Logo DBNL
De heyr-baene des cruys (1672)

De heyr-baene des cruys

(1672)–Benedictus van Haeften–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Het VIII. Capittel.
Ofter een grooter Croone ghegheven wordt aen het Crvys, ende aen't lijden dan aen de wercken.

ALs Christvs onsen Saligh-maecker dit gheseyt hadde, soo soude hy al voort-ghegaen hebben tot andere dinghen, t'en waer Stavrophila hem beledt, ende weder-houden hadde, segghende: Heere, daer resteert noch een seker swaerigheydt, oft questie, de welcke, oft de nieuws-gierigheydt van te weten, oft wel de begeerte van de Croon my ingegeven heeft, en soude ick niet wel konnen segghen, want ick en weet het niet. Maer ghy, ô Eeuwighe Wijsheydt, sult het oordeelen, wat hier van is, ende, soo't u goet dunckt, mijne twijfelachtigheyt dissolvéren, ende ontbinden. Wel laet hooren, antwoordede Christvs, wat dat het is. Want in dese loop-baene van verduldigheydt somtijdts naer eenighe om-weeghskens af te wijcken, en is my in't minste niet moeyelijck, als wy maer wederom op de rechte baen en komen. Mijn questiken, seyde Stavrophila, en sal van die niet af-wijcken: maer sal de selve, soo ick meyne, vervoorderen: maer wat blijf ick staen hape-

ren? T'ghene my weder-houdt is dit: Ofter een meerder, ende kostelijcker Croone ghegheven wort aen de ghene, die het Cruys draeghen,kk dan aen die, de welcke sonder dat, vele goede wercken doen? Ghy moet weten Stavrophila, antwoordede Christvs, dat het een waerachtigh Christen-mensch, dat is u, betaemt, ende toestaet, goet te doen, ende quaedt te lijden; maer wat van beyde meerderen loon weerdigh is, dat sal ick u segghen, als ghy my sult hebben te kennen ghegheven, van waer u dit in den sin is gekomen. Ick las, seyde sy, over eenighen tijdt het leven van de H. Lydwina, ende daer in, hoe dat die kloecke, ende manhaftige Bruydt Gods, als sy nu achthien volle jaeren hadde sieck gheweest, ende nu met een ongheloovelijcke begheerte onsteken was om te moghen ghemartiliseert worden, in den gheest is opghetrocken + gheweest, ende ghesien heeft een seer kostelijcke Croone met peerlen van verscheyde coleuren verçiert, nochtans in de ronde noch niet t'eenemael volmaeckt. Maer zijnde nu tot haer-selven gekomen, soo peysde sy wat dit moghte voor een Croone wesen, ende heeft den Heere gebeden, om door verscheyde quellinghen ghe-oeffent te worden, op dat-se dese Croone soude moghen volmaecken. Godt heeft haer verhoort: ende siet! eenighe soldaeten in haer kamer ghekomen zijnde, tracteerden haer lichaemken sonder eenighe schaemte seer wreedelijck, ende onghenadelijck, dat nochtans verscheydelijck gequollen, ende op-geswollen was vande water-sucht. Sy begrauwden, ende gin-

ghen haer boven-dien aen met een deel scheld-woorden, schimpen, ende bespottinghen, sy maeckten van haer een beeste, bordeel-hoere, een gulsighe vrouwe, ende meer andere, jae sy vermeerderden haere menighvuldighe wonden, met wonden op wonden te gheven, soo dat het bloet op het stroy en de lakens, die daer ontrent waeren, overvloedelijck af-vloeyde. Doch, naer dat sy vertrocken waeren, soo is'er eenen Enghel, als een klaer-blinckende sonne tot haer ghekomen, segghende: Weest ghegroet seer beminde Suster: siet, nu is volmaeckt de Croone, die ghy onlanckx geleden noch onvolmaeckt ghesien hebt: de scheld-woorden, schimpen, bespottinghen, en de wonden u lichaem op-gheleydt, zijn gheweest de peerlen, de welcke ghy in die Croone ghesien hebt t'ontbreecken, ende nu daer aen te wesen. Dit ghelesen hebbende, soo peysde ick by my-selven aldus; wat is dit te segghen, dat dese seer verlichte Maghet, soo veel jaeren met menighvuldighe Cruycen ghepijnight zijnde, noch nieuwe quellinghen begheert, ende versocht heeft, op dat-se haer Croone soude verçieren, ende op-maecken? Ick vraeghe u, waerom en heeft sy daer toe niet liever ghetracht met goede wercken, t'en waer dat sy gheweten hadde, dat de selve veel eerder met den hamer van quellinghe volmaeckt wort? * Want wie de Croone verwacht, dien moet oock verwachten het onghelijck. Ende door de droefheden, die wy hier onderstaen, ende lijden, suyveren wy oft de sonden, oft indien wy soo veel sonden niet ghedaen en hebben, soo ontfangen wy klaer-blinkender Croonen.

Bovendien versterckte my in dese opinie, t'gene ick van de H. Geertrvydt ghelesen hadde, de welcke als sy den geheelen nacht niet gheslapen en hadde, ende daer van seer gedebiliteert was, ende haere krachten verlooren hadde, soo heeft sy soodaenigh ghebreck, ende kranckheydt den Heere op ghedraghen tot een eeuwighen loff, ende saligheydt van alle menschen. Tot de welcke den Heere gheseydt heeft: My is oneyndelijck aengenaemer, als iemant in sijne kranckheydt dat ghebreck van krachten, t'welck hy door het waecken ghekregen heeft, met oodtmoedelijck te lijden my op-offert, dan oft iemant wel gesont, en te pas zijnde van lichaem, die wel waecken kan, den geheelen nacht in het ghebedt overbraghte. Siet, Heer, d'oorsaecken, en de redens van mijne twijfelinghe.

Christvs haer antwoordende, heeft geseyt: Ghy en wandelt, soo ick sien, buyten den rechten wegh niet, noch ick en soude niet gheerne dese uwe waerschijnelijcke versaminghe quaedt + keuren. Want een kleyne swaerigheydt ter eeren van Godt-almaghtigh verduldelijck verdraegen, is onverghelijckelijck kostelijcker als souden wesen vele, ende + groote oeffeninghen van goede wercken. Iae t'is den mensch veel nutter, ende profijtelijcker, oock maer de minste swaerigheydt, oft teghenspoet ter eeren, ende ter liefde Godts verduldelijck te verdraghen, dan groote; en wondere wercken te doen. Ende wat sal ick segghen? + Niet en is'er aenghenaemer aen Godt, niet en is u saligher in dese wereldt, dan gheerne te lijden voor uwen Christvs, want had'er iet gheweest, dat den mensch beter, ende profijtelijcker waer, dan lijden, dat soude ick buyten alle twijfel met woorden, ende werc-

ken ghetoont hebben. Ach! seyde Stavrophila, wat een grooten troost is'er gelegen in die woorden! wat een blijdschap en moeten dese aen de ellendighe, ende ghequelde niet by-brenghen! als sy te weten sien, dat sy soo veel te grooter Croon maecken, hoe veel te swaerder Cruys sy sullen ghedraghen hebben. Maer dat woordt, dat woordt, Heere, is aen vele verborghen, jae t'sal misschien nauwelijcks gheloof vinden.

Maer waerom toch, antwoordede Christvs, en souden sy dat niet gelooven? En hebben alle de Heylighe niet betuyght dat sy van dese opinie waeren, als sy door Cruycen, ende sieckten van andere oeffeninghen, en vele goede wercken belet zijnde, gheensins gheklaeght hebben, dat het ghewin der verdiensten op die maniere aen hun vermindert wiert? Wat dinghe? jae om dat sy oock de Cruycen onder de weldaeden gherekent hebben, daerom hebben sy hun wel meest verblijdt. Want dit is een groote weerdigheydt, jae + oock grooter als eenigh Rijck, ofte Burgermeesterschap. Noch t'en wort oock aen een-yghelijck overal niet toeghelaeten voor Godt te lijden, ende dat is den grootsten loon van de groote deughden, ende seer treffelijcke wercken, diemen ter glorie Godts, ende saligheydt van onsen even-naesten ghedaen heeft. Waer van den H. Apostel met recht aen de Philippensen veel ghelucks wenscht, + om dat hun ghegheven was niet alleen op dat sy in Christvm gelooven souden, maer oock op dat sy voor hem lijden souden.

My komt te vooren, seyde Stavrophila

datter eenen sekeren van dese opinie gheweest + is, die seer dickmaels sieck was. Maer t'is gebeurt dat hem op een gheheel rondt jaer niet de minste sieckte oft teghen-spoet over-quam: alsdan heeft dien goeden man beginnen bedroeft te worden, te weenen, ende oock grootelijcks te klaeghen, + ende te segghen: Heere, ghy hebt my verlaeten, ende ghy en hebt my dit teghenwoordigh jaer niet willen besoecken. Ende een anderen van ghelijcke verduldigheydt, heeft in een sieckte de spijse niet willen aenveerden, die hem van een Broeder gepresenteert wiert, segghende, dat hy wenschte in die sieckte noch andere dertigh jaeren van Godt verlaeten te worden. Sy en souden, meyn' ick, sulcke wenschen, oft begheerten niet ghehadt hebben, indien sy gheen meerderen loon van t'lijden der qualen en sieckten, als van de goede wercken verwacht en hadden.

Maer, antwoordede Christvs, peyst oock op my, die den verlosser, ende bewaerder des wereldts ben. Want besiet aen wat werck de verlossinghe van het menschelijck gheslacht wel meest toe-geschreven wort. Ider-een van mijne wercken was van oneyndelijcke verdiensten, nochtans wort de saligheydt des wereldts aldermeest aen het lijden, doodt, en t'dierbaer Bloedt, dat ick ghestort hebbe, toe-gheschreven: Hoe + dickmaels en hebdy niet hooren singhen; Wy aen-bidden u, Christe, ende wy ghebenedijden u, want door u Cruys hebt ghy de werelt verlost. Heer, seyde Stavrophila, het Cruys en konde niet hoogher verheven worden, dan dat het een in-

strument ghemaeckt wierdt van onse saligheydt. Niet en konde beter bepeyst worden, om de quellinghen, oft te versoeten, oft de menschen die aen te preken, dan dat door die de wereldt soude saligh ghemaeckt, ende verlost worden. Hoe heerlijck zijn uwe wercken geworden Heere! ghy hebt alles ghemaeckt in wijsheydt! Wie is'er dan (seyde Christvs) die soude twijfelen, ofter meerderen loon aen de wercken; oft aen de lijden moet ghegheven worden? ghemerckt aen dit de versoeninghe van het menschelijck gheslachte, d'uytwissingh van de sonde, d'openinghe des Hemels door de Goddelijcke schickinghe besonderlijck is bewaert gheweest? Ende leert hier uyt, ghy kinderen van Adam, volck van mijnder verkrijginge, hoe groot dat is de swaerheydt der sonde, de welcke soodaenighen, ende soo moeyelijcke help-middel van doen hadde: leert, segh ick, hier uyt, hoe dier my uwe saligheydt ghestaen heeft, ende hoe uytnemende de liefde is geweest, de welcke ick tot u-lieden gedraeghen hebbe: leert hier uyt de weerdigheydt van de quellinghen, ende Cruycen, ende hoe alle hardte, ende pijnelijcke dinghen om mijnen t'wille moeten verdraegen worden, die soo wreede, ende onmenschelijcke tormenten, als ghy-lieden noch mijne vyanden waert, voor u-lieden onderstaen, ende gheleden hebbe.

Dat u exempel alleen, mijnen Salighmaecker, seyde Stavrophila, en vereyscht niet soo onse toe-stemminghe, als het die wel af-perst. Noch k'en sien niet, hoe dat iemandt hier noch soude

konnen teghen stubbelen. Wel waer't saecken, antwoordede Christvs, dat icker noch een ander exempel van een suyver mensch by-voeghde, sout ghy dan te vreden ende voldaen wesen? Te vreden sal ick zijn, seyde Stavrophila. + Aensiet dan, antwoordede Christvs, dien vroomen ende kloecken strijder van verduldigheyt, en die onberoerelijcke steen-rotse den H. Iob, ende vergelijckt sijne goede wercken met sijn lijden, ende oordeelt waer door hy meer heeft uyt-gheschenen. Wanneer is Iob doorluchtigher, oft vermaerder gheweest, als hy sijn huys aen al de ghene die quamen, heeft open-ghedaen, oft als hy, dat vallende, gheene spijtige woorden ghesproken, maer in tegen-deel den Heere ghebenedijdt heeft? ghemerckt dit sekerlijck een deught is, dat ellende, ende katyvigheyt? Seght my doch eens, wanneer was hy klaer-blinckender, als hy voor sijne kinderen offerde brandt-offeranden, ende hun tot eendrachtigheyt vergaderde; oft als sy begraven, ende een seer bittere doodt ghestorven zijnde, met een seer groote liefde, ende wijsheyt verdragen heeft, t'ghene dat geschiet was? Wanneer heeft hy meerdere straelen van hem ghegeven, als van de scheiringhe oft wolle sijnder schapen gekleet, ende warm gemaeckt zijn de schouders der naeckte, oft als hy hoorende dat het vyer van den hemel was neder-ghedaelt, en de kudden der schaepen met de herders t'saemen vernielt hadde, niet en is onstelt, oft beroert geweest, maer dat ongheval seer geerne heeft verdraeghen? Wanneer heeft hy grooter gheschenen, als hy de ghesontheyt des lichaems tot bystandt der bedruckte ghebruyckte, verplettende de meulens der boose, ende den roof nemende uyt het midden der tan-

den, wesende een gheruste haven der ellendighe; oft als dat selve lichaem, dat is den schildt van d'aerme, van de wormen scheen vernielt en op-ghe-eten te worden, + sittende op den mest-hoop, ende met een scherf dat schrabbende? Ick vervullende, seght hy, de kluyten van d'aerde met etter. Voorwaer dese waeren wel altegader goede wercken; maer die altegader lijdinghen; nochtans hebben hem de lijdinghen veel klaerder, ende verhevender ghemaeckt, dan de wercken. Want dese zijn t'alder-bitterste deel der strijden, vereyschende meerdere deught, een kloeckmoedigher ziele, ende een ghemoedt naerder de wijsheydt, het welck een stercker, ende vyeriger liefde hadde tot Godt-almaghtigh: ende daerenboven als die dinghen gheschiedden, hoewel seer onbeschaemdelijck, ende wreedelijck, soo sprack den duyvel daer nochtans noch op, segghende: Vreest Iob Godt oock om niet? Maer als dese geschiedt waeren, + soo is hy den rugg' keerende, beschaemt wegh-gegaen, om dat hy daer oock niet een onbeschaemt woort, dat ten minsten eenige schaduwe oft gelijckenisse hadde, konde tegen-seggen. Want dit is de volmaectheydt der Croone, dit is den hooghsten trap van de deught, + dat is een openbaere beproevinge van sterckheydt, dit is een seer waerachtighe vermeerderinge van wijsheydt. Dese dingen dan over-peysende, ende insiende wat een groot gewin dat het is, een leven geleydt in groote droefheden, ende swaerigheden; soo verheught, ende verblijdt u, door-wandelende met veel lijdens, ende pijnen den profijtelijcken Wegh des Crvys, den welcken vol is van duysende Croonen.


Vorige Volgende