Logo DBNL
Den hof en boomgaerd der poësien (1969)

Den hof en boomgaerd der poësien

(1969)–Lucas de Heere–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

+Epistelen oft zendbrieven

LVIaant. An een excellente gheleerde dochtere,
Io. C.

1
Zoo d'Hebreeusche vereerbaert zijn met zulcke vrauwen1
 
Als Iudith, Hester, Susanna, ende heurs ghelijcke,aant.
 
En soo de Griecken, met andre (naer mijn onthauwen)3
 
Heur ooren opstaken, (alzoomen magh anschauwen)4
5
Op heur vrome en constighe vrauwen autentijcke,5
 
Alzoo achten wi vlaemsche, ons vereerbaert en rijcke6
 
Met, oft deur u, die verre alle andre passeert7
 
Niet alleen' in gauen uutwendigh oft publijcke:8
 
Maer in tguent, dat aldermeest moet sijn gh'estimeert9
10
Dats wijsheit en gheleertheit, die in u soo floreert10
 
Dat ghi (inde plaetse dat ander dochters ghemeene11
 
Met haer toyen oft pareren, sijn gh'occupeert)12
 
V altijt besigh maect, in tstuderen alleene.13
 
Dits u solaes ende recreatie reene:14
15
Dits v moymaken, vercieringhe ende blanket.15
 
Wel slachtende de Musae (zijt ghi anders gheene)16
 
Emmers noyt yemant dan ghi en gheleeck haer bet.
 
Want dat eenderley is, u nature ende opzet,18
 
Heeft mi eenen droom vertooght ende gh'openbaert:19
20
Mi docht' dat ic u zagh (als een Palladis let)20aant.
 
+By heur neghen dochterkens ende Nymphen vergaertaant.
 
Op Parnassus bergh, ande fonteinen vermaert
 
Castalia en Hippocrena oft daer ontrent,aant.
 
Al waer ghi soo tooghdet uwen constighen aert
25
Int spelen en singhen, met d'andre diligent:25
 
Soo dat Minerua openbaerlic heeft bekent26
 
(Rekent hoe wel ghi moett staen in heur gratie)27
 
Dat ghy waerdigh waert, deur u gauen excellent,
 
Toeghevought te sine heurlier congregatie29
30
Als de thienste Musa, dits mijn protestatie.30
 
Maer al schijnt dit uut Poëetsche fabels te rysen'.31
 
Alderwarachtighst, is sijn significatie.
 
Want bouen datmen u van eloquenti' moet prysen33
 
Int latijn, het welc ghi, (ic en weet deur wat ghysen)34
35
In twee iaren hebt gheleert, so sidi gheresen
 
Noch inden hooghsten graet, vanden hemelschen wysen35-36
 
V seere besigh makende, in Gods woord te lesen',
 
Niet uut curieusheit, oft om tsine ghepresen:38
 
Maer uut rechte affectie, tot God en sijn leere:39
40
Navolghende het goet exemple in alle desen40
 
Van vele ander diuersche maeghden in den Heere41
 
Als Marcella en Paula, u ghelijcformigh zeere.aant.
 
Ooc en wildy uwen talent niet employieren43
 
Alleene t'uwen behouue, maer ooc ten vermeere,44
45
Van uwen euen naesten in alder manieren.
 
T'oorconden van desen: magh ic wel allegieren46
 
Vwe translatien niet uut fabuleuse gesten,47
 
Maer uut zulcke autheurs die de kercke vercieren48
 
+Daer van een is, den gheleerdsten van ons ghewesten
50
Dats Erasmus, wiens leeringh' en hooghe questen50aant.
 
(Daer goede clercken heur an vervreesen te commen)51
 
Ghy ouerstelt in duutsch, voor die niet, of ten besten52
 
Latijn en connen, siet alzulcke sijn u waerommen.53
 
Op dat u blomme zou voortbringhen ander blommen:
55
Op dat ghi u licht zoudt laten lichten en sien
 
Voor de meynschen die u dies sullen zaligh nommen
 
Prisende ons hemels Vader, den autheur van dien:57aant.
 
Maer op dat dit te meer soude moghen gheschien,
 
Laett de raschte clergesse, d'edel Druckerye,59aant.
60
Dese u wercken vermenighen voor alle lie'n,60aant.
 
Si zals wel vele copiëren in curten tye.61
 
Dit ben ic u biddende in dees mijn Poësye:
 
Magh mijn bede u toch wesen eenighsins became,63
 
Waermede ic my ghewilligh vertooghe en belye,64
65
Om te verbreeden uwen lof, en schoonen name.65
 
Anders ic mi van mijnder vermetentheit schame,66
 
Dat ic mijn Musa (die seer verdient veracht)67
 
Voor u darf ontdecken, al en waert ooc gheen blame.6867-68
 
Maer ic hope ghy de goedertieren moeder slacht69
70
Die skints ghewilligheit aensiet, en niet sijn macht,70
 
En dat ghy alsoo sult mijn ionst' in danck' ontfaen71
 
Al oft beter en wel van my ware ghedaen.72

LVIIaant. An een schoon dochter van Audenaerde, de welcke begheerde vanden Autheur ghecontrefaict te zyne.

1
+Ghelijck de zonne claerder blijnckt dan alle lichten
 
Alzoo zidi in schoonhede te bouen gaende
 
Alle wtnemende vrauwelicke ghezichten.3
 
Dus waer' ic Paris ghemaect, ghi zoudt zijn ontfaendeaant.
5
Den Appel, als d'alder schoonste in mijn herte staende:
 
Minen voys gheu'ick u, ô nieu Venus verheuen.6
 
Om u te prysen, my u amoureusheit vermaende7
 
Ist dat anders uwen lof magh zijn beschreuen:8
 
Maer hoe zoud' ic u verdiende eere connen gheuen?
10
Ende u schoonheit met mijnder pennen figureren?10
 
Als u gratien (emmers die ick heb' beseuen)11
 
Elc om te schoonst voort doen, en bragghéren?12
 
Ogh wie zoud' hem in u schoon aenschijn contempleren13
 
Zonder zeer ghetemteert te zine om u t'omuamen14
15
Op minnaersche ghise? want ick moet confesseren15
 
Veel meer dan amoureux, machmen u wesen namen.16
 
V oogskins in claerheit de schoon sterren beschamen:
 
De caecskins en tmondekin (twelc tot cussen verwect)18
 
Sijn wel zoo vulmaect, zo de rest' is na tbetamen.19
20
In somma, ghy sijt eenen exemplaer correct20
 
Om naer te schilderen een vrauwen beeld perfect,20-21
 
D'welck my dicmaels in droom oft visioen gheschiet
 
Daer mi dinct (twelc tot noch meerder quellinge strect)23
 
Dat ick erghens met u int groene, oft in het riet24
25
Bancketere en triumphere zonder verdriet,25
 
Ende in u armkins ligghe, bedriuende eenpaer26
 
Menigh amoureus trecxken, ick en zegghe niet27
 
VVat my meer droomende ghebeurd, dat lat'ic daer.28
 
+Wegh penn' end' inct ghi comt de matery' te naer,29
30
Om doen amoureusheit waer ick nu bet ghewent30
 
Dan om meer daer af te schriuen zeggh' ic voorwaer.
 
Maer nu my ghebeurd is dees quellingh' en torment,32
 
Als ick noch ben van u verscheeden en absent33
 
Wat meendy, wel beminde, wat my zou ghebeuren
35
Als ick (om u te contrefaicten excellent)
 
Vwen persoon zoude hooren ghenaken, en speuren:36
 
Nochtans en sal ict niet laten, om al het bekeuren:37
 
Maer doen u beghaerte, die met de mine is eene:38
 
Want alle mijn vermoghen mak' ic u ghemeene.39aant.

LVIIIaant. Een Constenaer tot een rijcke Dochter.

1
Al dat een magh weinschen die hy bemint meerst1
 
Dat verleen' u God, lief, zonder cesseren:2
 
Die u wille maken, zo wel ghezint eerst,
 
Dat ghy dit mijn briefken meught accepteren,4
5
En om dat t'ouerlesen meught verneren,5
 
Zonder u om sijn fauten te verstooren.6
 
Ten sy dat ghy hem wilt fauoriseren7
 
Zo moet ick wel een zeer stuer andwoorde hooren.8
 
Tusschen hope en duchten leggh' ict u vooren9
10
Daer my de liefde toe bedwonghen heeft:
 
En ghebruuct ieghens heur niet uwen thooren,11
 
Naer dien ghy met elcken zachtmoedigh leeft.12
 
Is zi t'onbeschaemt? dat heur blendheit toegheeft:13
 
VVant liefde is ghemeen'lic (zoo men fingiert)14
15
Vierigh, kindsch, en blend, ia onghemaniert.15
 
 
 
+VVildy vraghen waerom ick zoo staut ben16
 
Dat ick cleyn wormken naer u darf steken?17
 
V discretie (waer op ick ghebaut ben)18
 
Zal my excuseren van die ghebreken:
20
Aenmerckende hoe dickmaels datt is ghebleken20
 
Dat een dochter rijcke oft hooghe van state21
 
Traude eenen Ionghman, niet waerd by heur gheleken,22
 
En dat nochtans met God, en t'haerder bate23
 
Oock met alder eeren: want in dier mate24
25
Men zulc een dochter niet verwiten en can
 
Dat zi heur vercoopt, welcke zede ich hate,
 
Ghelijc die tgoed trauwen, en niet den man:27
 
Maer men moet haer dees eere naerzegghen dan,28
 
Dat zi uut liefden heur lief trauwende is.29
30
Zulck eenen band eerlick en vast hauwende is.30
 
T'is waer ick b'hoor te beghaeren gratie,31
 
Voor die mijn onwaerde, en u waerdde anziet:32
 
En dat doe ick ghaerne talder spatie:33
 
Nochtans al+ hebb'ic Croesus rijcdom nietaant.
35
Ic hebbe, (dat darf ic wel zegghen) yet
 
Te weten scienty', hoogh'lic te prysen,36
 
Daer rijckdom navolght, die eere gheschiet:37
 
Makende my edel, maghmen bewysen.38
 
Vande reste (eyst dat daer af questen rysen)
40
Mak' ic u iuge, ô schoonheit alder vrauwen,39-40a
 
Wiens goed' ooghen (naer alder minnaers ghysen)41
 
Alle dingh med faueure zullen aenschauwen:42
 
+Zoo dat u niet en faelt in zulcker vauwen43
 
VVant daer liefde is, is vulmaectheit veel eer,
45
Als ghijt al meucht hebben, wat weinscht ghi meer?
 
 
 
Ghy vreest, dinck ic, het spotten vanden lien ooc46
 
Naemt ghy my, die zeere wel zoudt gheraken47
 
Aen een rijc Eelman, tmocht wel gheschien ooc:
 
Maer maerct eens (bid ic u) voor alle zaken49
50
VVatt nu zijn daer zi edelmans af maken,50aant.
 
Ende ghy, die zijt recht edel van zede,51
 
Sult u vreesen, heuren cant te ghenaken,52
 
Lieuer verzekert te zine van in vrede53
 
Met mi te leuen, (zoo de wyse oynt dede)54
55
Dan om weynigh ghoeds te stane in dangier55
 
Van een eeuwighe onruste t'hebben mede:
 
Twelck te schuwen is, als een helsche vier,
 
En dat zoude u certeyn ghebeuren hier58
 
Naemt ghy yemand contrary' uwen zin goed59
60
Die alsoo ghoed behuud, gheen ghewin doed.60
 
 
 
Mijn cause is goed dat derf ick schriuen wel,61
 
Rest dat God (die alle zaken is machtigh)62
 
In u, mijn woord, zoo doe becliuen wel:63
 
Dat ick mocht u grati' wesen deelachtigh.64
65
Ick heb' hem altijt ghebeden stantachtigh65
 
Dat hy my niet en late in liefden dwalen:
 
Maer die ick minne eerst met herten voordachtigh
 
Dat my die ghebeure: zal dan God falen67-68a68
 
+Die elcx ghebed verhoort naer sijn verhalen?69
70
Alst dan Gods will' is, en niet t'uwer schade,70
 
Laett uwen wille tot den zinen dalen:71
 
Als die hem gheel steld onder sijn ghenade.72
 
Aldus doende en sal ick gheensins te spade
 
Mijn hope ghestelt hebben op u deught,74
75
Gheeft mi goede andwoorde want ghijt vermeught.
 
V dienaer, vriend, ende lief ghetrauvve76
 
Zal ende vville, ia moet ick blijuen,
 
D'vvelck my zou brijnghen in allen rauvve78
 
Mocht ick in mijn beghaerte niet beclijuen.79

LIXaant. An zijn lief wonende in Zeeland, inde maniere van een Elegie, oft clachtighen Zendtbrief.Titel

 
Och dat my fortune noch zo weynigh is mede1
 
Dat ick als Leander moet ouer d'water minnen!aant.
 
Niet vreesende der zee tempeesten, zoo hy dede:3
 
VVant zoo zeer sijn tot u gheneyght al mijn zinnen,4
5
Dat zi dusdanighen vreese verre verwinnen:5
 
Maer een ander tempeest vreese ick ten desen tyden,
 
Dat is dat ghy zaudt, came ick t'uwent binnen,
 
Met quade andwoorde my wederstaen en bestryden:8
 
D'welck my (dacht' ic) zoude bringhen in alle lyden:
10
VVant naer dien my tghepeyns van u grati' te deruen10
 
Alree' zulcken druck anbringhd an alle syden:11
 
VVat zoude my ghebeuren, anders dan tbesteruen
 
Hoord' ic dat ic gheensins en mocht troost verweruen?
 
 
 
+Ghy mocht vraghen, waerom dat ic vreese so seere
15
Quade antwoorde t'hebben? die miin hope is verflauwende15
 
Dit ghebeurt, als ic mi tot u weerdicheit keere,16
 
En daerby mijn onwaerdde ben anschauwende.17
 
Hoe wel ic my met troost ben wat onderhauwende,18
 
Als ic dincke om v nature goet bouen schreuen,19
20
Die niet en sau ghedooghen (ben ic betrauwende)20
 
Dat ghi mi quade andwoorde saut senden oft gheuen,
 
Hebbende mijn goede affectie wel beseuen,22
 
Met v fauorable ooghen, ô lief uutvercoren.23
 
Alzoo ben ic hopende en duchtende hier beneuen:24
25
Maer meest meshopende ghelijc de minnaers leuen,25
 
Die ghemeendelic het quaetste eerst comt te voren.26
 
 
 
Dan vrees' ic ooc te commen' in u presentie27
 
Wetende dat minen brant zoude meer ontsteken28
 
Deur u ieghenwoordicheit vul excellentie,
30
Zoo dat mi ghebeuren sou' (dits mijn intentie)30
 
Dat (zoomen seit) an Tantalus wel is ghebleken,aant.
 
De welcke den dranck zagh ende bleef in ghebreken:32
 
Alsoo soudic sien uwen persoon vul gratien:33
 
Ende hooren u wijsheit oft bequamelic spreken,34
35
Experimenterende u deucht vul consolatien:35
 
Ten hende, al u cieraet, bouen estimatien:36
 
(Want tsijn hemelsche thresooren te reputeren),37
 
Maer wat souden dit anders siin dan temptatien38
 
Voor diese beminde, en hem dies moeste abstineren.39
 
 
40
Ziet, dit is (ende ooc anders niet) dat mi belet doet
 
Van bi u te commene, naer mijn eerste opset goet,40-41
 
+Anders waer ic al bi u, God si mi t'oorconden,42
 
Ia al waert dat Neptunus, AEolus met vloetaant.
 
End' ooc alderley tempeesten daer teghen stonden,
45
Ooc al waert dat wy gheenderley schepen en vonden
 
My dinct, ic zwomt wel ouer in curten termyne:46
 
Soo vierigh ben ic dicmaels, deur der liefden wonden,
 
Inde ghepeinsen van bi v liefste te sine.48
 
Daer d'lichaem haest siin sal (opdat ic niet en schine
50
Te negligent) can ic mercken vrough oft spade,49-50
 
Dat ghi dees mijn ionste sult verleenen ten fine,51
 
Een plaetseken onder het dack van uwer ghenade.
 
 
 
Ic bid' u dan ootmoedigh sonder aflaten53
 
Dat ghi met een troostelic woord my comt ter baten.54
55
Tis een cleen zake voor u, en die voor my groot is,
 
Ia daer mijn welvaert an hanght, in alder maten.56
 
Want also langhe t'herte in swaren anstoot is,57
 
Van twijffel en verlanghen, ghelijct nu bloot is,58
 
So langhe ben ic zuchtende, treurigh en claghende,
60
Tblijct wel an mijn anschijn, het welk' als de doot is,
 
Ende an al mijn wesen. Zoo ben ic draghende61
 
De leuerye uwer liefden, mi niet mishaghende:62
 
Want gheen pine ter werelt en can mi verdrieten yet63
 
(Ia al warict ooc, totter doot toe becnaghende)64aant.
65
Magh ic ten hende noch eens wat troosts ghenieten slet.
 
V vprecht dienaer en lief altijts bereet,66
 
D'welc ic blyuen wille: ia al waert v ooc leet.67

+LXaant. Elegia, oft claghenden Zendbrief, Ode - wijs.

1
Hoe sal ic zinghen met bedroufden gheeste?
 
Hoe soude ic connen ghepoëtiseren2
 
Als de sinnekens (die sijn het meeste)3
 
Verstrooyt zijn (elas) ende desoleren?4
 
 
5
De beuende hand, en wilt niet consenteren5
 
Te schryuen, al wil ic mi dies oock moeyen,6
 
De tranen vallende zonder cesseren,7
 
Bederuen de lettren, en doense vloeyen.8
 
 
 
Maer wat mi lett, ten magh my niet vernoeyen,9
10
Ende al sijn de sinnen vul turbatie,10
 
De liefde moet uut mijnder herten bloeyen,11
 
Al en heeft mijn schryuen nu gheen gratie.12
 
 
 
Maer ic duchte dat mijn lamentatie,13
 
En zuchtende woorden, zijn voor niet:14
15
Mids datmen an u lief te gheender spatie15
 
Eenighe ontfermherticheit merckt oft ziet.16
 
Och ic en meende (al eist anders gheschiet)
 
Miin hope niet te vergheefs te stellen,
 
Op v ghenade: nemaer als een riet19
20
Zidy nu omghekeert, d'welc mi doet quellen.20
 
 
 
Waerom verandert ghy (mocht' ic vertellen)21
 
V eerste goet propoost? Ic zegghe goet22
 
+Om dat ghy (al saudyer mede rellen)23
 
Gheen cause en hebt, waerom ghijs niet en doet.24
 
 
25
Want wat quaet (d'welcmen behoort en moet
 
Versmaden) weett ghi toch ö lief? zeght vry:
 
Niet dan dat de quade tonghen onvroet27
 
Valschelic versieren, en belieghen my.28
 
 
 
Maer naer u belofte zo en zoudt ghy,29
30
Heur gheen ghehoor oft audienti' gheuen,30
 
Voor dat ghi iet quaets an my vondt, daerby
 
Vraghe ic u wat quaet hebdy beseuen?32
 
 
 
Elas! alzulc een cause eyst toegheschreuen,33
 
Maer tis alleen' om minen cleenen staet:34
35
Want had' ic goeds ghenough om by te leuen35
 
Zo hiet' ic goet, maer nu hachtmen my quaet.36
 
 
 
Nochtans dat zi verdoolt zijn in dees daet37
 
En datter is weinigh oft gheen different38
 
Tusschen onser beeder goet, weet uwen raet:39
40
Maer sijn hoorende doof, en siende blent.40a
 
De beste reden diese hebben ten hent
 
Om my vyant te sine is dit alleene,
 
Begheerende dat ghi (lief excellent)41-43a
 
Meer goeds behuuwt, my achtende te cleene.44
 
 
45
Is dit oorzake (daer en is anders gheene,)
 
Om ieghens u woort, mijn viant te wesen?46
 
+En van u ghetrauwe minnaer te scheene,47
 
De welcke zal moeten vergaen mids desen?
 
 
 
Want gheen medicine, en magh mi ghenesen,
50
Dan u faueur, ionste, grati' oft deucht:50
 
Al ben ic van u vrienden ter doot verwesen51
 
Gheeft my het leuen: want ghi sulx vermeught.
 
 
 
Ende verandert (ô bloeyende ieught)53
 
V bitter woorden, in troost en confoort,54
55
Op dat ghy het bedrouft herte verheught
 
Ghelijct u goe' natuere toebehoort.
 
 
 
Die noyt en was soo vergramt of ghestoort57
 
Op u viant, dat ghi hem weynschte leed:
 
Hoe saut ghi connen dooden met een woort,
60
My u lief en dienaer, altijt bereed?

LXIaant. An M. Dominicus Lampsonius.

1
Zal ic voor Minerua wel dorren spreken van wijsheit?
 
Ende voor Mercurio willen eloquent sijn?aant.
 
Zal ic voor Apollo (daer elc te recht' af prijs seit)3
 
Ghebruucken miin plompheden, die sonder hent siin?4
5
Hoe soud' ic slecht vlamingh, also connen verblent siin,5
 
Dat ic voor Lampsonio zou poëtiseren? 6
 
Voor wien gheen spraken oft talen onbekent siin.
 
Waermede saud' ic miin vermetentheit deffenderen?8
 
Hoe soud'ic miin Musa so wel connen pareren9
10
Dat si hem niet en sau verstooren oft vervaren?10
 
+Seer wel: want hi slacht (na het ghemeen estimeren)11
 
De gheleerde Atheners de welcke eertijts soo waren11-12
 
Dat si niet en versmaedden het simpel verclaren13
 
Van Anacharsis, al en was hi niet elegant,aant.
15
Maer een Scythiaen vande naci' der Barbaren.15aant.
 
Hierop my betrauwende, nam ic penne in d'hant
 
Om an u te schriuen, naer mijn simpel verstant17
 
Als die gherne zoude al zijn vermoghen cleene18
 
Ghebruycken, t'uwer eeren, deur der liefden bant.19
20
Daerom zend' ic v dit bewerpken alleene:20
 
D'welck my wel docht t'ouercommen int ghemeene,21
 
Met uwen persoon: want ghelijc dat blende kint,22aant.
 
(Van Minerua bedwonghen sijnde zeer haest te scheene)23aant.
 
Buten Palladis woonste, al d'ander Goden verwint:
25
Desghelijcs men v onbevlect en zuuer vint25
 
Van Cupidinis gheschut (d'welc de wise oyt keerde)26
 
Deur eerbaer exercitien van v bemint:27
 
Zoo datmen inden hemel van alle gheleerde
 
Deser eeuwe, u met rechten altijt hielt en eerde,
30
Als Prince der Musae, met den welcken si speelden+
 
Meught ghi anders Mineruam niet beter voorbeelden.29-31

LXII M. Dominicus voorseit, an Lucas d'heere.

1
Zal ic mijn beelden voor Appelles toonen?+
 
Sal ic derren springhen daert Roscius ziet?2aant.
 
Sal ic Gauden wapen met coperen loonen?aant.
 
Hoewel dat gheen loon en is dat liefde riet.4
5
Sal ic (die anders en can maken niet)5
 
+Dan eenen Cypresboom) u mijn grofheit ontdecken?6
 
T'waer beter dat icse t'huus verborghen liet.
 
Zo en gaue ic gheen oorsake om met my te ghecken.8
 
Sal ic mijn onbeschaemtheit laten strecken9
10
Soo verre uut der schaemte, en eerlicheits schreuen10
 
Dat ic mijn magher Musa sau verwecken,11
 
Ieghens u, die bouen al in alle plecken
 
(Deur de const des duytschen Phoebus) sijt verheuen?13
 
Maer liefde gheboodt, wie sal haer lachter gheuen?14
15
Al is si dwaes, en sonder schaemte oft sinnen:15
 
Die mi (teghen wille) hiertoe heeft ghedreuen16
 
Mids haer hooghe macht, die doet schroemen en beuen17
 
Al dat besluutt hemel, lucht, en aerde binnen.18

LXIIIaant. An Adrianum vanden Kethulle, oud sijnde xj. iaren.

1
Kind in ghedaente, maer man in ghewercken:1
 
(Want ghi sijt ghetelt, met de wise clercken,2
 
Ic zwighe waerin ghi elcken passeert)3
 
Hoe sal de wijsheit noch in u verstercken,4
5
Als ghi alree' (soomen experimenteert)5
 
Hercules wercken doet, en triumpheertaant.
 
Met de ghelaurierde in uwe thien iaren?7aant.
 
Ende in Ciceronis conste floreert.8
 
Noyt meynschen (als ghi) zo begaeft en waren.
10
Wie sagh oyt kint spelen op Phoebus snaren?10
 
Oft met de neghen Musis verkeeren?11
 
Wie zagh oyt moeder zulcke vruchten baren?
 
+Wat mensche dede sijn lant meerder eeren
 
Dan ghi ons vlaemsche doet? dies zal ic leeren14
15
Zinghen uwen lof, op mijn simpel liere.15
 
Liefde sal mi de materi' vermeeren,16
 
Die ic met v hemelsche penne verciere.
 
Hemelsch' (seggh' ic) want het is de maniere,
 
Hemelsch t'heeten' dat noyt eenigh meinsche en dede
20
Soo iongh van iaren. Dies ic niet en viere,20
 
Te segghen': dat ghi siit elcs meester mede,21
 
Int schriuen metter penne, naer u zede:
 
Soo d'experienti' elcken maect bekent.23
 
Want Pallas hof, is, met verwonderthede,24
25
Grootmakende u gratien excellent.25
 
Gh'eel Europa spreeckt van ons sté' van Ghent,26
 
Daer alsulc een bloeisel is uutgheresen:27
 
Dat voor sinen rijt van siin vruchten sendt,28
 
Vulmaect in werkinghe+, nature, en wesen.
30
Tis in u dat wi van Christo lesen,30
 
Diemen tsinen twaelf iaren bevant,31
 
Onder de Doctoren, die hem seer presen32
 
Van siin antwoorden, en groot verstant.aant.
 
Also elck deur u wijsheit abundant34
35
Verwondert is, ô wonderlicste kint:
 
Die (in dsté' van kermesspel) neemt in d'hant36
 
Der gheleerder boucken, die ghi bemint.37
 
Wat salt noch werden, dat alzoo beghint?
 
Ic en weets voorwaer niet, maer can verstaen
40
Dat God inden wil heeft, end' is ghesint
 
+Van u te maken een veurbeelde zaen,41
 
Oft een meesterwerck, van dat hi heeft ghedaen,42
 
Op datmen hem in u soude altijt louen:
 
Want de goede gauen, commen van bouen.

LXIV Een boerken van buyten, an een fraey steedsche Dochter.Titel

1
Miin alderliefste end' alderzoetste minne,1
 
Ic hebb' u zoo lief, met herte ende zinne,2
 
Dat ic dagh noch nacht en can gherusten,3
 
Als ic peynse om u mammen, ic meen' busten4
5
Om u schoon wanghen, ende waerden mont5
 
So spitet mi dat ic u niet terstont
 
Een zoen en magh gheuen te mijnder ruste:7
 
Als ic bi u ben, ic verhoe van luste,8
 
End' ic en can niet ghedueren God weett.9
10
Ghy hebt noch eenen vryer die hem vermeett10
 
V te minnen, ende dat tot minen spite:11
 
Maer ic hebb' een langh mes, daermé ic af smite12
 
Eenen dicken tack houts, ten eersten slaghe13
 
Indien hijs te veel maect, tsinen meshaghe,14
15
Sal ic hem naer zijn vleesch hauwen crachtigh wel:15
 
Want als ic gram ben, ben ic zoo machtigh fel,16
 
Al de knechten vanden dorpe ontsien my,17
 
End' ic zaudt al om v waghen, ia ic vry.18
 
Dus bid' ic u, dat ghi my ooc wilt minnen,
20
Ende comt dese kaeremesse t'onsent binnen20
 
Teghen dan zullen wi een vet vercken slaen,21
 
+En backen taerten, coecken en vlaen,
 
Ooc goet bier inlegghen, t'uwer eeren.23
 
Ic sal soo moy sijn dan, met mijn nieu cleeren,
25
Te weten' ic heb' een schaerlaken bonnette,25
 
Daer ic een gente langhe vere op zette,26
 
En eenen gauden streck, met quispels mé.27
 
Ic sal een wambaeys hebben op de nieu sné,28
 
Van root Camelot gheboordt met fluweel,29
30
Ooc een hemde met zwert ghewrocht gheheel.30
 
En mi moere, sal my thalf-vasten gheuen,31
 
Een paer gh'ackelde caussens schoon bouen schreuen32aant.
 
Die ic rondsom sal vul nastelen steken.33
 
My en sullen ooc gheen moy causs'banden ghebreken
35
Van schoon root lint, met maeillekens gheclanck.35
 
Sal dat niet knechts staen, op die hosen blanck?36
 
Ic heb' ooc eenen rock, niet om vermoyen,37
 
Gheboort met trijp, en heeft xx. ployen.38
 
Noch heb ic al, veel al, dat ic niet en schriue:
40
Maer ghi sullet sien comdy selfs metten liue.39-40

LXV Wt d'Epistel die Marot zand totten Coninc sprekende vanden dief, diet hem al ghestolen hadde.

1
Men seit wel (ô Coninc) dat der fortunen strijt swaer
 
Niet seer veel en comt, oft heur en volgter altijt, naer.1-2
 
Waeraf uwe Maiesteit, wel weet te spreken siet
 
End' ic, die noch Coninc en ben, noch te reken yet,4
5
Hebt selue gheprouft, en sal u vertellen wel,5
 
+Hoe mi qua fortuynen d'een op d'ander quellen snel:6
 
Want mi nu curts ghespeelt is, een qua perte alvoren:7
 
Ic hadd' eenen cnape, uut Gascoeignen gheboren,aant.
 
T'welc was een recht dronckaert, swaerder en bedrieger9
10
Tuusscher, dief, gulsigaert, end' een onversaegt lieger,10
 
Een bordeelbrocke, en die d'hoeren seer beminden:11
 
Anders, so wast den besten knecht diemen mogt vinden.
 
Dit waerdig stic boefs, (b'haudens sijn reuerentie)13
 
Wist wel dat ghi heer Coningh, uut goede intentie,
15
Mijn burse hadt met u ghelt oft croonen ghelardeert,15
 
Dies stont hi vrougher op, dan hi was ghecostumeert16
 
En stacs' onder sijn oxelen, heb' ic beseuen,17
 
Ken gheloof niet dat hise nam om wedergheuen:18
 
Want noynt sichtent en hoord' icker meer af cauten.19
20
Metten cortsten, den. vilein ghinc hem noch verstauten20
 
Te nemen cappe, rock, end' al mijn beste habiten,21
 
Daer hi hem mé cleedde (twelc mi wel magh spiten)
 
Soo dat hi scheen gh'eel end' al sijn meester wesen.
 
Aldus ghinc mijn ioncker na den stal, bouen desen,24
25
Daer hi mijn twee peerden vindende, het quaetste liet25
 
Ende reet op het beste, ghelijck datmen siet
 
S. Iooris gheschildert. Emmers int vertrecken,27
 
En vergat hi niet anders (heere) zonder ghecken,28
 
Dan mi adieu te zegghen: God moetet hem wreken.29
30
Maer ic magh noch wel van grooten ghelucke spreken
 
Dat hi mi d'leuen liet, want ic zeght tsijnder eeren,
 
Al nam hi mi peert, ghelt, end' ooc alle mijn cleeren,
 
Hi liet mi sinen meester minen buuc vul slapen.33
 
+Naer dees fortuyne cam mi een ergher betrapen,34
35
Die mi noch quellende is, ia dreeght mi metter doot,35
 
Dat is een siecte, stranghe, zwaer, ende groot:36
 
VVelcke alle mijn leden so iammerlic gheraect37
 
Datse van mijn beenen, nu reighersbeenen maect.
 
Den buyc doetse platten, t'aensicht maectse tot vellen,39
40
So dat ic schier niet en hebb' om bi te stellen:40
 
Want daer en is niet bleuen, dan den aermen gheest41
 
Die al zuchtende, al schreyende, hem poogt aldermeest,
 
V Heere te doen lachen in tiden ende stonden.43
 
Ende om dat ic u dienaer ben bevonden,
45
So commen mi daghelix u Medicijns besien:45
 
Welcke naer langhe beraet, als seer wise lie'n,46
 
Mijn ghesontheit (elas) tot den Lenten uutslepen:47
 
Dus magh ic dien niet ghebien, ic ben gheschepen,
 
Te steruen inden wintere, en soo in dangiere,
50
Van d'eerste wijndruyuen, (na mijn aude maniere)48-50
 
Niet rype te meughen eten, tot mijnder baten.51
 
Ten fine, tgheunt dat mi den dief hadde ghelaten,52
 
Heb' ic al in iuleppen, en zulc dinc verquist.53
 
Dit ontbiedic u om dat ghijs niet en wist,54
55
Maer, niet dat ic u yet veronschamelen wille.55
 
Nochtans en zeggh' ic niet, indien ghi mi al stille56
 
Wat beghaert te leenen, dat ict sal refuseren:
 
Maer op dat ghi gheen quaet en soudt presumeren58
 
Oft niet en meent, dat ic u wille bedrieghen,
60
Sal ic u cedulle gheuen (zonder lieghen)60
 
V te betalen, en dat t'uwen eersten luste:61
 
+Te weten, als al de werelt zal zijn in ruste:62
 
Oft als uwen lof, sal ophanden en vergaen.
 
Dies salt wel zo zeker sijn, dat ghijt sult ontfaen,
65
Alst seker is dat ic nemmermeer steruen en sal.
 
So en suldi dan niet verliesen onder al,66
 
Dan tghelt en tverloop. O coningh excellent67
 
Ialours beminder der neghen Musae bekent:68
 
Coningh (zeggh' ic) bi wien alle consten floreren:
70
Coningh, den aldermeesten diemen magh crooneren,70
 
Den hemelschen Coningh die gheue u te regieren,
 
De vier houcken des werelds in alle manieren,72
 
So wel om de welvaert van diere, t'alder tijt:73
 
Als om dat ghijt bouen alle andre werdigh sijt.

LXVI Inuectiue, an eenen Quidam schilder: de welcke beschimpte de Schilders van Handwerpen.Titel

1
Waerom quetst ghi u seluen! wane siende blent1
 
Deur haet ende nijt, als de beroofde van sinnen?2
 
Meent ghi (die een brodder sijt) u te maken excellent3
 
Met te verachten, die lof end' eere ghewinnen4
5
Deur heur excellentie? hielt ghi v zotgen binnen,55b
 
Men moght u voor wijsachtigh hauden, t'alder stont,6
 
Wt ouervloedicheit des herten spreect den mont.7
 
 
 
Niet so valsch en was Momus schimpigh iugement8aant.
 
Die Veneris Pantoffel wel dorste controleuren:9
10
Want ghi veracht heur schoonheit, die elcken bekent10
 
+Onberespelicken te sine achter en veuren:11
 
Maer gheel tot uwer schande moet alsulx ghebeuren:12
 
Want die te voren niet en wisten dat ghi zot waert
 
Zullen u nu achten voor eenen dwasen bottaert.14
15
De schilderye van Florus, en sijns ghelijcke,15aant.
 
Ghi (plompen schimper) suuckerbeeldekens naemt:16
 
Om dat si verciert sijn, becamelic en rijcke,17aant.
 
Niet allomme: maer daert behoort en betaemt.
 
Tis te verwonderen, dat ghi u dies niet en schaemt,
20
Naer dien ghi selfs daerin sijt gh'eel onghemaniert:20
 
Want als kaeremespoppen ghi u beelden verciert.21aant.
 
 
 
Maer hoe ghi die verciert, en u seluen met eenen
 
Hoe seer ghi u pluymstrijct, looft, prijst, en laudeert,23
 
Hoe seer ghi elcken veracht, en wilt vercleenen,24
25
Ghi en sijt dies maer te minder gh'estimeert.25
 
Een graci' hebdy, dat ghi seer wel stoffeert,26
 
Niet soo schilder-stoffeerders doen sonder bedrieghen:27
 
Maer met u staute blasen, stoffen, ende lieghen.28
 
 
 
Oft ghi u werck soo const suykeren en goetmaken29
30
Dattet (d'welck nu bitterder is dan galle altijt)
 
Mocht' inder constenaers mont eenighsins soet smaken
 
Zo waert ghi doch wat, t'welck ghi nu niet en zijt:
 
Ten waer den Coningh van de beesten int spijt33
 
Vanden Leeu, diett veur u oyt, hiet te sine alleene:34
35
Dits d'eere die u toebehoort ende anders gheene.35
 
 
 
+Wilt u moeijen met verwen cleerschriuers Apostelsaant.
 
Diese wel alle twaelf trecken met eenen treck:36-37
 
En daermen int sté van pinceelen besigt groue bostels38
 
Want het dosijn werck (wat roerdi dan uwen beck)39
40
En is u maer veel te constigh, aermen gheck,40
 
Al hebdy te Room' gheweest, tis een sober dingh,+41
 
Dat gheschiedde, zo den hont deur de vitsen ghingh.42aant.
 
Dat ghi te Room' hebt geweest, en merctmen toch niet
 
An u schilderye, vul lamme, quade treken,44
45
Die voorwaer noch Roomachtig, noch ooc antijcx en siet.45aant.
 
En zaudemen u fauten al tellen: veel weken,
 
Pappier, penn' end' inct, zoude my verre ghebreken:46b-47a47
 
Maer hieraf en ware u gheen verwijt of queste,48
 
Const ghi uwen mont hauwen, en doen u beste.49

LXVIIaant. Vanden Hane op den Esel, an Ionch. Dauid Pamelius, hoogh-bailliu van Pamele, anno, 1559.Titel

1
Ic zend' u een groot milioen saluten,1
 
Waren si van gaud', heurlieder virtuten2
 
Zauden u moghen beter profiteren.3
 
Ic en wil u uut de Schrift niet narreren,4
5
Noch van Wlspieghel ooc, oft Hildebrant:aant.
 
Maer meinschen en sijn gheen Inghelen: want6
 
Te Ghent resideren veel aduocaten.aant.
 
Hoe wel, daer is ghebreck in alle staten,8aant.
 
En hieraf zal ic v een preuue gheuen:9
10
Ghi siet men maect haest nichten ende neuen,
 
+Ofte kennesse an groote rijcke lieden.10-11aant.
 
Men zal Huulspieghel nemmermeer verbieden
 
Spijt alle ketters die daer teghen tieren.13aant.
 
Dees meyskins en b'houfden blec of papieren14
15
VVaeren haer burstkins rond, en fraey ghenouch.
 
Om datmen S. Lieuen niet om en drouch16
 
Seyden zi dat t'cooren niet en zau wassen.aant.
 
De Nieu-vaert (meendi) zals'ons niet wel passen?aant.
 
Men vand noynt wit coolzac oft leelic lief.19aant.
20
Voorwaer noynt monstre d'abuus en besief
 
D'uuterste cracht van des Heeren vermueghen.20-21aant.
 
Men heetse goe cnechten die drincken tueghen
 
Daer zi haer leuen me curten zeere.22-23aant.
 
Men zaeyt (certeyn+) nu menigherley leere:24
25
Want tis elc om tsijn' den duuel om al.25
 
Man wildi een sop hebben? Naer den val,26
 
Sprack hy, ziend' haeren neuse by na drupen.27
 
Vindt men niet menighen hannen oft dupen28
 
Al heeten zi Coppen Claeys oft Simoen?29aant.
30
Neen tzijn hoeren die haer kinders verdoen30
 
Zegghen dees corthielen voor haer excuse31
 
Ialousie es quellingh' binnen den huse:32
 
Want men mach d'appels vanden boom wel lezen.33aant.
 
Niemand en wilt nu wouckenaer wesen34
35
Maer leenen gheerne hebben zi zeker ofte pandt35
 
Dertich ten honderden. O Vlaenderlandaant.
 
Ghy zijdt schoone ende zeer zoete van aerde.37
 
Want Erasmus niet altijt en verclaerde
 
+D'uyterste gheuoelen van zijnen ghelooue.39aant.
40
Hoe wel de ghans es beter dan tgherooue.40
 
Ic weynsch dat d'herdoopers ter kercken camen41aant.
 
Veel zijn meer docteurs van titels en namen42
 
Dan van weghe haerder gheleertheyt certeyn.43
 
Oorconde her (Mathijs ghezeyt Casteleyn44aant.
45
Die daer niet een woordeken af en roert.45
 
Alle bursen en zijn niet vast ghesnoert:aant.
 
Want veel te goed Fransoys is paradijn,47aant.
 
Ten is niet al goed dat heeft goeden schijn,aant.
 
Dit hadde men moghen Cauwelier vraghen.aant.
50
Maer zijnt al eelmans die een rapier draghen?50aant.
 
En daermen gheen eel wercken an en zied?
 
Neent: Want de cap' en maect den monick niet.
 
Tziin al lien vanden woorde, machmen mercken:
 
Maer twaer beter waeren zi vanden weercken,54
55
Al is in Brugghe den fleur van schoon vrauwen:aant.
 
Zulc zijn goede dochters int an schauwen56
 
Die ten hende wel werden quade wijfs.57
 
Niet voor paeys int bedd' en weynich ghekiifs:58
 
Want men zieter gheen pocken meer regneren,59
60
Tzijn al de cortsen die haer persequeren,60aant.
 
Ende alzo verliest den Zant zijn callanten.61aant.
 
Men vindt zeker nu veel gauloose danten:62
 
Maer tis beter benijdt dan beclaeght tsine.
 
Veel meesterssen bezien de liens vryne64
65
Die bet weten hoe zi ghewonnen waeren:65
 
Hoe wel niet t' hebben doe zeer veel ontsparen66
 
+Want noynt zo zeer de procureurs en keuen67
 
Dat zi ter stond gheen goede vrienden bleuen.
 
Zi cloosteren haer kinders (eyst niet practijcke)69
70
Om een ofte twee te maken gheel rijcke.aant.
 
En veel moeijen hemlien zonder ghevroen:71
 
Dees vrauwen doen menich gardijn Sermoen72
 
zelus sed non secundum scientiam.73
 
Hoe wel ic en ben daer omme niet gram.74
75
Vrau baete, is van elcken te zeer bemindt.75
 
Men zal met die zijn ketterlick ghezindt
 
Niet verbo, sed verbere disputeren.77aant.
 
En de Lutherianen zeer declineren,78
 
Daer teghen zeer veel Hughenoten wassen.79aant.
80
Men maect nu certeyn veel schoon coupetassen.80aant.
 
De ketters en worden niet al gheuanghen
 
Noch men zied ooc al de dieuen niet hanghen.aant.
 
Want niemand (zeytmen) en zal ziin verlorenaant.
 
Om dat elc hem zeluen zouct, achter en voren.84
85
Maer die ziin ziel windt en heeft gheen verlies.85
 
VVanneer zalmen we'er gheuen tgulden vlies?86aant.
 
Een wanckelbaer ried, een vrauwelick pilaer.8787aant.
 
Alst slechts ghedicht is ghetrocken by thaer
 
Eyst met hemlien al Rhethorijcke schoone88-89
90
Den vrancschen Conijngh heeft een gente croone90aant.
 
VVant schuumtaaflen+ en practijcsche clercken91
 
Gheerne de Zonne zien eer zi gaen wercken.
 
Maer nonnen schoffieren, cloosters, capellen93
 
En kercken breken, houden veel ghezellen94
95
+Voor euangelijsche wercken notable,95
 
Zi roupen om puer text, de reste is fable.96
 
Maer waer mach nu zijn t'aerdsche Paradijs?aant.
 
Die haer edelheit vercoopen zijn wijs:98
 
VVant zoo gheuen zi weinich met haer kinders.99
100
De Prente heeft ghedaen veel goeds ende veel hinders.100
 
Niet te min, tis goed temmeren met delen:101
 
Maer niet gheuels vermaecken, oft helen,
 
En twee staigen hoogh metsen hoement maect.102-103aant.
 
Zulc waent een Priester smiten, en gheraect104
105
Zijn vader: ooc allomme zi nu vraeghen
 
Oft paters niet en hebben goede daeghen?
 
Tswaer hadden sy goe'nachten sprac broe'r Thuene:107aant.
 
Maer op dat ic niet langher zoo en duene,108
 
Ende op een propoost, oft reden en bliue109
110
(D'welck verdrietich is) tbesluut ic hier schriue.110

LXVIII Tot den Lezer.

1
Volghd hier nu, Lezer, der wijsen bevelen,1
 
Datmen om in naerst te doen' spelen zal:
 
Ende niet en zal in neerst doen om spelen.2-3
 
Dat is men zal ghenoucht' useren al4
5
Niet om daer deur te zijn' of blijuen mal:
 
Maer om bet t'omhelsen deegh'licke zaken:
 
Dit heet deur wat zotheyts, de wijsheit smaaken.7

Vorige Volgende

Over het gehele werk

organisaties


Over dit hoofdstuk/artikel

lied