'tgoyken tblinde kint
Zijn hert door wont bevangen vint,
Al andre dinghen laken can,
Want hy veracht voor alle man
Alleenlick niet 'tgoet en ghewin
Zijn vrienden en zijn huysghesin,
Maer oock de wetten alle gaer,
Ia stelt sich dickwils int ghevaer.
Heraclitus seer wel bediet
Men can de liefde dwinghen niet,
| |
| |
Want allen 'tgeen zy wenschen mach
Haelt s'int perijckel voor den dagh,
Der liefden brandt is een ghewelt
't Welck dag'lijcks meer den minnaer quelt.
Een hittigh peysen sonder endt
Die haer tot rasernye wendt.
Leander sich ter zee begaf
Doch raeckte daer niet weder af.
Oock Guischart med' heeft onderstaen
't Gheen hem de doodt heeft aenghedaen
Meer andre door der liefden cracht
Haer selven hebben omghebracht.
Hoort noch hoe Koninck Ninus voer
Door 'tminnen van een snoode hoer
Hy had in liefde zijnde blindt.
Simiramis soo zeer besint,
Dat hy na heure bed' haer gaf
Voor eenen dagh zijn croon en staf,
Ded' oock 'tghebodt in sulcken schijn
Dat elck haer moest gehoorsaem zijn,
Zy dus ghestelt in volle macht
Ontboodt tot haer des Konincks wacht,
En heeft zeer strengh met vlijt belast
Dat Ninus werdt ghebonden vast,
Daer naer oock dat hy werd onthooft,
Dies hy vant leven werdt berooft
En zy bleef zo int regiment,
Dus werdt des Koninghs stoel gheschent
Door blinde lief en cleynen raedt:
Doch als Cupido, 'tminnen saedt
In 'therte van een wijsman stort,
De liefelijcke vruchte wort
Met deucht en eeren volghemengt
Die zynen Heer in vreughden brenght.
| |
| |
Erato vangt nu aen, hier hebt ghy stof om singhen
Hoe dat den schutter blint den minnaer kan gedwingen
Begint want elck bereet om hooren swijght nu stil.
Thalia suster, 'tsal gheschieden naer u wil,
Dewijl ons minnaer doch leeft in groot verlanghen
So meijn ic 't Minnen lied voor dees tijt aen te vangen
Dwelc Sappho lestmael sanck, by ons int vreuchden dal
Dies ick het selve nu aldus beginnen sal.
| |
Op de wyse: Liefd' int secreet mijn jonck hert krencken doet.
Hy is den Goden int gheluck ghelijck
Die onverboden hoort u reden rijck,
En mach aenschouwen u Lief int ghesicht.
O schoon blom der vrouwen die my gans onsticht
Want ghy my therte uyt den boesem treckt
Waer door mijn smerte daghlicks wordt verwect:
So dat mijn sinnen gantslijck zijn onstelt,
't Lichaem ooc van binnen van den geest ghequelt.
Wil ick aenmercken uwe schoonheyt groot
Voor alle wercken so wordt ick schaemroot
Mijn tongh wil cleven, de spraeck my vergaet,
Thooren daer beneven is in slechten staet.
't Ghesicht der ooghen my oock gans begeeft
Ten wil niet dooghen al tgheen aen my leeft
't Schuddingh en bevingh valt my over 'tlijf
tVocht oock overbleven is van coude stijf
Lief menichwerven mijn hert naer u wenscht
Moet ick u derven so blijf ick verstenst
Vol onghenuchten oock tot aller stont,
Helpt my lief uyt duchten maekte mijn hert gesont.
Ick seg u suster danck, men sal nu weer beginnen
Dus hoort wel naerstig toe gebruykende uwe sinnen.
|
|
Auteursrechtvrij