De heyr-baene des cruys
(1672)–Benedictus van Haeften–
AuteursrechtvrijHet VI. Capittel.
| |
[pagina 184]
| |
Ga naar margenoot+ ick ben om uwe saligheyt uyt den hemel gedaelt: ick hebbe uwe ellendigheden aengenomen, niet door eenigen noodt daer toe ghedwongen zijnde, maer alleen uyt liefde, op dat ghy verduldigheydt aen my leeren sout, ende geene tijdelijcke ellenden onweerdelijck draegen. Doen seyde Stavrophila; Heere, om dat ghy soo verduldigh in u leven gheweest zijt, naementlijck om dat ghy den wille uws Vaders volbroght hebt: soo is't wel recht ende reden, dat ick, ellendighe sondaeresse, my oock stelle tot lijden, naer uwen wille: ende dat ick den swaeren last van dit stervelijck leven, ende des Cruys, om mijne saligheyt verduldighlijck draege, soo lange als het u believen sal. Want al is dit tegenwoordigh Cruys seer swaer, het is nochtans nu, door uwe gratie, seer verdienstelijck geworden, ende door u exempel veel verdraegelijcker, en aenghenaemer. Och hoe grootelijckx moet ick u bedancken, dat ghy u gheweerdight hebt my ende alle geloovige Christenen den rechten, ende goeden wegh tot het eeuwigh leven te toonen! Want u leven is onsen wegh: ende door de heylige deugt der lijdtsaemheyt gaen wy tot u, die daer onse kroone zijt. Hadt ghy ons oock niet voor-gegaen, ende ons den wegh niet getoont, wie soude u hebben willen volgen? Och hoe verre souden vele menschen achterblijven, waer het saecken dat sy de schoone exempelen uws levens niet en aensagen! Ga naar margenoot+Soo is't, seyde Christvs, want daerom heb ick u een exempel ghegheven, op dat ghy oock soo doen sout, gelijck ick u-lieden gedaen hebbe. De gene die te schepe varen, moeten hunnen loop stieren tot eenigh ghesternte: de Schilders als sy een beeldt willen afmaelen, oft nae schilderen, soo sien sy op een exempelaer oft voorbeeldt: wildy | |
[pagina 185]
| |
wel het Cruys draegen, wie kondy beter als my, t'Cruys draegende, u voorstellen? Dit heeft mijnen Apostel willen te kennen geven, als hy seyde: Ga naar margenoot+ Laet ons door verduldigheyt loopen tot den strijdt, die ons voorgestelt is, siende op den principaelen wercker ende volmaecker des geloofs iesvm. Doet dit
Stavrophila, ô mijn vriendin'
En siet hoe dat ick u bemin':
En wat ick voor u heb gedaen,
En soudt ghy dan noch wederstaen?
Neen, neen, leght af den eyghen sin,
En drinckt eens in des hemels min.
Als ghy soo siet hier uwen Heer,
Dan is't geen tijdt van uws zijn meer.
O Heere, antwoordede Stavrophila, als ick dit wel overlegghe, ende bepeyse, soo behaeght het my t'saemen met de Bruydt der gesangen te Ga naar margenoot+ segghen: Een bondelken myrrhe is mijn lief my, tusschen mijne borsten sal hy woonen. Want beyde zijt Ga naar margenoot+ ghy het my, Heere Iesv, een spiegel des lijdens, ende den loon; sy verwecken my beyde seer sterckelijck, ende onsteken my vyerighlijck, daerom sal ick u, Heere, altijdts hebben niet van achter op mijn schouders, maer van voor, ende voor ooghen op dat ick u, ô mijnen Beminden, een bondelken myrrhe, ende niet rieckende, het pack my niet en soude perssen, ofte benauwen noch den reuck niet en soude verheffen. Want, Heere, siende uwe benautheden, soo sal ick de mijne te lichter dragen. Wel-aen, doet soo, seyde Christvs, want t'is Ga naar margenoot+ een groote glorie den Heere volgen, want de lanckheyt der dagen sal van hem aenghenomen worden. Ende | |
[pagina 186]
| |
t'gene voor goet onder de woorden van den selven Wijsen-man ghehouden wort: Volght Godt: dat volbrenghen waerachtelijck mijne dienaers, de welcke door de Heyr-baene des Cruys my volghen. Dese voorwaer en verkrijghen by Godt niet alleen verdiensten, maer oock groote eere, ende weerdigheyt. Stavrophila door dese woorden verblijdt zijnde, sprack aldus: Ick bidde u toch, Heere, seght my, waer in is dese eere gelegen? Daer in, antwoordede Christvs, datse Godts weerdig gemaeckt worden. En hebdy niet ghelesen wat de Schrifture seght van de rechtveerdige? Sy schijnen voor d'oogen der wijse te Ga naar margenoot+ sterven, ende haeren uytganck is geacht gheweest pijninge, ende voor de menschen hebben sy tormenten geleden: maer wat voor Godt? Godt, segt de Schrifture, heeftse beproeft, ende ghevonden sijns weerdigh. Och hoe gheluckigh is het Cruys! hoe saligh de quellinghe, de welcke iemant Godts-weerdigh Ga naar margenoot+ maeckt! Dien is alleen ellendigh, den welcken in quellingh ende tribulatie te seer bedroeft wort, endt sich-selven Godts niet weerdigh en maect. Daerom heb Ga naar margenoot+ ick seer wel, ende klaerlijck geseyt: Die sijn Cruys niet aennemt, ende my volge, en is mijns niet weerdigh. Maer Stavrophila haer hier over verwonderende, riep met luyder stemme: Wat is den Ga naar margenoot+ mensch, dat hy soude mogen volgen den Koningh, sijnen Schepper? Voorwaer t'is my seer goet aen te hangen mijnen Heere Iesvs, hem wensche ick te volgen, met hem begeer' ick vereenight te worden. Ga naar margenoot+ Want is't saecken dat de wereltsche wijsheyt soo roemt in haere dolingen, dat sy des leytsmans (die yder-een voor hem verkosen heeft) sin, meyningen, manieren, | |
[pagina 187]
| |
ende alle instellingen soeckt naer te volgen; wat ghemeynschap sal ick hebben van uwen naem, ô Christe, t'en zy dat ick onscheydelijck met u vereenight worde, die, gelijck ghy selver hebt te kennen gegeven, zijt den Wegh, de Waerheydt, ende het Leven? Den Ga naar margenoot+ wegh, te weten, van een heylige conversatie, de waerheydt der leeringhe, ende het leven der eeuwiger saligheydt. Dat seght ghy seer wel, en t'is de rechte sijne waerheydt, antwoordede Christvs, want ick ben den Wegh, ende door my wort gekomen tot my. Want die reyst door Christvm tot Christvm, Ga naar margenoot+ die gaet in den voet-padt der lijdtsaemheydt, ende ootmoedigheydt. In welcke reyse voorwaer noch hitte des aerbeyds, noch wolcke van droefheydt, noch baere van vreese gebreck en is: daer zijn de listen der boose sondaers, vervolgingen der geloovige, dreygementen der maghtige, lasteringen der hooveerdige: de welcke ick, den Heer ende Koningh der glorie, daerom alle door-loopen hebbe, op dat tusschen de perijckelen van het tegenwoordigh leven, aen de menschen niet soo te wenschen soude wesen met af te wijcken, die t'ontvluchten, dan met te verdraegen, t'overwinnen. Dus dan, In't Cruys en is gheen swaerigheyt, Ick ben verblijdt, seyde Stavrophila, in dese dinghen, de welcke tot my gheseyt zijn, ende ick verwondere my seer, dat'er vele ghevonden worden, die u weygheren te volghen. Ghy sult ooc meer verwondert zijn, antwoordede Christvs, is't dat ghy bemerckt wat schade sy lijden, die niet en hebben willen volgen. Want ick ben het Hooft der menschen, ende sy zijn mijne lidt- | |
[pagina 188]
| |
Ga naar margenoot+maeten. Maer hy weygert te wesen in het lichaem, die den haet van de werelt, het Cruys ende quellingh niet en wilt onderstaen met het Hooft. Noch hy en verdient niet hem mede te verblijden in't vaderlant, die op den wegh weyghert mede droef te wesen. Waerom, seyde Stavrophila, en souden de lidtmaeten Ga naar margenoot+ hun Hooft niet volghen? Is't saecken dat wy goet van dat Hooft ontfangen hebben, waerom en souden wy de quaeden oock niet lijden?T'en is seker geen groote saecke, is't dat het lidtmaet lijdt met het Hooft, met het welck het moet verheerlijckt worden. Seer Ga naar margenoot+ gheluckigh is dat lidtmaet, t'welck dit Hooft in alles sal aenhangen, ende volgen, waer-henen het oock zy, dat het gaen sal! D'oorsaeck dat het Hooft gheleden heeft, is, om dat het aen't lichaem soude een exempel gheven: want ghy, Heere, hebt gheleden door den wille, wy door den noodt; ghy door medelijden, wy door nature: daerom is u vrywillig lijden, ons een nootsaeckelijcke vertroostinge, op dat wy, als wy misschien sulcks lijden, aensien souden ons Hooft, ende (door sijn exempel vermaent zijnde) seggen: Is't saecken dat hy't is, wat sullen wy wesen? Is't saecken, segg' ick, dat Ga naar margenoot+ ghy, die geen sonde gedaen en hebt, noch geen bedrogh in uwen mondt ghevonden en is, soo vele bespottingen, soo veel vuyst-slagen, soo veel geesselen, soo veel scherpe doornen verdraeghen hebt, wat sullen Ga naar margenoot+ wy doen, wat sullen wy lijden? Och oft ghy, Heere, my geheel in't herte vast gemaeckt wiert, die gheheel voor my vast ghehecht zijt aen het Crvyce! Och oft my noyt uyt de gedachten en gingh het beeldt van mijnen Heere, draeghende het Cruys, op dat ick het mijn' blijdelijck soude leeren | |
[pagina 189]
| |
draeghen! Och oft ick alle daghen en uren uws gedachtigh waere, die om my soo schandelijcke doodt, soo geerne ende met sulck een liefde zijt ghestorven!
Och oft ghy dat geluck aen mijne ziele jonden,
Dat ick tot allen tijdt moght nest'len in uw' wonden!
Dat ic daer mijn vermaec, en al mijn blijschap socht,
En dat de werelt my maer ydelheyt en docht.
Ey! jont my dat geluck, want ick wil het aenveerden,
Voor eerst ick boogh' mijn knien, en werpe my ter eerden;
Vw' voeten alle byd' omhels ick met berouw,
Gelijck een Magdaleen, ick krijgh' nu eenen grouw,
Van alle mijn misdaedt, van mijn voorgaende leven,
Ick wil voortaen voor goet mijn hert tot u begeven;
Ick sluyt de oogen toe aen s'werelts domme vreught,
Ick sluyt de ooren toe aen al wat hun verheught.
Ick wille met aendacht u lijden over-dencken
Ick wil aen u mijn ziel, en lijf, en herte schencken;
Want in u is meer troost, en vreugt, en jeught, en lust
Als in een Koninghs-hoff, oft inde meeste lust,
Dit hebben, soomen leest, veel Heyligen bevonden
Van d'welck' het hert en ziel in u heel was verslonden,
Als Bruno is gheweest, Anthelmus, Cathalijn,
Bernardus, Benedict', Therese, Augustijn.
Ick wil hun volgen naer, u Cruys in't herte drucken,
Daer my geen tegen-spoet, geen quellingh af sal rucken,
Al quam de wereldt aen met giften sonder end'
Ick houd' den spot met haer, sy blijft my onbekent.
Want een goeden, ende kloecken soldaet en gevoelt sijne wonden niet, als hy aenschouwt de wonden van Ga naar margenoot+ sijnen goedertieren Capiteyn ende Veldtheer. |
|