Geïllustreerde flora van Nederland

Handleiding voor het bepalen van de naam der in Nederland in het wild groeiende en verbouwde gewassen en van een groot aantal sierplanten

[p. 572]

Balsemienfamilie.
Balsaminacecen, Balsaminaceae.

Planten met sappige, brooze, dikwijls zelfs doorschijnende stengels. Bloemen tweezijdig symmetrisch met gekleurde kelkbladeren, waarvan er 2 zeer klein zijn of zelfs ontbreken, twee andere zijdelings staan en het vijfde zeer groot is en in een spoor uitloopt. Van de 5 kroonbladeren zijn er 4 twee aan twee saamgegroeid. Zoodoende kunnen kelk en kroon dus beide drietallig lijken. De 5 meeldraden zijn zeer kort en hebben dikke, aaneengehechte helmknoppen, die den stamper omsluiten; ze laten spoedig uit de bloem los en vallen af. De vrucht is een doosvrucht, die bij rijpheid niet droog wordt, maar toch bij de minste aanraking met kracht uiteenspringt in 5 kleppen, die zich oprollen en de zaden ver weg werpen; in 't midden blijft de zaaddrager staan.

Geslacht: Springzaad, Impatiëns.

Hiertoe behooren ook sierplanten: zie Aanh., blz. 573.

a.

De gele bloemen hangen in trosjes onder de bladeren en hebben een lange, gekromde spoor. Hommelbloemen; ook kleistogame bloemen komen voor (d.i. die zich niet openen, maar toch vruchtbaar zijn). Bladeren kort gesteeld, aan den rand grof gezaagd, met

[p. 573]

	stompe zaagtanden. Vochtige plaatsen in bosschen, aan heggen, enz. z. ☉ Springzaad, I. noli tangere
b.	De gele bloemen steken op lange stelen boven de bladeren uit en hebben een bijna rechte spoor. Ze zijn kleiner dan bij de vorige soort en worden dan ook veel minder door insekten bezocht, het meest nog door zweefvliegen. Bladeren fijner gezaagd, met scherpe tandjes. Afkomstig uit Mongolië, thans op verschillende plaatsen in Europa verwilderd. z.z.z. ☉ Klein Springzaad, I. parviflora

Aanhang el.

Bekende sierplanten zijn:

a.	Bovenste bladeren niet in kransen om den stengel. Stengel stijf rechtopstaand, meestal weinig vertakt, ongeveer ½ M. hoog of lager. Bloemen rood, wit of gevlekt haast altijd ‘gevuld’, alleenstaande of bij groepjes in de bladoksels. Spoor recht, langer dan de kroon. Hommelbloemen. Uit Oost-Indië. ☉ Balsemien, I. Balsamina
b.	Bovenste bladeren bijna kranswijs. Stengel zeer dik en vaak sterk vertakt, tot 2 M. hoog. Bloemen purper of rozerood met korte spoor. Hommelbloemen. Op bladeren, bladstelen en stengelknoopen gesteelde klieren; de plant bezit een eigenaardigen, niet zeer aangenamen geur, vooral merkbaar bij aanraking. Uit Oost-Indië. ☉ Reuzenbalsemien, I. glanduligera
c.	Bovenste bladeren meest tegenoverstaande. Stengel niet zeer forsch, hoogstens 1 M. hoog. Bloemen rood of wit, tamelijk vlak, met zeer lange en dunne, gebogen spoor (vlinderbezoek). Uit Oost-Afrika. ☉ Sultansbalsemien, I. Sultani

[p. 574]

Aanteekeningen.