Logo DBNL
De heyr-baene des cruys (1672)

De heyr-baene des cruys

(1672)–Benedictus van Haeften–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Het V. Capittel.
Dat men Christvs met het Crvys moet volghen, niet vooren gaen.

Die haestigh is met de voeten, stoot hem.
Prov. cap. 19.

GElijck den genen die eens van den rechten wegh ghedoolt is, altijts van d'een dolingh in d'andere valt: alsoo gaet het oock met de gene die Godt alleenelijck uytwendelijck soecken met eenen half-gequetsten wille, willende ende niet willende, ende die en sullen noyt den rechten voet-padt houden, maer van d'een dolingh in d'andere vallen. Dit heeft beproeft Stavrophila, de welcke als sy gheleert wierdt d'een faute te schouwen, gevallen is in d'andere. Want nu door soo veel vermaeninghen onder-

wesen zijnde, soo peysde sy kloeckelijck den last, en den wegh des Cruys t'aenveerden, ende aen geen moeylijckheden te wijcken. Soo dan, het Cruys seer vyerigh op haer schouders worpende, niet verwachtende d'antwoorde des Heeren, soo spoeyde sy haer om voor te loopen. Daerentusschen en vreesde de simpel duyve hier niet-met-allen, daer sy nochtans was steunende op haer eygen oordeel, ende sonder leydtsman soo swaere ende moeylijcke reyse begonst, ende aennam.

Maer Christvs haer van achteer vast houdende, ende wederom roepende, ghy doolt, ô Stavrophila, seyde hy, ende sondight door den lichtveerdighen yver: want ghy schijnt vergheten te hebben alle de onderwijsingen, de welcke ick u te vooren ghegheven hebbe, soo dat ghy wederom van doen hebt gheleert te worden, welcke dat de eerste letteren zijn van het beginsel der woorden Godts. Welcke zijn die, Heere, seyde sy: weet ghyse dan niet? antwoordede Christvs, en heb ick in het beginsel niet gheseydt, Soo wie wilt na my komen, dat hy sijn Cruys + opneme, ende my volghe? Seer dickwijls t'selve instampende, op dat ghy oock soudt komen na my, ende het Cruys draeghende, my soudt volghen, al oft het niet genoegh en waer dat eens vermaent te hebben; ghy daer-en-tusschen en hebt dat oock niet eens overpeyst.

Noch en kende Stavrophila haere doolinghe niet, maer willende haer-selven schoon maken, ende veronschuldighen, soo antwoordede

sy: Heere, ick hebbe altijdts gehoort dat aen u mishaeght hebben de ledighe ende traege menschen, ende in teghendeel dat aen u behaeght + hebben de vyerige met den geest den Heere dienende. Oock ben ick indachtigh dat uwen Apostel is vermaenende, dat den tijdt van het Christelijck leven niet en moet ghewandelt, maer doorloopen + worden: Loopt alsoo, seght hy, dat ghy verkrijgen mooght. Soo dan, waer in sondighe ick, is't dat ick my vlijtelijck opschorte tot den loop, ende oock beginne te loopen? En vergelde ick oock soo den korten tijdt niet die noch resteert van mijn leven, door den yver ende vyerigheyt? in trouwen ô ja, antwoordede Christvs, maer daer in is de sonde gelegen Dochter, seyde hy, om dat ghy niet na my en komt, om dat ghy my (ghelijck nu geseydt is) niet en volght, ende om dat ghy geenen leydts-man en hebt, noch gheenen + meester en ghebruyckt. Een soldaet die een reyse aennemt, en beschickt niet aen sy-selven het order van reysen, noch hy en nemt naer sijn goet-duncken geenen wegh aen, op dat hy van de standaerts niet en soude afwijcken: maer hy ontfanght van den oppersten Veltheer een beschrijvinghe der reyse, ende die bewaert hy: hy gaet voort op het voorschreven order, hy wandelt met sijne wapenen, ende door den rechten wegh voldoet hy de reyse, ende met recht en doolt hy niet, die sijnen Veltheer is volghende. Ick wille dat ghy herkent dat dese wet, door my leerende, en leydende, ende door de Heylighen, gaende van d'een plaetse in d'andere, voorschreven, ende bevolen is. Meyndy dat sonder mysterie te wesen, dat dien

Symon Cyrenaeus mijn Cruys ghedraegen heeft, niet voor, maer achter my? Want wat gaf dat anders + te kennen, als dat een goet orden van geestelijcken + voortganck vereyschte, dat ick selver eerst het teecken van de victorie van mijn Cruys soude oprechten, daernae aen de Martelaers, ende andere om op te rechten soude overgeven? Zachaevs voorloopende, is + opgheklommen den moorbesien boom, eer dat ick opgheklommen was den boom des Cruyce, maer wat is aen hem gheseydt geweest? Daelt haestigh nederwaerts. Is't dat ghy wijs zijt, daelt nederwaerts voor den Heere van den boom van Adam, op dat ghy na het Cruys van het lijden des Heeren mooght opklimmen. Alsoo heb ick hem in een verholen lesse geleert, niet vooren te gaen, maer te volghen.

Maer wat quaedt is daer in gheleghen, seyde Stavrophila, dat iemant voor-gaet? Want indien het goet is 't Cruys te draegen; wat is het soo seer van noode een leydtsman, ende leeraer te hebben? Daerom, te weten, antwoordede Christvs, om dat het goet wel soude gheschieden, ende ghedaen worden. T'is een teecken van + onverdraeghelijcke hooveerdigheyt sich-selven t'achten niemants raedt van doen te hebben: ende op sich-selven alleen acht te nemen ende te steunen, al oft hy alleen konde bescheeden, welck het beste is. * T'is voorwaer om mede te lacchen, dat ghy herwaerts ende derwaerts loopt, om meesters van slechte ambachten ende handt-wercksche konsten te verkrijghen: nochtans de Goddelijcke konste van het Cruys te draegen voor u-selven, ghelijck iet slechts ende versmaedelijcks, zijt bewaerende. Waerom ick u hertelijck bidde, dat +

ghy u-selven niet leeren en wilt, noch ingaen sonder meester den wegh, den welcken ghy noyt en hebt bewandelt, op dat ghy terstont naer d'ander sijde niet en moet afwijcken, ende in't perijckel loopt van te dolen: oft wel min, oft meer wandelt, dan't noodigh is: op dat ghy loopende niet vermoeyt en wort, oft vertoevende niet in slaepe en valt.

Ick en hadde noyt gemeynt, seyde Stavrophila, dat die in groot perijckel liepen, de welcke door eenen vyerighen gheest sochten voort, ende oock voor te gaen: noch aen my en is oyt d'eygen-sinnelijckheydt oft oordeel soo suspect ende verdacht geweest. Iae antwoordede Christvs, ick geloove dat seer wel.

Niet te min ick sal dat lichtelijck aen uwe onwetentheyt vergeven, maer hoe quaedt dat het is, jae oock in godtvruchtighe dinghen te steunen op sijn eygen sinnelijckheden, ende my, oft die mijn plaetse bedient, te willen voor-gaen, is ghenoegh betoont aen den Prince der Apostelen. Petrus wilde op een seker plaetse voorgaen, want hoorende my spreken van t'Cruys ende + passie, heeft gheseydt: Verre zy dat van u, Heere, dat en sal u niet geschieden. Maer wat antwoordt heeft hy ghekregen? Gaet achter my Satana, ghy zijt my tot verarghenisse, want ghy en smaeckt niet + dat Goddelijck is. Wat is dat? Dien die te vooren gehoort hadde: Saligh zijdy Simon Bariona, want het vleesch ende bloet en heeft het u niet veropenbaert, maer mijn Vader, die in de hemelen is; nu terstont hoort hy, komt achter my Satana, Wat is komt achter my? volght my. Wilt ghy my voorgaen? wildy

my raedt gheven? T'is beter dat ghy mijnen raedt volght: dat is, komt van achter, komt achter my. * Soo hiel ick den voorgaenden teghen, ende naemde hem Satanam, om dat hy wilde leyden den leydesman, den meester leeren, ende den Heere ghebieden. Ghelooft my stavrophila, den ghenen die hem + aen sich-selven voor een meester stelt, dien onder-werpt hem een discipel te wesen aen een sot. Waer-van met een kort, ende genoegelijck spreeck-woort d'óude Oversten der Monicken seyden: Is't saecken ghy siet dat eenen jonghelinck met sijnen eygen + wille klimt naer den Hemel, hout sijnen voet, ende werpt hem ter aerden, want het aen hem niet goet en is. Siedy nu wel, hoe dat de te seer haestighe haestigheydt beschadight? Is't moghelijck! riep Stavrophila, wat? is het dan soo grooten quaet met sijnen eygen wille te klimmen naer den hemel? Ia het antwoordede Christvs, ende dat om dieswil dat den eygen wille is den voet van hooveerdigheyt, + met den welcken niemant den hemel oyt gheheel ingegaen is. Ick segghe noch eens, * die sijn eygen nature, oft wille volght, ende sonder Euangelische kennisse ende bestieringe voortgaet, stoot hem aen vele dinghen. Want vele hebben groote arbeyden onderstaen, ende groote deughden gheoeffent, jae vele pijnen, ende quellinghen ter eeren ende ter liefde Godts, soo t'schijnt, gheleden: maer nochtans om dat sy die hun-selven met hunnen eyghen wille, en ondiscretie voorschreven, ende naer hun eyghen sin ghedaen hebben; daerenboven om dat sy hun lieten voorstaen, dat sy niemants anders raedt vandoen hadden, soo zijn hunne soo swaere aerbeyden, vermoeytheden, ende quellingen t'ee-

nemael onvruchtbaer, ende verdiensteloos gheworden. Waerom sekere seer verlichte maghet gewoon was te segghen, datse liever soude wesen by eenen mensch met seven duyvelen beseten, dan by eenen van sijnen eyghen wille.

Soo dan, wacht u toch wel van dien diepen afgrondt, ende wilt ghy wel en wijselijck doen, volght my. Volght Moysen naer, den welcken vermaent zijnde, dat hy, van de plaetse daer hy was, soude gaen naer't Landt van Beloften, stoutelijck tot den Heere seyde: Is't dat ghy selver niet + voor en gaet, en leydt toch ons van dese plaetse niet: want waer aen sullen ick ende dit volck konnen weten, dat wy gratie voor u oogen gevonden hebben, t'en zy dat ghy met ons wandelt? Soo oock dan, dochter, moet ghy vreesen, jae oock maer eenen voet te versetten, t'en zy dat ghy vast steunt op uwen Beminden, ende naevolght sijne voet-stappen. Is't dat ghy loopen wilt, ick en misprijse dat niet, nochtans en wilt noyt voor-loopen. Ick heb my + verheught als eenen reuse, om den wegh te loopen: Is't dat ghy my wilt achterhaelen, t'is van noode te volghen, niet door u eyghen maght oft kracht, maer door my treckende, ende mijne helpende + gratie. Dit is den wensch van de Bruydt der gesanghen gheweest, de welcke niet en wenschte voor te gaen, maer ghetrocken te worden, op dat sy achter my soude loopen in den geur mijnder salven. Heer, antwoordede Stavrophila, door dese uwe vermaeninghen word' ick teenemael beweeght van herten, en woude wel van veelderhande bedenckingen, die my nu en dan

te binnen komen ontrent de Cruys draegingh, wat naerder berichts hooren: maer nadien ick weet, dat ghy niet enckelijck als Godt goede wetenschap, maer oock als mensch volle ervarentheyt van dese sake zijt hebbende, mits gy niet alleenlijck voor ons gekruyst ende gestorven zijt, maer oock alle soorten van Cruycen die souden mogen bepeyst worden, geleden hebt, soo wou ick wel dat ghy my eerst het oor, ende daer na de tonge een weynigh woudet leenen op dese ghelegentheydt. Want met lieden die door eyghen bevindinghe wijs zijn raedt te plegen, dunckt my best te wesen. Wel maer, antwoordede Christvs, op wat saecken loopen doch meest uwe gedachten Stavrophila? Ick sal't u hier na by ghelegentheyt in't kort, seyde sy, voorhouden.


Vorige Volgende