|
| |
| |
| |
[IX. Dolores inferni circumdederunt me]
| |
| |
| |
| |
Dolores inferni circumdederunt me /
praeoccupauerunt me laquei mor-
tis.
Psalm. 17.
| |
De pijnen der hellen hebben my om-van-
ghen,. my hebben verrascht de stric-
ken des doodts.
Psalm. 17.
| |
BEn ick als die vviert verslonden,
En opgh'eten van sijn honden
Zijnd' in eenen hert verkeert?
Het is vvaer, de Iacht ick minne
Metter hert, en met den sinne,
En sy vvordt van my ghe-eert.
Om verlusten mijn ionck leven
Hebb'ick my tot die begheven:
Maer in uvv' vvaeranden niet
Op-gheschorste schoon Diane,
Onghevvoon ben ick te gaene
Met de tromp, en Iaegher-spriet.
Onghevvoon ben ick met netten
Heele kanten af te setten,
Ongevvoon oock naer het vvoudt,
Mijne bracken te beschicken
Om het vvilt soo te beklicken
Dat hem daer bedoken houdt.
| |
| |
Noyt en heb'ick my vergeten
Op't gheberghte van Tayeten,
Noyt vvilt svvijn en deed'ick op,
Noyt en heb'ick vvillen rommen
Dat van my sou zijn beklommen
Maenalus dien hooghen t'sop.
Noyt en vvist ick vvel de treken
Van met lijnvvaet te besteken
De bosschagien hier en daer,
Noyt en vand'ick oock behaeghen
Iacht-goddin alhier te draeghen
Hadd'ick somtijdts dese saken
Aenghegaen tot mijn vermaken
Schoone Maghet over-langh!
Ick soud' my met u verquicken,
Daer dat ick nu kom in stricken
Och van mijnen eyghen vangh!
Och helaes! vvaer zijn mijn jaeren
Allegaer nu vvegh-gevaeren?
Hadd'ick immers my ghescheurt
Aen die dorens en die braemen
Ick en soud' my dat niet schaemen,
Want de Iaeghers dat ghebeurt.
Waerom hebb'ick naer u geuren
Evoë soo vvillen speuren?
VVaerom heb'ick u gejaeght
Looste vvicht van alle vvichten
Daer ghy soo veel doode schichten
Selfs in uvven koker draeght.
| |
| |
Neen ghy kont al meer hantieren
Dan u fackel te versvvieren,
Neen ghy vveet meer boevery
Hadde Sampson die gevveten
Hy en hadd' hem niet vergeten
En hy vvaer gebleven vry.
Met dat Noë had' ghedroncken
Bacchus sap aen hem gheschoncken,
Och! hoe lagh hy daer gheboeyt!
Soo die lusten my oock vanghen
In hun doodelijcke pranghen
VVord'ick even-eens gheroeyt!
'K vinde my allom bedvvonghen
En van op en neer bespronghen,
Als een dier dat is omringhelt
Af-ghesloten, en becinghelt
Met veel honden voor het net.
Sulcke vvas de schilderije
Van die helsche spookerije
Als voor hem hun openbaerden
Alle Rijcken deser aerden
In een enckel oogh-opslach.
Als hy sach in eenen schemel
Heel de vvereldt, en den Hemel
Met al't ghene daer in vvas,
Als hy sach de menschen vverren
Onder-ene ghelijck de sterren
In't beluyck van een ghelas.
| |
| |
Staende daermé nu bekommert
Eene nett' dit al omslommert
En een ieghelijck terstondt
D'een met 't hooft, d'een met de beenen,
D'een de voeten, d'een de teenen
Hem in die vervverrent vondt.
Alsoo ieder hanght sijn sinnen
Aen het ghen' hy vvilt beminnen
Yder hem in lijden bringht.
Siet het voghelken eens vlieghen
En sy selven fraey bedrieghen
Met dat op de terre springht.
Oock en vvilt de doodt niet beyen
Van heur gaeren uyt te spreyen,
Sy lonckt als de Spinne-cop
Die de vlieghe gaet verschalcken
Soo sy roert aen haere balcken,
Soo sy comt ter vvebben op.
Sy sit als die light bedoken
En met loovers af-gheloken
Die de voghels stricken leydt:
VVant seer quaelijck can men mercken
Sijne kempe-bollevvercken
In het groene neer-ghespreydt.
VVaer hy heeft siin loose muyten
Daer in ander voghels ruyten.
Maer helaes! vvat droever lot!
Soo nu deese tiere-lieren
D'ander daer soo langhe svvieren
Dat sy raecken in het schot.
| |
| |
Aldus sonder veel berueren
Speelt de doodt haer oude kuren
'T is al vol ghenuchten hier.
Och! vvy danssen en vvy springhen
Maer op koorden en op stringhen,
Die ons vallen doen in't vier.
| |
Dolores inferni circumdederunt me,
praeoccupauerunt me laqueis mor-
tis.
Psalm. 17.
| |
De pijnen der helle hebben my omvan-
ghen, my hebben verrascht de stric-
ken des doodts.
Psalm. 17.
| |
August. soliloq. cap. 12.
SIet mijnen Heere / mijnen Godt / gheheel
dese wereldt is vol stricken der begheer-
lijckheden / die sy bereydt hebben voor mijne
voeten / ende wie sal dese stricken ontvluch-
ten?
| |
Hierem. Thren. 3.
Sonder moeite hebben my mijn vijanden
als eenen voghel in de iacht gevanghen.
| |
Ambr. de bono mortis cap. 5.
Want den Voghel die van hooghe neder-
daelt / oft die hem niet en kan om hooghe
heffen / wordt ghewoonelijck ghevangen met
stricken / oft bedroghen met lijm / oft verwer-
ren met eenigherhande listen / inghelijckx
| |
| |
oock onse siele. Daer is eenen strick in het
goudt / daer is lijm in het silver / daer is be-
lemmeringhe in landt ende sandt / daer is ee-
nen naeghel in de liefde / als wy begheeren
het goudt / wy worden ghevanghen als wy
soecken het silver / wy haeperen in het lijm /
als wy veroveren eenich goedt / wy worden
ghebonden. Iae dat meer is selfs de schoon-
heydt van een Vrouwe / stropt toe terwijlent
sy den mensche brenght in bekoringhe.
| |
Bernar. serm. 3. super Qui habitat in adiutor.
Maer wie zijn dese Iaeghers? Dese Iae-
ghers zijn die alder-quaetste / alder-erghste /
alder-looste / ende aldervreetste Iaeghers / die
de trompe niet en steken om hun te doen hoo-
ren / maer in het verborghen doorschieten sy
den onnooselen. Dese zijn de meesters der
duysternissen / ende zijn die aldernootste door
de verkeertheydt / ende door de boosheyt der
duyvelscher bedriegherije. Oversulcks ghe-
lijck het dier is voor den Iaegher / soo zijn de-
se in dit ghesagh de aldersnootste van alle
menschen.
| |
Bonav. cap. 1. soliloq.
O siele die kranck zijt om te weder-staen /
licht om te vallen / swaer om op te staen / hoe
sult ghy konnen ontkomen de stricken van
sulck eenen vijandt / die ghy kent begaeft te
wesen met sulcke loose treken?
| |
| |
| |
Orig. hom. 2 in Cant.
Verstaet hier dat ghy wandelt in't mid-
den der stricken / ende dat ghy tredt op uyt-
stekende bolle-wercken. Het is al vol netten /
den duyvel hevet al vervult met stricken.
| |
August. soliloq. cap. 16.
Siet hy heeft ontallijcke stricken gespan-
nen voor onse voeten / ende alle onse weghen
heeft hy beleydt met alderhande bedrieghe-
rijen, om te vanghen onse siele / ende wie sal
die ontvluchten? hy heeft stricken gheleyt in
den rijckdom; hy heeft stricken gheleydt in
armoede; hy heeft stricken ghespreydt in etē /
en drincken / in slaepen / en waecken; hy heeft
stricken gheleydt in woorden / in wercken / en-
de in alle onse weghen.
| |
Greg. l.1. moral. c 6. in c. 18. Iob.
Sijnen strick is verborghen in die aerde,
ende sijn klipper-valle op den vvegh. Den
strick wordt gheborghen in de aerde / als de
schuldt wordt bedeckt onder het aerdsche ge-
mack; want den list-legghenden vijandt ver-
toont aen den mensche iet om te begheeren /
ende hy verberght den strick der sonde / op dat
hy die arme siele soude beklicken ende toe-
stroppen / de welcke wel siet het ghene sy be-
gheert: maer niet den strick der sonden / op
den welcken sy gaet setten haeren voet / ende
als-dan wordt op den wegh van weghen den
boosen vijandt ghestelt een klipper-valle / en-
de den strick der sonde wordt bereydt / die niet
| |
| |
lichtelijck iemandt en soude konnen bedrie-
ghen / waer't by aldien dat hy kost ghesien
worden. Alsoo worden daer dickmael met
eenighe schuldt de siele voorgestelt / eere / rijck-
dom / ghesondtheydt / ende lanck leven / die de
broose ghesintheydt als aenlockende-aes is
bemerckende / sonder te aen-sien de valle door
dewelcke sy ghenopt wordt in de schuldt die
niet en kan ghesien worden.
| |
Basil. de non adhaerendo rebus secularibus.
Ende ghelijckerwijs eenighe boose / snoode
menschen diens vlijt ende voornemen is rijc-
ke te worden uyt het goedt van ander lieden /
(nochtans en hebben die macht niet te ghe-
bruycken openbaer ghewelt) soo ghebruycken
sy die loosheydt van die weghen te beleggen /
ende is't by aldien dat sy ievers bespiet heb-
ben eenighe plaetse die doorghebroken is / oft
met diepe valleyen / oft verdonckert met hae-
ghen ende kanten / sy versteken hun in de sel-
ve / ende gebruycken sulcken decksel om niet
eerst ghesien te worden / ende soo sy die voor-
by-ganghers hebben in d'ooghe / vallen die
onverhoets op het lijf: ende met sulcken mid-
del en kan niemant van te voren ghewaer
worden hun schaedelijcke stricken / oft hy en
is eerst in de selve ghevallen. Alsoo doet met
ons dien ouden vijandt den duyvel der hel-
len / hy voeght hem tusschen de schaduwen
der wereldtscher ghenoechten / ontrent den
| |
| |
wegh van dit volstrickich leven / al waer hy
ons is bereydende de stricken der bederffenis-
se. Soo is't dan reden dat wy altijdt over-al
behoorden te slaene de ooghen onser waecken-
der siele / ende al het ghene dat metter daet
schijnt ghenoechelijck / daer van te hebben
een quaet vermoeyen / ende dat selve voor-by
te loopen / noch tot het selve te voeghen eeni-
gherhande gedachtenisse / al waert dat 't noch
al goudt schene voor u ooghen / ende be-
quaem om naer beliefte wegh te draeghen /
oft alderleye schoonigheydt die dese wereldt
soude konnen voort-brenghen / oft dat ons
ghetoont wierden seer kostelijcke woon-plaet-
sen. Iae selfs als oft wy saeghen schoone
danssen / bancketten / drinckerijen / ende ka-
mers vol alderhande musicke. Iae al oft ons
wierde aenghedient de schoonicheydt van
veel lichaemen. Want voorseker onder alle
dese verheughelijcke saecken heeft den alghe-
meynen vijandt sijn schuyl-hoecxkens / ver-
wachtende oft wy verlockt door sulck aen-
schouwen / verlaetende de herbaene / niet al-
temets van selfs en souden komen in sijne
klauwen. Ende waerachtelijck het is seer te
beduchten dat wy de selve niet toeloopende /
ende meynende datter gheen verlanck en is
in het ghene ons wordt voorghestelt / terstont
met den eersten smaeck in-slicken den loos-
bedeckten visch-haeck / ende inden selven
| |
| |
daer naer verwerrent ('t zy wy willen oft
niet) getrocken worden tot in de schroomelijc-
ke schuyl-hoecken des doodts.
| |
Ambr. libr de bono mortis cap. 6.
O mensche verheft uwe siele / op dat sy door
het aes der stricken niet en worde aenghe-
lockt. De wellusten des wereldts zijn aes /
ende dat het quaetste is / sy zijn aes der beko-
ringhe. Terwijlent ghy volght de wellustic-
heydt / soo loopt ghy in stricken. Want de
ooghe van een lichte Vrouwe is den strick
van heur boel / insghelijcks heure taele is ee-
nen strick die voor wat tijdts u besuyckert /
ende daer naer begalt door de verbittertheydt
van vroeghinghe der sonde. Besittinge van
eens anders haeve is oock eenen strick. Ghe-
heel den wegh van dit leven is vol stricken.
Daerom seght den Rechtveerdighen: In den
vvegh daer ick in vvandelde hebben sy stric-
ken voor my verborghen.
| |
Ibidem.
Och hoe dickmael pooght den vijandt hem
te worpen in het binnenste van onser herten /
op dat hy ons van onse goede beloften ende
heylich voor-nemen soude doen af-keeren.
Hoe dickmael onsteeckt hy den lichaemelijc-
ken brandt? Hoe dickmael doet hy ontmoe-
ten die hoeren-ooghen / met de welcke hy
schijnt te onderhouden een suyver liefde / op
dat hy ons niet vindende op ons hoede / on-
| |
| |
versiens doorsteke met den punct van quaede
lusten? Hoe dickmael saeyt hy in u herte
quaede woorden ende verborghen ghedach-
ten? Soodaenelijck wordt dan die siele ghe-
stelt / die nochtans soude om hooghe vlieghen:
maer den raedt is daer teghen te worstelen /
ghelijckerwijs eenen ghetrouwen soldaet
Christi Iesv.
| |
Ibidem
Maer wat sal ick segghen van vremde
stricken? Dese stricken van onsen vijandt
zijn te schouwen in dit ons lichaem / de stric-
ken zijn in ons verspreydt / ende wy moeten
die vlieden.
| |
Amb. l. 4 in c. 4. Lucae.
Groote eere, hooghe vermoghentheydt /
leckerheydt der spijsen / hoeren schoonicheydt
zijn stricken des duyvels.
| |
Amb de bono mortis.
Soo dan en laet ons op die stricken
niet betrouwen / noch op die netten die ons
bedrieghen / noch en laet ons niet volghen
dese aen-locksels / noch dese verleydin-
ghen.
| |
Aug. in Psal. 68.
Maer de verblindtheydt der siele is soo
groot / dat sy (al is't dat die klipper-valle
voor haer gestelt is) noch schemer-ooght / en-
de dat sy die selve niet en siet.
| |
| |
| |
Aug. soliloq. cap. 16.
Maer ghy ô Heere / verlost ons uyt den
strick van die ons iaeghen / ende van alle am-
perheydt der woorden / op dat wy u belijden-
de moghen segghen: Gheseghent is den Hee-
re die ons niet en heeft ghegheven te vve-
sen den vangh van hunne tanden. Onse
siele is als een muschken de stricken ontroc-
ken / den strick is ghebroken, ende vvy zijn
verlost.
|
|
Auteursrechtvrij