Logo DBNL
De heyr-baene des cruys (1672)

De heyr-baene des cruys

(1672)–Benedictus van Haeften–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Het XIII. Capitel,
Dat men in't Crvys bidden moet.

Wort'er iemant van u-lieden bedroeft? dat hy bidde.
Iac. cap. 5.

STavrophila scheen nu ghenoegh onderwesen te wesen in de bestieringe, oft het dirigéren der intentie. Maer willende haer gantsch, ende gheheel begheven tot de wetenschap des Cruys, soo seyde sy tot den Heere: Is'er noch iet restérende, goedertierensten Iesv, t'welck ick in desen wegh moet leeren? Daer zijn noch overghebleven, seyde Christvs, eenighe swaere vermaeninghen, de welcke van een volmaeckten leerlingh des Cruys wel gaede-gheslaeghen moeten worden. Ten eersten dat ghy van t'Cruys voor u eenen boogh moet maecken, met den welcken ghy naer den hemel, ende den Heere

des hemels schieten mooght. Wat is dat wederom te segghen? antwoordede Stavrophila, ick bekenne wel dat uwe redenen reuck en smaeck hebben en van gewichte zijn, maer dies onvermindert soo moet ick belijden, dat ickse niet wel en verstae, jae het schijnt my een doncker raedtsel te wesen.

Het leert u, te weten, seyde Christvs, in't Cruys, ende ghequel bidden. Want wat zijn de ghebeden, van een berouwigh, ende ootmoedigh hert, dan uytghekosen pijltjens, uyt den boogh des herten tot den hemel toe uyt-geschoten? En seght de Schriftuere niet: Het ghebedt + van den ghenen die sich verootmoedight sal door de wolcken gaen, ende tot dat het by-komt, en sal't niet vertroost worden, ende t'en sal niet wegh-gaen, tot dat het den alderhooghsten aensiet. Dit zijn de schichtjens, de welcke aen het herte van Godt-almaghtigh kloppen, ende dat seer wonden, ende tot hem ghemackelijcke toeganghen bereedt maecken. Ghy hebt mijn herte ghewondt, roept den hemelschen + Bruydegom, mijn suster, mijn bruydt in een van uwe ooghen. Maer siet hoe u hier klaerlijck de maniere van schieten gheleert sal worden. Want de schutters zijn ghewoon, om het doel-wit te beter te gheraecken, een van beyde hun ooghen toe te sluyten, op dat, als sy beyde ghebruyckt worden, het scherp des gesichts niet en soude verdeylt worden; t'selve moet ghy in het ghebedt doen: want een van beyde d'oogen moet gesloten worden, op dat de siele door het gesicht der menschelijcke saecken gestoort ende

verstroyt zijnde, niet herwaerts, ende derwaerts gaen, ende vallen en soude van't eynde, t'ghene haer voor-ghestelt is. Maer d'andere, met de welcke de hemelsche saecken ghesien worden, moet gheopent worden, door de welcke alleen het doel-wit gheraeckt, ende den Bruydegom ghewondt wort.

Stavrophila vraeghde hier wederom, seggende; Waerom, Heer, gebiedt ghy den genen die t'Cruys draeght besonderlijck te bidden, aengesien dat dat een gemeyn oeffeningh is der geloovighe? En weet ghy oock niet, seyde Christvs, het ghebedt de meeste verlichtinghe te wesen van het Cruys, ende een bequaemen bystant, ende hulpe in tribulatie? Oft en hebt ghy noyt ghelesen, dat God het selve voorschreven ende + bevolen heeft? Aenroept my, seght hy, in den dagh des lijdens, ick sal u verlossen, ende ghy sult my eere + bewijsen. Ende, hy sal tot my roepen, ende ick sal hem verhooren, ick ben met hem in tribulatie, ick sal hem verlossen, ende tot eere brenghen. Dese hulpe gebruyckte den Koninghlijcken Propheet David, + wiens woorden zijn dese: Tot den Heere heb+ ick geroepen, als ick verdruckt wierdt: Ende in den dagh mijns lijdens, heb ick Godt versocht met mijne + handen. Ende den selven seght van andere: Sy hebben tot den Heere geroepen, als sy verdruckt wierden, ende uyt haere nooden heeft hyse verlost. Oock seer veel exempels zijn in de H. Schrifture van de ghene die in lijden en ghequel ghebeden tot Godt ghestort hebben. Want dat heeft ghedaen Sampson teghen de Philistijnen, Svsanna in't pe-

rijckel des doots, de dry Kinderen in het brandende forneys, Daniel in den kuyl der leeuwen, Ionas in den buyck des wal-vischs, Petrvs in de zee, d'Apostelen in't schipken, Pavlvs ende Silas in den kercker: oock ten lesten, niet alleen in't hofken, maer + oock in t'Cruys selver heb ick ghebeden, ende smeeckingen met krachtigh geroep, ende traenen aen den Hemelschen Vader op-gheoffert. Daerom, hebbende soo groote menighte van getuyghen, keert u oock dickmael tot de hulpe des gebedts: want het ghebedt in lijden en tribulatie, versoent Godt, jae oock het ghebedt selver wort seer door het lijden gheholpen.

Och hoe wel wilde ick, seyde Stavrophila, dit een weynigh beter verstaen! want hoe helpt het lijden oft quellingh het ghebedt, ghemerckt het nauwelijcks van droefheydt iet anders toelaet te peysen? want overal klaegen en kreunen de siecke, ende verdruckte, dat hun de maght, ende de gheleghentheydt van bidden ontnomen is. Hier op heeft Christvs aldus geantwoordt: Hoe dat hem iemandt meer bekeert tot Godt, hoe dat hy minder de verdruckinghe ghedachtigh is: want hy en laet niet toe het gheheel gemoedt acht op het Cruys te nemen, die sijn beste doet, soo veel als in hem is te weten, sijn ooghmerck op Godt te nemen. Maer nu hoe groote sterckte dat het ghequel aen het ghebedt is ghevende, suldy terstont sien, en hooren. Want ghelijck + den pijl in't herte geschoten zijnde, dat beweeght, ende dwinght om remedie te soecken, alsoo oock wordt

het hert van de tribulatie bedroeft, ende gepraemt, op dat het in een ander dingh soude trost soecken, te weten + in de ghepeysen van het eeuwigh Goet. Het water als het door wijde en effene plaetsen ghegoten wort, en klimt niet omhoogh, maer t'spreyt sich-selven van alle kanten uyt: maer als het door de handt des konstenaers dat vergaederende, ende vast besluytende, in een enghte bedwongen is, soo werpt het sich-selven terstont snelder dan een pijl omhoogh, ende begheert d'opperste plaetse: alsoo gaet het oock met het menschelijck hert, als het ledigh, oft vryer, als het wel betaemt, is levende, soo wort het voorwaer wijdt en breedt uyt-ghegoten, ende vloeyt van alle kanten: maer als het door eenen bitteren uytganck der saecken, ende door een subijt geval met tegenspoet verstoort, ende bedroeft wort, soo stort het sich-selven terstont behendiger uyt, ende sendt aendachtige, ende seer klaer-schijnende ghebeden naer den + hemel. Soo dan in den dagh uws lijdens, versoeckt Godt: niet een ander dingh door Godt, maer uyt het lijden Godt, op dat Godt daer toe het lijden wilt wegh-nemen, op dat ghy gherust ende sonder sorgh Godt aenhanghen mooght.

Soo veel ick aenmercke, antwoordede Stavrophila, soo en brenght het Cruys niet alleenelijck hulpe aen de ghebeden: maer het dwinght oock den mensch om sijnen toevlucht te nemen tot Godt. Ghy en hebt niet qualijck aenmerckt, seyde Christvs, want tot desen eynde dienen seer dickmaels de tribulatien, ende den tegenspoet. + En hebdy noyt ghehoort door wat middel Absalon Ioab tot hem heeft doen komen? want hy hadde hem tot twee reysen toe ontboden: Maer

hy en wilde niet komen. Oversulcks heeft hy alle sijn graen doen verbranden. Ioab dan is opgestaen, ende gekomen tot Absalon. Maer naedemael hy met hem gesproken hadde, heeft hy sich-selven tot eenen middelaer ghestelt by den Koningh, ende heeft ghesproken voor Absalon. Niet anders en doen ick, want is't saecken dat ick eenighe sien, die, als ick hun vermaen, tegen my getier maecken, ende een ofte twee-mael gheropen zijnde, niet en komen, soo bedwinghe ick dese te komen door quellinghen, ende tribulatien, die ick hun toe-sende: maer naer dat sy gekomen zijn, soo stelle ick my terstont eenen middelaer tusschen hun, ende den Vader. Soodaenighe waeren oock die, van de welcke den Psalmist is spreeckende: Haere kranckheden sijn vermenighvuldight, + daer nae hebben sy ghehaest: ende vervult + haerlieder aensicht met schande, ende dan sullen sy uwen naem soecken Heere: voorwaer daer zijnder vele, die jae niet eens op Godt, oft sijn ghebodt en souden peysen, t'en waer saecken hun eenigh Cruys daer toe dwonge. Waer-van het de bermhertigheydt Godts toe te schrijven is, dat hy hun laet ghequelt, ende verdruckt worden, op dat sy tot hem souden hunnen toevlucht nemen. Iet soodaenighs doen d'ouders die haere kinders lief hebben; + als sy hunne kinders dickmaels sien van hun afwijcken, ende door het spel van hunne speel-ghenooten wederhouden worden, soo gebieden sy hunne dienst-boden veel grouwelijcke dingen te gheveynsen oft den bitebau te maecken, op dat de kinders door vreese vervaert, ende ghequelt zijnde, haestelijck tot den moederlijcken

schoot souden wederom komen, ende hunnen toevlucht nemen.

Vyt het ghene dat ick hoore, seyde Stavrophila, soo dunckt my wel te bemercken, dat het een quaedt teecken is, in lijden, en quellinge tot Godt niet bekeert te worden, maer noch al de oude spore van leven te houden. Wie twijfelt daer aen? antwoordede Christvs: uyt het effect dat in een-yder het lijden werckt, kan lichtelijck den staet sijnder siele ghekent worden. + Want ghelijck een volle graen, soo haest als het een weynigh sal ghesmeten worden, uyt sijn kaff springht, maer soo dat het subtijl is, traeger uyt gaet, en soo het ydel is noyt uyt en gaet, maer wort daer in met sijn kaff in stucken ghesmeten, ende soo met het selve te buyten geworpen. Alsoo voorwaer worden alle menschen in de vleeschelijcke dinghen verheught, ghelijck het graen in t'kaff: maer die ghetrauw is, ende het march van een goet hert heeft, soo hy een luttel sal verdruckt wesen, veronachtsaemende t'ghene dat vleeschelijck is, neemt terstont sijnen loop, ende toevlucht tot Godt-almaghtigh. Maer soo hy een weynigh ongetrauwer is, soo gaet hy nauwelijcks met een groote verdruckinge, ende tribulatie wegh om hem tot Godt te keeren. Maer die t'eenemael onghetrauw, en ydel is, hoe seer dat hy verdruckt, ende gequelt wort, gelijck een ydel graen niet uyt het kaff en gaet, alsoo en gaet hy noyt uyt van de vleeschelijcke dinghen, ende wereltsche beletselen, noch hy en keert hem noyt tot Godt, maer aldaer in't quaet gestelt zijnde, wort ghemorselt, op dat hy met d'ongeloovighe, gelijck met het kaff te buyten soude gesmeten worden.

Dit is een seer fraeye ghelijckenisse, seyde Stavrophila, maer, ick bidde u, aenghesien t'gebedt aen een Cruys draeghster seer noodtsaeckelijck is, wat is't dat ick meest moet bidden? Dat wel meest, antwoordede Christvs, op dat, indien ghy het Cruys selve verbidt, oft een weynigh vraeght verlicht te worden, dat ghy dat op geen ander manier en doet, dan op die, de welcke ick in't hofken van Oliveten met woorden, ende wercken geleert hebbe, op dat ghy te weten segghen soudt: Mijn Vader is't dat het moghelijck +

is, laet desen kelck van my gaen: maer nochtans niet gelijck ick wil, maer ghelijck ghy. En sal mijne + ziele niet onderdanigh aen Godt wesen? want van hem is mijne saligheyt. Heere laet uwen wille geschieden. Ende ghelijck den wille sal wesen in den + Hemel, dat het soo geschiede. Want het is van noode dat hy in beyde gheresigneert ende bereedt is, die de overvloedighe vruchten des Cruys plucken wilt.

Daer naer alle uwe verdruckingen, ende pijnen, soo + kleyne, als groote vervoeght, ende vereenight zijnde met mijn lijden, ende tormenten, offert die met een godtvruchtigh hert op aen Godt tot een eeuwigen loff: want soo sullen sy van onweerderelijcke verdiensten wesen, ende aen Godt ten hooghsten behaeghen.


Vorige Volgende