Logo DBNL
De heyr-baene des cruys (1672)

De heyr-baene des cruys

(1672)–Benedictus van Haeften–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende


illustratie

Het IV. Capittel.
Dat het Crvys den ancker is van de hope, ende een teecken van Saligheyt.

Hulp van tribulatie.
Psal. 107.

CHristvs eens wandelende langhs den oever van de zee, soo was hem Stavrophila van achter met het Cruys volghende. Maer siet! een wreede, ende grouwsaeme baere opghestaen zijnde, heeft haer onbedacht in de zee gesmeten. Ende als sy nu door d'omdraeyingen van de baeren een weynigh verder was wegh-geraeckt, soo was sy al weenende dus luyde roepende: + Godt maeckt my saligh, want de wateren zijn ghekomen tot aen mijn ziele: ick ben gekomen in de diepte der zee, ende het tempeest heeft my verdroncken. Heere, treckt my uyt het slijck, op dat ick'er niet in en sincke, noch de diepte my en verslinde. Als sy dese ende meer diergelijcke ziel-schichtjens met een luyde, ende rouw-hertighe stemme klaeghde, en kermde, soo heeft Christvs tot haer geseydt: Waerom, mijne dochter, en helpt ghy u-selven niet, soo veel als ghy kont? En weet ghy niet dan, dat het Cruys, het welck ghy draeght, u dient in de plaets van eenen ancker, met den welcken ghy u, oock in't midden van de baeren, kondt vast maecken, ende behouden? Dit sprack Christvs, ende met-eenen haer Cruys

byder-handt vattende, heeft haer wel te deghen nat, ende half doodt aen't strandt getrocken.

Maer naer een weynigh tijdts dat-se was tot haer-selven gekomen, soo heeft hy-se aldus aenghesproken: En bemerckt ghy niet Stavrophila, dat dese, ende meer andere ghevallen, die u in desen wegh overghekomen zijn, soo veel leeringen zijn, de welcke u leeren, oft den wegh des Cruys voorsichtelijck te door-wandelen, oft te kennen sijne seer groote kracht, ende deught? Want siet, wat is de teghenwoordighe wereldt anders, als een groote, ende woeste zee, vol van storm-winden, ende tempeestachtighe kuylen? Dese zee wijdt, ende breedt uyt-ghestreckt, is door verscheyde sonden, ende bekoringhen, gelijck door eenige grouwsaeme zee-golven, haer + tot overloopens toe opheffende. Want soo veel bekoringhen als het hert van den mensch lijdt, met soo veel storm-winden wort het ontstelt. Want door de gramschap wort dit ghemeynelijck verstoort. Naer de gramschap soo komt een ongeschickte blijdtschap. Het wort door den drift, oft prickels van onkuysheydt ghepraemt, ende aen-gedreven: door den brandt van gierigheyt wort het wijdt ende breedt uytgestreckt, om te verkrijgen het gene dat aerdsch is: Somtijdts wort dit van de hooveerdigheyt op-gheblaesen, ende verheven, somtijdts van de onbehoorlijcke vreese tot den leeghsten trap toe vernedert. * Oock wat een groot tempeest en veroorsaecken niet de menighvuldigheden der quade lusten, oft begeerlijckheden, de welcke gelijck in een zee des lichaems den vaerenden mensch van den eenen, en den anderen kant bestormen, op dat het herte sy-selven niet en soude konnen bestieren?

Ick schroome, seyde Stavrophila, met mijn ooren te hooren, oft met mijn ooghen te sien al de perijckelen, ende baeren, met de welcke ick daghelijcks moet worstelen. Want wat zee is'er + woester oft grouwelijcker als de werelt? soo ongetrauw, soo onghestadigh, soo diep, soo vol tempeest, ende winden van onsuyvere gheesten? Ende wie sal toch al dese perijckelen konnen ontgaen? Wie sal konnen op-komen uyt de diepte der wateren? uyt den put der ellendigheden, ende uyt het slijm des drecks? Iae ick oock, antwoordede Christvs, en begeere niet dat ghy u op dese zee soudt betrauwen. En wilt niet gelooven, noch en zijt oyt + sonder achterdencken. Al is'er saecken dat de zee u toelaght soo effen als een staende water, al is't dat nauwelijcks de opperste baeren van het ligghende element beroert en worden: dit veldt heeft nochtans groote berghen. Het perijckel light van binnen; van binnen is den vyandt. In dese kalmte draeyt uwe saligheyt op eene zee-klippe van wellustigheyt. Daer vleyt u in het aenschijn van een dochter een zee-banck van onkuysheyt, om u in schip-braeck te brengen. Hier is een wilde zee, hier is den duyvel eenen zee-roover, hier heeft hy sijne banden, ende stricken, met sijne ghesellen, om u te vanghen.

Ey! maer goedertierensten Iesv, seyde Stavrophila, hoe gaet dit al in sijn werck? leert my toch, hoe ick my in dese golven, ende baeren bestieren, en draegen sal. Mijnen Apostel Pavlvs, antwoordede Christvs, heeft dit u gheleert, als hy seyde: Wy hebben eenen alder-stercksten+ troost, daer wy toe vlieden, om te houden de voor-ge-

stelde hope, die wy hebben als eenen ancker der zielen, + seker, ende vast. Want gelijckerwijs wy van een schip, dat op d'anckers light, met recht moghen segghen, dat het aen t'landt is, ende nochtans noch op t'water drijft, ende maer eenighsins aen t'landt getrocken is teghen de winden, ende tempeesten: alsoo maeckt oock onse vaste, ende wel-gegronde hope teghen de bekoringen van dese onse pelgrimagie, dat wy tegen geen steen-klippen en worden aen-gestooten. Noch daer en is geenen beteren ancker, als het H. Cruys, het welck den selven met sijne figure oogh-schijnelijck af-beelt. + Den zee-eghel, die van de stercke, ende onghenadighe baeren ghemeynelijck wort aen t'landt gheslaghen, vreesende het perijckel, ende willende voor-sien aen sijn leven, vergadert met sijne pinnen, daer hy gheheel in-ghewentelt is, een seker kleyn steentjen, met het welck hy sy-selven ghelijck als balanceert, ende vast maeckt teghen de baeren, op dat hy door t'gheweldt van de selve niet op het strandt en soude gheslaghen worden. T'selve moet ghy oock doen. Laet de huylende winden onweder maecken, laet de onghestadighe zee met teghen-strijdende winden vergheselschapt, met haere wilde golven u, ghelijck t'schijnt, nu tot de wolcken toe verheffen, ende dan wederom tot den afgrondt neder-smacken, laet u, segg' ick, alle dese dingen praemen, ende benauwen, en steunt maer op u-selven niet, maer op Godt uwen helper. Neemt my de waerachtige steen-rotse, ende den hoeck-steen op, ende gheen tempeest oft onweder en sal u konnen hinderen. Seght met den Propheet:

Het is my goet den Heere aen te kleven, te stellen in den + Heere Godt mijn hope, ende ancker. Aen desen ancker hield' sich vast den H. Apostel Pavlvs, + als hy seyde: Ick weet, dat my dit komen sal ter saligheyt, door u ghebedt, ende door de bestandigheydt des geests Iesv Christi na mijn verwachtinge, ende mijn hope, dat ick nergens in beschaemt en sal worden: maer in alle betrauwen, gelijck altijds, sal Christvs nu oock groot gemaeckt worden in mijn lichaem, t'zy door t'leven, t'zy door de doodt.

Maer ick wilde wel wat klaerder verstaen, seyde Stavrophila, hoe dat het Cruys my sal voor eenen ancker der hope dienen, oft hoe de quellinghe in soo groote onsekerheyt van saligheyt, den beswijckenden moet soo ondersteunt, ende oprecht, dat hy een seker, ende vast betrauwen krijght van saligheydt. En weet ghy niet, antwoordede Christvs, dat de tribulatie een teecken is van voor-schickinghe ofte van predestinatie? het Cruys den Godts-penningh des levens, en den voor-bode van d'eeuwighe saligheydt? Want die Godt lief heeft, dien brenght hy door + effen, ende oneffen, door voorspoet en teghenspoet, door onweder, en schoon weder tot de haven. * Oock wie dat het zy, die hy met groote, ende treffelijcke giften voor-ghenomen heeft te vereeren, ende hooghlijck te transforméren, desen en is hy niet ghewoon soetjens, ende sachtjens te wasschen, maer gantsch, en geheel in de zee van bitterheydt te doopen. Maer met wat vrucht, oft profijt doet hy dat? dan met dat, van 't welck Sara was seggende: O Godt! dat heeft hy voorseker alle die u dient, dat sijn leven (is't dat het +

in beproevinghen is) sal gekroont worden: want naer tempeest maeckt ghy stilte, ende naer schreyinghe, ende weenen, stort ghy verheughen in. Duydelijcker + heeft geseydt den Apostel: Is't dat ghy iet lijdt omde + rechtveerdigheyt, soo sijdy saligh. Want dit is gratie, is't dat iemant om de conscientie tot Godt droefheden verdraeght, lijdende ongerechtelijck. Ende wat is'er klaerder, als t'gene dat ick seyde in't Euanghelie? + Saligh zijn-se die vervolgingen lijden om de rechtveerdigheyt, want hun het rijck der hemelen toebehoort. + Soo dan daer is vast, ende seker de verwachtinge van de beloofde saligheydt, alwaer de mede-deelingh is van het Cruys des Heeren. Want soo-wie mede lijdt, dien sal oock mede verheerlijckt worden. O groot, ende breedt steunsel van hope! riep Stavrophila, ô wat een krachtighe hulp' in tribulatie? Het Cruys en sal my voortaen soo niet konnen bedroeven, als wel de verwachtingh van d'eeuwighe saligheyt verblijden. Maer ghy, + ô Heere, die heerschappye hebt over de maght der zee, ende stilt de beroerten van haere baeren, bestiert my in dese zee, op dat ick door de swaere golven te neder-ghesmackt zijnde, in Neptunus bedde + niet begraven en worde. Treckt my wederom uyt dese zee met den haeck des Cruys tot u, eenighen troost van mijn ziele, die ick van verre (ghelijck de morgen-sterre, ende Sonne der Rechtveerdigheyt) nauwelijcks met weenende oogen op den oever van het hemelsch + vaderlandt my sien staen verwachten. Verhoort ons Godt, onsen Salighmaecker, ghy die zijt de hope vande gantsche werelt, ende verre in de zee: ick woele in de troubele ende onstelde zee: ende ghy staende op

den oever, aensiet onse perijckelen: maeckt my saligh om uwen Naem. Gheeft my doch gratie Heere, dat ick soo tusschen de sorghelijcke plaetsen Scylla en Charybdis laveren, ende het midden houden magh, dat ick beyde de perijckelen gemijdt, ende ontkomen zijnde, gherustelijck magh komen tot de haven van d'eeuwighe saligheydt.


Vorige Volgende