|
| |
| |
| |
[XXX. Quomodo cantabimus canticum Domini in terrâ alienâ.]
| |
| |
| |
| |
Quomodo cantabimus canticum Domini
in terrâ alienâ.
Psalm. 136.
| |
Hoe sullen wy singhen den lof-sangh des Hee-
ren in eene vremde landauvve?
Psalm. 136.
| |
WAertoe gesonghen eenich liedt,
VVaertoe de snaerkens te doen beven?
Neen Alder-liefste 't is voor niet:
Want dit vereyscht een vrolijck leven.
Daer't hert in rauvve light versmoort
Naer spel oft sangh men niet en hoort.
Nochtans ghy vvilt en houdt voor vast
Dat beter is een liedt te singhen,
Op dat het hert daer door ontlast
Tot vrolijckheydt hem soude dvvinghen,
En oock dat daer door alle pijn
Sou sachter om verdraeghen zijn.
'T is vvaer. Ick ghev' u dit al toe,
Iae sou dit vonnis mede strijcken.
Den boots-gheselle mat en moe,
En sal daer niet gaen sitten kijcken:
Maer met een liedt dat hem behaeght
Tervvijl hy roeyt, de zee aeniaeght.
| |
| |
Den Herder die sijn schaepkens drijft
Naer die schoon groen begrafde vveyden
Soo hy daer erghens stille blijft
Sal met een lietjen hem vermeyden.
Den trauvven vvaecker van den nacht
Sijn onghemack alsoo versacht.
Van my en vvordt dan niet berispt
Dat dese lien hun soo verheughen:
Maer 't is mijn tonghe die daer lispt
En niet en vvilt tot singhen deughen:
VVant sy ghevvent haer op den rouvv,
En op het suchten van haer vrouvv.
Voorvvaer te singhen my vernoeyt
(Soo heel de vvereldt vvel mach vveten)
Ick ben als een die stijf gheboeyt
In eenen kercker heeft gheseten,
En die met pijne sprickel-ooght
Soo hy hem aen de sonne tooght.
Hoe menich-mael hebb' ick gheproeft
Naer mijn ghevvoont' en mijn maniere
Al off ick schoon daer sat bedroeft
Noch te doen ruysschen mijne liere,
Off aen mijn dick-bestoven luyt
Te gheven eenich soet gheluyt!
Maer vvat! eer ick een toontjen vondt
Off eenich snaerken heeft ghekloncken,
| |
| |
Den druck betoomde mijnen mondt
De traenen zijn my af-ghesoncken,
Iae als ick eenich spel op-nam
Soo voeld'ick mijne vinghers stram,
Al dat ick dede vvas voor niet
De Sangh-goddinnen hadd'ick teghen,
Hoe soud'ick konnen toetsen iet
Daer't allegaeder vvas verleghen,
Daer d'handelinghe soo sy plocht
Nu niet een siere meer en docht!
Maer off ick eens noch vvierdt ghevvoon
Mijn doode snaerkens te besielen,
Off vvederom kreech mijnen thoon,
Off dat de lietjens my bevielen
Soo soetelijck in elcks ghehoor
Ghelijck sy deden hier te voor.
Seght, Bruydegom, vvaert dan gheraen
Dat ick daermé my sou vermaken?
Há neen, mijn lief, ten kan niet staen
Daer zijn helaes! al ander saecken,
Mijn droeve stemme light versmacht
Noch heeft om singhen gheene kracht.
Den druck al mijn ghenucht uyt-bandt
En dvvinght den mondt my toe-te-sluyten.
Hoe soud'ick soo verr' van mijn landt
De minste vreughdt hier konnen uyten!
| |
| |
Neen eenen ballingh dat vergheeft:
Want dit alhier gheen plaets' en heeft.
Ick uyt den hemel over-langh
Om mijn misdaedt te recht ghebannen,
Sal ick ververschen mijnen sangh,
En mijne snaerkens gaen herspannen?
Neen, 't soude zijn een vvonder-dinck
Voor aldus-daenen Vremdelinck.
Sal ick mijn ooghen alle-bey
Hier laeten pruysschen in rivieren,
En leven soo tot mijn gherey
Off de musike noch hantieren?
Och neen, och laes, och ick en kan
Als ick bedencke mijnen ban!
Iae selver off den nootgheval
Amphions gheest noch quam herlijven,
Hy en soud' in dit traene-dal
Niet eene roots' meer doen verdrijven.
Want liever dan dit te begaen
Soud' hy sijn spel in stucken slaen.
Als Orphêus tot sijn onvernoegh
Sijn Harp' hy t'sedert noyt en sloegh
Ghelijck hy dede van te voren
VVant hy verschrickt tot in de siel
Soo vvast dat hem die selv' ontviel.
| |
| |
VVaer toe belast soo menigh-vverf
Hoe dat ick sou mijn luyt her-stellen.
Há neen, mijn lief, och! och! ick sterf
Soo ghy my vvilt daermé noch quellen.
Och! Vaederlandt, och! ick besvvijck
Soo ick eens maer om hoogh' en kijck.
Och had ick vverom het gheluck
Naer desen ban u te ghenieten,
Ick sou vergeten mijnen druck
En madrigaelkens gaen vergieten:
Ick sou voor u mijn leven-lanck
Doen daeveren mijn snaer-gheklanck.
| |
Quomodo cantabimus canticū Do-
mini in terrâ alienâ.
Psalm. 136.
| |
Hoe sullen vvy singhen den lof-sangh des
Heeren in eene vremde landauvve?
Psalm. 136.
| |
August. medit. cap. 35.
O Mijn Godt oft ick de stemme soo soet
hadde als die lofsangh-singhende reyen
der Enghelen! och! hoe gheerne soude ick my
verstorten in uwe lof-sanghen! O wat eene
vreughdt soudet my wesen te midden van
uwe heylighe Kercke gheduerelijck te oeffe-
nen mijne vois om ter eere van uwen hoogh-
sten naeme te stichten alderhande schoone lie-
| |
| |
dekens / ende in alles de hemelsche sanghers
naer te volghen!
| |
August. medit. cap. 33.
O al te gheluckighe hemelsche heyr-krach-
ten / die u soo heylich ende suyverlijck met ee-
ne bysondere soeticheydt ende onsprekelijcke
ghenuchte vermoghen te loven! De lof-san-
ghen die sy-lieden u toe-schicken / spruyten uyt
vreughden; want sy u gheduerelijck zijn heb-
bende in hun ghesichte / daer in sy vinden on-
tallijcke middelen van hun te verheughen / en-
de u te loven. Maer wy-lieden als buyghen-
de onder het swaer ghewichte van ons
vleesch / ende in dees droeve pelgrimagie / soo
verre ghebannen uyt uwer teghenwoordic-
heydt / ende door de verscheydentheden des
wereldts gheteest ende ghetrocken / de macht
is ons benomen van u naer uwer weerdic-
heydt te konnen loven / ende nochtans doen
wy dat door ons geloove / niet door een waen-
schijn: maer de Enghelsche gheesten loven u
volkomelijck ende in't openbaer / ende niet als
wy in een gheloove dat bedeckt is.
| |
Chrys. in Ps. 41.
Wy zijn uytter nature ghemeynelijck soo
gheneghen tot de ghesanghen ende de gedich-
ten / ende wy hebben met de selve sulcke ghe-
meynschap / dat selver die kleyne kinderkens
hanghende aen de borsten van hunne moe-
der / indien sy krijten oft quellich zijn / wor-
den door het hooren der selver ghestilt / ende
t'eenegaer ghepaeyt. De Voesters die drae-
| |
| |
ghende op den aerme / ende daermede over en-
de weer wandelende / ende hun singhende ee-
nighe kinder-voiskens / weten daermede die
soo soetelijck te betooveren / dat sy terstont die
kleyne vervaeckte ooghskens doen toe-val-
len. Het ghebeurt oock dat de wegh-gan-
ghers / ende die 's middaeghs het vee zijn
stauwende door de velden / gheen ander ver-
maeck en hebben dan dē sangh / die daermede
de lasticheydt der weghen te lichter zijn door-
spoeyende: ende niet alleenelijck dese wegh-
ganghers / maer oock de landt-bouwers / ghe-
stelt aen hunne ploeghen / de wijn-lesers in
hunne wijn-gaerden / ende in hunne kuypen /
en̄ euyndelijck alle werck-lieden singhen dick-
mael een liedeken terwijlent elck is in sijne
oeffeninghe. Iae die matroosten ende die ge-
ketende galleye-boeven / singhende al roeyen-
de / ende maecken de meirminnen / om te doen
slaepen hun teghenwoordich verdriet / ende de
vrese van het aen-rijsende tempeest.
| |
Ambr. enarrat. in Ps. 36.
Aenmerckt de Vrouwkens / terwijlent sy
besich zijn met spinnen / met breyen / oft met
de naelde iet te steken / hoe sy somtijdts / oft elck
bysonder / oft overhandt / oft over-hoop sijn
singhende / maeckende te samen door de me-
nichte van stemmen een soet-klinckende ghe-
luydt. En̄ dit ghesangh van vrouwkens / van
wegh-gangers / van landtbouwers / vā wijn-
lesers / van boots-ghesellen / ende alle andere
| |
| |
arbeyders en heeft gheen ander besluyt dan
om daer mede te versoeten de vernoeyelijck-
heydt van den arbeydt. Dusdaenelijck is't
oock ghestelt met onse siele / de welcke zijnde in
pijne / indien sy hoort eenich ghedicht oft ee-
nich liedeken sal beter ende gheringher ver-
draeghen alle swaericheden die haer den moet
deden verliesen.
| |
Ambr. enarrat. in Ps. 36.
Maer Hoe sullen vvy singhen het liedt
des Heeren in een ander landauvve? De
kinderen van Israel en songhen noyt gevan-
ghen zijnde de liedekens die sy te voren plach-
ten te singhen in hun Vaderlandt. Dit ghe-
weste daer wy nu teghenwoordich zijn inne
woelende / is een plaetse van slaevernije / ende
het ander daer wy henen trecken is eenen
lust-hof van vrijdom. Dit gheweste krielt
vol sonden / ende het ander vol deughden ende
vol eeuwighe ruste: dit gheweste en is maer
een dal der traenen / ende het ander eenen he-
mel / glinsterende vol lof ende eere.
| |
Amb. li. 2. de poenit. c. 11.
Ten anderen is't by aldien dat het vleesch
hem stelt teghens den gheest / ende de siele niet
en wilt wesen onderdaenich / noch hem aen
die ten onder gheven / is oock te zijn in een
vremt ghevveste, noch dattet insghelijcks
niet en wordt ghetemt door alle den arbeydt
van sijnen oeffenaer / soo dat door die oorsaecke
niet bequaem en is te draeghen de vruchten
van vrede ende van verduldicheydt. Hoe en-
| |
| |
de in vvat manieren sal men dan konnen sin-
ghen den lof-sangh van den Heere in een
vremt ghevveste?
| |
Amb. in Psal. 118. Octon. 7.
Den ghenen die singht moet licht van
gheeste zijn / ende hem alle sorghen quijt ma-
ken die hem overladen de ghedachten / voorts
moet hy oorlof gheven het overdencken van
sijne schulden / en̄ op-sluyten sijne giericheydt /
als-dan / hy en verquickt sy-selven niet alleene
met de stemme des lichaems / maer daer en-
boven door eene soodaenighe soeticheydt / die
daer het binnenste sijns ghemoets schijnt te
betooveren.
| |
Nazian. de humanâ natur.
Want soo maer onsen gheest met druck is overgoten,
Houdt dan voor alle vreughdt de deure vast ghesloten.
| |
Amb. in Psal. 118. Octō. 22.
Wy zijn allegaeder in een landauvve van
de schaduwe des doodts / ons leven is ghe-
praemt ende bedwonghen / noch wy en heb-
ben gheenderhande vrijdom. Maer ons le-
ven sal den vrijdom ghenieten / gekomen zijn-
de in de landauwe der levende. Onse siele en
leeft niet ten zy dat sy haer vindt in die plaet-
se der onsterffelijckheydt / daer is't dat sy vol-
komelijck sal loven den Heere / te weten / als
sy sal hebben afgheleyt de lichaemelijcke
kranckheydt / ende dat sy sal beghinnen te
wesen ghelijckformich de glorie des lichaems
Iesv Christi. Want wesende in't midden
| |
| |
der sonde / wat lof-weerdichs souden wy hem
machtich zijn te gheven? Wy zijn alhier ge-
telt in een schaduwe / wy leven hier onder
een schaduwe / ende wy loven hem hier in eene
schaduwe / ende het wordt ons onmoghelijck
hem in dese schaduwe te vollen te loven. Om
kort te maken: Wy zijn hier in eene vremde
landauvve, hoe sullen vvy aan singhen den
lof-sangh des Heeren?
| |
Ibid superius.
De Godtvruchtighe siele laet haer ontvlie-
gen eenen lof-sangh / tot de welcke het woordt
Godts seyde: Laet uvve stemme doch klinc-
ken in mijne ooren, vvant die soet ende be-
valligh is. De andere songh oock een liedeken
tot de welcke Godt sprack dese woorden:
Uvve lippen ô mijne Bruydt sepelen van
heunig-raetels, heunigh ende melck is onder
uvve tonghe. Maer niemandt en kan daer
verluyden eenich liedt / ten zy dat hy heeft ge-
leert Godts gherechticheden / ende dat hy ten
vollen van sijnen Heer is onder-wesen. Ten
desen op-siene bidt David van Godt oock te
worden ghesticht in leeringhe. Hoe soude den
ghenen die hem kent beschuldight en̄ ghestelt
te midden in vreese iet konnen singhen? hoe
kan hy singen die hem kent te wesen in sonde /
ten zy dat hy eerstmael vande verghiffenisse
der selver zy versekert? Ten lesten / Hoe sullen
vvy singhen den lof-sangh des Heeren in een
vremde landauvve? al waer wy vervolght
| |
| |
zijn / al waer de slaevernije der sonden ons
houdt gheketent / al waer wy gheen ander
tijdt-verdrijf en hebben dan te beschreyen de
ellenden van onse slaevernije.
| |
Aug. in Ps. 136.
O waeren vrede / die wy by Godt almach-
tich sullen aenschouwen! ô die heylighe on-
derlinge ghemeynschap der Enghelen! O dat
volkomen schoon aenschouwen van het aen-
schijn des Heeren! Men siet in het Babylon
onser ghevangenisse wel iet schoons dat ons
aenlockt; maer dat het selve doch niet en ghe-
schiede / noch dat wy immers niet en worden
bedroghen! daer is groot verschil tusschen den
troost der gevanghenen / ende der ghene die
vry ende los wesen.
| |
Ibid.
Het kan ghenoechsaem blijcken dat wy
maer en zijn ghevanghene; want het is verre
van daer dat wy souden ghenieten dien soe-
ten ende aengenaemen vrijdom der waerach-
ticheydt. Wy worden ghetemt door de ghe-
nuchten der verganckelijcker dinghen / wy
worstelen daeghelijcks teghen de prickelen
der onbehoorelijcker lusten. Wy konnen quae-
lijck herhaelen onsen aessem / (selfs in de gebe-
den) immers wy en konnen niet anders be-
lijden dan dat wy zijn gevanghene.
| |
Ibid.
Maer de gene die ons hebbē vvech-geleydt
als ghevanghene, soo sy komen aen d'herten
der menschen / ende dat sy segghen: Singht ons
de woorden van u-lieden lof-sanghen? wat
| |
| |
is't dat wy gheven voor antwoorde? Baby-
lon draeght u / Babylon behoudt u / Babylon
voedt u / Babylon spreeckt van u; en kondt
ghy niet aenveerden dan dat voor luttel tijts
is blinckende? ghy en hebt het verstandt niet
te betrachten dat eeuwich is / noch ghy en zijt
oft bequaeme / oft weerdich te ontfanghen dat
ghy begheert. Hoe sullen vvy dan singhen de
lof-sanghen van den Heere in eene vremde
landauvve.
|
|
Auteursrechtvrij