Logo DBNL
De heyr-baene des cruys (1672)

De heyr-baene des cruys

(1672)–Benedictus van Haeften–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Het XX. Capittel.
Het is van noode met den gecruysten t'saemen ghecruyst te worden.

Met Christo ben ick ghecruyst.
Galat. cap. 2.

MAer Stavrophila voortgaende, ende haer begonst propoost vervolgende, heeft gheseydt: Laet my u met gheheelder herten begheeren, ô Beminden mijnder wenschen! Ey laet my gheduerigh naer u haecken. Wat is't, vraeghe ick, dat ick tot noch toe u niet en hebbe konnen vinden, ghelijck ick wel ghewilt,

+ ende ghewenscht hebbe? Want in mijn beddeken heb ick ghesocht des nachts, dien mijn ziele bemint, ick heb hem gesocht, ende niet gevonden. Ick ben opgestaen, ende hebbe omghegaen de stadt, door de wijcken, ende straeten heb ick ghesocht dien mijn ziele bemint, ick heb hem gesocht, ende niet gevonden. Wat is dat Heere? wanneer! ach wanneer sal my gegeven worden, dat ick u sal moghen aenhanghen, met u vervoeght, ende vereenight worden?

Dit gheschiet hier om, seyde Christvs, om dat als ghy soeckt, niet en soeckt daer het behoort: want ghy soeckt my in t'beddeken, in een kleyn slechte ruste van het teghenwoordigh + leven, maer ick en woon niet in t'landt der ghener die sachtelijck leven. Ghy soeckt door de wijcken, ende straeten van de stadt, maer ick en worde niet op de marct, in't openbaer, oft hoecken der stadt ghevonden. Ghy soeckt in de wereldt, maer ick en ben van dese werelt niet. Is't saecken dat ghy het vleesch met de ghebreken, ende quade lusten ghecruyst hebt, is't dat de werelt aen u nu ghecruyst is, ende ghy de wereldt, ende nu niet anders en wilt soecken, dan t'ghene dat my behaeght, soo klimt opwaerts naer den bergh van myrrhe, naer den bergh van Calvarien, daer suldy mijn bedde vinden, in t'welck ick slaepe, in t'welck ick ruste in den middagh van mijne liefde. Daer suldy vinden het rosbaer + van Salomon van het hout van Libanus, want mijn * Cruys is boven alle ceder-houdt seer verheven, Daer suldy vinden ghelijck silvere colommen, die naghels, de welcke my aen den stock des Cruys

ghehecht hebben. Daer suldy vinden een goude leinsel van mijn Goddelijcke nature, ende eenen purperen opganck.

 
Want diën boom des Cruys +
 
heeft klaer, en schoon gebloncken,
 
Door't dierbaer bloedt dat ick
 
voor u ziel heb geschoncken:
 
En waer mé dat ick u
 
goet-willigh heb verlost,
 
Van't vyer, en helschen brant,
 
die gh'eeuwigh lijden most.

Daer suldy vinden het middelste gheplaveyt met liefden om de dochters van Ierusalem, want het midden des Cruys heb ick, brandende door een seer vyerighe liefde, ingenomen, my-selven op-offerende tot een offerande, verbrandt door het vyer van de Goddelijcke liefde, op dat ick de dochters van Ierusalem tot mijne liefde, ende naevolginghe trecken soude. Wel-aen dan, mijne beminde, klimt herwaerts op, is't saecken dat ghy wenscht, ende begheert met my vereenight te worden. Volght my, verheven zijnde van de aerde, + op dat ghy niet alleen boven u, maer oock boven de geheele werelt door de hooghde des gemoedts mooght gestelt worden, allen t'gene dat in de werelt is van boven nederwaerts aensiende, ende versmaedende, ghelijcker geschreven is; Sy sullen d'aerde van verre sien. +

Dat, seyde Stavrophila, wensche, ende begeere ick uyt den gront mijns herten. Maer, ick bidde u, seght toch eens aen uwe dienst-maeght, door wat middel dat iemant, niet alleenelijck op de

+lichaemelijcke, maer oock op de geestelijcke maniere het Cruys op-klimt? door dese, Te weten, antwoordede Christvs, als hy door ellenden, ende quellingen boven d'aerdsche dingen op-staet, en de bekoringen, die het vleesch droefheydt aendoen, gelijck eenighe naghels geerne ontfanght, die ghelijck de soetigheyt van het saligh leven by-brenghen. Want den naghel die handen, en voeten door-boort, is den sleutel, die den hemel ontsluyt, ende open-doet d'eeuwighe poorten. Och oft ick Heere, seyde Stavrophila, aen u door-naghelt, ende door-boort moghte worden, om alsoo de soetigheydt van d'eeuwighe saligheydt te ghenieten! Hier toe sullen u het Cruys, ende de naghels leyden, antwoordede Christvs. Want siet, oft de figure, ende gesteltenisse selve van den ghecruysten dat niet in, ende te kennen en gheeft. Want ghelijckerwijs + den genen die gecruyst, ende onderworpen wort aen het vonnis des doots, gescheyden wort van die, met de welcke hy somtijds gemeynschap van leven gehadt heeft, nu verhevender gheworden zijnde dan de ghene die op d'aerde noch zijn cruypende: alsoo oock, die met my gecruyst wort, is generalijck van altemael, die nae dese werelt leven, vervremt, ende nu met een verheven gemoedt tot een hemelsche conversatie op-ghetrocken zijnde, sal waerachtighlijck, ende met vast betrauwen konnen seggen, Onse conversatie is in de hemelen. + Want voorwaer die aen den galgheboom des Cruys gehecht is, en aensiet nu niet de tegenwoordige dinghen, hy en peyst niet van sijne affectien, oft gheneghentheden, hy en is niet besorght voor den dagh van morghen, hy en wort niet beweeght door eenige begeer-

lijckheyt van iet te besitten, hy en wort niet onsteken door eenige hooverdye, trotsheyt, kyvagie, afgunst oft nijdigheyt, hy en bedroeft sich niet van eenigh onrecht, want hy de doodt in sijn hert draeght, ende is bereedt die alle ure te smaecken; want al is't dat hy in het lichaem leeft, derwaerts nochtans sent hy het ooghmerck sijns herten, alwaer hy hopt dat hy terstont sal komen. Aldus moet ghy oock door vreese, ende liefde des Heeren ghecruyst zijnde, niet alleen doodt aen de vleeschelijcke gebreken, maer oock aen d'elementen selver, derwaerts d'oogen der ziele gekeert houden, alwaer sy hopt alle oogen-blicken henen te reysen.

Heere, seyde Stavrophila, wat is my in den + hemel, ende sonder u wat heb ick gewilt op der aerden? u beminn' ick, ô mijne Ghecruyste Liefde! ick + beminne die uwe liefde, met de welcke ghy met naghels hebt willen door-boort worden, op dat soo-wie bemint, nu sonder vreese oft achterdencken, de liefde soude mogen genieten, haer aenhangen, ende met haere suyvere omhelsingen versaedt worden. Dat my dit toch geschiede! maer k'en worde niet versaedt met omhelsingen, soo gierigh is de liefde, dat, t'en zy ick my geheel ghevoele met de selve naghels van liefde aen uwe liefde gehecht te zijn, gheen ghewelt, oft tempeest ons sal konnen scheyden.

Ach hoe wijs zydy nu mijn alderliefste! antwoordede Christvs, hoe Goddelijck, hoe hemelsch zijn dese uwe wenschen! het vleesch, ende bloedt en heeft u dese niet gheopenbaert, maer den gheest mijns Vaders, die in de hemelen is. Pavlvs met den selven gheest vervult zijnde, seyde oock aldus: Met Christo ben ick +gheve-

stight aen't Cruys, ende ick leve, nu voorts niet ick, + maer in my leeft Christvs: bemerckt hier hoe dat de Goddelijcke liefde een ontgeestingh veroorsaeckt, sy verset de minnaers van hunnen staet, ende en laet niet toe, dat sy hun-selfs souden wesen, maer verandert hun geheel in t'gene dat sy beminnen. Dese mijne opghetrocken liefde tot u, ende menschelijck gheslacht, heeft my soo wegh-gheruckt, ende vervoert, dat ick mijn eyghen selven om u-lieden hebbe te buyten ghegaen, aennemende de ghedaente van eenen knecht, naer de ghelijckenisse der menschen gheworden zijnde, ende in't habijt als eenen mensch ghevonden, ende ten lesten oock voor de menschen ghecruyst. Alsoo + oock Pavlvs, als hy door de Goddelijcke liefde brandede, ende van dese deught onmaetelijck, deelachtigh gheworden was, soo seyde hy: Ick leve, nu niet ick, maer in my leeft Christvs, als eenen waerachtigen + minnaer een ontgeestingh der ziele lijdende: Maer siet de volmaeckte maniere van leven, ende verwondert u over dese salighe ziele. Want om dat hy sich-selven aen my, ende aen t'Cruys gheheel hadde ten besten gegeven, ende om mijnen t'wille alles was doende, soo en heeft hy niet geseyt, ick leve voor Christvs: maer hy heeft, het ghene dat veel meerder, ende grooter is, geseyt, maer in my leeft Christvs.

K'en kan my niet ghenoegh verwonderen, Heere, ende ghy maeckt my noch veel begeerlijcker als ick van te vooren was, seyde Stavrophila, hoe dat hy kan segghen, ick leve, ende, ick en leve niet ick, maer in my leeft Christvs: want dese zijn ghelijck malkanderen contrarie,

ick leve, ende ick en leve niet, daerom leght my, bidd' ick, dit wat claerder uyt, ende ick sal met aendacht toe-hooren. En vat ghy dat niet? antwoordede Christvs: dat dese ghelijckenisse u dit verklaere, ende uytlegghe. Een greffie uyt eenen natuerelijcken boom ghesneden, ende op eenen anderen ghe-int, is aen den eersten gheheel doodt, ende is alleenelijck in den anderen, daer sy op ge-int is, levende, ende van dien treckt sy haer sap, ende kracht: niet anders en geschiet het met den ghenen die op my, ende den boom des Cruys ghe-int wort, aen den eersten, waer door hy aen de wereldt leefde, ghestorven zijnde, is van my alleen het sap der gratie, ende deught zuygende, ende is in my door een nieuw leven levende. Alsoo hadde Pavlvs het leven, voorwaer niet in sy-selven, maer in my: hy leefde, segg' ick, niet soo in sy-selven, als in my, ende ick in hem. Want den ghenen die aen de werelt ghestorven is, ende in de liefde blijft, die blijft + in Godt, ende Godt in hem. In Pavlo en leefde niet de nature, niet de quaede begeerlijckheden met den eygen wille: maer alleen ick, die door mijn gratie, ghelijck met ziel, ende deughden, ende ghelijck met de beroerten der krachten, hem tot alle goet beweeghde, ende aendreef.

Hoe glorieus is dat, Heere! seyde Stavrophila. Ach hoe gheluckigh soude ick wesen, waer't dat het selve door de gave van uwe gratie my maer en gheschiedede! dat, ô Heere, is het hooghste van mijne wenschen, dat is de begeerte van mijne brandende ziele! steeckt my als

een greffie op V, ô Boom des Levens, op dat ick aen my magh sterven, ende in u leven. Door-boordt my met uwe naghels, en bindt my aen u, ende aen u Cruys met den alder-stercksten band: der liefde, die noyt en kan ontbonden worden, Want in t'Cruys

Is't soet met u, ô Heer, te leven, en te sterven,

Om eens het Hemelsch Rijck hier boven te be-erven.

O laet dat ghe-oorloft wesen mijne ghecruyste Liefde! gheeft dat aen de minnaeresse, die u gheweerdight hebt de vliedende te roepen, de wederspannige te nooden, ende d'ongewillighe aen te locken. O mijnen bloedighen Bruydegom! t'gene ick te vooren soo vreesde te lijden, dat is my nu een spijse, ghecruyst te worden, genoeghte, + Christvs is my het leven, ende het sterven ghewin. Want oock met te sterven, en sal ick niet + sterven, om dat ick u, het leven, hebbe in mijn eygen-selven. Die verhangingh heeft mijne ziele verkosen, niet door de welcke ick soude sterven, maer leven. Want hoe soude ick sterven, vereenight zijnde aen mijn Leven, dat voor my gecruyst is? Wat recht, vraegh' ick, soude de doot op my hebben, de welcke

+O mensch, dan voor ghewis vernielt, verplettert is,

Als't Leven selfs voor u aen t'Crvys gestorven is?

Waer is dan nu, ô doodt, uwe victorie? Waer is, ô + doodt, uwen prickel? Ick en vreese dien niet, is't dat ghy doodt zijt. Maer ô Leven mijnder ziele! ô Ziele mijns levens! is't saecken dat ghy sterft,

ick sal oock gheerne met u de doodt smaecken. Want hoe sal ick leven sonder leven, sonder ziele? Wel-aen, dan

 
Is't dat het u ghelieft, +
 
ô Christe, nu te sterven,
 
Dat twee een Crvyce draeght,
 
dat twee oock een doodt erven.

Iae dat meer is, nu niet twee, maer eenen uyt twee vereenight. Die Godt aenhanght, seght den Apostel, wort met hem eenen geest ghemaeckt. Wat + wort hy dan ghemaeckt, ô Beminden, die aen u met naghels t'saemen-ghevoeght wort? O mijn eenigh Goet! eeuwighe Waerheydt, mijnen Iesv! vereenight my met u inder waerheydt, ende ick en sal van u inder eeuwigheydt niet ghescheyden worden. O! dat het ghe-oorloft waere in dat bedde der liefde met mijnen Beminden te leven, met mijne liefde te sterven, met mijn wederom levende leven herboren te worden, ende wederom herboren te worden in de nieuwigheydt van een glorieus leven!

Dit seyde sy aen t'Cruys ghehecht zijnde, steunende op haeren Beminden, ende nu op haere liefde stervende, gaf bykans haeren lesten geest.

Maer Christvs verheughende sich over de liefde van sijne kracht-verliesende Bruydt, heeft aldus de reden-kavelinghe ghesloten: Wel-aen mijn duyve, ghy hebt nu het hooghste van de Heyr-baene des Crvys, ghy zijt nu ten eynde ghekomen, ghy sult den loon van victorie ontfanghen. Tot noch toe met my lijdende, sult met

my gheglorificeert worden. Met my doot zijnde, sult met my levendigh ghemaeckt worden, een erfgenaem Godts, ende met my een toekomende erfghenaem van het Rijck der Hemelen. + Want ghelijck Godt my, die my vernedert hebbe, ghehoorsaem geworden zijnde tot'er doodt, ende dat tot de doodt des Cruys verheven, ende eenen Naem ghegeven heeft, den welcken is boven alle naemen, alsoo oock verheft Godt alle de ghene die met my lijden, ende het exempel van mijn lijden naer-volghen in glorie. Want dit is den Wegh, den welcken ick aen mijne mede-erfghenaemen ghebaent hebbe, op dat sy souden verheven worden. Dit is den Wegh, den welcken ons is leydende tot het leven, ende het Rijck der Hemelen.

 

Eynde van het Tweede Boeck van de Heyr-baene des Cruys.



illustratie


Vorige Volgende