Logo DBNL
De heyr-baene des cruys (1672)

De heyr-baene des cruys

(1672)–Benedictus van Haeften–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende


illustratie

Het XVIII. Capittel.
Dat het eynde van de Heyr-baene des Crvys, is de cruysingh des vleeschs.

Die Christo toebehooren, hebben hun vleesch gecruyst met de gebreken, ende quaede lusten.
Gal. cap. 5.

DIt gheseydt hebbende, geloofde Stavrophila dat sy de leer-reden, ende den Wegh vol-eyndt hadde: maer Christvs haer te ghemoedt komende; Ick wensche u veel gelucks, seyde hy, dat ghy tot noch toe den wegh wel volbroght hebt; maer daer resteert noch een ander sorghe, veel swaerder als de voorgaende. Welck is dese antwoordede sy: en heb ick nu den gheheelen Cruys-wegh niet volbraght? en heb ick den loop niet voldaen? Ghy hebt, seyde Christvs, den loop eenighsins gedaen, ende gheloopen, maer nochtans en zijt ghy noch niet ten eynde ghekomen. Wat is het dan, seyde Stavrophila, t'ghene dat'er noch resteert? Dat ghy, antwoordede Christvs, voortaen oock aen het Cruys, t'welck ghy tot noch toe met my hebt ghedraeghen, soudt ghenaghelt worden. Want dat is het eynde van mijnen Cruys-wegh gheweest, op dat ick ten lesten aen het ghedraeghen Cruys soude ghehecht worden.

+Want al wat in mijn Cruys ghedaen is, is soo ghedaen, dat het niet alleen een figure, maer oock met'er daedt een waerachtigh afbeeldsel van het Christelijck + leven gheweest is, t'welck hier beleeft wort. Dat dan sich-selven een Christen mensch daer stelle, alwaer ick Christvs hem met my hebbe gedraeghen: ende dat hy al sijnen wegh daer toe stiere, alwaer hy weet dat de menschelijcke nature saligh ghemaeckt is. Maeckt + aldaer, ô Stavrophila, vast het eynde van uwen loop, alwaer ick het mijne ghestelt hebbe. Want ick ben aen den Vader ghehoorsaem geworden tot'er doodt toe, ende dat tot de doodt des Crvyce. Soo dan, hoe verre dat het oock zy, dat ghy sult gheloopen hebben, is't dat ghy tot'er doodt toe niet en sult ghekomen zijn, ghy en sult de kroone van victorie niet verkrijghen. Oversulcks moet dit oock neerstelijck ghedaen worden, is't dat ghy de mijne wesen wilt. Hoe, Heere, seyde Stavrophila, soude ick d'uwe niet willen wesen? aen wie ick my over-langhe gheheel hebbe op-gedraegen? En soude ick d'uwe niet wesen goeden Iesv? daer van behoede my Godt!

Want eens-anders te zijn, is lijden, druck en pijn:

Wie dat een minnaer kan van u ô Iesv zijn.

Iae ick hadde liever niet te zijn, dan sonder u te wesen. Want wat ben ick sonder u, dan een wijngaert-ranck buyten den wijn-stock, eenen boom sonder wortel, en een lichaem sonder ziele? Ick ben d'uwe, ô Heere, u aenhangen is my goet, ende naer u is't dat ick wensche.

Ghy spreeckt seer kloeckelijck, antwoorde-

de Christvs, maer is't dat ghy waerachtelijck begheert, t'ghene ghy seght, soo is het van noode dat ghy doet, t'ghene u de mijne waerachtelijck maecken kan. Wat is dat Heere? seyde + Stavrophila. Ick ben bereedt, ende en ben niet ontstelt, om uwe gheboden t'onderhouden. Het is den mijnen, dochter, antwoordede Christvs, die den sijnen niet en is. Is dat den uwen, Heere, seyde Stavrophila, die den sijnen niet en is? wat is dat, vraegh ick, voor een raedtsel? Dit dunckt my voorwaer wat vreemts te wesen. En hebdy den Apostel, antwoordede Christvs, niet hooren segghen: Die Christo toebehooren, + die hebben haerlieder vleesch gecruyst met de gebreken, ende quaede lusten? Want wat is dat anders? dan dat het den mijnen niet en is, noch mijnen geest niet en heeft, wiens vleesch niet ghecruyst en is? Suldy segghen desen sijn-selfs te wesen, den welcken oock de maght niet en heeft nae de begheerlijckheydt + sijns herten sijne leden te roeren, oft te keeren herwaerts oft derwaerts? Soo dan, hy en is den sijnen niet, die ghecruyst is: maer die ghecruyst is, dien is waerachtelijck den mijnen.

Want het is betamelijck, ende gevoeghelijck aen de + devotie der gheloovighe, dat, die het lijden van den ghecruysten vyeren, voor hun een Crvys maecken van de vleeschelijcke ghenoeghten, ende wellusten, de welcke moeten bedwonghen worden. Maer in dit Cruys moet door gheheel dat leven, t'welck in't midden der bekoringhen gheleydt wort, eeuwelijck hangen den Christen mensch. * Want dit, ô Stavrophila, is een gherust leven van den mensch, als alle sijne be-

roerten, ende beweginghen met de waerheydt over een komen, ende ghenoemt worden blijdtschappen, heylighe, suyvere, ende goede liefden. Maer is't saecken dat sy over een komen, niet-tegenstaende sy onachtsaemelijck bestiert worden, soo breken, ende bederven sy het gemoedt, ende maecken een seer ellendigh leven: ende worden gheheeten beroeringhen, begeerlijckheden, onkuysheden, ende quade lusten. Van de welcken u-lieden nu gheboden wort, dat ghy die met soo grooten aerbeydt als ghy kont, in u-lieden cruycen soudt, tot dat de doodt gantschelijck verslonden wort in de victorie.

Met recht, seyde Stavrophila, wort tot het + Cruys veroordeelt

 
Het al te schand´lijck vleesch,
 
vriendinne van´t verganck´lijck,
 
Dat binnen ons ghemoedt
 
stort oorlogh swaer en wanck´lijck,
 
Dat vyandt vriend´lijck vleesch,
 
een over-soet ghevecht,
 
Een onghetrouwigh goet,
 
gheneyght tot wan-gherecht.
 
Moras, een loode klomp',
 
een vuyle modder-keten,
 
Een beest van oorloghs-stoff,
 
soo magh dit monster heeten.

Want ick houde het met u, mijnen Heere, ende ben van een en t'selve ghevoelen, dat het vleesch moet ghecruyst worden, t'welck strijdt teghen den gheest. Neemt het wegh, neemt het wegh, cruyst dat, het welck my eenen dagelijckschen + oorlogh aendoet. Want ick heb oock een

behaeghen in de wet Godts na den inwendigen mensch: maer ick sien een ander wet in mijn leden, strijdende teghen de wet mijns verstandts, ende my vanghende in de wet der sonde, die in mijn leden is. Soo dan, ick diene met mijn verstant selver aen de wet Godts, maer met het vleesch aen de wet der sonde. Ick onsaligh mensch, wie sal my verlossen van't lichaem deser doot?

Dese verlossinghe, antwoordede Christvs, sal u gheven de Cruysinge des vleeschs, is't saecken te weten, dat ghy sult hebben leeren versterven uwe lidtmaeten die op der aerde zijn: want in dese hebben de ghebreken, ende quade lusten hunne wooninghe. Aenghesien, seyde Stavrophila, dese Cruyssinghe soo noodtsaeckelijck is, ick bidde u, Heere, en laet het u niet moeyelijck wesen dese een weynig klaerder aen uwe dienstmaeght uyt te leggen. Hoort dan, seyde Christvs: Daer zijn twee soorten van Cruycen, d'een + soort is lichaemelijck, d'ander gheestelijck. De lichaemelijcke soorte is, hem van spijse, ende dranck te maetighen, den appetijdt van de genoeghten der gulsigheyt, oft overdaedt te bedwingen, ende de sinnelijckheydt van dese, de welcke door het ghevoelen, smaeck, ende ghesicht bedrieghen, mannelijck wederom te roepen, ende met gewelt af te trecken. D'ander soorte des Cruys, te weten, de geestelijcke, is kostelijcker, ende verhevender, de beroerten des gemoeds te bestieren, de bewegingen des-selfs door de stilte der oodtmoedigheydt te vreden te stellen, d'aenstooten van gramschap, ende hooveerdigheyt, ghelijck een wreede beest, onder den toom te houden, dagelijcks twist te hebben tegen sijne gebreken, sich-selven met eenighe boete van wreetheydt te

straffen, ende met den inwendigen mensch eenighsins te strijden. Want het is een kostelijck, ende glorieus Cruys in't aenschijn des Heeren, quaede ghepeysen onder bedwanck te brenghen, sijn-eyghen wille te verloogenen, ende dien aen den wille, oft ghebodt der Oversten ten onder gheven.

Ick verstaen nu eenighsins beter, seyde Stavrophila, dese geestelijcke Cruyssinge de vleeschs: maer, soo ick meyne, die en geschiet niet sonder nagels, waerom ick oock wel een weynigh van die soude willen onderwesen worden. Ghy seght seer wel, antwoordede Christvs, want daer zijn gheestelijcke nagels, waer mede het vleesch aen den galghe-boom des Cruys ghehecht wort. En heeft den Koninghlijcken Propheet niet geseyt: + Doorsteeckt mijn vleesch met de nagels van uwe vreese, want van uwe oordeelen heb ick gevreest? dat de vreese van den Heere, ende van sijne oordeelen, het vleesch doorsteecke, ende onder slavernye brenge: Want is't dat dit vleesch de naghels van de Goddelijcke vreese + verwerpt, sonder twijfel wort'er geseydt: Mijnen geest en sal in dese menschen niet blijven, want sy vleesch zijn. Soo dan, t'en zy dat dit vleesch aen t'Cruys gehecht wort, den gheest Godts en sal daer niet in blijven. Maer den ghenen die door-steecken wordt, dien wordt verstorven, op dat hy afstandt soude doen van sonde, ende in Godt leven. Oock de liefde heeft haeren naghel, gheluckigh die weerdigh sal gevonden zijn met + dien door-boordt te worden. Die liefde is sterck als de doodt, de jalourshydt is hardt als de helle. Dat u dan niet en stoore de hardtheydt der naghelen, want t'is de hardtheydt der liefde: noch de stercke strafheydt, want

sterck is oock de liefde, gelijck de doodt. De liefde doot ghelijck de slaghen van de doodt. Dat met dese nagels van liefde de ziele door-boordt worde, dat het vleesch door-steken worde, op dat het oock seggen magh, want met de liefde ben ick doorwondt. Dese, seyde Stavrophila, zijn seer goede nagels, door de welcke men komt tot den ghewenschten vrydom. Soet zijn dese nagels, de welcke het vleesch versterven, ende den gheest doen leven. Sachte naghels, de welcke het vleesch pijnighen, en de ziele verblijden. Maer wat hamer sal my die inslaen? En zijn mijn woorden niet als eenen hamer, + antwoordede Christvs, den steen heel in stucken brekende? Het woordt des Heeren sal u lichtelijck de naghels van vreese, en liefde inkloppen, op dat ghy hier naer tot geen ongeoorlofde dingen en soude beweeght worden. Want het + woordt Godts is levendigh, ende krachtigh, ende scherper doorsnijdende dan eenigh sweert op beyde zijden snijdende, ende het gaet doore tot het scheyden der ziele, ende des gheests, ende der t'samen-voeghselen, ende des merchs. Och oft, Heere, seyde Stavrophila, ghy met dien hamer mijn vleesch met uwe naghels door-boorde! Och oft ghy met den nagel van vreese mijn voeten, ende met den naghel van liefde soo mijne handen aen het Cruys vastmaeckte, dat ghy het beeldt van uwe doodt in mijn vleesch uyt-druckende, mijne lidtmaeten niet meer en wierden wapenen van boosheydt aen + de sonde!


Vorige Volgende