Logo DBNL
De heyr-baene des cruys (1672)

De heyr-baene des cruys

(1672)–Benedictus van Haeften–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Het VII. Capittel.
Dat de Croone aen t'Crvys is toe-gheschickt.

Zijt getrauw totter doot toe, ende ick sal u gheven de Croone des levens.
Apoc. cap. 2.

DEn wegh des Cruys, moeyelijck door de steenen, scherp ende grouwsaem door de distelen, ende doornen, verdrietigh door de lanckheyt, eyndelinge t'eenemael engh, ende swaer, joegh Stavrophilam dickmael in groote anghsten, ende benautheden. T'is ghebeurt, dat sy

eens door kleynmoedigheydt des gheests t'eenemael overvallen zijnde, vastelijck voor-nam den wegh te verlaeten, het Cruys wegh te worpen, ende soo vele kloeckmoedelijck verwonnen aerbeyden op eenen ooghenblick te verliesen, + ende gheheel te niet te doen. Maer Godt is ghetrauw, die de sijne niet en sal laeten ghetenteert worden, boven dat sy vermoghen, maer geeft oock met de tentatie een uytkomen, op dat sy die souden konnen verdraeghen. Want terstont is aen haer aldus bedroeft zijnde veropenbaert de goedertierentheyt van den bermhertighen Godt, den welcken haer soetjens vertroostende, sprack in deser voegen: + Zijt ghetrauw totter doodt toe, ende ick sal u gheven de kroone des levens. T'is waer, noch k'en wil dat niet loogenen, desen wegh is hardt, ende swaer, ende ick weet hoe groote, en swaere dinghen ghy zijt lijdende: niet-te-min schept couragie, noch en wilt den moedt niet verloren gheven; door dese droefheden, ende swaerigheden verdient ghy de eeuwige Croone: voorwaer, mijne Dochter,

 
'T Crvys Christi draeghen dat is eer,
 
Want t'swaert de Croon van goude meer,
 
'T borduert, en peerelt al den dagh,
 
Op dat't in schoonte winnen magh;
 
Het dobbelt u den Diamandt,
 
En treckt ghy noch daer af u handt?

Wel hoe? Stavrophila: en hebdy niet gelesen + t'ghene datter gheschreven staet; Saligh is den genen die bekoringen lijdt, want als hy sal beproeft

wesen, soo sal hy ontfangen de Croone des levens, de welcke Godt belooft heeft aen de ghene die hem liefhebben. T'is wel waer, seyde Stavrophila, my verheught wel die eeuwighe, ende onverganckelijcke Croone der glorie, maer eylacen! ick worde te seer ghebroken, jae bynaer maghteloos. Maeckt een eynde van klaegen, antwoordede Christvs: En hebt ghy noyt ghehoort, dat men ghemeynelijck seght,

Men komt door aerbeydt aen de vrucht:

Die wilt ghenieten wel eens sucht?

Emmers soo veel is'er van, dat daer geen bekoringh + en is, daer en is geen Croone; daer geenen strijdt en is, daer en is gheen victorie, daer gheen wercken en zijn, daer en zijn gheen eeren; daer gheen quellingh en is, daer en komt gheen verloßinghe, daer geenen winter en is, daer en volght geenen somer. * Soo dan als ghy getenteert wort, soo weet seker dat'er een Croon voor u bereydt wort. En is de tentatie van Ioseph niet de grootmaeckinghe der deught? En is het ongelijck vanden kercker niet de Croone der suyverheyt? * Gelijck het onweder beproeft den stierman van het schip, de loop-baene den camp-vechter, het slagh-orden den soldaet, de ellende den kloeckmoedighen, alsoo beproeft de tentatie een Christen-mensch.

Maer ick, seyde Stavrophila, die een slappen, ende krachteloosen soldaet ben, ghevoele dat my de krachten begheven, noch t'en is in mijn maght niet mannelijck te vechten, veel min te verwinnen. Stavrophila, antwoordede Christvs, ick en leere u niet vechten, maer

verdraghen. Niemant quaedt doen, ende quaedt lijden, + dat verdient de Croone. Met te quetsen verwinnen, dat is de wet der duyvelen: ende daerom in die strijdinghen by Olympia, de welcke tot haerder eere ghevyert ofte ghehouden worden, vercrijghen soo de Croone die strijden. Maer inde geestelijcke scherm-schole is een contrarie wet der Croonen. Want hier is door de wet gheordineert, dat, niet die slaet, maer die geslagen wort, met de Croone soude vereert worden. Dat wort eyndelinge ghelooft de hemelsche loop-baene, ende het toneel der Enghelen te wesen.

Maer, seyde Stavrophila, t'is soo hardt, ende soo moeyelijck door steenen, distelen, ende doornen dat swaer pack des Cruys te draegen. Wat dinghe? vreesdy de doornen? antwoordede Christvs. En weet ghy niet dat van de doornen roosen groeyen, met de welcke ghy in den hemel sult ghecroont worden? Daerom en vreest niet, mijne Stavrophila, tot naer-volginghe van u Hooft, dat voor u met doornen ghecroont is gheweest, distelen, en doornen, in de plaets van een koninghs-croon, ofte croon van eeren, u op't hooft te setten, ende ick sal u gheven een Croone van kostelijck ghesteente. Kiest hier liever met mijne Catharina van Senen de doorne, op dat ghy hier naer de goude Croone ontfanghen mooght. O ellendighe als ghy zijt! en schaemt ghy u niet en delicaet lidtmaet te willen wesen onder een hooft ghecroont met doornen?

Heer, seyde Stavrophila, de goude Croone (soo ick sien) is gheheel dier, ende op dat sy ge-

maeckt worde, soo is't noodtsaeckelijck t'onderstaen den aembelt, ende den hamer. Wel waerom, antwoordede Christvs, ende soude't soo niet geschieden? De quellingen zijn de Croone + van de gene die in de selve den strijdt lijden. En hebben oock op mijnen rugghe niet ghetimmert de sondaers, + ende lanck gemaeckt hunne boosheyt? Indien de rechtveerdighe nu tusschen den aembelt ende hamer ghestelt worden, soo maeckt hun Godt door + de hamer-kloppinge selve der sondaeren een Croone van glorie. Soo dan maeckt dat ghy oock een ghemoedt hebt, dat soo hardt, ende onberoerlijck + is, als eenen aembelt, op dat ghy door de overbeurtighe slaghen, ende gheluyt van de hamers gheslaghen, met bespottinghen, ende valsche rugh-spraecken beschimpt, ende gheterght zijnde, daer-en-boven alle injurien, ende ongelijck geleden hebbende, ongebroken, ende in geen van al dese dingen ghequetst volherdende, t'eenemael sachtmoedigh, soet, ende onberoerlijck soude moghen blijven staen. Want den hamer niet te verdraeghen, is een ghewis teecken van een teer, ende kleyn-hertigh ghemoedt. Seer waerachtigh zijn de woorden van Pythagoras, die hy eertijdts + sprack tot eenen sekeren: Al zijdy silver, soo en salder nochtans niet een oortjen ganghbaer ghelt van u gheslagen worden, om dat ghy soo onverduldigh zijt. Iae met recht magh ick u segghen, dat schoon ghy van silver, en gout waert, ende Godt met vele ghebeden d'ooren vol blaesde, nochtans van gheender weirde en zijt, om dat ghy de hamers niet verdraghen en kont: ende daerom en sal van u geen kostelijcke Croone gemaeckt

worden. Maer de ghene die oock in tegenspoet volstandigh blijven, ende volherden, dese voorwaer, maecken voor hun-selven seer klaer-blinckende, ende kostelijcke Croonen. Soodaenigh is gheweest de H. Secvnda martelaeresse, de welcke met een mannelijck ghemoedt tot + den Tyran seyde: De glorie van den Christen naem wort door de slaghen der roeden vermeerdert, ende hy maeckt soo veel eeuwighe Croonen, als hy met tijdelijcke slagen der geesselen geslagen wort. Maer wat volght hier uyt, dan dat, alwaer gheen Cruys en is, alwaer geenen hamer en is, aldaer oock geen Croone wesen en sal? Ghelooft my, ô Stavrophila, + indien de quellingen der Heylighen door een wreet mede lijden vermindert worden, soo wort hunne Croone allenskens berooft van haer peerlen: want hoe sy mee in dese werelt sullen gequelt zijn geweest, hoe dat-se naer de verrijsenisse met meerdere eeren sullen verheven worden. T'is soo, mijne dochter, die de soete kerne wilt smaecken, moet eerst de bittere note kraecken; jae

 
Gaet nu boven, komt nu neer
 
Reyst nu ginswaerts, komt nu weêr;
 
Oft ghy hier zijt, ofte daer,
 
Lijden moet je, dat is waer.

Is dat moghelijck! seyde Stavrophila. Ick sien, Heere, dat my een groote nootsaeckelijckheydt van onder het Cruys te volherden is opgheleydt. Want is't dat ick my sonder dat in't perijckel stelle van te verliesen d'eeuwige Croone van glorie, soo heb ick liever te lijden al wat

u belieft, als my aen soodaenigh perijckel te onder-werpen. Houdt, dochter, antwoordede + Christvs, dat ghy hebt, op dat niemant u Croone en neme. Indien u het Cruys perst, ende praemt, den hamer verplet, de tribulatie quelt, soo bid ick u, en wilt dese droeve dinghen niet te seer considéren, ofte aen-mercken, maer werpt al u oogh-merck gheduerigh op die alder-schoonste ende weergaloose Croone, die u belooft wort. Dese sal de droefheydt verminderen, en alle Cruycen sullen lichter, ende beter van smaeck wesen, de welcke dese consideratie sullen voor hunne sause hebben.

Want t'lijden is een kleyn verdriet, +
Voor die de schoone Croon aensiet.

Tot den wereltschen strijdt worden de menschen ge-oeffent, + ende bereydt ghemaeckt, en sy rekenen het een groote glorie van hunne eere oft reputatie te wesen, indien sy in t'aensien des volckx, en in de tegenwoordigheydt vanden Keyser mogen gecroont worden. Siet een verheven, ende grooten strijdt, ende glorieus door den loon van de hemelsche Croone, op dat Godt de sijne vechtende soude aenschouwen, ende over die, de welcke hy gheweerdight heeft sijne kinderen te zijn, sijne ooghen open-doende, het beschouw-spel van den strijdt soude ghenieten. Ach! wat een groote weerdigheydt van glorie, wat een groot geluck, van Godt selve ghecroont te worden!

Voorwaer dit is een groote saecke, seyde Stavrophila, wie is'er toch die hierom peyst, als hy vecht, ende strijdt? En hebt ghy dan niet

ghelesen, antwoordede Christvs, wat een scherpen spoor-slagh aen de 40 Martelaers, en aen den Cypier, oft ghevangen-hoeder, tot het lijden geweest is het aenschouwen der Croonen? Want als men hun om de belijdenisse des gheloofs met boeyen, en veters ghebonden, in't koudste van den winter, moeder-naeckt onder + den blauwen hemel dede vernachten, op dat-se door de koude bevrosen zijnde, souden sterven, soo baden sy aldus: Heere, veertigh zijn wy de loop-baene ingegaen, laet ons oock alle veertigh met de Croone vereert, ende begaeft worden, op dat'er oock niet eenen aen dit ghetal en magh ontbreecken. Maer als den Poortier van den kercker sagh eenighe Engelen, die van den hemel neder-daelden, als ghesonden van den Koningh, om de Croonen aen de negen-en-dertig Soldaeten uyt te deylen, soo peysde hy by sy-selven: Wel dese zijn 40 in't getal, waer is dan de Croone van den veertighsten? T'welck alsoo hy peysde, soo heeft hy ghesien, dat'er eenen van hun allen, die niet kloeck ghenoegh en was om de koude te verdraegen, in de naeste lauw-ghemaeckte badt-stove gesprongen was. Maer hy met de begeerte van de Croon onsteken zijnde, heeft de waecker opgheweckt, ende sy-selven moeder-naeckt ontkleedt, met een klaere stemme belijdende, dat hy Christen was, ende heeft hem alsoo ghevoeght by de Martelaers. Soo krachtig is't de Croone te aensien, ende die aendachtelijck te peysen! Ick bidde u, dochter, peyst eens, hoe ghy u verheughen sult, ende met wat een blijdtschap ghy sult over-goten worden, als ghy eens met een seer soete, ende minnelijcke

stemme den bruydegom der Zielen sult hooren seggen: Komt, ô Bruydt Christi, ontfanght de Croone, +, de welcke den Heere inder eeuwigheyt voor u bereydt heeft.


Vorige Volgende