Het Negerhollands der Deense Antillen

Bijdrage tot de geschiedenis der Nederlandse taal

B. Teksten ontleend aan de Spraakkunst der Denen. (G.D.)

Spreekwoorden en zegswijzen.

p. 34.
Pampuen no kan parie Kalbas.	De pompoen kan geen kalebas voortbrengen. De appel valt niet ver van de boom.
Branmier val na Malassie, da sut hem ha vind^1).	De mier valt in de molasse, omdat ze die zoet vond. Hij krijgt zijn verdiende loon.
Hunder weet sie Nest.	De kip kent haar nest. Hij kent zich zelf.
Hunder wil si Kikkentje alteveel.	De kip houdt veel van haar kuiken. Hij houdt veel van zijn kinderen.
Mie bin pover Kakelak, mie no hab Regt na Hunderkot^2).	Ik ben een arme kakkerlak, voor mij is geen recht in 't kippehok. Ik moet lijden voor mijn armoede.

1) Pontoppidan heeft dit spreekwoord ook, maar schrijft brambi en molassi.

2) Vgl. Negerengels: kakraka no ha reti na fouwloe mofo (voor de kakkerlak is er geen recht in de snavel van de kip), met de verklaring: wie de macht heeft, heeft het recht (Wullschägel N^o. 318).

[p. 135]

Hogo no hab Deer^1).	't Oog heeft geen deur. Ik kan er niets aan doen dat ik 't zie.
Leelik Volk hab fraej gut.	Lelike mensen hebben mooie dingen. De slechten gaat het goed in de wereld.
Mie jammer Ju tee mie kries Ju, tee mie neem Steen veeg mie Hogo.	Ik heb zoon medelijden met u dat (eig. totdat) ik om u schrei, dat ik een steen neem om mijn oog af te drogen.
Hont hab vier Vut, no kan loop twee Pat.	De hond heeft vier poten, maar kan geen twee wegen lopen. Ik kan maar één ding tegelijk doen.
As Ju no ha loop na Krabbo Gat, Ju no sa hoor Krabbo Nyws.	Als je niet naar 't hol van de krab was gegaan, zou je niet het nieuws van de krab gehoord hebben. Nieuwsgierigen krijgen genoeg te horen (meer dan hun lief is).
As Ju suk gut, gut sa due Ju.	Zoals jij iets behandelt, zal dat voorwerp jou behandelen.
As pover Volk doot, Guwerneer no hoor, as rik Volk dood, Guwerneer ka hoor.	Als arme mensen sterven, hoort de Goeverneur het niet; als rijke mensen sterven heeft de Goeverneur het (al) gehoord. De arme is niet in tel, wel de rijke.

1) In de G.H. staat dit spreekwoord in de juistere vorm Hoor no ha Deer, met de verklaring: als men praat kan men niet verhinderen dat de mensen het horen. Zo ook in 't Negerengels: Jesi no habi doro (Wullschägel N^o. 304), dat gezegd wordt te betekenen: ik kan mijn oren niet sluiten, ik kan niet helpen dat ik het gehoord heb.

[p. 136]

No na eenmael alleen Man kan suk Wief.	Een man kan niet bij de eerste poging een vrouw krijgen. Hij berust niet bij de eerste weigering.
Één Finger no kan vang Lues^1).	Één vinger kan geen luizen vangen. Ik heb hulp nodig.
As Ju no kan krieg Kaneel, neem Mapua.	Als je geen kaneel kunt krijgen, neem dan mapua. Neem wat je krijgen kunt.
As Ju no ha kik mie, Ju no sa weet mie ha kik Ju?	Als je mij (nog) niet gezien hebt, zou je dan niet weten dat ik jou (wel) heb gezien? Waarom sta je me aan te gapen?
p. 35.
Altit Ju praet qwaet na bobo sie Kop.	Je spreekt altijd kwaad van hem.
Als die Vier ka yt, klein Kint le jump na die Hassesje^2).	Als 't vuur uit is, springt een klein kind over de as. Ze doen [nu met hem?] wat ze willen.
As Pussie ka slaep, Rotto le kurrie na Vluer.	Als de kat in slaap is gevallen, lopen de ratten over de vloer.
As Volk ka qwaet na Ju, sender gief Ju Makut for tap Water^3).	Als de mensen boos op je zijn, geven ze je een mand om water in te halen. Je vijanden zullen wel iets vinden om zich op je te wreken.

1) Vgl. Negerengels: Wan finga no dringi okro (een vinger kan geen okro, een vrucht, eten, Wullschlägel N^o. 188).

2) Vgl. Negerengels: Faja dede, pikin ningre pre na asesi (als 't vuur uit is, spelen de negerkinderen met de as, Wullschlägel N^o. 174.)

3) Vgl. Negerengels: Soema no lobbi joe, a gi joe baskita vo tjari watra (Wullschlägel N^o. 72, met dezelfde vertaling en verklaring).

[p. 137]

Twee Hont vekkete voor een Been.	Twee honden vechten om één been. Twee mensen willen hetzelfde hebben.
Twee slem no kan kook Boontje na een Pot^1).	Twee slimme mensen kunnen niet bonen koken in dezelfde pot. De ene raaf pikt de andere zijn oog niet uit.
Finger seg Ju, no seg mie.	De vinger zegt ‘jij’, en niet ‘ik’. Niemand zoekt de schuld bij zich zelf.
Hangman no sa verloor sie Regt.	De beul zal zijn recht niet verliezen. Wie aan de galg moet verdrinkt niet.
Diefman no betrou sie Maet draeg groot Sak^2).	De dief vertrouwt niet dat zijn maat een grote zak draagt. De ene schurk vertrouwt de andere niet.
Hem no kan help, da sie hou sik die bin.	Hij kan 't niet helpen, dat is zijn oude kwaal. Dat is zo zijn manier van doen.
Da no eenmael Volk kan snie Haer, Haer sa gruj weeran.	Een mens kan zijn haar niet maar eens laten knippen, 't haar groeit op nieuw. Dat zal nog wel eens weer gebeuren.

1) Vgl. Negerengels: Toe koniman no kan platie wan meti (twee slimme mensen kunnen geen dier verdelen), waarbij Wullschlägel (No. 349) de verklaring geeft: als beide partijen even slim zijn, wordt men het nooit eens. Deze opvatting is aannemeliker dan die van Magens.

2) Vgl. Negerengels: Toefoerman no lobbi si trawan tjari baksi. (Wullschlägel, No. 119, waar dezelfde vertaling en verklaring staat.

[p. 138]

Katje no vraeg na Diffie, Diffie no vraeg na Katje.	De kat vraagt niet naar de duif en de duif niet naar de kat. Ze houden niet van elkander.
As Kukkuba vlieg, hem weet na welk Boom hem sa vlieg.	Als de kukkubak vliegt, weet hij naar welke boom hij zal vliegen. De kraai weet op welke zeug hij gaat zitten. (Deens spreekw. = hij weet wel wat hij doet).
Makaku weet na wat Boom hem sa klem.	De makaku weet op welke boom hij zal klimmen. Hij weet wel wat hij doet.
Die gut kan due Stok, kan due Tou.	Iets dat een stok kan treffen, kan ook een touw treffen (?). Dat kan u ook overkomen.
Die gut bin Slang Bik, bin na Kakketis Bik ook al.	Wat in de buik van de slang is, is ook in de buik van de hagedis. Zoals jij het meent, zo meen ik het ook.
Pover Volk no mut hab wil.	Arme mensen moeten geen wil hebben.
Sie Boja ka draej Steen.	Zijn beschermgeest is een steen geworden. 't Geluk heeft hem de rug gekeerd.
Gras no le gruj na sie Door.	Er groeit geen gras voor zijn deur. Iedereen valt hem lastig.
p. 36.
Gras le gruj na Dootman sie Door.	Voor 't huis van een gestorven man groeit gras. Niemand bekommert zich om weduwen en wezen.

[p. 139]

Ju Mont sa koop Kabaj for Ju rie.	Je mond zal een paard voor je kopen om op te rijden. Je zal voordeel hebben van je gebabbel.
Mie Mont ha slip.	Mijn mond is uitgegleden. Ik heb me verpraat.
Ju suk for pik Haer na mie Nees.	Je probeert haar uit mijn neus te trekken. Je wilt me bij de neus nemen.
As mie Hogo tengel mit sie Hogo.	Als mijn oog zich verwart met zijn oog. Als ik hem werkelik zie.
Hem bin sender Funje Pot.	Hij is hun pot met meelspijs. Volgens de Deense verklaring betekent het: hij moet hun bijlichten, een spreekwijs waarvan mij, in dit verband, de figuurlike betekenis ontgaat.
Ju suk Tant na mie Mont. Ju suk for skraep mie Tong.	Je wil me aan de tand voelen, iets van me te weten komen. Ook de tweede spreekwijs wordt nog heden in Nederland in die zin gebruikt.

Samenspraken.

Gesprek tussen twee bedienden.

	p. 52.
Morg Maet!	Goeie morgen, kameraad!
Morg, wat Ju wil?	Goeie morgen, wat wil je?

[p. 140]

Wa Ju Meester bin? Hem le slaep nogal?	Waar is je meester? Slaapt hij nog?
Neen, hem ka wees wakker lang Tit.	Neen, hij is al lang wakker.
Hem ka hoppo?	Is hij op?
Neen, hem le lej na bobo die Bedde.	Neen, hij ligt te bed.
Mie mut praet mit hem.	Ik moet hem spreken.
Ju no kan seg mie, wat Ju wil hem?	Kan je me niet zeggen, wat je van hem hebben wil?
Mie no kan.	Dat kan ik niet.
Hueso? Ju no kan seg?	Hoe dat zo? Kan je dat niet zeggen?
Mie no wil, fordiemaek mie Meester ha seg mie, dat mie mut praet die Woort na Ju Meester mie self.	Ik wil het niet, omdat mijn meester me gezegd heeft dat ik zelf de boodschap aan je meester moet doen.
Oho, ander Reis mie ookal sal due soo na Ju. Wag beetje, mie sal loop praet na mie Meester.	't Kan me niet schelen^1), maar een ander keer zal ik net zo met jou doen. Wacht even, ik zal 't aan mijn meester gaan zeggen.

1) Hiermee geef ik Oho weer, op gezag van Magens, die het in 't Deens met ligemeget vertaalt.

Tussen twee slaven.

Dag, Carabeer!	Goeien dag, reiskameraad!
Dag, wat ju le loop?	Goeien dag, waar ga je heen?

[p. 141]

Mie loop na ons Plantaj.	Ik ga naar onze plantage.
Da wa gut ju sa due daso?	Wat zal je daar doen?
Mie sa seg na die Meesterknegt for lastaen maek Jeet klaer.	Ik zal aan de meesterknecht zeggen dat hij het eten laat klaar maken.
Ju Meester le loop na Plantaj?	Gaat je meester naar de plantage?
	p. 53.
Ja, en Ju Meester sa rie mit hem.	Ja, en jouw meester zal met hem mee rijden.
Da diemaek mie Meester ka stier mie for hael sie Kabaj, en for lastaen beslae die.	Daarom heeft mijn meester me gestuurd om zijn paard te halen, en om het te laten beslaan.
Da Ju sa loop mit hem?	Zal je met hem meegaan?
Neen, mie mut blief na Hus for pas op.	Neen, ik moet thuis blijven om op te passen.
Dat wie sa loop mit hem?	Wie zal met hem meegaan?
Die ander Vutbaj.	De andere jongen.
Mie wens da Ju ha mut loop mit, fordiemaek mie no keer for maek Maet mit die ander.	Ik wou dat jij mee moest gaan, want ik heb geen trek om nader kennis te maken met die andere.
Adjoe.	Ajuus.

[p. 142]

Tussen twee goede vrienden.

Guj Morgen, mie Vrient.	Ik wens je goeie morgen, vriend.
Dankie.	Dank je.
Hueso Ju vaer?	Hoe gaat het?
Mie bin fraej. Mie bin gesont.	Ik ben gezond.
Soo mie bin, soo mie bin.	Ik ben zó, zó.
Mie bin soo as mie kan.	Zo goed en zo kwaad als ik kan.
Mie bin soo as mie ka wees altit.	Zo als ik altijd geweest ben.
Mie bin beetje sik.	Ik ben een beetje ziek.
Mie no bin regt gesond.	Ik ben niet goed gezond.
Mie kan dien Ju na een gut?	Kan ik je met iets van dienst zijn?
Mie dank Ju van Harten.	Ik dank je wel.
Mie seg Ju mussie Dank.	Ik dank je zeer.
Hueso Ju Bruer vaer?	Hoe gaat het met je broer?
Hem bin vel.	Hij is heel wel.
Hem sa wees gu blie as Ju wil besuk hem.	Hij zal heel blij zijn, dat je hem op wil zoeken.
Mie keer hem gue.	Ik houd veel van hem.

[p. 143]

	p. 54.
Hem ookal wil Ju alteveel.	Hij houdt ook biezonder veel van jou.
Mie no hab Tit for besuk hem nu van Dag.	Ik heb geen tijd om hem vandaag op te zoeken.
Da wanneer Ju sa kom?	Wanneer kom je?
Ander Tit.	Op een andere keer.
As Ju belief.	Alsjeblieft.
Soo as Ju wil.	Zoals je wil.
Maer Ju no wil sit beetje?	Maar wil je niet wat gaan zitten?
Mie no hab Tit.	Ik heb geen tijd.
Gief een stoel hieso.	Breng een stoel hier.
Neen, mie no kan blief.	Neen, ik kan niet blijven.
Wat maek?	Waardoor niet?
Voor wagut niet?	Waarom niet?
Da wat maek Ju soo gau?	Waarom ben je zoo haastig?
Mie mankeer for praet mit Ju Bierman.	Ik moet met je buurman praten.
Hem bin na Hus?	Is hij thuis?
Mie no weet.	Dat weet ik niet.
Jender no bin Maet makander?	Zijn jullie niet bevriend met elkaar?
Ja, ons bin.	Ja wel.

[p. 144]

Da fraej.	Dat is goed.
Sit beetje, due.	Toe, ga even zitten.
Mie no kan, mie ha kom hieso for kik Ju alleen, fordimaek mie ha ka hoor, Ju ka wees sik mit Pien na Kop.	Ik kan niet, ik ben hier alleen gekomen om eens naar je te zien, want ik had gehoord dat je hoofdpijn gehad hebt.
Mie ha wees sik ander Week.	Ik ben verleden week ziek geweest.
Ju ka kom fraej gue gau.	Je bent gauw beter geworden.
As die no ha wees voor ons Vrient, mie sa ha krieg die Koors.	Als onze vriend er niet geweest was, zou ik de koorts gekregen hebben.
Mie bin gue blie.	Ik ben heel blij.
Adjoe, mie Vrient.	Adieu!
Mie gruet Ju.	Ik groet je.

Tussen twee vrienden¹⁾.

p. 55.
Hueso, Ju no ka hoppo nogal?	Wat, ben je nog niet op?
Neen, maer mie ka wees wakker lang Tit.	Neen, maar ik ben al lang wakker.
Wat maek Ju slaep soo laet van Dag?	Hoe komt het dat je van daag zo lang slaapt?

1) Waarom hier niet van goede vrienden gesproken wordt, als in de vorige samenspraak, kan ik niet zeggen. Ik volg de Deense vertaling.

[p. 145]

Mie ha loop lej neer for lo slaep gue laet gester Donker.	Ik ging gisterenavond heel laat slapen.
Da wat Ju ha due dan, aster Ju ha ka jeet?	Wat heb je dan gedaan na den eten?
Aster Ju ka loop wej, die ander ka blief hiesoo, en soo sender ha wil speel Kaert.	Toen je weg was gegaan zijn de anderen hier gebleven, en die wilden kaartspelen.
Jender ha speel?	Hebben jullie gespeeld?
Ju, mie ookal.	Ja, ik ook.
Dat wat Speel Jender ha le speel?	Welk spel hebben jullie gespeeld?
Ons ha speel drie Kaert.	We hebben driekaart gespeeld (gekleurd?).
Jellie almael ha speel?	Hebben jullie allemaal gespeeld?
Ju, maer ons ha wees alteveel, soo die Speel no ha wees sut.	Ja, maar we waren met te veel, en daarom was het geen prettig spelen.
Da wie ha win?	Wie heeft gewonnen?
Da mie alleen.	Ik alleen.
Hueveel Ju ha win?	Hoeveel heb je gewonnen?
Tien Stik mit half.	Tien en een halve rijksdaalder.
Ju no bin gewent for win.	Je bent niet gewoon te winnen.
Mie kan verloor altit.	Ik verlies altijd.
Hue laet Jellie ha speel?	Tot hoelaat hebben jullie gespeeld?

[p. 146]

Ons ha speel tee twee Yer.	We hebben gespeeld tot twee uur.
Wat Tit Ju ha loop slaep?	Hoe laat ben je gaan slapen?
Die Tit die Klok ha slae drie.	Met slaan van drieën.
Dan die no bin Wonder, Ju le lej soo laet.	Dan is 't geen wonder dat je zo laat te bed ligt.
p. 56.
Hue laet die bin?	Hoe laat is het?
Neegen yer ka slae.	't Heeft negen uur geslagen.
Dan mie mut hoppo nunu.	Dan moet ik dadelik opstaan.
Voor wagut?	Waarom?
Sender ha seg sender sa kom jeet Vrukost na mie.	Ze hebben gezegd dat ze bij mij zullen komen ontbijten.
Da diemaek Ju ha win sender Gelt.	Dat is omdat je hun geld hebt afgewonnen.
Mie gloof soo.	Dat geloof ik ook.
Ju mut wees gau for hoppo.	Je moet je haasten met opstaan.
Hueso?	Hoe zo?
Da sender le kom.	Daar komen ze.
Due, loop beetje na sender.	Toe, loop ze even tegemoet.
Seg mie Neegerin for maek die Vrukost klaer.	Zeg aan mijn negerin dat ze het ontbijt klaar maakt.
Mie sal.	Dat zal ik doen.
Maer Ju no mut blief lang weg.	Maar je moet niet lang wegblijven.

[p. 147]

Het ontbijt.

Wat die hab for Vrukost?	Wat is er om te ontbijten?
Die hab Sussies en Ejerstryf.	Worst en ommelet.
Die no hab van die kou Ham?	Is er niet meer van de koude ham?
Die hab beetje.	Een beetje.
Mie no mankeer Sikryto.	Ik heb geen klieken nodig.
Wa die kou sout Vleis?	Waar is 't koude pekelvlees?
Die ka kabae.	Dat is op.
Wat die braen Verkie Ribbetje bin?	Waar is 't gebraden varkensribbetje?
Hie die bin.	Dat is hier.
Dek die Taefel.	Dek de tafel.
Ju ka krieg skoon Taefelgut?	Heb je schoon tafelgoed gekregen?
Due Stoel na die Taefel.	Zet stoelen om de tafel.
Bring die Jeet.	Breng het eten.
As Jender belieft sit neer.	Gaat zitten, als 't u blieft.
No maek so mussie Compliment, ons almael bin guje Vrient malkander.	Maak niet zo veel komplimenten; we zijn allemaal goeie vrienden onder elkaar.
	p. 57.
Gief een Lamuntje en die Kajaen Peeper.	Geef een citroen en de Cayenne peper.

[p. 148]

Gief die Muster.	Geef de mosterd.
Hueso, die no hab Botter en Radies?	Wat, is er geen boter en radijs?
Ju ka spuel die Glas sender?	Heb je de glazen gespoeld?
Die Pons ka maek?	Is de punch klaar?
Wat Jender wil drink?	Wat wilt U drinken?
Mie sa drink Pons.	Ik zal punch drinken.
Mie no keer Pons en Wien.	Ik houd niet van punch en wijn.
Mie wil drink Wien.	Ik wil wijn drinken.
Mie keer Bier alleen.	Ik houd alleen van bier.
No kik na mie, da Waeter soso mie le drink.	Kijk niet na mij, ik drink alleen water.
Maek gau mit die Drink.	Maak gauw het drinken klaar.
Hueso, die Pons no bin guet?	Wat, is de punch niet goed?
Die bin altee syer.	Ze is te zuur.
Die bin altee sut.	Ze is te zoet.
Die bin sterk genug?	Is ze sterk genoeg?
Die mankeer beetje Soopie.	Er moet wat rum bij.
Maek gau, en maek een ander Pons.	Haast je, en maak andere punch.
Jender no le jeet!	U eet niet!

[p. 149]

Probeer die Radies mit een Botterham.	Probeer de radijzen bij een boterham.
Dat wa die Sout-Vat bin?	Waar is het zoutvaatje?
Die Radies sender bin jong.	De radijzen zijn jong.
Sender bin gue lekker.	Ze zijn heel lekker.
Ju no jeet Botterham?	Eet U geen boterham?
Mie no keer rau Botter.	Ik houd niet van ongesmolten boter.
Ju Gesontheit, mie Heer!	Meneer, op Uw gezondheid!
Mie dank Ju. Mie seg Ju Dankie.	Ik dank U.
As Ju belief ons sa drink voor die vrie Negocie.	Als U 't goed vindt, zullen we eens drinken op de vrije handel.
	p. 58.
Maskee mie drink Waeter alleen, mie sa drink die Gesontheit na een groot Glas Wien.	Ofschoon ik alleen water drink, zal ik die toost met een groot glas wijn drinken.
Maer Jellie no wil jeet meer?	Maar wilt u niet meer eten?
Mie no kan jeet meer.	Ik kan niet meer eten.
Mie no sa kan jeet Middag.	Ik zal van middag niet kunnen eten.
Kom, ons drink welbekom die Maaltit.	Kom laten we er op drinken dat 't ons wel mag bekomen.
Lastaen ons hoppo.	Laten we opstaan.

[p. 150]

Neem die Taefelgut wej.	Neem het tafelgoed weg.
Jender no wil sit beetje?	Wilt u nog niet wat blijven zitten?
Wa die Waeter for was Hant?	Waar is het water om de handen te wassen?
Mie Hant no bin vyel.	Mijn handen zijn niet vuil.
Kom, ons loop.	Kom, we gaan weg.
Na wat Jender sa loop?	Waar gaat u heen?
Ons sa loop na die Herberg. for speel Billiar, for beweeg ons, dat ons kan krieg Honger for jeet Middag.	We zullen naar 't koffiehuis gaan om te biljarten en wat beweging te nemen, zodat we honger kunnen krijgen om van middag te eten.
Ons groet Ju.	We groeten u.
Vaerwel!	Adieu!

Gesprek met een kleermaker.

Meester, da die Snier bin.	Meester, daar is de kleermaker.
Lastaen hem kom na binne.	Laat hem binnenkomen.
Dag, mie Heer!	Dag, Meneer!
Dag, Baes!	Dag, baas!
Mie Heer ha stier for mie?	Meneer heeft om me gestuurd?
Ja, mie wil hab een nyw Kleet.	Ja, ik wil een nieuw pak hebben.

[p. 151]

Van wagut?	Waarvan?
Van bryen Laeken.	Van bruin laken.
Mie Heer wil hab die heel Kleet van Laeken?	Wil Meneer 't hele pak van laken hebben?
	p. 59.
Neen, da die Rok en die Bruk alleen.	Neen, alleen de rok en de broek.
Van wat mie sa maek die Kamisool?	Waarvan zal ik 't kamizool maken.
Van die bryen Satien.	Van dat bruine satijn.
Wat Vuering mie Heer wil hab na die Kleet?	Welke voering wil Meneer in 't pak hebben?
Wit Sie.	Witte zij.
Mie wil hab Silver Knoop en Knoop Gat na die, en van die smal silver Galoon na die Kamisool.	Ik wil zilveren knopen en knoopsgaten er aan hebben, en van dat smalle, zilveren galon op 't kamizool.
No maek die Bruk altee nau, due die Horolosje Sak na die Bruk-Bant.	Maak de broek niet te nauw, en maak 't horlogezakje in de broeksband.
Die Bruk no mut wees tee kort na die Knie.	De broek moet niet te kort wezen over de knieën.
Die Rok no mut wees tee lang, mie no keer for hab mie Kleer alteelang, en maek die Lief van die glik mit mie Heep.	De rok moet niet te lang zijn, ik houd er niet van dat mijn kleren al te lang zijn; en maak dat het lijf tot mijn heupen reikt.
Pas op, die Kamisool no bin altee kort.	Zorg er voor dat het kamizool niet al te kort is.

[p. 152]

Mie sa maek die na Ju Sin.	Ik zal het naar uw zin maken.
Ju moet maek Mou na die Kamisool, en Sweetgat na onder die Erm sender.	Je moet mouwen maken in het kamizool en zweetgaten onder de armen.
Wat Opslag mie Heer wil hab na die Rok?	Wat voor opslagen wil Meneer op de rok hebben?
Van die soort Ju kan maek altit voor mie.	Van die soort die je altijd voor me maakt.
Ju no wil neem die Maet?	Wil je de maat niet nemen?
Neen, mie hab die van ander Reis.	Neen, ik heb die van de vorige keer.
Na wa mie sa krieg Naej-Sie, Gaern, Linnen en Bukram?	Waar zal ik naaizij, garen, linnen en boekram krijgen?
p. 60.
Vraeg mie Vrou, hem sa gief Ju.	Vraag 't mijn vrouw, zij zal 't je geven.
Ju kan for maek die Kleed na drie Dag?	Kan je het pak in drie dagen maken?
Ja, mie Heer.	Ja, Meneer.
Wat, Ju ka maek die Kleet kabae?	Wat, heb je het pak af gemaakt?
Ja, mie Heer belief for pas die?	Ja, wil Meneer het passen?
Laestaen mie kik as die ka naej fraej.	Laat me zien of het goed genaaid is.
Mie gloof, die sa wees na Ju sin.	Ik geloof dat het naar Uw zin zal zijn.
Knoop die Rok.	Knoop de rok dicht.

[p. 153]

Die bin gue nau.	Hij is heel nauw.
Die mut wees soo, as die sa staan wel.	Hij moet zo wezen, als hij goed zal staan.
Die Mou sender bin guet?	Zijn de mouwen goed?
Laestaen mi kik na die Spiegel.	Laat me in de spiegel zien.
Mie Heer, die le sit heel net na Ju Lief.	Meneer, hij zit U heel netjes.
Ja, die ka maak fraej.	Ja, hij is goed gemaakt.
Die bin regt na mie Sin.	Hij is zeer naar mijn zin.
Wa Ju Reekning bin voor Ju Maekloon?	Waar is je rekening van het maakloon?
Da die bin.	Die is hier.
Die bin alteveel.	Dat is te veel.
Die bin al te dyer.	Dat is te duur.
Die bin fraej.	Het is goed.
Da Ju Gelt.	Hier is je geld.
Ju Dienar, mie Heer!	Uw dienaar, Meneer!

Tussen verschillende personen.

Morg klein Vrou^1).	Goeie morgen, juffrouw.
Dag, hueso Ju vaer?	Goeien dag, hoe vaar je?

1 Zo wordt de dochter des huizes genoemd wanneer zij huwbaar is. (Noot van Magens).

[p. 154]

p. 61.
Hueso Ju ha slaep?	Hoe heb je geslapen?
Mie ha slaep fraej.	Ik heb goed geslapen.
Na wa Ju ha slaep?	Waar heb je geslapen?
Na mie Kabaen.	Op mijn mat.
Da wie ha slaep mit Ju?	Wie heeft bij je geslapen?
Da mie twee Kint sender.	Mijn beide kinderen.
Sender no ha kries?	Hebben ze niet gehuild?
Neen, sellie ka slaep die heel Donker.	Neen, ze hebben de hele nacht geslapen.
Mie ka hoor seg, Ju kan praet Deen.	Ik heb horen zeggen, dat je Deens kunt spreken.
Ja, beetje soo.	Ja, een beetje.
Da wie ha leer Ju for praet Deen?	Wie heeft je Deens leren spreken?
Mie hou Meester, hem ha wees een Deen Blanko.	Mijn oude meester, hij was een Deen.
Mie bin gue blie; dan mie sa praet Deen mit Ju.	Ik ben heel blij; dan zal ik Deens met je spreken.
Da wa gut Ju hab na Ju Hant?	Wat heb je in je handen?
Da mie Meester si Skuen sender.	De schoenen van mijn meester.
Da wie ha maek sender skoon?	Wie heeft ze schoon gemaakt?
Da mie self.	Ik zelf.

[p. 155]

Ju Meester hab die Geppes sender?	Heeft je meester de gespen?
Sender bin na die Goud Smit.	Ze zijn bij de goudsmid.
Wat maek?	Waarom?
Da breek sender ka breek.	Ze zijn helemaal stuk.
Da Ju Meester le kom.	Daar komt je meester.
Bring mie mie Kous sender.	Breng me mijn kousen.
Mie Kous-Bant ka naej?	Is mijn kouseband genaaid?
Sellie ka stop mie swart Kous sender?	Hebben ze mijn zwarte kousen gestopt?
Gief mie die roo Flyweel Bruk.	Geef me de rood-fluwelen broek.
Die no hab knop.	Er zijn geen knopen aan.
Draeg die na die Snier.	Breng hem naar de kleermaker.
Gief mie dan die swarte.	Geef me dan de zwarte.
	p. 62.
Bewaer mie Myel sender.	Bewaar mijn pantoffels.
Gief mie die Lobbetje Hemmete.	Geef me 't hemd met lubben (manchetten).
Wa mie Dassie bin?	Waar is mijn das?
Wat Rok Meester wil hab?	Welke rok wil Meester hebben?
Die roo Flyveel.	De rood-fluwelen.
Wat Kamisool?	Welk kamizool?

[p. 156]

Die wit Damast mit Gout-Galoon.	Het wit damasten met goud galon.
Mie Parik ka kam?	Is mijn pruik gekamd?
Die Barbeer no ka kom for skeer mie?	Is de barbier niet gekomen om me te scheren?
Borsel mie Hut.	Borstel mijn hoed af.
Wa mie Deegen en mie Rotting?	Waar is mijn degen en mijn rotting?
Kom, loop mit mie.	Kom, ga met me mee.
Vraeg mie Bruer, as hem no wil loop wandel mit mie.	Vraag mijn broer of hij niet met me wil gaan wandelen.
Mie Meester vraeg as Ju no wil loop mit hem.	Mijn Meester vraagt of U niet met hem mee wil gaan.
Na wa Ju Meester le loop?	Waar gaat je Meester heen?
Mie no weet.	Ik weet het niet.
Hueso, Ju no weet?	Hoe zo, weet je dat niet?
Neen.	Neen.
Ju Meester ka kleet heel heel?	Is je Meester geheel gekleed?
Ja.	Ja.
Da mie sa due mie Parik en Deegen an.	Dan zal ik mijn pruik opzetten en mijn degen aandoen.
Kom Bruer! Lastaen ons loop besuk mie Heer N.N. die ha wees na ons.	Kom broer, laten we meneer N.N. gaan opzoeken, die bij ons geweest is.

[p. 157]

Klop na die Deer van N.N. en seg him mie Bruer mit mie ons bin hieso en wil besuk hem.	Klop aan de deur van N.N. en seg hem dat mijn broer en ik hier zijn en dat we hem een visite willen maken.
Dag, mie Heer!	Goeien dag, Meneer!
Dag, wat Ju wil?	Goeien dag, wat wil je?
	p. 63.
Mie Meester en sie Bruer wil besuk Ju.	Mijn Meester en zijn broer willen U een visite maken.
Seg, Sellie sa wees welkom, mie le wag sender.	Zeg dat ze welkom zullen zijn, ik wacht ze.
Meester, mie ka praet mit mie Heer N.N.; hem seg, Meester sender sa wees welkom.	Meester, ik heb gesproken met meneer N.N.; hij zegt dat de heren welkom zullen zijn.
Die hab Volk na hem?	Is er iemand bij hem?
Neen.	Neen.
Ju Dienar, mie Heer!	Uw dienaar, meneer!
Gujen Dag!	Goeien dag!
Hueso Ju vaer?	Hoe maakt u het?
Hueso Ju Vrou vaer?	Hoe maakt het Uw vrouw?
Hem bin gesont nu.	Zij is nu gezond.
Hem ha wees sik.	Zij is ziek geweest.
Ander Week hem ha hab die Koors.	Verleden week heeft ze de koorts gehad.
Die ka lastaen hem?	Heeft die haar verlaten?

[p. 158]

Ja, hem ha treek Bluet, en ha neem een Purgasje; dat ha breek die Koors.	Ja, ze is adergelaten geworden en ze heeft een purgeermiddel genomen; dat heeft de koorts gebroken.
Mie bin blie.	Daar ben ik blij om.
Ju Dogter sender no bin na Hus?	Zijn Uw dochters niet thuis?
Sender ka loop na mie Ouder sender.	Ze zijn naar mijn ouders gegaan.
Wat for due?	Om wat te doen?
Sender sa dans daeso.	Ze zullen daar dansen.
Wat maek?	Waarom?
Die bin die Geboorte-Dag van mie Mama.	't Is de verjaardag van mijn moeder.
Mie Heer le loop daeso ookal?	Gaat u daar ook heen?
Neen, die bin een Feesa voor Jong-Volk alleen.	Neen, 't is een partijtje alleen voor jongelui.
Mie Heer, Jellie wil blief hie na binne die Hus of Jellie wil loop wandel na die Hoffie?	Willen de Heren hier binnen blijven of in de tuin gaan wandelen?
Mie keer Hoffie gue.	Ik houd veel van de tuin.
p. 64.
Due Ju Hut na Ju Kop.	Zet uw hoed op.
As ons ha hab Kabaj, mie sa vraeg Jender for rie yt beetje.	Als we paarden hadden, zou ik U vragen wat uit rijden te gaan.
Na wa Ju wil rie?	Waar wilt u heen rijden?

[p. 159]

Na mie Swaeger sie Plantaj.	Naar de plantage van mijn zwager.
Hem le kook Sukker?	Raffineert hij suiker?
Ja, ons sa drink Bomba.	Ja, we zouden bomba^1) drinken.
Mie gloof, hem ha hab gue fraej hou Rum.	Ik geloof dat hij hele lekkere oude rum heeft.
Hem hab die best hou Soopie na die Lant.	Hij heeft de beste oude brandewijn in 't land.
Mie wens, hem ha wil gief mie som; sender seg, hou Soopie bin gue fraej voor die Teering.	Ik wou dat hij er mij wat van gaf; ze zeggen dat oude brandewijn heel goed is tegen de tering.
Ju wil jeet Spanspek?	Wil U wat meloen gebruiken?
Mie no keer Spanspek, da Water Lemuen mie wil.	Ik houd niet van meloen; ik heb liever watermeloen.
Jender no wil drink een glas Wien na bobo Jender Wandeltje?	Wil U niet een glas wijn drinken na uw wandelingetje?
Mie wil liever drink Kooke-Neet-Waeter.	Ik wil liever kokosnotewater drinken.
Die Kooker-Neet sender bin gue suet, da liplap sender bin.	Kokosnoten zijn heel lekker als ze nog jong zijn.
Mie no keer voor hou Kooker-Neet-Waeter.	Ik houd niet van water van oude kokosnoten.
Da for plant alleen sender bin fraej.	Ze zijn alleen goed om te planten.

1) Een Westindiese drank (Noot van Magens).

[p. 160]

En van die Neet sender Ju kan maek lekker Kukkie.	En van de noten kan je lekkere koekjes maken.
Die no hab rib Kanifister na die Boom?	Zijn er geen rijpe kanifisters aan de boom?
Wagut Ju wil due mit die?	Wat wil je daarmee doen?
p. 65.
Sender bin guet for gebryk na Plek van Purgasje.	Ze zijn goed om te gebruiken in plaats van een purgeer-middel.
Pukhout Bejer bin guet for maek Volk gief over.	Pukhoutbessen zijn goed als braakmiddel.
Die bin Tit for mie loop na Hus.	't Is tijd voor me om naar huis te gaan.
Die bin Tit genug.	U hebt nog alle tijd.
Ju no wil loop kik die Jong Volk dans?	Wil U niet eens gaan zien hoe de jongelui dansen?
Mie ha denk, ons sa ha rie yt.	Ik dacht, dat we uit zouden rijden.
Ons no hab Kabaj.	We hebben geen paarden.
Ons sa lastaen die tee ander Tit.	We zullen dit uitstellen tot een andere keer.
Da beeter ons le rie Morg vruvrue.	't Is beter dat we 's morgens heel vroeg gaan rijden.
Da die Son no sa wees soo heet.	De zon zal niet zo heet zijn.
Adjoe mien Heer! mie wens Ju veel Plesier.	Adieu, meneer! Ik wens U veel plezier.

[p. 161]

Tussen een moeder en een dochter.

Morg, Mama!	Goeie morgen, moeder!
Morg, mie Kind!	Goeie morgen, me-kind!
Hueso Mama ka slaap Donker?	Hoe heeft U vannacht geslapen?
Mie ha slaap fraej.	Ik heb goed geslapen.
Mie no ha slaap mussie.	Ik heb niet veel geslapen.
Wa maek?	Waardoor niet?
Mie klein Butje ha kries die heel Donker.	Mijn broertje heeft de hele nacht gehuild.
Wat maek hem soo stout?	Waarom was hij zo stout?
Hem ha hab gue Pin na Tant.	Hij had erge kiespijn.
Hueso die bin nu?	Hoe is 't er nu mee?
Da ka kabae.	't Is over.
Ja, maer die Koorts no ka lastaen hem heel heel?	Ja, maar heeft de koorts hem niet helemaal verlaten?
	p. 66
Mie ha denk, ha sa neem blau Blommetje for purgeer.	Ik geloof dat hij ‘blauw-bloem’ had moeten nemen, om te purgeren.
Hem zeg hem no kan for drink die.	Hij zegt dat hij dat niet drinken kan.
Gief hem dan Karpat-Olie.	Geef hem dan Karpaatolie.
Maer wanneer ons sa krieg Tee van Dag?	Maar wanneer krijgen we van daag tee?

[p. 162]

Die Water no ka kook nogal.	't Water kookt nog niet.
Die Boterham sender no ka snie?	Zijn de boterhammen niet gesneden?
Ja, maer die no hab Kaes, en Tata no keer voor Botterham soso.	Ja, maar er is geen kaas en vader houdt niet van een boterham met niets er op.
Lastaen sender braen van die rook Karang sender.	Laten ze wat gerookte klipvis bakken.
Kassavie wees meer suet mit die Karang as Broot^1).	Cassave is bij klipvis lekkerder dan brood.
Ju bin een Creol vaervaer.	Jij bent een echte Kreoolse.
Mama, die Tee ka klaer.	Moeder, de tee is klaar.
Da wa die Melk bin?	Waar is de melk?
Da die bin.	Hier.
Hueso, wa die bryen Teekoppie sender bin?	Wat, waar zijn de bruine teekopjes?
Sender ka breek.	Ze zijn stuk.
Jellie le breek almael mie Porcelein sender.	Jullie breekt al mijn porselein.
Rup Ju Papa.	Roep je vader.
Da wa hem bin?	Waar is hij?

1 Een Negerengels spreekwoord zegt: Pina vo brede meki wi njam kasaba (gebrek aan brood maakt dat we cassave eten, Wullschlägel N^o. 118).

[p. 163]

Hem bin na binne die Kookhus^1).	Hij is in 't kookhuis.
Wa Ju hou Bruer bin?	Waar is je oudere broer?
Mie no weet.	Ik weet het niet.
Ju no weet niet een gut.	Je weet niets.
Rup hem.	Roep hem.
Na wa Jellie blief soo lang? Jender no wil drink Tee?	Waar blijven jullie zo lang? Willen jullie geen tee drinken?
	p. 67.
Die no bin laet, Mama.	't Is niet laat, moeder.
Maskee.	Ook al goed!
Ons sa drink Tee sonder Sukker?	Zullen we tee zonder suiker drinken?
Gief die Batterie na die kind sender.	Geef de stroop aan de kinderen.
As Ju jeet, no smeer Ju Finger soo.	Maak je vingers niet zo vuil, als je eet.
No mors Jender Kleer.	Mors niet op je kleren.
Veeg Ju Mont.	Veeg je mond af.
Ju no hab Neesduk for veeg Ju Nees?	Heb je geen zakdoek om je neus te snuiten?
Bring die Tee Keetel hier.	Breng de teeketel hier.

1) Plaats waar de suiker geraffineerd wordt.

[p. 164]

Skenk die Tee-Waeter na die Tee-Pot.	Schenk het teewater in de teepot.
Jender no wil drink meerTee?	Willen jullie geen tee meer hebben?
Neen, Dankie.	Neen, dank U.
Bewaer die Tee-gut sender.	Zorg voor het teegoed.
Ju no denk op for gief jeet for kook?	Vergeet je eten te geven om te koken?
Wat mie sa gief yt?	Wat zal ik uitgeven?
Gief sout Vleis en Harten Boontje.	Geef pekelvlees en boontjes.
Mama no wil hab Braen?	Wil U niet dat er iets gebraden wordt?
Lastaen sender martae twee Hunders.	Laten ze twee kippen slachten.
Da lej-Hunder alleen die hab.	Er zijn alleen leggende kippen.
Neem een Hunder-Haen.	Neem een haan.
As die hab jong Diffie, lastaen sender smoor sender.	Als er jonge duiven zijn, laten ze die dan in boter braden.
En, as die Neeger ka breng Vis, lastaen sender stoof die groote, en bak die klein sender.	En als de negers vis hebben gebracht, laten ze dan de grote koken en de kleine bakken.
Mama no wil hab salae?	Wil U geen sla hebben?

[p. 165]

	p. 68.
Ja, lastaen sender kook kingamboe en jong Pes Boontje; kik na die Kas, mie geloof die hab Cumcumber.	Ja, laten ze kingamboe koken en jonge boontjes; kijk in de kast, ik geloof dat er komkommer is.
Mama ha seg, dat Tata ka vraeg vreemd Volk for kom jeethieso.	U heeft gezegd dat vader vreemden ten eten heeft gevraagd.
Da waer, lastaen die sout Vleis en die Harten Boontje.	Dat is waar, laat het pekelvlees en de boontjes weg.
Dan die no hab Leepelkost.	Dan is er geen lepelkost.
Lastaen sender kook Sop na die Hunder-Haen.	Laten ze soep maken van de haan.
Dan die no hab braen.	Dan is er niets om te braden.
Lastaen sender neem een jong Kalkuen.	Laten ze een jonge kalkoen nemen.
Mama, no beeter ons maek Pastej van die blau Diffie sender?	Moeder, is het niet beter dat we een pastei maken van de duiven?
Da drie Sort Salae alleen die hab.	Er zijn maar drie soorten sla.
Lastaen een Volk loop na Hoffie voor Blaer Salae.	Laat iemand naar de tuin gaan om bladsla.
Sender mut maek Botter en Kaes klaer.	Ze moeten boter en kaas klaar maken.
Lastaen sender snie van die riep Anas for due na Tafel.	Laten ze wat snijden van de rijpe ananas om op tafel te doen.
Als Ju ka kik na die Jeet, loop due an Ju Kleer.	Als je naar 't eten gekeken hebt, ga je dan kleden.
Ja, Mama.	Ja, moeder.

[p. 166]

Tussen een vader en een zoon.

Morg, Tata.	Goeie morgen, vader.
Morg, mie Soon.	Goeie morgen, m'n jongen.
Papa le loop wandel?	Gaat U wandelen?
Ja, maar wat maek Ju no ka kleet?	Ja, maar waarom ben je niet gekleed?
Mie ha slaep laet.	Ik ben laat gaan slapen.
Voor wat Ju no ka hoppo meer vrue?	Waarom ben je niet vroeger opgestaan?
Ons ha kom laet na Hus.	We zijn laat thuis gekomen.
Hoe laet die ha wees?	Hoe laat was dat?
Aster twaalf.	Over twaalven.
Wat maek Jellie ha blief soo laet?	Waarom zijn jullie zoo laat gebleven?
Ons ha speel Spelletje.	We hebben spelletjes gedaan.
Ju Noom en Muj ha blief op soo laat ook al?	Zijn oom en tante ook zo laat opgebleven?
Neen, sellie ha loop slaep mit tien yer.	Neen, die gingen om klokke tien naar bed.
Da wie ha wees daesoo?	Wie zijn er geweest?
Mie Heer N.N. mit sie Syssie en Butje.	Meneer N. met zijn zuster en zijn broer.

[p. 167]

Sender seg, hem le vrie Ju Negje.	Ze zeggen dat hij een goed oogje heeft op je nichtje.
Mie gloof, sender ka beloof.	Ik geloof dat ze verloofd zijn.
Wat maek Ju gloof soo?	Waarom geloof je dat?
Hem ha seg mie soo hem self.	Hij heeft het me zelf gezegd.
Jender bin soo groot Maet makander?	Zijn jullie zulke maatjes?
Ons ka loop na Skool makander.	We zijn samen op school geweest.
Ja, Ju Noom ha seg mie, dat sender ka beloof.	Ja, je oom heeft me gezegd dat ze verloofd zijn.
Sender le kom hieso van Dag.	Ze komen vandaag hier.
Hueso Ju weet?	Hoe weet je dat?
Mie ha hoor mie Negjie vraeg sie Liefste sie Syssie for kom mit.	Ik heb gehoord dat mijn nichtje de zuster van haar aanstaande gevraagd heeft om mee te komen.
Ja se le kom for maek die bekend.	Ja, ze komen om het publiek te maken.
Mie weet.	Ik weet het.
Nu soo lang die Geselskap ha hoor die, mie Syssie ha vraeg die Meisje sender, en soo mie ha vraeg die Jongman sender for kom ookal.	Nu, toen het gezelschap dat hoorde, heeft mijn zuster de meisjes en ik de jongelui gevraagd om ook mee te komen.

[p. 168]

Da fraej, zeg die na Ju Mama, dat hem kan lastaen maek Jeet klaer.	Dat is goed, zeg het aan je moeder, dat ze eten kan laten klaarmaken.
p. 70.
Mie ka seg hem die.	Ik heb het haar al gezegd.
Mie denk Ju Negje sa due een gue fraej Hywlik.	Ik geloof dat je nichtje een heel goed huwelik zal doen.
Ja, want mie Heer N.N. bin van al te veel guj Humeer.	Ja, want meneer N.N. heeft een biezonder goed karakter.
Hueso sie Bruer bin?	Hoe is zijn broer?
Hem ookal bin gue fraej.	Hij is ook heel goed.
Altit mie ka hab gue Respect voor die Familie.	Ik heb altijd veel achting voor die familie gehad.
Sender bin die waerdig.	Dat verdienen ze.
Mie wens, Ju Sussie ha kan wees soo glykkig for trou na soo guj Familie.	Ik wou dat je zuster ook zo gelukkig kon zijn om in zoon goede familie te komen.
Mie ookal le wens die.	Dat wens ik ook.
Ju no ka hoor, as die ander Bruer le vrie een plek?	Heb je niet gehoord of de andere broer ergens het hof maakt?
Neen, maer hem hab Sin voor mie Syssie.	Neen, maar hij heeft zin in mijn zuster.
Hueso Ju weet?	Hoe weet je dat?
Sie Bruer ka seg mie.	Zijn broer heeft het me gezegd.
Ju Sussie weet die?	Weet je zuster het?

[p. 169]

Neen, hem ha wees na bittie mit sender ookal.	Neen, zij is ook met ze naar buiten geweest.
Ju Negje weet?	Weet je nichtje het?
Ja, hem ha hoor ons.	Ja, zij heeft het van ons gehoord.
Wat hem ha seg?	Wat heeft ze gezegd?
Hem ha seg, hem sa wees gue blie.	Ze heeft gezegd, dat ze heel blij zal wezen.
Hueso, hem no ha wil hab hem sa vrie na sie ander Syster?	Hoezo, wil zij niet dat hij van haar andere zuster werk maakt?
Mie gloof, sie Syssie ka beloof mit die Captein na Fort.	Ik geloof dat haar zuster verloofd is met de kapitein van het fort.
Mie no gloof, sender ka beloof nogal.	Ik geloof niet dat ze al verloofd zijn.
Maskee, hem hab Sin na hem.	't Doet er niet toe, hij heeft zin in haar.
Mie gloof hem sa maek een fraej Man, die Soldaet sender hab hem gue lief.	Ik geloof dat hij een beste man zal wezen, de soldaten houden heel veel van hem.
	p. 71.
Da die maek hem bin soo fraej na sender.	Dat komt omdat hij zo goed voor ze is.
Mie wens Ju Syssie ha weet die Gedagten van N.N.	Ik wou dat je zuster van de gedachten van N.N. afwist.
Negje ka seg, hem sa seg hem die van dag.	Mijn nichtje heeft gezegd dat hij haar die vandaag zal zeggen.

[p. 170]

Mie bin bang, Ju Syssie sa neem die groot Ganganie die le woon hieso.	Ik ben bang dat je zuster de grote gek zal nemen die hier woont.
Hem ka praet na Tata van Syssie?	Heeft hij met U over mijn zuster gesproken?
Neen, mie no gloof hem hab Verstant genug for praet na Ju Syssie self.	Neen, ik geloof niet dat hij verstand genoeg heeft om met je zuster zelf te spreken.
Da sie Gelt alleen maek him sot.	Alleen zijn geld maakt hem zot.
Mie gloof soo.	Dat geloof ik ook.
Maer hem no ka wees na Copenhagen?	Maar is hij niet in Kopenhagen geweest?
Ja, wat baet!	Ja, maar wat helpt dat!
Altemets sender no ka gief hem fraej Skoolmeester!	Misschien hebben ze hem geen goede onderwijzer gegeven?
Sie Tata ha gief Gelt genug voor hem sa leer.	Zijn vader heeft geld genoeg uitgegeven dat hij zou leren.
Die hab gue van ons Jong Volk no leer niet een gut na Juropa.	Er zijn genoeg van onze jongelui die niets leren in Europa.
Dat maek sender altit kan seg, die dom Creool sender, sellie bin Borika en bambaj die no bin sender Skylt dat sender no leer niet een Gut.	Daardoor kunnen ze altijd zeggen: ‘die domme Kreolen zijn ezels’, en toch is 't hun schuld niet dat ze niets leren.
p. 72.
Da waer genug, en mie wonder, dat die Ouder sender hieso ka wees soo sot nogal for	Dat is maar al te waar, en ik verwonder me er over dat de ouders hier nog zoo zot

[p. 171]

stier sender Kint na soo ver Pot, en for gief so mussie Gelt for soso.	zijn om hun kinderen zo ver weg te sturen en zo veel geld uittegeven voor niets.
Mie wens Ju ha kan trou mit N.N. sie Syssie.	Ik wou dat je kon trouwen met de zuster van N.N.
Mie no wil hab hem, fordiemaek hem bin alteevel spittig.	Ik wil haar niet hebben omdat ze een kwaad humeur heeft.
Mie no ha weet. Loop due an Ju kleer.	Dat wist ik niet. Ga je kleden.
Ja, Tata.	Ja, vader.

Tussen een broer en zuster.

Morg, Syssie.	Goeie morgen, zuster.
Morg, Butje.	Goeie morgen, broer.
Ju ha drink Tee mit Mama?	Heb je tee gedronken met moeder?
Ja, die Tee van Ju bin na binne die Jeet Kas.	Ja, jouw tee is in de etenskast.
Da fraej, maer mie wens Ju glyk.	Mooi zo, - maar ik feliciteer je!
Mit wagut?	Waarmee?
Ju no weet?	Weet je dat niet?
Ju no ka kik hue mie Heer N.N. ha kik na Ju gester donker?	Heb je niet gezien hoe meneer N.N. gisterenavond naar je gekeken heeft?

[p. 172]

Mie no ha let op na die.	Daar heb ik niet op gelet.
Mie no ha neem Notisje.	Daar heb ik geen notitie van genomen.
Mie gloof hem hab Sin na Ju.	Ik geloof dat hij zin in je heeft.
Mie no keer.	Dat kan me niet schelen.
Waerom?	Waarom niet?
Ju no weet ons Bierman le vrie mie?	Weet je niet dat onze buurman werk van me maakt?
Wat, mie no gloof, Ju sa neem hem.	Wat? Nu, ik geloof niet dat je hem nemen zal.
Hueso?	Hoe dat zo?
Wat Ju sa due mit hem?	Wat zal je met hem doen?
p. 73.
Ju no weet hem bin gue rik? Hem hab een Sukker Plantaj en mooj Hus, mussie Silvergut, en Hus-Neegers.	Weet je niet dat hij heel rijk is? Hij heeft een suikerplantage en een mooi huis, veel zilvergoed en huisnegers.
Maer, wat baet almael sie Gelt?	Maar wat geeft al dat geld van hem?
Da no die ons almael le suk?	Is dat niet 't geen we allemaal zoeken?
Maer Gelt alleen no kan maek Volk leef vergnugt.	Maar geld alleen kan niet maken dat iemand gelukkig leeft.
Maskee, voor al mie sa kan krieg mooj Gut.	't Doet er niet toe, de hoofdzaak is dat ik mooie dingen zal kunnen krijgen.

[p. 173]

Hue Ju kan praet soo wissi-wassie Woort?	Hoe kan je zo iets ondoordachts zeggen!
Ju sa wil trou voor Gelt alleen?	Zal je om 't geld alleen willen trouwen?
Wat Ju hab for seg van hem?	Wat heb je van hem te zeggen?
Hem bin een groot Ganganie, hem bin een sot, en hem no weet for praet na Geselskap-Maer, as mie Heer N.N. sa vrie Ju, beeter Ju neem hem.	Hij is een grote kwast, hij is een zot en hij kan in gezelschap zijn woord niet doen. Maar als Meneer N.N. je 't hof maakt, is 't beter dat je hem neemt.
Mie no wil.	Dat wil ik niet.
Hue so?	Hoe zo?
Wat hem hab?	Wat bezit hij?
Hem bin een jong koopman. Nogal hem hab genoeg for begin die Weerelt, hem le pas op fraej, en as hem bin glykkig, hem kan kom rik. Ju no kik almael Volk wil hem gue?	Hij is een jonge koopman. Hij heeft al genoeg om zijn zaken te beginnen, hij past goed op en als hij gelukkig is, kan hij rijk worden. Zie je niet dat iedereen hem graag mag lijden?
Ja, maer ons Bierman hab wagut N. le suk.	Ja, maar onze buurman heeft, wat N. zoekt.
Wat baet Gelt sonder Verstant?	Wat geeft geld zonder verstand?
Ons Bierman bin Jong nogal.	Onze buurman is nog jong.
As hem no bin wies nu, hem no sa kom wies leevendag.	Als hij nu nog niet wijs is, zal hij 't nooit worden.
Hueso Ju weet?	Hoe weet je dat?

[p. 174]

p. 74.
Fordiemaek hem ha kom soo hou.	Omdat hij zo oud is geworden.
Hue hou hem bin, Ju denk?	Hoe oud denk je dat hij is?
Hem ka passeer Veif en twintig Jaer.	Hij is over de vijf en twintig.
Wat gut die bin?	Wat zou dat?
Da no hou genoeg die for hab meer Verstant?	Is dat niet oud genoeg om meer verstand te hebben?
Mie weet Tata sa wil mie liever neem ons Bierman.	Ik weet dat vader liever zal willen dat ik onze buurman neem.
Mie no gloof, Ju weet Tata no keer voor Gelt. Maer ons Bierman ka praet na Ju for vrie?	Dat geloof ik niet, je weet dat vader niet om geld geeft. Maar heeft onze buurman je van vrijen gesproken?
Ja, van ander Jaer.	Ja, sedert verleden jaar.
Voor wat hem no kan praet mit Tata van Ju?	Waarom kan hij niet met vader over je spreken?
Da skaem hem bin.	Hij is verlegen.
Na dat Ju kan kik hem bin een Sot; as die no ha wees, dat hem bin zoo gek, hem sa ka praet lang tit na Tata.	Daaraan kan je zien dat hij een zot is; als het niet was dat hij een gek is, zou hij al lang met vader gesproken hebben.
Altemits Ju ka beloof mit hem?	Misschien ben je met hem verloofd?
Neen, maer mie hab hem beetje lief.	Neen, maar ik houd nog al van hem.

[p. 175]

Beeter Ju no denk op van hem meer. Maer as mie Heer N. le vrie Ju neem hem. En denk op wagut mie ka seg Ju.	't, Is beter dat je niet meer aan hem denkt, maar dat, als meneer N. je vraagt, je hem neemt. En denk er aan wat ik je gezegd heb.
Mie sal.	Dat zal ik doen.
Mie hoop, Ju no sa gooj Ju self wej.	Ik hoop dat je je niet weg zult gooien.
Ju bin altee hard bobo ons Bierman.	Je bent te hard voor onze buurman.
Mie praet die Waerheit.	Ik zeg de waarheid.
	p. 75.
Wel Butje, mie sa kik wat mie kan due. Wat mie ka praet van ons Bierman, da for skeer gek alleen, want mie no sa wil hab hem.	Wel, broer, ik zal zien wat ik doen kan. Wat ik van onze buurman gezegd heb, was maar uit gekheid, want ik wil hem niet hebben.

Tussen een man en een slaaf.

Morg, Meester.	Goeie morgen, Meester.
Morg, hue laet die bin?	Goeie morgen, hoe laat is het?
Die bin seeven Yer.	't Is zeven uur.
Voor wat Ju ha lastaen mie slaep soo laet?	Waarom heb je me zo laat laten slapen?
Fordiemaek Meester ha sit op soo laet gester donker.	Omdat Meester gisterenavond zo laat opgezeten heeft.
Wat Ju Vrou bin?	Waar is je meesteres?

[p. 176]

Hem le due an sie Kleer.	Zij is zich aan 't kleden.
Vrou ka drink Tee?	Heeft de Juffrouw tee gedronken?
Neen, Meester.	Neen, Meester.
Ju ka roskam die Kabaj sender?	Heb je de paarden geroskamd?
Ja, Meester.	Ja, Meester.
Sender hab Beesjeet?	Hebben ze eten?
Die no hab Beesjet meer?	Is er geen voer meer?
Neen, die ka kabae.	Neen, 't is op.
Lastaen sender loop na Sawaen.	Laat ze naar de wei gaan.
Da wie sa loop mit sender?	Wie zal met ze mee gaan?
Die twee klein Jong sender.	De twee kleine jongens.
Die Kuj sender ookal?	De koeien ook?
Neen, altemets sender sa stoot die Kabaj sender.	Neen, ze zullen misschien de paarden stoten.
Maer lastaen sender loop na die hou Majis-Stik.	Maar laat ze naar 't oude korenland gaan.
Meester, Kabaj ka verloor sie een Skuen.	Meester, 't paard heeft z'n ene ijzer verloren.
Lastaen die Smit le beslae hem.	Laat de smid hem beslaan.
Ju ka kik na die Sael?	Heb je 't zadel nagezien?
p. 76.
Die een Stie-Beegel no bin daeso.	De ene stijgbeugel is er niet.

[p. 177]

Mie hoop, Ju sa maek die Pistool sender skoon.	Ik hoop dat je de pistolen schoon zult maken.
Mie ha skoon sender gester vrue vrue.	Ik heb ze gisterenmorgen schoon gemaakt.
Mie weet, maer mie ha skiet mit sender gester Aftermiddag.	Dat weet ik, maar ik heb er gisterenmiddag mee geschoten.
Wa mie Ruer bin?	Waar is mijn geweer?
Die Neeger ha loop skiet blau Dief mit die.	De neger is er blauwe duiven mee gaan schieten.
Voor wat Ju no ha gief hem die hou Ruer?	Waarom heb je hem niet het oude geweer gegeven?
Die no bin fraej.	Dat is niet in orde.
Wa die Bomba bin?	Waar is de opzichter?
Hem ka loop mit die Neeger sender na Kamina.	Hij is met de negers naar 't veld gegaan.
Ju no weet, wat sender le due?	Weet je niet wat ze doen?
Sender le dig Sukker-Gat.	Ze graven gaten voor 't suikerriet.
Die klein Majis ha plant kabae?	Is de jonge maïs al geplant?
Mie no weet.	Ik weet het niet.
Wagut die Timmerman sender le due?	Wat doen de timmerlui?
Sender ka versie die Hus?	Hebben ze 't huis voorzien (hersteld)?

[p. 178]

Ja, Meester.	Ja, Meester.
Lastaen sender begin na die Mola.	Laten ze aan de molen beginnen.
Wat die Metselaer sender sa due?	Wat zullen de metselaars doen?
Sender sa breek die Keetel yt na die kookhus.	Zij zullen de ketel in het kookhuis uitbreken.
Die Mortel ka maek?	Is de kalk gemaakt?
Ja, maer almael die Klinker no ka kom van Bay.	Ja, maar al de stenen zijn nog niet van de baai gekomen.
Wa die Coffie die Neegerin sender ha pik gester?	Waar is de koffie die de negerinnen gisteren geplukt hebben?
p. 77.
Na Magasien.	In 't pakhuis.
Die hab meer na die Boom sender?	Is er nog meer aan de bomen?
Ja, maer sender no ka rip.	Ja, maar ze is nog niet rijp.
Sender mut pas op sender fraej.	Ze moeten daar goed voor zorgen.
Die Busael sender ka krieg Jeet?	Hebben de nieuwe negers eten gekregen?
Die no ka kook nogal.	't Is nog niet gekookt.
Lastaen sender maek gau.	Laten ze voortmaken.
Mie no wil, dat sender sa kom na löj Maneer.	Ik wil niet dat ze aan 't luieren raken.
Ju pas op, soo lang mie loop wandel.	Let op de boel, terwijl ik aan 't wandelen ben.

[p. 179]

Tussen een vrouw en haar slavin.

Na wa Ju blief?	Waar blijf je?
Mie le krieg skoon Kleer voor Vrou.	Ik krijg schone kleren voor de Juffrouw.
Wa Ju klein Vrou bin?	Waar is mijn dochter?
Hem bin hieso.	Ze is hier.
Krieg een Paer skoon Kous.	Krijg een paar schone kousen.
Ju ka krieg skoon Kleer?	Heb je schone kleren gekregen?
Ja, Vrou.	Ja, Juffrouw.
Wa mie blau Sie Skuen mit die Silver Galoon?	Waar zijn mijn blauw zijden schoenen met zilver galon?
Gief mie een van die Onder-Saja mie ha maek lest.	Geef me een van de onderrokken die ik laatst gemaakt heb.
Gief mie een Hemete mit Bordier-Lobbetje.	Geef me een chemiset met een geborduurd kantje.
Ju mut neem die Kap, en die Neesduk van die selfde Sort. Ju hoor?	Je moet de muts en de halsdoek van dezelfde soort nemen. Versta je?
Wat Japuen Vrou wil heb?	Welke ochtendjapon wil U hebben?
Die roo Damast.	De rood damasten.
Wat lent Vrou wil hab?	Welke linten wil U hebben?
	p. 78.
Die blau sender, en die blau Kalala en Oorhanger Ju hoof?	De blauwe en de blauwe halsketting en oorbellen, hoor je?

[p. 180]

Kom, bind mie Haer!	Kom, maak mijn haar op!
Wa mie Kap?	Waar is mijn muts?
Gief mie Spel.	Geef me spelden.
Die no hab meer groot?	Zijn er geen grotere?
Die no hab.	Die zijn er niet.
Kik na die Skiffie, die hab daeso.	Kijk in het laatje, daar zijn er in.
Veeg die Spiegel.	Veeg de spiegel af.
Hoppo die Venster.	Doe 't raam open.
Mie Kap sit fraej na aster?	Zit mijn muts goed naar achteren?
Spel die Lent na aster.	Speld de linten achteraan vast.
Die Strikkie no ka maek fraej.	De strik is niet goed gemaakt.
Ja, nu die bin guet.	Zo, nu is hij goed.
Wa mie Hemete bin?	Waar is mijn hemd?
Hieso.	Hier zo.
Sender no ha plooj die klein genug.	Ze hebben het niet fijn genoeg geplooid.
Gief mie mie onder-Saja.	Geef me mijn onderrok.
Wa die gestigte Keers?	Waar is 't gestikte keurslijfje?
Gief mie die blaue.	Geef me het blauwe.
Wa mie Sak sender bin?	Waar zijn mijn zakken?

[p. 181]

Geef mie die Japuen.	Geef me de ochtendjapon.
Wa mie Borsje bin?	Waar is mijn onderlijfje?
Kik, as mie Japuen sit glat na aster.	Kijk of mijn ochtendjapon van achteren glad zit.
Hael mie Hemete beetje na molee.	Haal mijn chemiset wat naar beneden.
Da alteveel, mie geloof Ju bin sot.	Dat is te veel, ik geloof dat je gek bent.
Ja, nu die bin fraej.	Zo, nu is 't goed.
Wa mie Hals-Neesduk?	Waar is mijn halsdoek?
Spel die na aster.	Speld die van achteren vast.
	p. 79
Na wa Ju blief mit die Spel sender? Ju no hoor?	Waar blijf je met de spelden? Versta je me niet?
Mie le kom.	Ik kom al.
Mie gloof Ju wil hab mie sa kom haal Ju.	Ik geloof dat je wil hebben dat ik je kom halen.
Die no hab meer van die groot Spel sender.	Er zijn niet meer van de grote spelden.
Gief mie van die kleintje.	Geef me van de kleine.
Bind mie Kalala.	Maak mijn halssnoer vast.
Due die Oorhanger na mie Hoor.	Doe de bellen in mijn oren.
Ju due mie Seer.	Je doet me zeer.
Mie no kan help.	Ik kan 't niet helpen.

[p. 182]

Gief mie mie Hantskuen sender.	Geef me mijn handschoenen.
Gief een beetje Waeter.	Geef een beetje water.
Hueso Ju ka spel die Kap na aster?	Hoe heb je de muts van achteren vastgespeld?
No steek mie.	Prik me niet.
Wa mie Vlyveel Bangres?	Waar is mijn fluwelen huik?
Mie ha denk Vrou sa gebryk die Hutje.	Ik dacht dat U Uw hoed zou gebruiken.
Wa die Paresol?	Waar is de parasol?
Kik as die Kas sender ka tue.	Kijk of de kasten toe zijn.
Due die Magasien Sleetel na die Kas.	Leg de sleutel van de provisiekamer in de kast.
Gief mie die Kas-Sleetel sender.	Geef mij de sleutels van de kast.
Pas op, tee mie le kom na Hus.	Pas op totdat ik thuis kom.
Seg ju Meester, mie ka klaer, mie le wag hem.	Zeg aan je meester dat ik klaar ben, en dat ik op hem wacht.
p. 80.
Da waer, gief mie mie Neesduk, mie Snif-Doosie en mie Wajer.	Dat is waar ook, geef me mijn zakdoek, mijn snuifdoos en mijn waaier.
Kaj! Vrou ka sjansee gue mooj.	Och, och! Wat is de Juffrouw mooi aangekleed!