|
| |
| |
| |
Twintigste hoofdstuk.
De gemeentestal moet uitgemest worden.
- Heer Jezus! Heer Jezus! riep de leeuwenwaerd uit.
En hy krabde zich achter de ooren, telkens wanneer hy dacht dat Pieter nu in het gemeentebestuer getreden was. Doch hy bezon zich, en liep spoorslags naer Pieter toe, omarmde hem als eenen van zyne ambtgenooten, en wenschte hem van herte geluk, zeggende dat zy nu regte boezemvrienden worden en als broeders leven zouden.
Elisabeth stond diep verwonderd over deze snelle en onverwachte heuschheid van den baes uit den Gouden Leeuw, en zegde, toen hy weggegaen was, tot haren man:
- Pieter, Pieter, hadt gy toch die plaets niet aengenomen! Die Brenzel is een valsche mensch, en hy zal
| |
| |
u eene groef graven en u in de val brengen. Pieter, lieve Pieter, wees toch voor den leeuwenwaerd op uwe hoede.
Pieter drukte Elisabeth's hand in de zyne en zegde:
- Brenzel is geen grimmige leeuw. Ik zie het, hy is maer een lafhertige, streelende en veinsaerdige kater. Maer ik zal hem de pooten wel lam maken.
Als nu de nieuwe leden van het bestuer voor het eerste mael met den dorpsekretaris te zamen gekomen waren, verlangden Jacob Sterk en Pieter vooreerst de rekeningen in te zien en de gemeenteregisters open te slaen. Maer daer bevond zich alles in de grootste wanorde. Vele dingen waren zelfs niet in de procesverbalen aengeteekend. De gemeente had by de zeven duizend guldens schuld. Byna de helft van deze som was zy aen den leeuwenwaerd schuldig, die zich eene interest van vyf ten honderd betalen deed, terwyl hy voor zich zelven geld tegen dry en vier ten honderd opgenomen had. De jaerlyksche gemeentebelastingen waren meest door allerlei verkwistingen verslonden geworden, namelyk door bemoeijingen, door bezigtigingen, door reizen, door schadeloosstellingen, en andere dergelyke kosten. Byzondere rekeningen daerover waren niet voor handen, maer alles stond enkel in ronde sommen aengeteekend. Evenzoo was het met de inkomsten van het armengoed der gemeente gegaen. Met de voogdyrekeningen voor de weduwen en de weezen stond
| |
| |
het niet beter. In de bosschen had men naer believen hout gehakt en verkocht, tot voordeel der gemeente, zoo als men voorgaf, zonder dat iemand wist aen wien en voor hoe veel. De baes uit den Gouden Leeuw had zelf menigmael pogchende gezegd, dat zyne byl voor meer hout afgeslagen had, dan de beste hoeve uit het gansche land waerd was. In een woord, het goed der gemeente had men slecht waergenomen, en men had er slechte rekening van gehouden; maer daerentegen zag men wel, dat zich de heeren leden van het bestuer daerby niet vergeten hadden. Want men bevond, dat een groot stuk gemeenteland voor den spotprys van duizend guldens aen de leden van den raed verkocht geworden was, en dat deze nog niet eenmael betaeld en sedert vyf jaren geene de minste interest gegeven hadden. Verder zag men, dat de baes uit den Gouden Leeuw, reeds voor elf jaren, met toestemming van zyne ambtgenooten, in den naem van de gemeente, een kapitael van vier duizend guldens opgenomen had; dat de gemeentebosschen voor die som tot onderpand waren aengewezen; dat de gemeente de interest er van met de overige belastingen had moeten betalen, en dat het kapitael in de handen der leden van het gemeentebestuer gebleven was.
Toen werd Pieter vergramd in zyn gemoed, en hy zegde:
| |
| |
- Men heeft my niet in den gemeenteraed, maer in den gemeentestal geplaetst, want hy is vol vuiligheid en bederf. Maer wy zullen den stal uitmesten, al moest ook de stank door het gansche land dringen. Gy hebt, als gemeentebestuerders, niet het algemeen welzyn bewerkt, maer hetzelve onder de voeten getreden. Gy, vaders der weduwen en der weezen, gy hebt uwe kinders bestolen, en u uit hun goed wyn en gebraed doen opdisschen. Gy hebt den armen man die slechts twee rapen op het veld stal, in den harden kerker geworpen, terwyl gy
u zachte bedden aenkochtet met het geld dat gy aen de gemeente staelt. Gy, addergebroedsel, die altyd van geregtigheid spreekt, en die in de ongeregtigheid leeft, die altyd den naem van God in den mond hebt, en die den
| |
| |
duivel in uw hert draegt, - waerlyk, waerlyk, gy zult oogsten wat gy gezaeid hebt: de armoede voor uwen hoogmoed, en het galgenhout voor uwe diefachtige vermetelheid.
Als de leeuwenwaerd dit hoorde, voelde hy zich zoodanig ontsteld, dat hy tot in zyn binnenste sidderde. Hy wierp de schuld op zyne voormalige ambtgenooten, en viel weenend en huilend voor Pieter op de knien, hem bezwerende, by al wat heilig is, dat hy hem niet ongelukkig zoude maken.
Maer nog denzelfden dag zond Pieter aen de hooge overheid een berigt, waerin hy alles openbaerde. In het gansche dorp ontstonden grooten schrik en eene algemeene ontsteltenis; want van zoo veel bedrog had niemand de voormalige gemeentebestuerders verdacht gehouden. Velen wilden dit alles in het geheel niet gelooven, en maekten Pieter voor eenen lasteraer en eenen booswicht uit, die in groot aenzien komen en onschuldige lieden in het bederf storten wilde. Van zynen kant liep de leeuwenwaerd in het dorp rond en verzamelde by zyne vrienden en aenhangers allerlei getuigschriften, om zich tegen de zwaerste beschuldigingen zeker te stellen. Nogtans zyne beste vrienden trokken de schouders op en wilden zich met die zaek niet bemoeijen. En eer, dan hy het wel vermoed had, verscheen eene kommissie, door de hooge overheid
| |
| |
afgevaerdigd, om de akten van het bestuer te onderzoeken. Daer kwamen allerlei schandelykheden voor het daglicht. De baes uit den Gouden Leeuw werd gevangen
weggevoerd, om voor de regtbank veroordeeld te worden. Hy werd van zyne plaets afgezet, en kwam in het tuchthuis. Uit zyn hebbende goed werd veel aen de gemeente teruggegeven, dat hy aen dezelve door bedrog ontstolen had. Zoo eindigde de trotsche leeuwenwaerd; want onregtveerdig verkregen goed is niet gezegend, en de hoogmoed komt altyd voor den val.
| |
| |
Alsdan werd Pieter burgemeester genoemd, en een eerlyk man uit het dorp werd tot derde lid van het bestuer gekozen.
Over deze schrikkelyke gebeurtenis hield de pastoor, den volgenden zondag, eene schoone predikatie.
- Wanneer ouders, zegde hy, ongeradene kinders hebben, dan moet men niet alleen de kinders, maer ook de ouders wegens slechte tucht aenklagen. En wanneer schanddaden, armoede en laster in eene gemeente toenemen, dan is het een bewys, dat het bestuer niet deugt, maer dat hetzelve schuld aen het ongeluk is. Maer God zendt aen iedereen zynen laetsten dag toe.
|
|
Auteursrechtvrij