Pulse frambozen

[p. 50]

15.

Vooral die jaren hebben mij later dikwijls ‘Et in Arcadia ego...’ doen zeggen en schrijven. We hadden weinig, maar wat we hadden beleefden we zo aandoenlijk intens. Nooit vergeet ik de zondagavonden in de zomer, als we met moeder naar het kapelletje van Eisterlee trokken. Achter dat kapelletje lag een uniek heidelandschap met stuifduinen en vliegdennen. Daar konden wij naar hartelust ravotten, terwijl moeder bad of wat babbelde met tante Trees. Daar zwoer ik dat ik nooit deze streek zou verlaten. De absolute pieken echter - hoe paradoksaal het ook moge zijn - waren de uitstapjes naar Antwerpen. Elk jaar gunde moeder zich (maar vooral ons) een trip naar de havenstad, die wij de koekenstad noemden. We reden dan met de stoomtram via Zandhoven, Broechem en Ranst tot aan de toenmalige Victoriaplaats. Ons eerste bezoek gold de dierentuin. Dan gingen we in een écht restaurant biefstuk met sla en frieten eten. In de namiddag gingen we naar de Schelde kijken. Als we dan 's avonds thuiskwamen, waren we doodmoe (of doodziek van de rit in die puffende, sissende, knerpende en toeterende cake-walk) maar zielsgelukkig... Andere hoogtepunten waren beslist de toneelopvoeringen in de parochiezaal, die wij het patronaat noemden. Die voorstellingen, meestal geweldig tranerige drama's aangevuld met een platvloerse klucht, werden gebracht door de K.A.J., de B.J.B. en de fanfare. Zaterdags hielden die gezelschappen een generale repetitie, die tegelijkertijd als kindervoorstelling gold. Het rook dan in de zaal naar zeep, brillantine en schoensmeer. Daar hebben wij - dat geloof ik nog altijd - leren schreien en lachen in een handomdraai, leren bruisen van woede en toch weer vergeven, het ornecht luidkeels leren verafschuwen en het recht ostentatief leren prijzen... Relativeren zat er toen nog niet in. Gelukkig maar, meen ik: relativisme ontneemt het leven veel van zijn luister. Flegmatisme en understatement ma-

[p. 51]

ken elk melodrama belachelijk. Maar is het leven zelf geen melodrama? Geen enkele Pullenaar trouwens wilde deze toneelspelen missen. Iedereen hunkerde ernaar zijn gevoelens de vrije loop te laten. Hoe droeviger, des te liever. Na het schreien vol zelfmedelijden en -vertedering kwam de bevrijdende opluchting, nog aangedikt met een buikschokkende sotternie... In de zaal bij de herberg van Polien Toon werd elk jaar een bonte avond ingericht met de toenmalige komiek en charmezanger Kees Brug als vedette. Toen ik daar voor het eerst naartoe mocht, keek ik me de ogen uit aan dat frivole schouwspel. Van toen af aan kreeg ik ook belangstelling voor de straatliedjes - zo noemde mijn grootmoeder de schlagers - die de radio ten gehore bracht tijdens het Soldatenhalfuurtje. Naar de maatstaven van heden hadden wij niets... nog minder eigenlijk... Maar hoe gelukkig waren wij, hoe gevuld waren onze dagen, hoeveel variatie zat er in ons ontspanningsleven! In de winter gingen we op jacht met de kruisboog, de boog of de katapult... op goudhaantjes (door de Pullenaars titjes genoemd), die wij toch niet konden raken omdat ze zo klein en zo snel zijn. Anderen zaten ergens in een achterhuis met een bobijntje garen in de hand te loeren door het sleutelgat naar een op een stok leunende aszeef met wat brood eronder. Nog anderen mochten mee op vogelvangst met de lijmstokken of de netten en de lokvogels. Sommigen plaatsten musse- en kraaieklemmen. Wanneer het hard gevroren had, haalden we onze priksleeën (ijsstoelen) en prikken (pieken) te voorschijn. Via de sloten trokken we dan naar het Vroegeinde of zelfs naar het Veer in Viersel, waar de beemden één ijsvlakte waren. Als we dan weer thuiskwamen, waren we doornat van het zweet en gloeiden we van de napret. Mochten we niet naar buiten, dan amuseerden we ons met postzegels of albums van de chocolade ‘Kwatta’ (iedereen verzamelde toen de een of andere reeks prentjes) of het ganzenbord of het lottospel of de speelkaarten... Bij René Wouters gingen we zelfs toneelspelen, naar het scenario

[p. 52]

van het een of ander Vlaams Filmpje. Meermaals gebeurde het ook dat we een soort van massatoneel of misschien wel een gangster- of cowboyfilm opvoerden met alle kinderen uit de buurt, in het halfduister van de vooravond. In de lente gingen we vogels zoeken en vissen, maar dan het liefst op de plaatsen waar dat niet toegelaten was. Vogels zoeken deed ik vaak met Guido van oom Fons, op Krabbels... waar voortdurend het gevaar van een boswachter dreigde. Ons was het toen al meer om de observatie te doen en om het geheim (‘Wij weten vier merels houden, twee grauwe klauwieren, één wielewaal...’) dan om de eieren. ‘Blind-ei-slaan’ en eierschalen verzamelen, zoals toen velen deden, waren ons thuis ten strengste verboden. Met Tuur Simons ging ik meestal vissen in de Molenbeek, maar dan in het visrijkste gedeelte, namelijk op het domein van het kasteel Hovorst, tegen Viersel aan. Alhoewel wij doodsbang waren van de Jonker, zoals in de streek August van de Werve met zijn houten been genoemd werd, kropen wij daar toch met onze primitieve hengelstokken door de elzenbossen tot bij het water. Tweemaal werden wij betrapt door de boswachter, maar telkens wisten wij te ontkomen... zonder onze hengelstokken weliswaar. Van in de verte zagen we dan hoe de boswachter die boosaardig doormidden brak. Ik denk dat vooral het avontuur, het gevaar ons aantrok, want vissen zaten er toen zelfs in de sloot voor de deur van ons ouderhuis. Mijn broer Karel had op een keer in de sloot een volle emmer stekelbaarsjes in bruidstooi gevangen met een touwtje, een omgebogen veiligheidsspeld en wat brood. Hij had echter tijdens zijn wonderbare visvangst uur en tijd vergeten, zodat hij op een onfatsoenlijk uur thuiskwam. Dus mocht hij van moeder niet binnen voordat hij zijn buit... weer in de sloot had gestort. Zo ging dat in die dagen... Feitelijk waren er te veel dingen die amusant waren. Het waren meestal pietluttigheden, maar ze beroesden ons. De een ging meikevers schudden, de ander ging met een grasspietje op de slootkant krekels van-

[p. 53]

gen... Hier werd een wedstrijd in het hoepeldrijven gehouden, ginder in het ver- of hoogspringen. Tijdens de Ronde van Frankrijk werd de Ronde van Pulle voor hardlopers ingericht. In elke diamantslijperij werd dan trouwens ook gegokt op de ritwinnaars van de Tour en op de eindoverwinnaar ervan. Op de slotdag ging dat gepaard met potsierlijke, karnavaleske vieringen, waarbij de tien cafés die Pulle toen nog telde, gouden zaken deden. Gedurende dat grote wielerevenement speelde ik ook meermaals bode voor de gemeentearbeiders Sus van Loock en Vic de Bie, die dan gewoonlijk sloten uitdiepten op een afgelegen plaats. In ruil voor mijn onrechtstreekse reportage kreeg ik dan een paar franken waarmee ik ergens kon deelnemen aan een partijtje ‘paapschieten’ of ‘meetjeschieten’. De mooiste herinneringen bewaar ik beslist aan de goddelijke zomervakanties uit die tijd. Van 's ochtends tot 's avonds zaten wij in of bij de Molenbeek. Wij konden zwemmen als de otters die er toen nog leefden. Wij doken vanop weipalen, knepen koeie-uiers leeg in onze mond, damden putten af en woelden het slik op tot de rietvoorns, de baarzen, de snoeken en de beekprikken (negenogen) kwamen luchthappen in onze handen. De sportiefste visser - want je had er ook die met fuiken en vangnetten werkten - was Tuur Simons. Tuur kon als niemand de palingen met de blote handen uit de rattepijpen halen. Ik heb het ooit meegemaakt dat hij er meer dan twee uur voor nodig had om een paling van om en bij de kilo uit zulke pijp op het droge te zwieren. Tuurs handen vertoonden trouwens geregeld de sporen van rattebeten. Pas als de avondnevel over de Grote Ronde, de Raketput, Bakkers Put en het Schijtputje zeeg, trokken wij naar huis. Onderweg aten we peertjes van Sooi Vervoort, oogstappels van Jef Verheyen, gele pruimen van Mietje Baptist... Het water komt me nog in de mond als ik aan het veld frambozen in onze tuin denk. Na zo een uitputtende dag smaakten die omfloerst rode vruchten beter dan ambrozijn. Ons avondmaal bestond in die dagen daar-

[p. 54]

enboven nog dikwijls uit rode aalbessen met kristalsuiker en vers wittebrood. In de herfst gingen wij zelfgemaakte vliegers oplaten, okkernoten of hazelnoten of kastanjes schudden of gooien of rapen, proberen een bunzing (een fis, zeiden wij) te vangen om met het aan een stok gebonden roofdier de boer op te gaan, appels en peren plukken bij mensen die niet meer in hun hoogstammige fruitbomen konden of durfden kruipen, mollen vangen voor de poelier uit Lier (die elke week met zijn fiets vol manden van huis tot huis trok om duiven, kippen, konijnen... op te kopen)... In de herfst gingen de leden en aanhangers van de Pulse fanfare ook trakken op Krabbels voor de bont en klownesk uitgedoste nobility van de Kempen, waarna de fanfare een serenade mocht ten beste geven en iedereen getrakteerd werd op de inhoud van enkele vaten gerstenat. In die tijd hechtten de lui die blauw bloed hadden, nog belachelijk veel belang aan fazanten en konijnen. Op Krabbels zaten honderden houten fazanten op de onderste takken van grote sparren. Als snotneus dacht ik dat die houten vogels een ornamentele waarde hadden. Pas veel later vernam ik dat ze er zaten om de stropers te misleiden en richtinggevend te zijn voor de boswachters. Stropers waren er in Pulle natuurlijk ook veel, maar alleen Gust Cavens maakte er geen geheim van dat hij graag fazanten en konijnen at. Wie Gust een dienst bewees, kon erop rekenen dat hij binnen de kortste tijd wildbraad at. De kippenkweker Jef van Laer anderzijds kwam er openlijk voor uit dat hij katten lustte... Naar het schijnt, was er toen in Pulle zelfs een klandestiene kattevretersklub. Nu nog zie je in Pulle zelden een kat, zodat het wel eens zo zou kunnen zijn dat die klub nooit opgedoekt werd. En dan stond op Krabbels ook nog de Blokhut, waar scouts uit alle delen van het land kwamen kamperen. Zelfs Koning Boudewijn bivakkeerde er in zijn jeugd. Het spreekt vanzelf dat wij toen dolgraag bij het kampvuur gingen luisteren naar de gitaar- en blokfluitspelers en naar de voorlopers van de ‘kleinkunstzangers’...