Verzameling van kronyken, charters en oorkonden betrekkelijk de stad en meijerij van 's Hertogenbosch

[p. 659]

Verhaal der inhuldiging van Philips II, als hertog van Braband, den 22 en 23 september 1549, en der plegtige uitvaart van denzelfden vorst, den 8 november 1598, beide te 's Hertogenbosch.

[p. 661]

Verhaal der inhuldiging van Philips II, als hertog van Braband, te 's Hertogenbosch, den 22 en 23 September 1549. (Briefsgewijze medegedeeld aan de regering van Maastricht.)

Eersame, wyse, zeer voorsienige, discrete Heeren en. besundere goede vrunden, wy gebieden ons seer hertelyck en. dienstelyck, zoe wy aldermeest konnen oft moegen, tot uwen Eersaemheden. Uwen E. brieff aen ons met brenger van desen gesonden, waeraff uwe Eer. den teneur wel ter memorien houdende zyn, hebben wy ontfangen en. wel verstaen, achtervolgende den welcken sall uwe Eer. believen te weten, hoe dat die gouverneur en wethouderen ende regeerderen deser stadt te peerde, in getalle van omtrent veertich persoonen, met xxv^c borgeren deser stadt crychsgewyse gerust, met omtrent hondert erfruyters te perde, all zeer wel gerust int harnas, met spiessen, hellebaerden, slachsweerden ende busschen, met tien vendelen, by hen hebbende acht cleyn veltgescutte; omtrent een halff myle van dese stad het crysvolck, te wetene: de borgeren staende in heur slachordel, ende de wethouderen te peerde sittende, hebbende den zeer hoogen, zeer

[p. 662]

machtigen en. seer excellenten Prince van Spaengien, van heuren peerde geseten⁽¹⁾, op huer knyen in alder reverentie gesalueert ende willecome geheyten, offererende synder Excellentie alle eer, dienst ende getrouwicheyt, die wy kosten en. mochten, ende dat all in Brabantsche talen oft spraecken, achtervolgende sekere geschrifte hier inne besloten liggende⁽²⁾; ende buyten der poorten deser stadt hebben gestaen die vander cleergien, als die vander capittele, cloosteren ende andere, met processien, vanen en. crucen, ende comende voor inde poorten deser stadt, waeren die thoorens ende vesten met groff geschut totten getalle van xvj oft xvij stucken ende volck van wapenen tot omtrent iij^c persoonen all int harnas besedt;

(1) Geseten, afgestapt.

(2) Afschriften van de hier gemelde stukken zijn ten archieve der stad niet voorhanden, wel het formulier van den eed, dien Philips te 's Hertogenbosch heeft afgelegd, door hem zelven eigenhandig onderteekend (in de stads-komme op 23 Sept. 1549). In een' codex (geteekend C., n^o. 17, Acten, Octrooijen enz.) komen fol. 168 tot fol. 212 de volgende stukken betrekkelijk de inhuldiging van Philips II als hertog van Braband voor:
28 Junij 1540. Bevel van keiser Karel, dat alle ambtenaren in Braband de blijde inkomst van Philips zullen moeten bezweren.
30 Junij. Keizer Karel en de Staten van Braband maken veranderingen en wijzigingen in de blijde inkomst, die Philips staat te bezweren.
5 Julij. Blijde inkomst van Philips als hertog van Braband.
5 Julij. Eed door de Staten van Braband afgelegd.
5 Julij. Eed door de regering van Leuven afgelegd.
8 Julij. Eed door de regering van Brussel afgelegd.
12 Sept. Eed door de regering van Antwerpen afgelegd.
23 Sept. Eed door de regering van 's Hertogenbosch.
11 Dec. Eed van den bewaarder der charters en privilegiën van Braband te Vilvoirden.
11 Dec. Eed van de ambtenaren der rekenkamer.
11 Dec. Acte, waarbij aan alle raden, secretarissen en andere officieren bevolen wordt de blijde inkomst te bezweren.
11 Dec. Keizer Karel beveelt, dat alle ambtenaren, vreemdelingen zijnde, bij de blijde inkomst vervallen zijn van hunne bediening.

[p. 663]

ende tselve gescutte affgelost ende de Princelycke Excellencie van Spaengien bynnen inder poorten vander stadt gecomen wesende met versceyden ballingen naeder ouder manieren, hebben aldaer gestaen die Bagynen, met wit lywaet behangen inde plaetsse van heycken oft falien, ende versceyden borgeren deser stadt, oudt ende op heure daegen gecomen synde, omtrent vij^c in getalle, van beyden syden vanden huysen der straten deser stadt totten hove oft palleyse toe der Princelycke Excellencie, hebbende in heuren handen borrende tortsen gelucht, ende de selve wederomme, nae dyen de Princelycke Excellentie in syn palleys was gereden, vuytgedaen, ende de regeerderen te peerde ende de borgeren te voete als voire komende voirby den logys vanden Prince, ende soe voirtaen een yegelyck syns weechs gereden ende nae huys gegaen. Ende des anderen daechs, huyden drye weken geleden, syn gecomen schouteth, schepenen ende die vanden rade inne oft voire den palleyse vanden Prince ende hem geconvoyeert vanden palleyse tot inder prochie kerke van sint Ians evangelisten, aldaer opten kerckhove staende ende verwachtende waeren die heeren vanden capittele met crucen ende vanen; ende den dienste ende die misse inder kercken gecelebreert wesende, is de Prinche gecomen opter merct opter peyen voir den stadhuys, aldaer syn Princelycke Excellentie blootshooffs, inne tegenwoirdicheyt der drye leden, alhier ierst deser stadt, opt heylige evangelium den eedt, hem byden president oft voirschepen deser stadt, ende der gemeynte by mynen heere den audienchier Verreycken gestaeft⁽¹⁾ ende in onse Duytscher spraken vertaelt, gedaen heeft, vanden welcken, ende oyck vanden eede by ons gedaen, substantia-

(1) Gestaeft, voorgelezen.

[p. 664]

lyck wy uwe Eer. insgelycks copye over seynden. Dat gedaen wesende, hebben die vande drye leden deser stadt voirn., inne presentie der gemeynte, al vol volcx wesende ende staende opder merct, den Prinche wederomme den behoirlicken eedt gedaen. Alle dwelck wy uwe Eer. nyet en hebben willen verswyghen, maer tselve schriftelyck adverteren, omme uwe Eer. daer nae te reguleren, ende waerinne wy uwe Eer. eenighen dienst, lieffde ende vrientschappe konnen gedoen ende bewysen, sal men ons altyts daertoe goetwillich ende bereedt vinden kenne. Godt almachtig, die uwe Eersaemheden in langen, saligen, gesonden leven wille gesparen. Geschreven den xiiij^en dach in Octobri anno xv^c neghen ende viertich. Ende onder opten brieff stont geschreven: Byden all uwe Eer. goetwilligen en besunderen goeden vrienden, Schepenen ende Wethouderen der stadt van Tshertogenbossche, ende ondertekent byden secretaris Grotaert; ende buyten opten brieff stont gescreven aldus: Eersamen, wysen, zeer voirsinnigen, discreten Heeren Borgemeesteren, Gesworen ende Raedt der stadt van Maestricht, onsen lieven ende beminden Heeren ende besundere goeden vrienden. Onder stont alnoch: Dese copye is geschreven vuyt sekeren boeke wylen meester Goyaert Grotart, in syn leven pensionaris ende secretaris der stadt van Shertogenbossche, daer inne geregistreert staen verscheyde privilegien ende andere acten der voirs. stadt aengaende, ende metten selven bevonden accorderen, dwelck ick Gysbert vanden Velde, secretaris ende greffier der stadt voirs., attestere. Was ondertekent: I. vanden Velde.

Ten archieve der stad 's Hertogenbosch, onder de losse stukken.