Logo DBNL
De heyr-baene des cruys (1672)

De heyr-baene des cruys

(1672)–Benedictus van Haeften–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende


illustratie

Het XIX. Capitel.
Hoe dat de wereldt moet ghecruyst worden.

My is de werelt ghecruyst, ende ick de werelt.
Gal. cap. 6.

DIen uwen wensch, ô Stavrophila, seyde Christvs, is seer goet, maer behalven het vleesch soo resteerter noch wat anders, t'ghene oock moet ghecruyst worden. Ick bidde u, Heere, seyde Stavrophila, seght my doch, wat is dat? De wereldt, antwoordede Christvs, ende al wat haer aengaet. Want ghelijck als + ick op het Cruys verheven was, de droefheden bevanghen hebben d'inwoonders van Philestijn, ende doen onstelt zijn de Princen van Edom, alsoo en sullen u niet anders vreesen de duyvels, noch uwe vreese en dal anders over hun niet komen, t'en zy dat sy in u sien sullen mijn Cruys, ende ghy met my sult seggen konnen: My is de werelt ghecruyst, ende ick de werelt. Want soodaenighen + betaemt een Christen mensch te wesen, ende dese stemme altijdt in den mont te hebben. Daer en is niet geluckigher dan dese verstervinge; dese is het fondament van een saligh leven. Is't dat het soo van noode is, Heere, seyde Stavrophila, soo sullender nu twee in een Cruys wesen, ende ick niet alleen, maer oock de werelt moet met my aen het Cruys gehecht worden. En laet u dat geen wonder duncken, antwoordede Christvs, want als ick

+ sienlijck in't vleesch ghecruyst ben, soo is oock onsienlijck in t'selve Cruys den duyvel met sijne heerschappyen, ende maghtigheden aen't Cruys vast gemaeckt; alsdan hebbe ick het hant-schrift, t'welck (ghelijck + Pavlvs seght) teghen u-lieden was, uyt t'midden wegh-genomen, hechtende dat aen mijn Cruys, beroovende de heerschappyen, heb ick de maghtigheden omgebroght, sonder vreese triumphérende van hun op het hout des Cruyce. Soo dan tweederley is d'oorsaecke des Cruys: d'eerste is, met de welcke ick ghecruyst zijnde, u-lieden een exempel ghelaeten hebbe; ende dese de tweede, door de welcke dat Cruys een teecken geweest is van victorie tegen den duyvel, in het welck hy gecruyst is, ende verwonnen. Op de selve maniere moeten twee contrarie dinghen van u ghecruyst worden, ghy selver, te weten, aen de wereldt, ende de wereldt aen u.

Waerachtigh Heere, dat schijnt my soo duyster te wesen, dat ick het niet verstaen en kan, seyde Stavrophila; daerom sal ick het klaerder segghen, antwoordede Christvs; Dan suldy + de wereldt ghecruyst worden, als den Prince van dese wereldt komende, in u niet vinden en sal: ende de wereldt wort u ghecruyst, als ghy de quaede lusten + der sonde niet in en volght. De liefde van mijn Crvys brenght voort het leven, maer de liefde des werelts de doodt: datse dan aen malkanderen sterven, de werelt + te weten aen u, ende ghy aen de wereldt. Maer de werelt moet ghy hier verstaen, niet den hemel, noch d'aerde, maer de tijdelijcke saecken, den menschelijcken lof, dienstbaerheyt, glorie, rijckdommen, laet dese, ende allen t'gene dat aen t'gemeyn volck schijnt groot,

ende wonderlijck te wesen, aen u verstorven zijn, ende ghy aen hun van ghelijcken. Siet dat u die dinghen niet en bedriegen, oft met ingeworpen hande u gevangen leyden, noch dat ghy met de begheerte van die niet vast-ghehouden wort. Stavrophila, hier op antwoordede, seyde aldus: O Salighmaecker des wereldts, och oft de wereldt met haere bloeme, wereldtsche begheerte, ende lusten in mijn hert soo dorre wierde, dat sy aen my gheheel stierve, ende ghecruyst wierde, op dat ick oock niet het minste, van t'ghene dat haer aengaet en begheere, niet dat haer aengaet my en verblijde, nochte in my-en leve! Iae antwoordede Christvs, wanneer soude de wereldt aen u ghecruyst + worden, t'en zy dat voor u gecruyst wierde, door wien de wereldt ghemaeckt is? Sonder my, dochter, en kont ghy niet doen, maer in my vermooghdy het al. want die sekere hulpe, die gy hebt in my, ende door my heeft ghenoegh te kennen gegeven mijnen Apostel, seggende: Maer verre zy van my + te roemen anders dan in het Cruys ons Heere Iesv Christi, door den welcken my de wereldt gecruyst is, ende ick de wereldt. Noteert Stavrophila, ende overleght dat, door den welcken my de wereldt ghecruyst is, want dat en konde Pavlvs niet uyt sy-selven, maer alleenelijck door my. Iae oock ick, Heere, antwoordede Stavrophila, schijne van de overvloedigheydt uwer gratie te konnen segghen: My is de wereldt ghecruyst. Want al wat de + werelt bemint, de wellusten des vleeschs, eeren, rijckdommen, ydelen lof des menschen, die zijn my een Cruys. Want is't saecken dat my de wereldt ghecruyst +

is, soo weet ick datse doodt is. Ick en beminne haer niet: want ick weet, datse voorby gaet. Ick en begheere haer niet, want ick weet, dat de bederffenisse sal te niet ghedaen worden. Daerom vliede ick die, gelijck als leelijck, ick schouw die als slijck, ick verlaete die als schaedelijck, ende stinckende. Dat is seer wel ghedaen, seyde Christvs, noch dat en sal u voor geen dwaesheydt gerekent worden: maer t'is oock goet, dat ghy u tot voordere dinghen uyt-streckt, op dat niet alleen de wereldt u gecruyst en zy, maer oock ghy de werelt. Maer wat is dat? dan dat ghy u beste soudt doen te toonen dat ghy soodaenigh zijt, dat ghy gelijck als doot zijnde, van de wereldt niet en kont begheert worden? ende ghelijck ghy de glorie van de wereldt niet en soeckt, van de selve oock niet en soudt ghesocht worden: maer ghelijck als stinckende + van die sout versmaedt worden? Want het geschiet dickmaels, dat den mensch nu de werelt met'er herten niet en houdt, oft en bemint, maer nochtans dat de werelt hem met bekommernisse besigh hout. En hy is nu wel aen de wereldt doodt; maer de wereldt en is noch aen hem niet ghestorven. Want de wereldt noch als levende, aensiet hem, ende doet haer beste om hem, terwijlen hy op andere saecken let, van die met haere wercken tot andere af te trecken. Soodaenighe bekijft den Apostel, als hy seer spytelijck is seggende: + Is't dat ghy gestorven zijt met Christo van de elementen deser werelt, waerom onder-scheyt ghy noch als levende in de werelt? die de werelt af-gestorven is, wat moeyt hy hem noch met den handel, ende wandel, die in de werelt ommegaet? want hy

niet alleen de werelt, die in sijn hert nu gestorven is, aen de doode wereltsche menschen verlaeten moet, maer daerenboven soodaenigh wesen, dat hy oock aen die dingen de welcke de werelt rekent + een Cruys te wesen, gehecht zy, die aenhanghe, ende die met geheelder herte, ende affectie omhelse.

Dit, seyde Stavrophila, is een hoogen trap, jae geheel van de Apostolische uytstekentheyt, den welcken ick meyne dat Pavlvs beteeckent heeft, als hy seyde: Als vuyligheyt van dese werelt + zijn wy gheworden, alder menschen verworpsel tot noch toe. Soodaenighe, te weten, waeren sy volgens + t'oordeel der wereltsche menschen, dat de geheele werelt, sy wegh genomen zijnde, van alle vuyligheyt soude schijnen ghesuyvert te wesen, ten lesten soo overdaedigh, soo onprofijtigh waeren sy aen het ghebruyck der menschen, gelijck verworpsel, oft roest van t'yser, oft gelijck de schelle van eenen appel, de welcke rontsom wegh-genomen wert, op dat den appel te soeter soude ge-eten worden.

Soo is het, mijne Stavrophila, antwoordede Christvs, niet alleen d'Apostelen, maer alle die my dienen willen, zijn versmaedt, ende onghe-acht aen de wereldt, wiens klaeghelijcke weeningh eertijdts was tot Godt, als volght: Ontfermt + u onser Heere, ontfermt u onser, want wy zijn vervult met versmaedtheden. Seer vol is onse ziele, der rijcker spot, ende versmaetheyt der hooveerdigher. Maer t'ghene alle mijne dienaers troosten moet, is, dat als ick soude scheyden van dese werelt om te gaen tot den Vader, soo heb ick hun vermaent, ende ghewapent, segghende: Is't dat +

de wereldt u haet, weet datse my eer dan u ghehaet heeft. Waer't saecken ghy vander werelt hadt geweest, soo soude de werelt, dat haere was, lief hebben: maer om ghy vander wereldt niet en zijt, maer ick hebbe u van de werelt verkoren, daerom haet u de werelt.

Heere, seyde Stavrophila, hoe goet, ende hoe ghenoeghelijck is het, dese vuyle, ende onsuyvere werelt, de welcke uwe dienaers is haetende, met eenen volmaeckten haet ghehaet te hebben! hoe profijtigh is het dese aen sich-selven te Cruycen, ende van-ghelijcken van haer ghecruyst te worden! Maer dit alleen bid ick u, dat ghy my in-gheven wilt een stercke reden, door de welcke ick vlytigher ghemaeckt, ende aenghewackert zijnde, het selve stercker willen, ende konnen magh. In soo veel, antwoordede + Christvs, als ghy de wijsheyt Godts, door de welcke alle dinghen gemaeckt zijn, gheestelijck verstaet, in soo veel sterft ghy aen de vleeschelijcke affectien, ende genegentheden, op dat ghy dese werelt aen u voor doot rekenende, selver aen dese wereldt oock sterven, ende seggen sout: My is de werelt gecruyst, ende ick de werelt. Want niemant en kan het aenschijn, dat is de veropenbaringhe van de Goddelijcke wijsheydt selver sien, ende leven. Want sy is een gedaente, de welcke alle redelijcke ziele treckt met de begheerte van haer-selven, soo veel te vyeriger, hoe veel te suyverder: soo-veel te suyverder, hoe veel te meer tot Goddelijcke dinghen opstaende: maer soo veel te meer tot Goddelijcke dingen opstaende, hoe veel te meer van de vleeschelijcke dinghen verstervende. Ende dese, soo ick meyne, zijn ghenoeghsaem, om u te verstercken, op dat

ghy aen de wereldt niet en soudt ghelijck ghemaeckt worden, oft iet, dat haer aengaet, begeeren. T'is voorwaer ghenoegh, seyde Stavrophila, want my nu in de werelt niet het minste meer en behaeght, sy en besit my niet, noch ick en besitte niet het minste van t'ghene haer aengaet. Al wat sy kan bybrenghen, en verblijdt my niet verkreghen, noch wegh-ghenomen en bedroeft my, dat is allen mijnen wensch, ô mijne Liefde! u aen te hanghen ende met u vereenight te worden. Want, ghelooft my

 
Alleen ick u, ô Iesv, min:
 
Alleen woont ghy in mijnen sin,
 
Want wy sijn bruygoms bey te gaer,
 
Mijn ziel van u, en ghy van haer.

Vorige Volgende