Gehuchtenboek

Maaslandse gezichten

IJzeren

Middenin het dorp zijn de varkens. Ze lopen op een zwart stuk grond en wroeten in de modder. Grommend en knorrend staan ze achter de haag en kijken de voorbijganger korzelig aan.

In de stille dorpsstraat, waar vrouwen pratend bij elkaar staan en kinderen dwars tegen de wind aanlopend, van school komen, klinkt het kwade, voze roepen van de varkens, alsof zij zich in een ondankbare wereld beklagen over hun lot.

De boer: ‘Ik had al varkens toen ik dertig jaar geleden trouwde. Je groeit ermee op. Ik heb landvarkens, yorkshire en een kruising van die twee. Die beer die je daar ziet is een landvarken.’

De boer staat op een weitje bij een kar. De varkens zitten op drie afzonderlijke percelen. De grond is zwart, modder drijft op de donkere, herfstzware landen. De varkens steken hun zwarte muil in de brei, slorpen de modder op, woelen telkens opnieuw met poten en kop in het vuile water.

‘'n Varken haalt zelfs uit deze modderbrei nog voedsel’, zegt de boer. ‘Hij vindt er kalk. Het is net zoals met kinde-

[p. 43]

ren die stukjes kalk uit de muur halen en dat in hun mond steken. Die kinderen vullen intuïtief kalkgebrek aan.’

‘Eerst was dit een wei, maar in twee maanden tijds hebben de varkens er een troosteloos modderveld van gemaakt. Ze vinden het hier fijn. Varkens moet je de buitenlucht gunnen, dat is het gezondste voor hen. Je moet varkens niet binnenhouden, zelfs niet als het sneeuwt in de winter. Mijn varkens zijn nooit ziek. Er zijn boeren die varkens een ring in de neus doen zodat ze niet meer kunnen wroeten, maar ook dat is niet goed voor varkens: ze moeten flink kunnen wroeten vanwege die kalk.’

Zijn lange omgang met varkens heeft hem één ding geleerd: varkens zijn eigenwijs. ‘Als je een varken een bepaalde hoek in wil krijgen en dat varken wil in die andere hoek, dan komt het er ook.’

In IJzeren zijn grijze mergelwoningen in de straat die uitloopt op het veld waarin dichte boomgaarden staan. Het pad kronkelt zich waar tussen de takken een stapel kisten staat bij een tractor. In de verte kronen bomen een lichtopgaande heuvel. De bomen hebben gaten alsof hun vleugels door de wind uit elkaar geslagen zijn.

Wij intussen worden door de boerin in haar keuken binnengebracht en krijgen een bord dampende, bruine soep voorgezet. In de stallen achter de keuken slapen bij de grote buik van een zeug allerkleinste biggetjes met roze doorschoten oortjes en verder, achter de stallen, vluchten katten weg onder de natgeslagen hagen.