Logo DBNL
Eenighe gheestelijcke liedekens (1612)

Eenighe gheestelijcke liedekens

(1612)–J. Jacobsz. Harlingen–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

 

Col. 3,16.

Leert ende vermaent malcanderen met Psalmen, Lofsanghen, ende met Gheestelicke Liedekens inder ghenaden, ende singht den Heere in uwer herten.

 

Psal.105.2.

Singhet van hem, ende looft hem, spreect van alle zyne wonderen, roemt zynen heylighen naem,

dat herte der genen die den Heere soecken verheughe hem.

 

Psal. 69,31.

Ick wil den name Gods loven met een liedt, ende wil hem hooghe eeren met dancken.

Voor-reden

Tot den Christelicken Leser.

NAerdemael Christelijcke Leser ick voor my ghenomen hebbe dese naervolgende Liedekens door den Druck aen den dach te brengen: waer toe my gemoveert hebben verscheyden oorsaecken: Als ten eersten het versoeck van verscheyden persoonen om sulcx te doen: Wederom mijn gheraden van andere dat ick dit werck soude vertrecken ter tijt toe dat den Autheur deser Liedekens overleden was. Maer by my selven overleggende, hebbe het by der hant ghenomen, als de teghenwoordighe daet ghetuycht. Nochtans niet twyfelende (hoe-wel ick ghewis ben dattet+vele aengenaem sal zijn, dat het alleman sal behaghen: Want soo wel de daghelijcksche ervaringhe, als der Schrifts getuychenissen leeren mijn hoe dat gheen dinck soo schandelijck ghehandelt nochte ghedaen en worde, ofte het wort noch voor goedt gheoordeelt, aenghesien ende uytghesproken, 2. Reg.17, 4.Pro.17,15. 24,24. Esa.5,20.

 

Noch gheen leere, wandel, noch leven soo

heylsaem ende onbestraffelijcken,+dat niet voor quaet geoordeelt ende wedersproken en wert, Ierem. 15,10. 26,8. 29,26. 43,2. Acto 3,22. Iae Christus die volmaeckte gherechticheyt selven, Mat.9,34. Mar.3,21. Iohan.10,20. 1.Cor.1,29.

 

Dit alles naedenckende, en heeft mijn tot gheen vertreck connen brenghen, maer daer en tegen ghedenckende Paulus redenen, daer hy schrijft, niet als ofte wy den menschen behaghen wilden, maer God, die onse herten proeft, 1. Tes.2,4. Gal.1,10. Iere.11,20. 17,10. Hebr.4,12. Ende al wat ghy doet met woorden ofte met wercken, dat doet al inden name ons Heeren Iesu, ende danckt God den Vader door hem, Collos.3,17. Ofte, wat ghy doet dat doet al tot Gods prijs, 1.Corinth.10,31.

 

Also dat wy hier mede niet gesocht en hebben, noch soecken, het mishaghen noch behaghen der menschen, maer wat tot Gods prijs ende stightinge zijnder Ghemeynte mach zijn.

 

Vorder naedenckende hoe de Lutheur deser Liedekens om der waerheyd Gods wille zijn Vaderlant,+Vrienden ende Maghen, ende woonstede heeft moeten verlaten, niet wetende waer hy hem keeren soud, Gen.12,1. Ten Lande als een quaetdoender uyt-ghebannen zijnde Iohan.9,22. 12,42. 16,2.

 

Wt dese ende deser ghelijcke spreucken wel

geoeffende sinnen hebbende, dat den Heyligen ende gheloovighen in deser tijdt droefheydt,+druck, schreyen ende weenen toegheseyt wort, Iohan. 16,20. Als oock aen zijn eyghen persoone verscheyden reysen voor desen onder dat bloedighe vervolch des Pausdoms geleden, bevonden heeft.

 

Tot Groeninghen zijnde worde secretelick door eener ghewaerschout alsoo lief hy zijn leden hadde, alsoo neerstich soude hy hem uyt der stadt schicken Actor.9,24. Ende door behendicheyt met voorsichticheyt uytgheraeckt zijnde, Acot.9,25. 2.Corint.11,35. Iosu.2,15. Soo heeft hy hem versteken ende verborgen, ende werde, doen zijt gewaer wierden, tot alle poorten uyt met Peerden nae ghereden ende vervolcht, Mat.2,13. 4,14. 10,23. Ios.2,7. Maer hem niet becomen, ende heeft haer alsoo ontgaen, Ios.2,22. 2.Reg.17,20.

 

Alsoo noch eens, behalven dese voorseyde, doch dese twee reysen onder dat bloedige vervolch als verhaelt.

 

Maer dese derde ofte jongste reyse is gheschiet in deser teghenwoordigher tijt, etc. Het sy nu desen teghenwoordighen ofte den verledenen tijdt, het sy wat tijdt dat sy, ofte comen mach, soo gaet dit vaste, dat de Apostelen noyt vervolcht hebben, maer sy worden vervolcht ende verdreven, 1.Corinth.4,12. 2.Corinth.4,9. Actor.8,1. 14,6.

Dan sy hebben gheleert die Kettersche menschen te schouwen nae ghenoechsame [aen]maninghen, Titum 3,10. Met de onghehoorsame ende luye niet te doen te hebben, Mat.18,17. 2.Tessa.3,14. In eender somma; doet van u wech die quaet is, 1.Cor.5,12. Niet uyt landt ende luyden, noch oock niet gelijck de Wet der schaduwen leerd, Hebr.10,1. om die quaeden ende onghehoorsaemen met der doot te straffen, als Moses leert, de boosen van haer te doen, Deu.13,5. Num.15,35. Levit. 24,14. Maer vander Ghemeente afsonderen, ende hem neerstich te schouwen ende myden tot zijnder beteringe, om dat hy hem beschame, 2.Thessa.3,14. ende weder-keere van des Duyvels strick, 2.Tim.2,26. 1.Ti.1,20. 1.Cor.5,3. Om alsoo door ware boete, leetwesen ende berou der sonden, God ende zijnder Ghemeente versoent te worden, op dat hy niet eeuwich met de werelt verdoemt en blyve, 1.Corin.11,31. 1.Ioa.2,17. Maer dat de Gheest salich worde, 1.Cor.5,4. Also en hebben de Apostelen niet geleert eenighe vervolginge, maer een ontreckinge ende af-keeringe der quader menschen, 2.Cor.6,17. Apo.18,4. Iere.15,19.

 

Dit selfe nae-denckende dat den gront ende leere der Apostelen niet gheweest en heeft yemant om eenighe misdaden noch valsche leere aen zijn lichaem te krencken noch te ver-

volghen: Maer hem daer van te ontrecken, als verhaelt. Soo hebben haer hier teghen alle gheloovighen met lijdtsaemheyt te wapenen, of haer om der conscientie eenige persecutie gheschiede ofte ghedaen mochte worden, dat dat selve lyden hare Mede-broederen in deser tijdt oock gheschiet, 1.Petr.4,13. 5,9. Aensiende de lijdtsaemheyt der Propheten, Iaco.5,10. Hoe dat die gherechtige vanden beginne dickwils hebben moeten lyden, ende ooc noch om der censcientie tot God het quaet moeten verdraghen, het onrecht lijden, 1.Petr.2,19 3,14. 4,14. Want Abel, het patroon alder martelaren, is inden beginne gedoodt, Genes.4,8. Mat.23,34. 1.Ioha.3,12. Iacob ghevlucht in Mesopotamien, Genes. 28,2. Moyses in Midiam, Exod.2,14. David vloot met den Priester Aviathar inder Woestyne Engedi, ende verborch hem opt geberchte Hachila, 1.Reg.22,20. 24,2. 26,1.

 

Den Priester Ahimelech met zijnder 85. Priesters en Leviten ghedoodt, de gheheele stadt verbannen, ende uytgheroyt menschen ende beesten, 1.Reg.22,18.

 

Sacharia ende Naboth gesteenicht, 2.Pa.24,21. Mat.23,34. 3.Reg.21,13.

 

Michia de Propheet worde op zijn kinnebacken gheslaghen, ende inder ghevanckenisse ghespijst met broodt ende water der droeffenisse, 3.Reg.22,24. 24,2. Para.18,23.

+Alle Propheten des Heeren uytgheroyt ende den dierweerdighen Propheet Elias heeft moeten vluchten werwaert hy best conde, hem verbergende in der Woestynen ende speloncken der berghen, 3.Reg.18,4. 19,3.

 

Ioram de Coninck Israels seyde:+God doe my dit ende dat waert dat het hooft Elisa des Soons Sephats heden op hem staen sal 4.reg.6,13.

 

Den Geest rijcken Propheet Esaia+en heeft alle zyne lieffelijcke Prophetien vanden toecomste des beloofden Messias ende Salichmaker niet mogen verschoonen, maer is eyndelijck na vele lieffelijcker vermaningen vanden bloetdorstighen Coninck Manasses met eender saghen aen twee laeten snyden, nae 't ghetuychenisse der Historien, Lyra ende Ieronimus, ende Epiphanius, etc.

 

Ieremia die tot een Propheet des Heeren vercoren was eer hy geboren waer, ende God heeft zijn mont aengheroert, ende zijn heylsame woordt daer in ghegheven, Ierem.1,5. Ende vander jeucht aen ghesonden dat selve den volcke te predicken Ierem.1,7 25,3. Ecch.49,9. Ende heeft den volcke soo liefflijcke slaghen ghegheven, Prov.27,6. Ende tot den Heere geroepen, ende datse haer souden beteren, Ier.4,14. 6,16. 7,3. 13,15. Tren.3,40. Godts Ghenaede, Liefde ende Barmherticheyt haer voorghedraghen, Ier.2,35. 3,9. 4,1.

Ende den Heere soo ernstelijk voor haer gebeden, Ierem.14,20. 15,18. 18,20, Treb,1m20, 2,11,

 

Dit alle en heeft niet moghen gelden, noch verschoonen, maer worde totter doot toe vervolcht, ende in zynen doot gheraetslaecht, Ie.1,19. 18,23. Grepen hem ende seyden: Ghy moet sterven ende willen hem dooden, Iere.26,8. 18,23, Ende heeft dickwils slagen ende ghevanckenisse moeten lyden, Ier.20,2. 2,32. 2,33,1 Lach langhe tijdt ghevanghen, Ierem. 37,14. Priesters Propheten ende t'ghemeene volck beclaechden hem, segghende: Hy is des doots schuldich, Iere.26,11. De Vorsten ginghen tot den Coninck, begeerende datmen Ieremia soude dooden: Want hy en soeckt niet wat tot vrede, maer wat tot onvrede diendt, ende worde daer over in die modder-kuyl gesmeten, daer in sinckende, Iere.38,4. Over dese zijne menichvuldige ellenden diep clagende, Iere.15,1020,14. seggende tot den Heere: Ist recht datmen my t'goedt met quaet vergelde? Want sy hebben mijnder zielen eenen kuyl ghegraven.+Weest doch gedachtich hoe ick voor u gestaen hebbe, op dat ick voor haer ten besten spraecke, ende uwe gramschap van hen keerde, Ierem.18,19. Ende is nae allen desen vlijt ende neersticheydt in Egypten voor de Stadt Thamaus vanden Kinderen Israhels ter doodt Ghesteenighet,

ghelijck Epiphanius ende Ieronimus ghetuygen, ende den Out-vader getuycht; sy hebben hem gheheel qualicken gehandelt, Ecch.49,9.

 

Ende Vria een Propheet des Heeren worde doort bevel des Conincx Ioiakim met den sweerde gerechtet Ier. 26,20. Also dat Stephanus wel mach segghen, welcke vanden Propheten hebben uwe Voor-vaders niet vervolcht, ende sy doodense die daer te vooren vercondichden die toe comste des rechtveerdigen, wiens verraders ende doodtslaghers ghy nu gheworden zijt, Acto.7,52. Ende de Heere Christus seydt: Salich sydy als u de menschen versmaden om mynent wille, ist dat sy daer aen lieghen. Sijt vrolijck, verblijdt u, want uwen loon wordt groot inden Hemel, want also hebben sy de Propheten vervolcht die voor u geweest zijn, Mat.5,11. Luc.6,22. Haer het lyden der Propheten tot een voorbeeldt stellende Iacom.5,10. Dat selve haer noch belovende datse huylen ende weenen souden, maer de werelt soude haer verblyden: ghy sult droevich zijn, ende in de werelt druck hebben, etc. Iohan. 16,20. ende 33 vers. Ende dat het haer ghenoech soude zijn dat den Discipel gelijc zynen Meester, den knecht gelijck zynen Heere soude gaen, Mat.10,25. Ioh.13,16. 15,20. Hy die des almachtigen Gods eenigen Sone was, Mat.14,33. 16,16. Ioa.3,16. 6,69. Mar.12,6. 6,1. Ioa.4,9. Ro.8,31. ja God

selfe, Esa.9.5. 35,4. Ezec.34,15. Psal.45,8. Ro.9,5. 1.Ioa.5,20. Hebr.1,8. Is met dan alder schandelijcksten doodt veroordeelt als een Prince der Moordenaren, Mat.27,26. Mar.15,15. Luc.23,32. Iohan.19,18. Ghelijck het hooft voor ghegaen, alsoo de leden gevolcht.

 

Staphanus vol gheloofs begaeft door den Geest Gods met crachtige teeckenen ende wonderen, Acto.6,8. 1.Cor.12,8. Ende nae dien sy aen hem niet en hadden met waerheyt, soo namen sy hem teghen der waerheyt ende stelden hem voor den raet ende door valsche ghetuyghen ende quaede beduydingen hem soeckende aen d'een syde te cryghen, Acto.6,12.

 

Als sy (door zijn clare verantwoordinge) aen hem niet en conden comen, doen stopten sy haer ooren toe ende en conden de waerheyt niet langer verdraghen, ende liepen eendrachtelick tot hem in ende stieten hem ter stadt uit ende hebben hem doodt gesteenicht, Acto. 7,57. 22,20. Alsoo den geloovigen vervolcht, haer goeden berooft ende verstroyt in vreemde Landen, Acto. 8,2. 11,19. 4.Esd.16,72. Iacobus met den sweerde gherecht, Actor. 12,2. Ende naevolghende alle Apostelen, hebben menighe persecutie, slaghen ende gevanckenissen moeten lyden, Act.4,3. 5,18. 12,3. 16,23. Hebben alsoo den bitteren Kelck des lydens moeten drincken van haren Meester belooft, Mat.20,23. Mar.10,39.

Paulus dat uytvercoren vat Gods, Actor.9,15. Wtghesondert dat Euangelij te predicken, Rom.1,1. Gala.1,15. Act.22,21. Deur den heyligen Geest ende t'Ghebedt der Heylighen daer toe uytghescheyden, Actor.13,2. Ende heeft dickwils den bitteren Kelck des lydens moeten drincken, ende den wech des cruyes moeten betreden, het welcke hy stelt in eender corter somma, segghende: Ick ben in arbeyden overvloediger, in slaghen boven maten, in ghevanckenissen overvloediger, int sterven dickwilder, van de Ioden heb ick vijfmael veertich slaghen ontfangen, eenen man: Ick ben driewerf ghegheesselt ende eens ghesteent, driemael last te schepe gheleden, dach ende nacht heb ick gheweest inde diepte der Zee: ick heb dickwils ghereyst, ick heb in perijkelen gheweest te water, in periculen onder de Moordenaers, in perijckel onder de Ioden, ende in perijckel onder den Heydenen, in perijckel in steden, ende in perijkel in woestynen, in perijckel op de Zee, ende in perikel onder de valsche Broeders,+in moetheyt ende in arbeyt, in waken, in hongher ende dorst, in veel vasten, coude ende naecktheyt. Sonder al t'ghene dat uyt-wendig is, te weten, mijn daghelijcksche neerstigheydt, mijn sorghe voor alle vergaderinghen, 2.Corinth.11,25. Ende worde uyt den lande ghestooten, Actor.13,50. seggende: doet dese mensche wech van-

der aerden; Want ten is niet behoorlijck dat hy leven soude, Actor.22,22.

 

Ende baden Sestus den Rechter dat-men+Paulus doch niet langher en souden laten leven, Actorum vijf en twintich, vier en twintich.

 

Ende na alle dese heeft hy voor den wreeden Keyser Nero moeten bocken, ende door het sweert zijn hooft laeten vallen+, als hy den wech des Cruyces hadde betreden seven ende dertich Iaeren, Eusebius, Hieronimus, etc. ende zijn leven alsoo opgheoffert, 2.Timpth.4,6.

 

Alle dese Beloften des Cruyces Exempelen ende Gheschiedenissen der selver ghetuyghen in alle claerheydt, hoe gantsch lichtelijcken het daer toe is te brenghen, om den Heylighen Godts persecutie aen te doen, nae dien dat het Licht met de Duysternisse niet en can verghelijcken, 2.Corinth.6,14.

 

Want Iohannis die Alder-heylichste van Vrouwen gheboren, Matth.11,11. Luce 7,28. die worde om eender Hoeren wille, als een quaet doender inde ghevanckenisse geleyt, Luce 3,19.

 

Ende daer naer, om een lichtveerdigher, ydeler ende dansender meyskens wille, zijn Hooft met een Sweert af-gheslaeghen, zijn Bloedt op der Aerden vergooten, ende zijn

Heylsame mont vol der lieffelijcker leeringen verstopt, Mat.14,6. Mar.6,23.

 

Somma de Gheloovighen hebben haer daer nae te schicken, op dat sy daer teghen geoeffende sinnen moghen hebben, ende met Paulus segghen: Wy worden quaelijcken toeghesproken, ende wy spreken wel; men vervolcht ons, ende wy lyden; wy worden ghelastert ende wy bidden; wy zijn geworden recht als een vloeck der werelt, ende een yegelijcks verworpsel tot op dese dach toe, 1.Corin.4,12. Actor.28,22. Also dat den Conincklijcken Propheet David wel mach segghen: De+rechtveerdige moet veel lyden, maer de Heere helpt hem uyt alle dren, Psa.34,20. Luce 24,45.

 

+Alsoo heeft den Apostel Paulus de zielen der Gheloovighen sterckende vermaent, segghende: dat sy in't Gheloove volherden soude, ende datmen alsoo door veel lydens in't Rijcke Gods gaen moeten,Act,14,21. Want alle die Godsalichlijck willen leven in Christo Iesu, die moeten vervolginge lyden, 2.Ti. 3,12. Ende moeten also met gheweldt door de enghe poorte dringhen, het eeuwighe soeckende: Waer op soodanighe belooft wert, dat selve te vercryghen, Mat.7,13. 11,12.

 

Ghelijck dan de Gherechtighe het Cruys onderworpen zijn, ghelijck ghetoont, so moeten (ofte ten minsten behooren) sy hier wel geoeffende sinnen toe te hebben, op dat alst comt

dat zijt dan ghedencken moghen, Ioan.16,4. 13,19. 14,29.

 

Dat nu de werelt tot beswaringhe over de conscientie yets doet, het sy door onverstant, of onwetentheyt, Act.3,17. ofte door 't menichvuldighe aenloopen eenigher die 't geerne soo saghen, etc. Acto.25,24. Als oock door quade beduydinge ende lasteringe der valscher broederen, Rom.3,8. 2.Corint.11,28. Het sy door wat oorsaecke dat de werelt de conscientie besware, wat min of meer, alle dit selve is verdrachelijck, hoewel gheen vrolijckheyt, Hebr.12,11.

 

Nademael de werelt blint is in Goddelicke saken, Mat.15,14. 23,15. Luce 6.39. Esa.42,18. Ende en smaecken niet vanden Gheest Gods, het is haer een sotheyt, ende en connent niet bekennen, 1.Cor.2,14. Waer deur haer den wech der Gerechtigen een gruwel schijnt te wesen, Prov.29,27. Hare †Sacrificie ende Gods-diensten eenen onlydelijcken gruwel, Exod. 8.26. Ende zijn blint ter tijt toe dat sy haer bekeeren tot den Heere, dan wordt het decksel haerder blintheyt afgedaen, 2.Corin.3,16. Iohan.7,17. Psal.25,14. Maer den genen die meenen dat sy staen op den wech der gherechtigher, 1.Cor.10,12. Ende siende zijn in Godlijcke saken, Ioha.9,41. Een leytsman der blinden, een Licht der gheenen die in duysternisse zijn, ende een onderwyser der on-

wysen, Rom.2,19. Dat de selve (als de werelt maer op-heft ende dreycht te slaen) als dan terstondt veerdich souden zijn doodt te slaen, Iere.18,18. Ende als God door zijn Vaderlijcke barmherticheyt de roede zijnder castydinghe, Iob 5,17. Prov.3,12. Apocal.3,19. maer eens sien laet, tot op-merckinghe ende vreese zijnder kinderen, als den Apostel seyt: Waer is de Sone den welcken de Vader niet en straft? Zijt ghy sonder straffinghe, welcker sy alle deelachtich zijn gheworden, soo zijt ghy Bastaerden ende gheen Kinderen, Hebr. 12,7.

 

Soude nu yemandt, die hem duncken laet een Christen te wesen, hem soo vyandtlijcken teghen zynen verdrevenen ende verdruckten Broeder aenstellen met lasteren, defomeren, oorblasen, saem-roven, achterclappen, Rom.1,30. 3,8.

 

Dit selve soude vanden Christenen een alte grooten faute wesen, ende dat suyvere witte cleedt der gherechticheydt een alte leelijcken schantvlecke aenghehangen zijn, ende by den Heere alte onverdrachelijck, Oba.1,12.

 

Nu mocht yemant verwonderender wijse vraghen, ofte soodanighe faute eenichsins geschiet mochte zijn vanden ghenen die meynen Christenen te zijn: wy segghen jae, ende dat met alte veel waerheydts ende naedrucx, etc. Want als I.I. uyt Vrieslant verdreven zijn-

de, doen quam hy tot Hoorn in Hollant,+soeckende hooft ende troost aen zyne Geloofs genooten ende Mede-broederen.

 

Soo hebbe ick T. G. ende noch eenige hem Broederlijcken ontfanghen, onse huysen ghepresenteert, liefde ende vrientschap bewesen, gelijck ick doen, ende oock noch meene dat het also behoorde, om soodanighe in haren druck ende droeffenisse te bewijsen. Ghelijck als Barnabas den vluchtighen Paulus dede, ende nam hem tot hemwaerts, Acto.9,27.

 

Dit dus doende meende wel te doen,+so zijnder verscheyden peroonen, 'tmynen huyse gecomen ende (soo sy seyden) uyt trouheyt mijn waerschouden dat ick my met Ian Iacobsz. soo ghemeensaem niet en soude houden: welckes my een groote verwonderinghe was, seggende waerom? Maer om dat hy uyt Vrieslandt ghebannen is. Ick syde dat en erghert my niet: want Petrus ende Iohannes ginghen vrolijck van den Raedt, dat sy weerdich waren om des Heeren name geesselinge ende versmaetheydt te lyden, Actor.5,42. Welcker lyden de Wereldt niet weerdich en is, Hebr.11,38.

 

Petrus seyt: Verblijdt u daer in, dat ghy deelachtich zijt des lydens Christi, op dat ghy inden tijdt der openbaringhe zijnder heerlijcheydt groote vreuchde ende blyschap hebben moocht, 1.Petr.4,13.

+Sy seyden hy mocht oock wel uyt Holland ghebannen worden, ende zijn aenhangers als dan met hem, etc.

 

Dese, noch deser gelijcke redenen en hebben mijn niet connen beweghen om teghen der waerheyt te handelen: Maer maeckten my des te vrymoedigher, levendigher ende crachtigher, hoewel niet onghetroost in mijn ghemoedt zijnde, aensiende dat het die rechte genade ende des Heeren aenporrende hant was, Sap.3,5.+Dat hy ghesint was, (als oock naevolgende vele van zyne Mede-dienderen ende Broederen, dierghelijcke persecutie om der waerheyts wille hebben moeten lyden, verjaecht, verdreven, haere goeden berooft, vercocht, als tot Leeuwaerden, Bolswert ende op Amlandt, etc.) om liever te lyden alle dat de Heere door zijn Vaderlicke barmherticheyt haer luyden toevoechden, dan die waerheyt te verlaten.

 

Ende daer beneven aensiende dat mijn raders het cruys Christi soo vreemt ende vyant waren, dat sy liever de eere deser werelt hadden, dan de Liefde aen haren verdreven Broeder te bewysen, Iohan.12,43. 13,34. 15,12. Soo doch des wereldts vriendtschap Godts vyandtschap is, Iaco.4,4. Rom.8,7. Als oock den Out-vader ghetuycht, segghende: Menich doet liever dat alder-arghste, dan dat hy zijn eere verliesen soude, ende doent om

Godlose lieden wille, Eccli.20,24. Also heeft oock den Apostel de Gheloovigen waerschouwende vermaent, seggende: Lieve Broeders weest mijn naevolghers, ende neemtse waer die alsoo wandelen, ghelijck ghy ons hebt tot een voorbeeldt: Want vele wandelen vanden welcken ick u dickwils gheseydt hebbe, maer nu segh ick't oock met weenen de vyanden des cruys Christi. Phil.3,17.

 

Alsoo dat den Psalmist wel mach seggen: Wanneer my doch myne vyandt schendede, soo woude ickt lyden; ende wanneer my myne hater overpochte woude ick my voor hem verberghen: Maer ghy zijt mijn gheselle, mijn pleger ende nae vrient: Wy die vriendelijck tsamen waren tusschen ons, wy wandelden int huys Gods met hopen. Die doot verhaestese ende moeten levendich inder Hellen vaeren, want enckel boosheyt is onder haren hoop, Psalm.55,13. 38,12. Nu.16,33.

 

Moyses worde van zyne Broederen versmaet, Num.16,14. Ende leedt noot om gesteenicht te worden, Exo.17,4. Num.14,10.

 

Paulus onder de valsche Broederen, 2.Corinth.11,28.

 

Ieremias hadden sy eenen raedt besloten om het te verderven, ende met der tonghen doodt te slaen, Iere.11,19. 18,18.

 

De Propheet des Heeren moest eenen rasenden mensche heeten, 4.Reg.9,11.

Ende Christus de Sone Gods moeste een inhebber des Duyvels zijn, Iohan.7,20 8,48. 10,20. Willen hem steenighen, Iohan. 8,59. 10,32. 11,8. Segghen hy is uytsinnich, Ioh.10,20. Willen hem houden, seggende hy raest, Mar.3,21.

 

Alsoodanighe lasteringhen ende quade nasegginghen heeft den Apostel Paulus oock moeten lyden, daer hy seyt: Ghelijck wy ghelastert worden, ende als sommighe segghen (dat wy spreken) laet ons quaet doen, op dattet goet daer uyt come, der welcker verdoemenisse rechtveerdich is, Rom.3,8. Philip.3,19.

 

Alsoo canmen in alle claerheydt verstaen, dat soodanighe quaede bejegheninghe, lasteringhe ende nae-segginghe teghen zynen verdruckten Broeder, diemen billick gehoort alle liefde ende vrientschap te bewysen, den Heylighen Gods misnoecht heeft. Want David seyt: Sy moeten levendich inde Helle varen. Ende Paulus: Dat haer verdoemenisse rechtveerdich is, Iae den Almachtigen God selve, segghende door den Propheet tot de Edomiten: Om des ghewelts ende onrechts wille aen uwen Broeder Iacob bedreven, ter selver tijdt doen ghy hem wederstondt, doen de vreemde zijn Heer ghevangen wech voerden, ende buyten-landtsche tot zijnder poorten intogen, ende over Ierusalem dat Lot wierpen,

doen waert ghy als der selver een.+Daerom suldy tot alle schande comen, ende eeuwlijck uytgheroeyt zijn, Oba.1,10. Daer voor (seyt Paulus) dat sy de Liefde der waerheydt niet en hebben aenghenomen, dat sy salich mochten worden.

 

Daerom sal God haer senden crachtighe dwalinghen dat sy de leughenen sullen ghelooven, 2.Thessa.2,10.+

 

Alsoo can-men in alle claerheydt verstaen hoe dat God dickwils straft naer ghenoechsaeme verschuldinghe tot beteringhe, 1.Cor.11,31.

 

Maer niet beterende soo dreycht hy schrickelijck, segghende tot de Ghemeynte van Ephesien: Ick weet uwe wercken, uwe arbeyt ende verduldicheydt ende lijdsaemheydt, dat ghy om mijns naems wille ghearbeydt hebt, ende en zijt niet moede gheworden: maer ick hebbe tegen u dat ghy uwe eerste Liefde verlaten hebt.

 

Daer-om ghedenckt waer af ghy ghevallen zijt, doet boete, ende doet de eerste wercken, is dat niet soo sal ick haestelijck comen, ende uwen Candelaer beweghen van zijnder plaetsen, ten sy dat ghy boete doet, Apoc. 2,1.

 

Wort nu so innerlijck boete geeyst, die nochtans om s'Heeren name arbeyden sonder moede te worden: hoe diepe behoort een eygelijck te be-

dencken, ende tot ware boete ende beteringhe te begheven, die in't alderminste sodanich lof niet en mach ghebeuren als de Ghemeente van Ephesien. Ende alsoo met op-rechter herten bedencken haren ellendigen staet daer sy in zijn,+ende met Iosephs Broederen segghen: dit hebben wy aen onsen Broeder verdient, dat wy saghen den angst zijnder zielen als hy ons smeeckte, ende wy en wilden hem niet hooren, etc. Gen.42,21.

 

Dat wy dit int corte vermanen, gheschiet niet tot yemants defamatie, verachtinge ofte naedeel: Maer uyt hertgrondelijcke Liefde, dat doch die schuldighe haer mochten beteren, ende de andere tot naebedencken mochten comen: hoe verre dit sy van rechte Liefde, 1.Cor.13,5. Ende hoe wijt verscheyden om het leven voor den Broederen te laten, 1.Ioa.3,16. ende hare halsen voor zynen naeste over te gheven, Rom.16,3. Maer insonderheydt gheschietet tot vermaninghe der Gheloovighen, op dat sy moghen op rechten die slappe handen en die losse knien, ende eenen rechten loop met hare voeten moghen doen, ende niet en struyckelen als de creupele, maer veel meer ghesont te worden int Gheloove, Heb.12,12. Ende te behouden eenen levendigen hope, die daer is eenen sekeren ende vasten Ancker onser sielen, Heb.6,19. 1.Thessal.5,8. Op dat niemant in dat selve exempel des ongheloofs

en valle, Hebr.4,14. Maer de Heere des Hemels de eere gheven, eer het duyster wort, ende God met blintheyt, slaet ende eer uwe voeten haer aen de donckere bergen stoten, op het licht wachtende, so hy 't doch geheel duyster ende doncker maken sal, Iere.13,15. Es.59,10. Deut.28,28. Iob.5,14. Eph.4,18. Daerom coopt ooghen salve op dat ghy recht sien moocht, Apoca.3,18. de Heerde biddende dat hy uwe ooghen verlichte, op datmen nimmermeer in den doodt en ontslape, Psa.13.4.

 

Om deser saecken wille (seydt den Apostel) buyghe ick mijn knien voor de Vader ons Heeren Iesu Christi, die de rechte Vader is over al, watter Vader heet inden Hemel, ende inder Aerden, dat hy u gheve nae den rijcdom zijnder heerlijckheyt met cracht sterck te worden door zynen Gheest aenden inwendigen mensch, ende Christum te woonen door 't geloove in uwer herten, ende door de Liefde inghewortelt ende ghegrondt te worden, op dat ghy moocht begrypen met allen Heylighen, welck dat daer sy die vreede ende de lenghde, ende de diepte, ende de hoochte. Ende oock te kennen de Liefde Christi, die boven alle kennissen gaet, op dat ghy vervult wort met alderley volheydt Godts: Hem die overvloedelijck doen can boven alle dat wy bidden ofte verstaen, na der cracht die daer in ons werckt, dien sy prijs inder Ghemeynten die in Chri-

sto Iesu is tot alder tijt van eeuwicheyt tot eeuwicheydt, Amen.

 

Ghelijck wy dan tot vermaninghe inder cortheyt verhaelt hebben, hoe dat de Autheur dese Liedekens in zijnder droefheyt ende ballingschap, Acto.20,38, 21,13. 2.Corint.7,10. niet en is ontfanghen alsmen soodanighe behoort te ontfanghen, Rom.12,15. Ende daer beneven als ic met hem reysde in Groeningerlandt, Aemlandt, der Schellingh ende Vlielandt, als doen aensiende met groote vermakelijckheyt een uytnemende ende een bysondere liefde ende toe-gheneychden ghemoede der Broederen en Susteren tot hem-waerts, uyt Vrieslandt comende, hem ontfanghende ghelijck Ioseph zynen Vader Iacob dede met tranen ende blyschappen, Genes.46,29. Ende nae eenighe Christelicke stichtinghe ende vermakingen, Acto.14,21. soo hebben sy haer afscheyt van hem genomen (niet wetende of sy zijn aenghesicht meer souden sien) met grooter droefheyt, ghelijck de Outsten van Ephesien van Paulus scheyden, Actor.20,37. Alle zijn teghenwoordicheydt missende, soo hebben vele daer door te begheerigher gheweest, om het gene dat sy van hem tegenwoordich hebben mochten, namentlick zyne Liedekens, om alsoo haer daer mede te vermaken, tot gedenckenisse van haere besondere lieve absenterende vrient ende ghetrouwe sorgh-dragher der

Ghemeynte Gods, Actor. 20,28. 1.Cor.4,2.

 

Dit selve is dicwils door verscheyden persoonen aen mijn begeert, alsoo dat ick uyt dese ende meer verscheyden oorsaecken my hier toe hebbe laeten vinden, hopende dat het vele tot stichtinghe ende opbouwinghe sal dienen: als dan soo hebben wy het ghene dat wy daer mede soecken.

 

Nu so wensche ick een yeghelijck dat hy een recht Christen mochte worden, zijn ende blyven, Acto.26.29. Zijn herte stellen ende schicken God te soecken, soo sal de Heere hem ghenadich zijn, 2.Para.30,19.

 

Dien selve bevele ick den almachtigen God, ende dat rijcke Woordt zijnder ghenaeden, de welcke machtich is op te bouwen, ende te geven die erffenisse onder al die geheylicht zijn, Amen. P.W. in Hoorn, Anno 1612.

 

Vorder so sal den Leser weten dat de aenwysinghen uyt den ouden Testament ghenomen zijn uyt het Oostersche exemplaar, ende de aenwysingen des nieuwen Testaments uyt Nicolaes Biestkens text, ende de aenwysinghen staen meestendeel nevens de regelen, doch regelen met 2 of 3 rymen sal den soecker wel vinden, welcke rijm het hem aenwijst: maer als het neven de regel niet staet, so ist met tekens afgetekent, ende voor 1.Samuel staet 1.Reg. ende voor 2.Samuel staet 2.Reg. voor 1.Coninghen staet 3.Regum, voor 2. Coninghen

staet 4. Reg. Eccle beteeckent Eccelsiastes de Predicker. Eccli beteeckent Ecclesiasticus Iesus Syrach. Iude beteeckent Iudicum, t'Boeck der Rechteren. Iudi het Boeck Iudith. Iudas Epistel wort meest aen-ghewesen de Letter ende het Vers. Ende ofte yemant int nae soecken eenighe fauten vonde, het welcke wellicht can gheschieden, als ofte het wees 1.Reg. ende behoorde te zijn 2. of 3. Reg. ofte oock andersins, soo weet dat het by versuymenisse, ende niet met wil gheschiet en is. Vaert wel, soeckt neerstich, ende beleeft het vlytich, Amen.


Vorige Volgende