Logo DBNL
De heyr-baene des cruys (1672)

De heyr-baene des cruys

(1672)–Benedictus van Haeften–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Het XII. Capittel.
Dat het Crvys de leeder is, waer mede het huys Godts beklommen wort.

Komt tot my op den bergh.
Exod. cap. 24.

STavrophila naderde met vyerighe begeerten, ende wielen allenskens het hemelsch

Ierusalem, het welck als sy van verre eenighsins sagh, soo heeft haer Christvs aldus op gheweckt, ende aengesproken; Heft uwe ooghen nu op, ô mijne Beminde, ende aensiet de Stadt, die op eenen bergh ghestelt is. Want dit is dat + Ierusalem, t'welck boven is, het welck ghetimmert wort als een stadt, die haer wel by malkanderen voegt. + Dit is de stadt des grooten Koninghs, wiens fondamenten zijn op de heylighe berghen.

Stavrophila dit hoorende, konde haer nauwelijcks behouden, ende op-springhende van + blijdschap, sprack aldus: Glorieuse dingen zijn van u geseydt ghy stadt Godts! Saligh zijn sy alle die u lief hebben, ende die hun verblijden van uwen vrede. Ick ben t'eenemael verblijdt in het ghene dat my geseydt is, want staende sullen onse voeten wesen in uwe voorhoven ofte saelen Ierusalem. Maer wie sal my nu leyden+ tot de vaste stadt? Heere, wie sal my brengen tot uwen heylighen bergh, ende uwe tabernakelen? + Wie sal my vederen gheven als van eender duyve, ende dat ick sal vliegen, ende gaen rusten?

Christvs haer antwoordende, heeft geseyt: ghy en hebt geen vederen van doen, maer leederen; want niet al vliegende, maer trapken voor trapken op-klimmende komt men tot den bergh des Heeren. En gedenckt u niet, dat Godt eertijdts aen den Patriarch Iacob vertroost heeft, + toonende hem een Leeder op d'aerde staende, die metten opperste eynde den hemel raeckte, ende de Engelen Godts klimmende daer langhs opwaerts, ende nederwaerts, en den Heer leinende op de leeder? Ick ben die historie noch wel indachtigh, seyde

Stavrophila, maer ick bidde u, leght my doch eens uyt het gheestelijck mysterie, dat daer in verborghen light. Dese dinghen, antwoordede + Christvs, zijn t'eenemael te verwonderen; want sy een noyt genoegh ghepresen exempel van aerbeydt, ende lijdsaemheyt in-hebben. Want dese leeder beteeckent, ende betoont den moeyelijcken wegh tot + den hemel, tot den welcken sommighe door aerbeyt, ende Crvycen souden op-klimmen; en van den welcken andere door de moeyelickheyt overwonnen zijnde, souden af-vallen. Maer seyde Stavrophila, Godt gheve wat aerbeydt oft moeyte dese op-klimminghe by-brenght, ofte veroorsaeckt, soo wort dien nochtans seer mildelijck, ende soetjens vertroost, om dat, als dese trappen verovert zijn, den wegh gebaent is, ende openstaet tot den hemel. Soo is't, antwoordede Christvs, ende dat heeft de eeuwige wijsheydt Godts willen segghen, als sy den rechtveerdighen + voor sijns broeders gramschap vliedende, geleydt heeft door de rechte wegen, ende hem getoont heeft het rijck Godts, ende hem gegeven de kennisse der heyligen: als sy hem eerlijck heeft gemaeckt door sijnen aerbeyt, ende sijnen aerbeydt vervult heeft. Voorwaer van dien tijdt af bekende den H. Patriarch Iacob dat seer wel, soo dat hy wacker wordende, ende t'eenemael bevreest zijnde, seyde: Hoe vervaerelijck is + dese plaetse! t'en is hier anders niet dan t'Huys Godts, ende een poorte des hemels. Dese dingen zijn ongetwijfelt daerom aen hem ghetoont geweest, op dat hy noch broeder, noch ellenden, nochte eenige droefheden, ofte swaerigheden, vlieden sou-

de, door de welcke, ten weten, hy seer wel wiste dat de hemelsche wooningen verkreghen, ende eeuwige ruste bereydt ghemaeckt wierden. Iae maer, seyde Stavrophila, wie sal my soodaenighe leederen leenen, om op te klimmen den + bergh des Heeren, ende tot het huys van den Godt van + Iacob? Siet hier op de aerde beneden, die wy met onse voeten betreden; siet daer nu den hemel boven, die wy sien met onse oogen, ende haeckende om op te klimmen, soo singhe ick: Tot u hebbe ick mijne ooghen op-geheven, die daer woont in de hemelen: waer zijn dan de leederen? want een seer groote wijdde sien ick tusschen hemel ende aerde, een seer groote scheydingh, ende spatie der plaetsen: ende ick soude gheerne derwaerts opklimmen, maer k'en sien gheene leederen. En weet ghy niet, antwoordede Christvs, dat het Cruys, ghelijck in andere dingen, u oock dese sal konnen + ter-handt doen? Want wat al groote ende wondere dinghen en hebbe ick, den Hemelschen Bauw-meester, niet ghemaeckt van mijn Cruys? want van dat hebbe ick ghemaeckt de leederen des hemels, met de welcke ick den ghevallen mensch tot het Hemelsch Vaderlandt soude opheffen. Och hoedanighe leederen! welcker opperste eynde in den hemel gestelt is, langhs de welcke ick selver ben op-geklommen, ende neder-gedaelt, ende op de welcke ick selver tot versterckinge der gheloovige ben leinende! Klimt vry-op, indien ghy den hemel begeert: dat u niet en vervaere haere enghte, noch langhde, noch hooghde: en vreest niet, haere sporten en waggelen niet, de welcke ick Bauw-meester soo versterckt hebbe, dat ick op haer hout mijne handen met naghels

hebbe willen laeten vast hechten. Maer van boven + [lei]n ick op de leeder, op dat ick aen de vermoeyde soude de handt geven, en de opklimmers met mijn aenschijn tot den aerbeydt soude aenwackeren, ende moedt gheven.

Och Heere, seyde Stavrophila, met wat een vyerigheydt, met wat een begeerte wenscht mijn ziele langhs de Leeder des Crvys op te klimmen tot Bethel, tot het huys van onsen Godt! Want hier-toe worde ick aengedreven, hier-toe segg' ick, worde ick genoodt van dat u wel-besneden aenschijn, om t'welck t'aenschouwen de Enghelen selfs lust hebben. Maer ick bidde u, reyckt toch de handt aen uwe dienstmaeght, die soo ghy selfs siet, haer beste doet om op te klimmen ende toont nu hoe dat het Cruys, ende het gequel de Leeder des Hemels is.

Dat, antwoordede Christvs, heeft alle Cruys, ende teghen-spoedt, hoe hy den mensch meer met droefheydt schijnt te komen te verdrucken, hoe dat hy hem te heftigher op-steeckt naer den hemel, ende naerder by Godt brenght. Alsoo deden oock de wateren van de Diluvie oft water-vloedt, de welcke, hoe sy meer aenwiesen, en d'Arcke van Noë scheenen t'overrompelen, hoe dat sy meer ende meer die op heften tot den hemel. Hoe dickmael en hebben de bedruckte, versuchtende, ende ghepijnighde menschen niet beproeft, dat-se door t'Cruys selve van de aerdsche dingen tot de hemelsche verheven worden! noch dat en is u selver oock niet onbekent, Stavrophila, mitsdien ghy den haes nu soo

langh hebt sien loopen. Dat is wel waer Heer, seyde sy, ende ick weet dat seer wel, maer, want't u belieft, ick soude wel willen de gheheele timmeragie van de leeder weten. De zijden van dese leeder, antwoordede Christvs, zijn dese twee woorden, Lijdt, ende Mijdt. Maer wat sal ick van de sporten segghen, de welcke u den H. Apostel Pavlvs toont, ende noodt'er + vele om op te klimmen? Ick buyghe, seght hy, mijne knien tot den Vader ons Heeren Iesv Christi, op dat ghy mooght begrijpen met alle de Heylighen, welck dat is de hooghde, breedde, langhde, en diepte. Hy heeft ghestelt vier sporten des Cruys. Soo dan dese leederen en zijn niet moeyelijck. Sy hebben vier sporten, en brenghen ons tot den hemel. In de hooghde is ghestelt het Hooft van den Ghecruysten. Dat een Christen-mensch sijn herte op-waerts hebbe tot den Heere, het welck hy dagelijcks gevraeght zijnde, antwoordt, ende hy is een sporte op-ghegaen. In de breedde des Cruys zijn ghehecht de Handen van den Ghecruysten. Dat de handen van een Christen-mensch volherden in goede wercken, ende hy is de tweede sporte op-ghegaen. In de langhde des Cruys heeft gehangen het Lichaem van den Ghecruysten. Dat iemant sijn lichaem kastijde met penitentien, ende strangigheden, dat hy dat door vasten ophange, op dat hy't aen den dienst van de ziele onderwerpe, ende hy is de derde sporte op-gheklommen. In de diepte des Cruys is verborgen het ghene ghy niet en siet, maer daer uyt staet op, al wat ghy siet. Dat hier by zy het Catholijck geloof, dat hy metter herten gheloove, t'ghene hy niet en kan begrijpen, dat hy geen hooge dingen van sy-selven

en soecke, dat hem de hope voede, ende dan is hy de vierde sporte op-geklommen. Langhs dese sporten zijn op-gegaen alle de Heylighen, Maeghden, ghetrauwe ghebouwde, ende zijn alsoo ontkomen den onderganck, oft de bederffenisse des werelts, ende verhuyst naer d'alder-geruste plaetsen.

Wel, seyde Stavrophila, dat zijn voorwaer geluckige sporten, met de welcke men beklimt de eeuwighe gheluckigheydt. Och oft ick die, Heere; met een snellen loop ende vierigheydt konde op-klimmen! Men moet, antwoordede Christvs, dese op-klimminghen in sijn hert ordinéren, in dit dal der traenen, in de plaetse, die u Godt + gemaeckt heeft. Want hy sal ghebenedijdinghe geven, op dat ghy mooght voortgaen, van deughde tot deughde, tot dat ghy sien sult den Godt der Goden in Syon. Dat u den aerbeydt niet en vervaere, noch dat u de moeylijckheydt niet en stutte: want tot het gulden leinsel van Salomon en kan + men niet gheraecken, als door den op-ganck van purpuren. En siet ghy niet, hoe dat het Cruys selver, van het welck ick voor my leederen, om naer den hemel te gaen, gemaeckt hebbe, met 's koninghs bloedt verçiert is gheweest? En hebdy niet ghelesen hoe dat mijn kleedt roodt is gheweest, ende ghelijck der ghener die in de wijn-persse treden? Wel-aen dan, treedt in de bloedtachtighe + voet-stappen van uwen Bruydegom, ende blijft met eenen yver van naer-volginghe daer in gaen, op dat ghy met hem t'saemen mooght op-klimmen tot den H. Bergh, ende tot de eeuwige tabernakelen. Ick ben bereedt,

en ghehert, antwoordede Stavrophila, om nae te volghen de voet-stappen van mijnen Beminden, + op dat ick magh op-klimmen tot ons ghegort + volck: Want, ghelijck ick dickmaels ghehoort hebbe, de Heylighe Martelaers op-klimmende tot de deure van het Hemelsch Vaderlandt langhs de sporten van hunne pijnen, hebben om soo te segghen, van pijn-instrumenten, boeyen, en Cruycen voor hun leederen gemaeckt. Maer Heere, ick bidde u treckt my naer u, want het lichaem, dat de ziele beswaert, treckt my van u. Stiert doch, ô mijnen Beminden, mijne weghen, op dat mijne voeten niet beroert en worden. Reyckt, Heere, uwe rechter-handt aen't maecksel uwer handen, op dat ick niet en valle in't aenschijn mijnder vyanden. Sy hadde dit nauwelijcks uyt-ghesproken, oft Christvs heeft haer met uyt-gesteken handen ghevadt, ende by hem ghetrocken op den bergh, segghende: Dit is seer wel gedaen, mijne Beminde, dat ghy mijne krachtighe hulpe versocht, ende niet op uwe maght oft kracht, maer op my alleen u betrauwen ghestelt hebt. Want + die in den Heere hopt, sal op-geheven worden: Een ziele en sal noyt van de Woestijne deser wereldt konnen op-klimmen, t'en zy leinende op haeren + Beminden. Ghy hebt dat, Heere, antwoordede sy, uwe dienst-maeght gheleert, op datse haer hope op u alleen stellen soude. Daerom sal ick + u belijden, ende sal my verheughen in Godt mijnen Iesvs. * Ghebenedijdt zy mijnen Godt, ende verheven moet wesen Godt mijnder saligheyt: Godt die my omgort heeft met kracht, ende mijnen wegh heeft on-

bevleckt ghestelt. Die mijne voeten volmaeckt heeft als der herten, ende op de hooghde my ghestelt heeft. Ende ghy hebt my gegeven de bescherminge der saligheydt, ende uwe rechter handt heeft my ontfanghen. + Daerom sal ick u lief hebben Heere mijne sterckheyt. * Ende sal uwen naem gebenedijden inder eeuwigheden. Amen.

 
Ach! voor een korten tijdt, die ick hier moeste strijden,
 
Soo sal nu mijne ziel haer t'aller tijdt verblijden,
 
Daer sy, beschouwen sal het Goddelijck gesicht,
 
Het onverstaenlijck goet, het noyt begrepen licht:
 
Sy sal Godts miltheyt sien, en al wat is te maecken,
 
Sijn schoonheyt noyt bedacht, en duysent ander saecken:
 
Die sy alleenelijck door Gode kan verstaen,
 
Waer door, soo'k hoop, mijn siel sal volle vreugt ontfaen
 
Maer gy, ô mensch, en kunt dees vreugden niet beërven;
 
Ten zy dat ghy het vleesch sijn lusten doet versterven.
 
Daerom vreest voortaen geen droefheyt, strijt, oft pijn
 
Denckt dat de doorens naest de schoonste roosen zijn:
 
En die de roosen pluckt en vreest geen dooren steken,
 
Die recht den Hemel soeckt, heeft noyt voor Cruys geweken.
 
Want Lijden is het naest dat by de blijschap staet
 
Lijdt dan op dat u ziel door t'Cruys tot vreughden gaet.

Vorige Volgende