|
| |
| |
| |
[XXIX. Sub vmbra illius quem desideraueram]
| |
| |
| |
| |
Sub vmbra illius quem desideraueram, se-
di.
Cant. 2.
| |
Onder de schaduvve van dien ick ghevvenscht
hadde, hebbe ick gheseten.
Cant. 2.
| |
'T Was nu den tijdt dat ick bestondt te gaene
Naer eene plaets' veel menschen onbekent
En desen vveghen en hadde my niet aene,
Want soo my docht vvas hy by-nae ghe-endt,
En mijn betrouvven oock eer langh
Te moghen staecken mijnen gangh.
Maer als ick quam mijn stappen t'overmeten,
Meer dan d'een helft vond'ick noch af te doen;
'K vvas voor mijn hooft, alsoo my docht, gesmeten,
En mijnen moer sonck my tot in de schoen,
Noch ick en vviste niet voorvvaer
Hoe dat ick sou gheraecken daer,
Zoo heb ick dan mijn ooghen opgheheven
En mijnen Godt her-grondelijck ghebéen,
Off iemandt my die ionste soude gheven
Van dit mijn hooft een vveynich te bestéen,
Om af te vvijcken 't son-ghebroel.
Daer erghens in een lommer-koel,
| |
| |
Och seyd'ick siet, het aerde-rijck door-klieven,
Door d'hitte laes! mijn voeten zijn verschroeyt.
O mocht my hier een boomken nu gherieven
Met sijnen vvaey in langhe niet ghesnoeyt,
Off dat ick erghens hier een vondt,
'T vvelck koeverigh vol appels stondt!
Dit is verhoort van hem die mijne suchten,
En mijn ghevveen oyt kent, en over-slaet,
Tot vvien ick ooc mijn leven langh ginck vluchten
Soo saen ick't had' hier ieveringhs te quaet,
Die sprack, ick vveet doch mijn Hert-soet,
Hoe verre ghy noch reysen moet.
Ierusalem vvoudt ghy vvel eens aenschouvven
Maer niet het ghen' op aerde-rijck ghestreckt,
Om dat ghy niet van hitt' en soudt verflouvven,
Met eenich groen vvenscht ghy te zijn bedeckt,
Kom aen, mijn lief, hebt gheenen schroom
Ick sal u zijn als eenen boom.
Siet ghy my niet met handen en met voeten
Aen desen boom ghenaeghelt en ghehecht?
Kom aen mijn Lief het sal u seer versoeten,
Kom, uvven druck in mijne vvonden leght.
Kom Lieveken vvilt u dan spoen,
Ick sal u zijn een lommer groen.
Dit soo gheseydt, her-nam ick mijne krachten,
En als te voor soo vvierd'ick vveer ghemoedt,
| |
| |
Ick vvierp naer hem mijn ooghen, en ghedachten,
En vvierdt gevvaer hoe dat hy vvas bebloedt,
Iae dat aen desen boom mijn Lief
Ghenaeghelt hongh als eenen dief.
Há liefste Lief vvaer toe moest dit geschieden
Dat ghy aldus ghenaeghelt vvilde zijn?
Sal ick de sonn' hier onder u ontvlieden
En moeten sien hier allegaer u pijn?
Och hebt ghy anders gheenen t'huys
Dan alleen desen boom des Cruys?
O quaeden boom vvel vveert te zijn mis-presen,
VVat Hovenier heeft u alhier gheplant?
Voorvvaer moest vvel vvreet en bloedich vvesen
Als aen u hanght den hemelschen Ghesandt,
Die met sijn bloedt seer menich-faut
Hele uvven staepel over-dauvvt!
Maer niet te min 't is onder uvve tacken
Dat ick vermoeyt ben vindende mijn rust,
Niet om den slaep ghemackelijck te facken,
Off om aldaer te leven in vvellust,
Neen onder u al het vermey
Is my te vvasschen in gheschrey.
O goeden boom soo't nu ghenoech kan blijcken,
O selich houdt die u eerst heeft ghestelt!
O Bruydegom vvie sal ick u ghelijcken?
Onder u loof heb ick my hier ghevelt.
| |
| |
Ghy zijt dien appel boom die blust
Mijn 'shertsen hongherende dust!
Bruydegom hoe dicks heb ick gheroepen
Dat desen boom mocht schaduvven mijn hooft,
Menighen traen komt my nu afgheslopen
Als ick te sien ben daeghelijcks ghelooft
Het bloedt dat van u lichaem rolt
En in u hairken hanght ghestolt!
Aen desen boom vvil ick gheduerich hanghen,
En onder hem gaen stellen een gheschrift,
Hoe datter tvvee met eene liefd' omvanghen
Zijn met de doot gelijcker-handt beghift:
Hoe u de liefd' heeft omgebracht
En my de droefheydt over-smacht.
| |
| |
| |
Sub vmbra illius quem desideraue-
ram, sedi.
Cant. 2.
| |
Onder de schaduvve van dien ick ghe-
vvenscht hadde, hebbe ick gheseten.
Cant. 2.
| |
Orig. hom. 3. in Cant.
SY haer vindende door-wondt met de lief-
de / soeckt de boomen / ende de groenicheyt
der bosschen.
| |
Ibid.
Want soo den boom der Paradijs-appels
alle andere te boven gaet / insghelijcks is
mijnen Bruydegom onder alle andere kin-
deren des menschen / eene vrucht draeghende
die alle andere vruchten te boven gaet / niet
alleene in smaeck / noch in soeticheydt: maer
dat meer is / in goeden geur die te tsaemen
aen het smaecken / en het riecken / boven ma-
ten zijn aenghenaem: ende wy moeten we-
ten dat die eeuwighe wijsheydt voor ons be-
reydt ene taeffel / voorsiende de selve met
veelderley gherechten / niet alleenelijck met
het broodt des levens; maer oock met den
slach-offer van het vleesch des woordts / soo
sy de koppen oock niet alleenelijck en is
vullende met den besten wijn: maer sy ver-
menghelt noch den selven met stucxkens van
Paradijs appels / om daer van te brouwen
| |
| |
eenen soeten ende wel-geurighen dranck / die
de lippen ende den mondt niet alleene en ver-
oorsaecken soeten smaeck / maer zijnde neder-
waert ghesoncken / is men den selven smaeck
noch langhen tijdt behoudende.
| |
Nyss. in Orat. 4. in Cant.
Voorwaer die door sijne beloofde goetwil-
licheydt in het woudt onser ghestaltenisse
heeft uytghebott / als wesende van ons selve
vleesch ende bloedt gheworden / deel-achtich
heeft gheweest ghelijckerwijs eenen appel /
aenghesien dat men in dese vrucht iet kan be-
mercken / dat met het een ende met het ander /
te weten / bloedt ende vleesch / heeft eenige ghe-
lijckenisse / sijne wit-verwicheydt heeft aen-
ghetrocken de eyghentheydt van ons vleesch /
ende door de roodicheydt ghetuyght hy eeni-
ghe ghemeynschap te hebben met de nature
van onsen bloede.
| |
Bern. ser. 48. in Cant.
Met goeden rechte hadde sy dan gewenscht
om sijne schaduwe / door de welcke sy niet al-
leene en soude verkrijghen eene verkoelinge;
maer daer by oock een vermaeckinghe; want
al is't dat alle boomen ghemeynelijck ghe-
ven eene lommere om te verkoelen / noch en
gheven sy niet alle vruchten om te versaeden;
want die altijdyt-duerende vruchten der sae-
licheydt zijn daer ghebrekende. Den oprech-
ten boom des levens is Christus Jesvs,
| |
| |
eenigen middelaer tusschen Godt en̄ de men-
schen / die daer seght tot sijne Bruydt: Ick ben
uvve saelicheydt, ende daerom hadde hy al-
dermeest ghewenscht om de schaduwe Chri-
sti / om dat hy niet alleenelijck en gheeft ver-
koelinghe tot die uyt-nemende hitte der son-
den / maer is boven dien de siele met alder-
hande deughden vervullende. Onder de scha-
duvve van dien ick hadde ghevvenscht heb-
be ick gheseten. Sijn schaduwe is sijn
vleesch.
| |
Guill. apud Delfio. cap. 2. Cant.
Want wie isser die hem machtich soude
zijn te wederhouden teghens de sonne der
gherechticheydt / die ontdeckt is ende buyten
alle wolcken? wie en soude niet worden ver-
schrickt door de brandende straelen van dat
brandende aenschijn? soo heeft dan de sonne
der gherechticheydt den mensche aengheno-
men als middelaer / oversulcks dat uyt de
versaeminghe van de sonne ende van het
menschelijcke lichaem is gheresen eene scha-
duwe.
| |
Amb. in Psal. 118. Octon. 6.
Christus ghenaeghelt aen het houdt des
cruycen / verspreyde (ghelijckervvijs eenen
appel hanghende aen den boom) den soeten
geur van 's wereldts verlossinghe / die daer
heeft doen verschuyven den vuylen stanck der
sonde / ende heeft gheschoncken eenen saeligen
| |
| |
ende levendichmakenden dranck / hy seght:
Ghelijck eenen appelaer is onder de boo-
men van het vvoudt, soo is mijn recht-svveer
in't midden der kinderen. Ick hebbe ghe-
vvenscht om sijn schaduvve, ende hebbe
daer onder gheseten. O soete schaduwe die
ons verkoelt teghens den brandt der sonde!
hoe smaeckelijck zijn uwe vruchten? wat
vrucht isser soo soet als de verkondinghe van
het Lijden Christi?
| |
Amb. in Psal. 118. Octon. 3.
Nathaneel wierdt ghesien onder den
vijghe-boom. David seght te verhopen in de
schaduvve der vleughelen Christi. Zachaeus
is gheklommen op den wilden vijgen-boom
om Iesvm te sien / ende den selven Iesvs
heeft beyde sijn aermen voor ons oock open-
ghespreydt / op dat hy daer door soude bescha-
duwen gheheel dese wereldt. Waerom en
souden wy dan niet wesen onder sijne scha-
duwe / die bescherremt worden ende beschudt
door het decksel van sijn Cruyce! Waerom
en souden wy niet wesen onder die schaduwe /
my principaelijck / die den ghecruysten Iesvs
tot allen tijde bescherremt van de boos-
heydt des wereldts / ende van den brandt des
lichaems?
| |
Idem ibid. Oct. 4.
Met dese schaduwe wenscht David be-
deckt te wesen / op dat hem 's daeghs de Son-
| |
| |
ne, of 's nachts de Maene niet en soude
branden. Dese schaduvve wordt aengedient
door de Goddelijcke ghenaede / voor de ghene
die daer ontvlieden de hitten deser wereldt.
Wel aen / laet ons soo wy zijn vermoeyt
door de hitte der sonde / gaen rusten onder
dese schaduvve. Heeft de wellusticheydt ie-
manden verhit / dat het cruyce des Heeren
hem verkoele / op het welcke hy sy-selven heeft
uytghereckt / op-dat hy onse misdaeden in
hem soude aenveerden.
| |
Honor. apud Delrio in c. 2. Cant.
De schaduwe verschijnt uyt het lichaem /
ende de locht dienende den reysenden men-
sche in de hitte voor verkoelinghe / ende voor
het op-komende onweder tot een beschutsel.
Den boom des levens / te weten / desen Ap-
pel-boom / is het heylich Cruyce / de vrucht
is Christvs Iesvs, sijn schaduwe
den toevlucht ende troost van het mensche-
lijck gheslachte / het welck door den brandt
der begheerlijckheden was overlaeden met
het swaer iock der sonden.
| |
Greg. in cap. 2. Cant.
De schaduwe Christi ghematight al-
len brandt der bekoringhen / ende terwij-
lent sy soetelijck de siele is ghenaeckende / ver-
jaeght alle de hitte die haer soude moghen
verhinderen; voorts sy ververscht / ende ver-
quickt die daer by nae lagh besweken / ende
| |
| |
onderkomen door den brandt van haere son-
den / ende rustende onder die selve schaduwe /
herneemt haere ghewoonelijcke krachten
door de welcke sy te gheringher mocht loopen
tot het eeuwich leven.
| |
Greg. li. 33. mor. c. 3. in c. 30. Iob.
Door de schaduvve van de bescherme-
nisse des alderhoochsten / wordt verstaen de
verkoelinghe des ghemoedts / ghelijckerwijs
de Bruydt in het Liedt der Liedekens (ver-
wachtende de komste van haeren Bruyde-
gom) selver is ghetuyghende als sy seght:
Onder de schaduvve van dien ick hadde ge-
vvenscht, hebbe ick gheseten. Als oft sy
seyde: Ick hebbe gherust onder de bevrijdin-
ghe van sijne komste / ende ick ben versterckt
teghens den brandt der vleeschelijcker lu-
sten.
| |
Honor. apud Delrio / cap. 2.
En is dan het menschelijck gheslachte
niet sittende onder de schaduwe van desen
boom / 't welck / om gheproeft ende gesmaeckt
te hebben van den verboden appel / heeft ver-
loren het Paradijs? het welcke / ghedueren-
de de hitte der sonden / was draeghende een
swaer-wichtich pack / waer door dattet wiert
ghetoghen tot den afgrondt van alle pijnelijc-
ke straffe / ende hier door spoeydet hem te wac-
kerder naer Iesum Christum, die daer is we-
sende den waerachtighen boom des levens.
| |
| |
Bernar. ser. 48. in Cant.
Daerom siet dat ghy leeft onder sijne
schaduwe / op dat ghy eens met sijn schijnsel
meught worden ver-eert; want hy en
gheeft van sy-selven niet alleenelijck eene
schaduwe / maer daer en boven eene groote
klaericheydt.
| |
Orig. hom. 3. in Cant.
Den Apostel seght hoe dat de wet heeft een
schaduwe van het aenkomende goedt / voorts
allen dienst ende oeffeninghe eertijdts ghe-
daen voor Godt almachtich / wordt ghe-
noemt eene schaduwe / ende een voorbewijs
der hemelscher dinghen. Maer wy Chri-
stenen zijn vervremt van dese schaduwe /
om dies-wille dat wy niet en zijn onder de
wet: maer wel onder de ghenaede / ende al
is't dat wy niet en zijn onder de schaduwe /
soo zijn wy nochtans onder een veel beter
schaduwe: want wy leven by die on-
gheloovighe / onder de schaduwe Iesv
Christi.
| |
Ibid.
Ende dese Bruydt hadde haere redene /
dat sy wenschte te moghen sitten onder de
schaduwe van desen appel-boom / op dat sy
soude hebben moghen deelachtich worden
van het leven dat daer was in sijne schadu-
we / ende het schijnt dat ieghelijck van noode
wordt te ghenieten dese schaduwe / terwijlent
hy is in dit teghenwoordich leven / om daer-
| |
| |
naer / alsoo ick my laet voorstaen / verpreult
te worden door dat sonne-schijn / 't welck op-
gheresen zijnde / terstondt doet verdrooghen /
ende vergaen alle ghesaeyssel dat noch sijnen
keest niet en heeft ghenomen.
| |
Bern. ser. 58 in Cant.
Maer misschien dese siele beroemt haer
iet ghesien te hebben dat daer soude wesen
gheluckigher; te weten / als sy seght / niet
ghelijck den Prophete: Ick sie, maer ick
hebbe gheseten; want sitten is rusten / oock
het is beter te rusten onder een schaduwe /
dan enckelijck onder de selve maer wat tijdts
te wesen. Den Propheet dan hem selven
toe-schrijvende het ghene aen vele andere ghe-
meyn was / seght: Onder sijne schaduvve
is't dat vvy leven; maer de Bruydt hebben-
de meer voordeels / verheft haer dat sy volko-
melijck ende eyghentlijck onder de selve is sit-
tende; want ter dier plaetse daer wy met ar-
beydt leven als besoetelt met vele sonden / die-
nen wy in vreese / ende daer is't dat dese godt-
vruchtighe siele seer soetelijck is nemende ha-
re ruste. Om kort te maecken / de vreese
heeft haere pijne / ende de liefde haere soetic-
heydt / ter dier oorsaecken seght sy / Sijne
vrucht is met allen soet aen mijn verhemelte,
verstaende daer door den smaeck der betrach-
tinghe / die sy hadde verkreghen soo soetelijck
| |
| |
opghestijght door de liefde. Maer dit is alles
onder een schaduvve, om dattet is door ee-
nen spieghel ende in gheraedtsel. Den tijdt
sal komen dat die schaduwen voor het licht
sullen af-wijcken / ende alsdan sal het eeu-
wich ende klaer-blinckende licht op-komen /
't welck niet alleene voor het verhemelte sal
wesen eene soeticheydt; maer een versaedin-
ghe tot de maeghe daervan sy nimmermeer
en sal krijghen de walghe: Onder de scha-
duvve van dien ick hadde ghevvenscht, heb-
be ick gheseten, ende sijne vrucht is soet aen
mijn verhemelte.
| |
Bonav. 2 parte stimul. cap. 8.
Dat onsen gheest / ô aldersoetsten Iesv, in
u dan mach rusten / iae selfs niet eenen
oogh-opslach van u en zy verscheyden; want
voorwaer het soude wesen eene groote ver-
waentheydt sulck eene edele ende ghe-
noechelijcke plaetse wetens ende willens te
verlaeten. Souden wy wel iet anders be-
staen te aensien als onsen Bruydegom! Ha
neen. Want hy soude ons worden ontroc-
ken. Wat soude ons overkomen iet anders
te willen aenschouwen! hoe en souden alle an-
dere saecken van ons niet mis-presen ende
veracht worden?
| |
August. medit. cap. 37.
Dat dan mijne siele / ô liefsten Heere vluch-
| |
| |
te onder de schaduvve van uvve vleughe-
len / om haer te beschutten teghens den
brandt der wereldtscher ghedachten / op dat
sy bedoken onder de ghemaetigheydt uwer
verkoelinghe / blijmoedelijck magh singhen /
ende segghen: Nu ick hier ben soo sal ick
slaepen, ende rusten in den vrede.
|
|
Auteursrechtvrij