|
| |
| |
| |
[X. Non intres in iudicium cum seruo tuo]
| |
| |
| |
| |
Non intres in iudicium cum seruo tuo, quia
non iustificabitur in conspectu tuo om-
nis viuens.
Psalm. 142.
| |
En komt met uvven dienaer niet in't Recht;
vvant voor u aenschijn en sal alle levende
niet vvorden gherechtveerdight.
Psal. 142.
| |
WAt lof behaelt den Heer met sijnen knecht te dinghen /
Wat lof behaelt den knecht den Heer in recht te dwingē
Verlieset doch den Heer / 't is hem een schande groot /
Verlieset oock den knecht / den Heere wilt sijn doot.
Mijn Godt gheloovet my / met u te moeten kijven
Waer een on-eere groot / en sottelijck bedrijven.
Neen / ick en hebbe my soo verre noyt betrouwt /
Noch ick en wil oock niet dat ghy my daer voor houdt.
Want gheen soo kleynen saeck s'en staet al opgheschreven /
En of ick niet en wou de mijn verwonnen gheven /
Is erghens hier een tongh' soo wacker en soo koen
De welcke my mijn saeck voor u soud' willen doen?
Neen / ick en kenne gheen soo rijp in reden-taelen
Die eenichsins voor u soud' konnen eer behaelen:
Want ghy een Rechter zijt soo vinnich en soo straf
Die noyt op iemandts woordt en ghinckt u vonnis af.
'T is waer dat Al dit Al moet kennen u ghenaede
En dat u rechter handt ons gheesselt traegh en spaede /
Want soo maer uwen mont een droevich vonnis spreeckt /
Van droefheydt / ô mijn Godt / u oock het herte breeckt.
| |
| |
Het is u wel soo leet te straffen onse sonden /
Ghelijck het ons is leet in die te zijn bevonden:
Iae of elck van sy-self den eyghen Rechter waer /
Hy soude sijne schuldt bevinden noch soo swaer.
Soo dat ick om mijn recht te beter te verschoonen
Seer quaelijck soud' bestaen voor u my te vertoonen:
Want al is't dat ghy zijt d'onnoosel goedertier /
De quaede ghy verwijst te gaen in't eeuwich vier.
Neen / noyt en wasser iet dat u balanss' hielt teghen
V wraeck / en u ghenae ghelijckelijck op-weghen /
Noyt iemandt van der aerdt en heeft u soo ghevleyt
Dat ghy u vonnis recht soudt hebben neer-gheleyt.
Iae of de soetste tael betooverde dijn ooren
En deed' in mijn ghesagh haer uyterste devoiren /
'T waer niet: want och helaes! wel-sprekentheyt en geest
Voor u verdwellemt staen / en swijghen aldermeest.
Met woorden / noch met konst / met rennen noch met loopen
Met ghiften noch met gheldt en zijt ghy af te koopen.
Wie sal ô machtich Godt u komen dan ontrent
En soecken van sijn recht te hebben haest een endt?
Voor my 'k en vreese roers / noch pijcken / noch rapieren
Noch alle spitse recht naer leghersche manieren /
Seer gheren soud'ick oock voor die thien-mannen staen
Die voortijdts binnen Room' kloeck hebben recht gedaen.
Noch dees noch ander mé en vrees ick niet met allen
Hoe dat sy my in't mijn sou'n konnen doen vervallen /
'K en vrees ô Cassi niet die schandelijcke wet
By u tot achter-deel van't Edel-dom gheset.
Iae noch oock Rhadamants noch Minus Rechter-stoelen
Voor welcke dat soo veel benauwde sielen woelen /
'K en vrees' noch AEacus / noch AEacus ghebodt /
Dat hy sijn doose keer met ieghelijckens lot.
| |
| |
Dat elck daer over my hael voysen om en omme
En mijn beschuldight hooft vrijmoedelijck verdomme /
Voor hun en vrees'ick niet / ick gheef hun volle keur
Mijn tongh' is al ghenoech om my te vechten deur.
Maer eenen houdt alleen mijn hairen opgheresen
Die selver sal ghetuygh' / en selve Rechter wesen /
Die naedemael dat hy sijn wijs-dom heeft ghe-uyt
Voor eeuwelijck de deur vast grendelt ende sluyt.
O vreeden Rechter-stoel ghy staet van alle kanten
Wel kostelijck beboort met schoon diamanten:
Maer hy die u besit voert een gheloodich sweert /
Sijn donderende tael maeckt ieghelijck verveert.
Men seght dat Agathon dry daghen en dry nachten
Naer desen heeft ghestiert sijn binnenste ghedachten
En dat hy heeft ghevreest dien iammerlijcksten dagh
Daer hy op sijnen ruggh' met open ooghen lagh!
En op dat Paulus oock onschuldich niet en schijne
Sy selven hy betucht / hy is in anckst en pijne /
Sijn sinnen zijn verstroyt / hy is uyt sijn ghevoel
Als hy oock over-peyst dien schrickelijcken stoel.
Den wijsten Salomon en heeft noyt mensch gheweten
Die derven soud' sijn siel voor sonde-vry vermeten /
Altoos was oock in pijn / in druck en in ghevroegh
Hy die tot leet-betuygh soo dicks sijn Harpe sloegh.
Iae den verdulden Iob houdt dat die sterre-lichten
Om hun onklaricheydt voor Godt oock sullen swichten /
Indien dan de pilaer soo wagghelt en soo beeft
Ist wonder dat een planck haer t'eenemael begheeft?
Verschudt den Ceder-boom op't hooghste van Carmelen /
Daer AEolus gheblaes komt t'midden inne spelen /
Wat sal een boomken doen / een boomken maer gheplant /
Dat nauwelingh in d'aerd ghenomen heeft den stant!
| |
| |
Och! als ick't overslae / mijn bloedt ghevoel ick stollen
Als d'Offer-beeste die den slaegher pooght te bollen:
Want soo hy om te slaen sijn arremen op-stijght
De beeste wordt verbaest eer sy den haemer krijght.
Ick bidd' u mijnen Godt / en wilt soo by niet kommen /
Ick ducht als ghy sult zijn op uwen stoel gheklommen
Dat de Gherechticheydt self wesen sal in pijn
Van te be-erven eens u Goddelijck aenschijn.
| |
Non intres in iudicium cum seruo tuo, quia
non iustificabitur in conspectu tuo om-
nis viuens.
Psal. 142.
| |
En komt met uvven dienaer niet in't recht:
vvant voor u aenschijn en sal alle leuende niet
vvorden gherechtveerdight.
Psalm. 142.
| |
Aug. in Psal. 142
EN laet ons niet pleyten / ick en begheere
met u niet te dinghen / noch ick en be-
gheere mijne gherechticheydt u niet voor te
stellen / noch ick en begheere oock niet te we-
ten / hoe ende in wat manieren dat ghy wilt
oordeelen mijne boosheydt. Het en is u niet
heerelijck met uwen dienaer / noch selfs met
uwen vriendt te komen in rechte. En wilt
dan mijnen Heere / mijn Godt / met my doch
niet komen ten oordeele: Want al is't by
aldien dat ick my selven schijne goedt te we-
sen / ghy brenght uyt uwen schat eenen reghel
naer den welcken ghy wilt dat ick my voe-
ghe / ende ick worde quaedt bevonden / daerom
| |
| |
en komt met uvven dienaer niet ten oordee-
le, ghenaede hebbe ick van doene / ende ick die
was wegh-ghevloden / keere nu wederomme /
ende ben vrede aensoeckende.
| |
Iob. 14.
Acht ghy vvel vveerdich over alsulck ee-
nen te openen uvve ooghen, ende den selven
met u te leyden ten oordeele?
| |
Amb. in Psal. 36.
O mensche Godt die roept u / ende hy wilt
dat ghy komt in't Recht. Wat sult ghy
hem antwoorden? die / ten zy dat hy't u we-
derom vergheeft / ghy zijt verloren. Daerom
den Prophete David vlucht van het oordeel
ende versoeckt ghenaede / als hy seght: En
komt met uvven dienaer niet in't oordeel.
| |
Bernar. serm. 8. super Beati qui habitant.
Want wat isser soo te verschroomen / wat
kan men oock soo anckstelijck ende soor sor-
ghelijck bedencken / dan te moeten staen om
te zijn veroordeelt voor desen schrickelijcken
Rechter-stoel / ende onder sulck eenen nauw-
sienden Rechter / een onseker vonnisse te ver-
wachten! Den Apostel seght: Het is schroo-
melijck te vallen in de handen van den le-
venden Godt.
| |
Amb. in orationibus.
Want hy is ghetuyge ende Rechter / Rech-
ter ende ghetuyghe / dien geen sonde en kan
ontvlieden; want alle saecken voor sijn oogen
zijn klaer ende onverborghen.
| |
Chrys. in c. 4. Matth. hom. 14.
Ende ghelijckerwijs de ghene die gheleydt
worden uyt eender ghevangenisse om te wor-
den verwesen / gaen naer de vier-schaere / met
| |
| |
de boeyen aene: Alsoo alle sielen naer dat sy
van hier verhuyst zijn / sullen gheleydt wor-
den tot dien schrickelijcken Rechter-stoel / in
verscheyden ketenen der sonde.
| |
Bernar. medit. cap. 2.
Ende siet ick sal nu van stonden aen ghe-
bracht worden voor sulck eenen nauwen
Rechter / om rekeninghe te gheven van alle
mijne wercken. Wee my ellendich mensche
als dien dagh des oordeels sal zijn gheko-
men / ende dat gheopent sullen worden de
boecken / in de welcke alle mijne ghedachten /
ende alle mijne wercken den Heere sullen wor-
den voorgelesen / als-dan sal ick met ghebog-
den hoofde / door de verstroyinghe van een
quaede conscientie benouwt / ende al bevende
moeten staen voor den Heere / overdenckende
mijne bedreven boosheden. Als-dan mijn sie-
le vindende haere ooghen ghesloten / haeren
mondt / ende de andere ghesteltenissen des li-
chaems / door de welcke sy placht haer uyt-
wendelijck te verheughen / sal dan keeren tot
haer / ende onder haer selven beswijcken / ende
om dies wille dat sy door de liefde des we-
reldts / ende door de wellusticheydt des
vleeschs verlaeten heeft / de liefde Godts sal
deerelijck in de ure van sulck eenen noot
van Godt oock worden verlaeten / ende den
boosen vijandt worden overghelevert / om in
de helle te worden ghepijnight. Mijn siele is
beslaeghen met een groote verschricktheydt /
| |
| |
ende sy voelt haer ghedreven in veelderlije
ghedachten: Soo wanneer nu is aenkomen-
de de ontbindinghe des vleeschs / ende dat sy
alle saecken is stellende uyt den wegh / ende
haer selven is bemerckende met het eynde
'twelck haer is naeckende / ende dat sy in kor-
ter stonden sal vinden het ghene dat in der
eeuwicheydt niet en sal moghen worden ver-
andert.
| |
Greg. l. 24. mor. cap. 7.
Niet te vergheefs en wordt een ieders stele
vervaert ghemaeckt / als sy terstondt bevindt
dat in der eeuwicheydt niet en kan worden
verandert; want wy bemercken dat wy den
wegh van dit teghenwoordich leven sonder
schuldt niet en hebben konnen voorby gaen.
Wy bemercken oock dat alle het ghene dat
wy loffelijck ghedaen hebben / niet en kan we-
sen sonder eenich mis-daedt / indien wy wech-
gheweirt Godts goedertierentheydt / worden
gheoordeelt. Want wie van ons sal het le-
ven der Voor-vaeders / oft wel te boven gaen /
oft wel naer-volghen? Ende nochtans Da-
vid seght: En komt met uvven dienaer niet
ten oordeele; vvant alle levende en sal voor
u aenschijn niet vvorden gherechtveerdight.
Als Paulus seyde: Ick en ben my selven niet
beschuldight; heeft wijsselijck daer by ghe-
voeght: maer dit en is niet ghenoegh om te
zijn gherechtveerdight. Ioannes seght: In-
dien vvy segghen, vvant vvy en hebben
| |
| |
gheen sonde, vvy verleyden ons eyghen sel-
ve, ende de vvaerheydt en is in ons niet. Ia-
cobus spreeckt: VVy hebben allegaeder in
vele ghesondight. Wat sullen dan bedrijven
de plancken / indien de pilaeren beven? oft
hoe sullen de struyckskens staen onroerelijck /
indien de Ceder-boomen door den storrem de-
ser vreese oock worden aenghetast ende ghe-
slaeghen? soo dan als nu naeckt de ontbin-
dinghe des vleeschs / door den schrickel der
wraecke / wordt oock altemets beroert de siele
van den rechtveerdighen.
| |
Gregor. cap. 23. in 7 c. Iob.
Want hoe grootelijcx de uytvercoren selve
moghen uytnemen in rechtveerdicheydt / niet
teghenstaende en zijn sy niet genoechsaem tot
de onnooselheydt / indien sy in recht nauw
worden ondersocht: maer dit vinden sy dan
tot een vertroostinghe / van hun ontkommin-
ghe / dat sy oodtmoedelijck weten hoe sy op
veele niet ghenoechsaem en konnen wesen.
Onder dit decksel dan der oodtmoedicheydt
verhoeden sy hun voor het sweerdt van soo
stranghen ondersoeckinghe / ende hoe dat sy
door gheduerighen anckst de schrickelheydt
van den toekomenden Rechter meer zijn vree-
sende / hoe dat sy meer veerdich ende bereet
wesen om hun voor hem te vertoonen.
| |
August. medit. cap. 39.
O goedertierensten Heere en wilt bidd'ick
u niet schrijven teghen my mijn verbitterhe-
den / op dat ghy ten oordeele komt met uvvē
| |
| |
dienaer, maer naer de menichvuldicheydt
uvver bermherticheden doet uyt mijne
boosheydt. Wee my ellendich mensche als
sal naecken den dagh des oordeels / ende dat
sullen worden open-ghedaen de boecken der
conscientie / als van my sal ghesproken wor-
den: Siet den mensche ende sijne vvercken.
Wat sal ick dan doen ô mijnen Heere / mijnen
Godt / als de hemelen sullen ontdecken mijn
sonden / ende dat de aerde teghens my sal op-
rijsen: Siet ick en sal niet konnen antwoor-
den / maer met ghebooghden hoofde vol van
verstroyinghe sal ick voor u ghedwonghen
zijn te staen. Helaes! ellendich mensche wat
sal ick dan segghen? Sal ick roepen tot u
mijnen Heere / mijnen Godt? Waerom
worde ick al ligghende omghebrocht? O
mijn siele schreyt ghelijck een weduwe die
haeren man verliest in het beste van sijn le-
ven. O arme siele / huylt ende weent; want
uwen bruydegom heeft u verlaeten? O mijn
Godt / weest my ghenaedich / op dat ick niet
en wanhope / maer in u verhopende / dat ick
noch mach herhaelen mijnen aessem: ende
indien ick saecken hebbe uytgherecht om de
welcke ghy my kont verwijsen / ghy en hebt
niet achter-ghelaeten den middel om my te
spaeren. O soetsten Iesv en wilt doch uwer
gherechticheydt teghen uwen sondaer niet
ghedencken / maer weest ghedachtich uwer
| |
| |
goedertierenheydt tot u schepsel / ende ghe-
denckt niet te komen teghen den verweerder:
maer weest ghedachtich uwer bermhertic-
heydt tot den ellendighen: verliest de ghe-
dachtenisse van den hooveerdighen / u ter-
ghende / maer aensiet den ellendighen u aen-
biddende. Want ghy zijt Iesvs / ende wat is
Iesvs dan den Saligh-maecker.
|
|
Auteursrechtvrij