Pulse frambozen

7.

Doordat ik pas tijdens de oorlog naar de jaren des onderscheids begon te groeien, leek de bezetting mij aanvankelijk de normaalste zaak van de wereld. In Pulle zullen de Duitsers nu ook wel niet precies hun ergste rabauwen of grofste bullebakken gestationeerd hebben. Integendeel... Vaak werden wij zeer vroeg in de ochtend gewekt door geweerschoten. Dan waren de (meestal jonge) soldaten achter de hagen en in de sloten aan het oorlogje spelen met houten kogels en nepmijnen. Met onze met stroop besmeerde boterham nog in de hand stoven wij wat later de straat op... op zoek naar hulzen. Vooral de roodkoperen patronen van de dum-dum-kogels waren zeer gegeerd. Als wij 's ochtends naar school moesten, waren de straten ook vaak gebarrikadeerd met al wat niet te zwaar of te heet was. Op een keer wilde Jef Simons, een zoon van onze buurman, zijn kruiwagen van zulke barrikade halen... Plotseling echter rees vanachter de rommel een brullende Duitser op, met het geweer in aanslag. Jef schrok zich een aap, en ik... vertrouwde vanaf die dag geen enkele Duitser meer. Een ander slag van soldaten leek ons de eenheid die het afweergeschut in de buurt van het Slangenbos bediende. In de omgeving daar werd je afgesnauwd en wandelen gestuurd. Als de piepkleine geallieerde vliegtuigen zich ook maar een ogenblik boven Pulle durfden vertonen, huilde de sirene en begonnen de kanonnen te blaffen. Voor ons, snotneuzen, kwam het er dan op aan niet te ver uit de buurt te zijn, want... wij verzamelden ook schrapnels en die vonden we het gemakkelijkst weer als we ze met eigen ogen in de grond zagen ploffen. Vaak verbrandden we dan nog onze handen aan zulk een gloeiende brok

[p. 24]

metaal. Ons enig beschermingsmiddel op zulke ogenblikken was een afgedankte Duitse helm. Mij overkwam het ooit dat zo een schrapnel op de rand van mijn helm terechtkwam... Ik geloof trouwens niet dat die Duitsers in Pulle goede kanonniers waren. Bij mijn weten althans schoten ze nooit een vliegtuig neer. 's Nachts klonk die sirene natuurlijk akeliger, maar tegelijkertijd was er iets mysterieus sprookjesachtigs aan de wemelende zoeklichten die de hemel aftastten. Ook ben ik de ochtend niet vergeten dat het hele dorp volgestrooid lag met reepjes zilverpapier. Naar men vertelde, was dat een streek van de geallieerden, maar niemand begreep het waarom ervan. Alleen de eksters waren de hemel dankbaar voor al die schittering: ze propten er hun nesten mee vol en gedroegen zich astranter en preutser dan ooit tevoren. Neen, van de gewone Duitse soldaten hadden wij niet zoveel schrik. Op een keer eisten de moffen de fietsen op. Toen ik een patrouille het Lang Spoor zag opmarcheren, ging ik mijn grootvader verwittigen. Grootvader en oom Don haastten zich naar het schuurtje en begonnen met een touw de fietsen op te hijsen tot op de hooizolder, waar de tabaksbladeren te drogen hingen. Net toen de laatste fiets, een kadukig geval met lekke banden, aan een touw bengelde, gooide een Duitser de deur van het schuurtje open... Grootvader en oom Don dachten dat hun laatste uur geslagen was, maar de Duitser was het uitsluitend om de fiets te doen: hij sprong erop en hobbelde met het kriepende vehikel over het achteruit naar de weg. Op hetzelfde tijdstip stond Louis van oom Fons (grootvaders broer, die naast hem aan het Lang Spoor woonde) bij een tiental fietsen in een bergplaats water en bloed te zweten. De Duitsers kwamen tot bij de bergplaats, doch openden de deur niet... Veel banger, doodsbang feitelijk, waren we voor de Gestapo. Deed de Geheime Staatspolizei in het dorp haar intrede, dan verspreidde zich die mare als een vuurtje. Overal zag je dan mannen spurten, hollen, sluipen. Op de Wip, een uitgebreid akkermaalsbos, mochten we dan niet gaan spelen... Toen

[p. 25]

ik op een keer bij oom Don sliep, werden wij 's nachts gewekt door de hond. We gingen kijken aan het raam en zagen een man op het achteruit staan met iets glimmends in de hand. Ik wilde iets roepen, maar oom Don legde zijn hand op mijn mond... 's Anderendaags bleek dat alle aardappelen gestolen waren. Geregeld trouwens hoorde je fluisteren dat hier het varken, daar de koe, ginder de geit... gestolen waren. Waarom de volwassenen bij het overbrengen van zulke jobstijdingen meenden te moeten knipogen, is me pas veel later duidelijk geworden. Later ben ik me trouwens gaan afvragen of die Duitsers echt zo dom waren te geloven dat Pulle geterrorizeerd werd door dieven, óf ze misschien gewoon een oog dichtknepen omdat de mensen zo onschuldig vriendelijk waren. Toen ik op een keer met enkele kameraadjes aan het spelen was op Krabbels, scheerde eensklaps een jachtvliegtuig laag over de bomen van de Dreef. Het volgend ogenblik begon dat vliegtuig mitrailleurkogels te braken... De projektielen versplinterden enkele bomen en reten de aarde open. Toen was ik er nog van overtuigd dat de oorlog een grotesk spel was. Toen geloofde ik nog dat in Pulle de mensen alleen maar konden sterven van ouderdom of door kwaadaardige ziekten. En soms, ja, soms werd iemand doodgebliksemd, of kreeg iemand een fatale trap van een paard, of viel iemand bij het plukken van fruit uit een boom, of verdronk iemand, of verstikte iemand, of kwam iemand om bij een brand... Ach ja, kinderen stierven in die dagen ook nog aan stuipen. Fonsje, een broertje van mijn vader, was zo ooit in een lachbui gebleven. Daarom wellicht wist mijn grootmoeder zo goed wat haar te doen stond, toen ik tijdens een stoeipartijtje met mijn ooms en tantes bewusteloos raakte en begon te stuiptrekken. Ze was juist duiven aan het plukken in een lauw bad. Dus greep ze me beet en dompelde me in dat warme water. Dat moet mijn redding geweest zijn...