De heyr-baene des cruys
(1672)–Benedictus van Haeften–
AuteursrechtvrijHet IX. Capittel.
| |
[pagina 70]
| |
weder-ghekeert was. Maer sy met een blauw bloemeken dit af-katsende, ende haere vertoevinghe, k'en weet niet met wat ontschuldingh' verexcusérende, riep haere Susters aen d'een sijde, ende leyde hun met langhe ende breede redens uyt, de openbaeringhe Christi, d'alder-soetste t'saemen-spraeck, ende den uytgeleyden wegh van het eeuwigh leven: ten lesten wat al blijdschappen, wat een groote weelde, ende vermaeck, wat eeren die verkrijgen, de welcke dien wegh neerstelijck sullen door-wandelt hebben; oock seyde sy daerenboven, dat sy daerom alleenlijck gekomen was, op dat sy hun, die haere Susters waeren, soude deelachtigh maken van een soodaenigh groot gheluck. Sy hebben hun dadelijck naer hun maniere, ende gewoonte beginnen te ontschuldigen, seggende dat het selve tooverye, ende geck was, jae eyndelijck hebben 't sy rondt-uyt geseydt, datse den voorgestelden wegh niet en wilden aenveerden, oft in-gaen. Maer Stavrophila heeft hun in tegendeel gesmeeckt ende ghebeden, datse ten minsten niet en souden weygeren eens te komen in het aenschijn, ende t'saemen-sprake van den seer schoonen Iongelinck: dat hy hadde woorden van het eeuwigh leven, door-snijdende tot de ziele toe, die den mensch lichtelijck kan bekeeren, ende van een ongewillighe, een ghewillige maecken. Daerenboven noch veel hier, ende daer van gesproken hebbende, soo beloofden sy ten lesten haer geselschap te houden, ende dat alleenelijck, oft om te voldoen aen haere nieuws-gierigheyt, | |
[pagina 71]
| |
ofte wel om Stavrophilam een weynigh gherust te stellen. Sy zijn dan tot de bestemde plaetse ghekomen, alwaer Christvs terstont in een klaer-blinckende gedaente veropenbaert is, ende met korte woorden de blijdschappen des hemels heeft uyt-geleydt. Maer hy seyde, dat men tot de selve niet geraecken en konde, dan door het Cruys: daerom vermaende hy hun, datse dit een weynig-tijts soude by-brenghen die wellusten ende genoeghten, die noch ooge en heeft gesien, noch oore Ga naar margenoot+ ghehoort, noch in des menschen herte en zijn gekomen. Noch meer andere dinghen sprack hy van dese materie, als wanneer Hilaria subitelijck seyde: ja voorseker dat is het, t'ghene daer ick niet te vergeefs van vermoeden hadde: te weten, dat ick niet dan van swaerigheyt, ende droeve dinghen hooren en soude: noch, goeden Iongelinck, ick en sal soo sot niet zijn, dat ick my van alle wellusten ende playsieren van dit leven sal berooven, om k'en weet niet wat verwachtinghen van een ander, ende beter leven; ick en hebbe noyt Cruys bemint, dan t'gene dat blinckt op goude oft silvere schijven, oft het welck my jaerlijcks een rente van eenighe duysende guldens in de kas brenght. Maer u Cruys, dat langh, ende swaer is, en sal ick nimmermeer aenveerden. En wilt ghy dan niet, Dochter, seyde Christvs, met een kort Cruys het eeuwigh rediméren, oft aflossen? En wilt ghy niet met een kleynen aerbeyt het eyndeloos Rijck der Hemelen verkrijgen? En begeerdy voor uwe ziele-saligheyt | |
[pagina 72]
| |
niet eenighe korte en kleyne droefheden te lijden? Hoe gemeyn en zijn dese veerskens niet;
Ga naar margenoot+Om wel-stant van u lijf, verdraeght ghy vyer; en yser,
Iae honger ende dorst: en sult ghy dan niet wijser,
En met een meerder sorgh' gaen lijden voor de ziel,
Op dat ghy die ghestaegh in goe ghesontheyt hiel?
De ziel die door Godts hant is naer sijn beelt geschapen,
Om eeuwelijck in hem haer zoete vreught te rapen,
Daer't lichaem maer en is stof, slijck, en anders niet;
Lijdt dan gewilligh al dat voor uw' ziel gheschiet.
Soo dan,
Indien ghy immers wilt uw' saligheydt ghenieten,
En laet geen pijn oft smert aen u gemoedt verdrieten:
Want voor wat kleyne pijn, is daer een vreugt bereyt,
Die noyt geen oog' en sag, noch noyt en wiert verseyt.
Ga naar margenoot+Wee! wee! antwoordede Hilaria, dit is een hart woordt, ende wie sal dat konnen draeghen? Iae maer noch veel hardter is het, seyde Christvs, te hooren; Gaet vermaledijde in het eeuwigh vyer. Ga naar margenoot+ T'sal al beter gaen, hope ick, antwoordede Hilaria, want niet te vergheefs ben ick gedoopt, ende geloove in Godt. T'en sal u niet baeten, seyde Christvs, want Ga naar margenoot+ doodt is het geloof sonder wercken. Ende is't dat ghy een Christene zijt, hoe komt dat ghy vliedt het Cruys Christi? Daer en is geenen dienaer van Ga naar margenoot+ Christvs sonder Cruys oft quellinghe. Is't byaldien dat ghy meynt datje gheen vervolgingen en hebt, soo en hebdy noch niet begonst een Christene te wesen. Sy antwoordede wederom; een hardte saecke is | |
[pagina 73]
| |
de droefheydt, ende het Cruys, een pijne; Wel hoe? Heere: meynt ghy dan dat ick het niet en weet,
Hoe dat een treurich hert,
Gheneghen om te weenen
Staegh sont een swaere sucht
Tot aen de diepste beenen?
En suypt de gheesten uyt,
En al het deughdigh bloet,
Soo dat het lichaem dor,
En magher worden moet?
Wegh, wegh, Heer, met sulcke dinghen; want sy my gantsch niet aen en staen, jae soo? seyde Christvs, ghy zijt een gemackelijck ende teer meysken, die niet ghewoon en zijt iet te lijden. Hilaria anderwerf antwoordede, seyde aldus: Ick en ben't niet alleen, Heere, maer seer luttel hebben de droefheyt konnen verdraegen. Tot de welcke Christvs wederom seyde; Maeckt dat ghy een' van die luttel zijt: want vele Ga naar margenoot+ zijnder geroepen, maer weynighe uytverkoren, ende kleyn is het ghetal, aen het welck den Hemelschen Vader het Rijck der Hemelen gheven sal. Hilaria by haer woordt blijvende, songh het oude deuntjen; K'en ben niet sterc genoeg, k'en kan soo veel niet dragen, Ende wat kan, oft vermagh ick? de natuere heeft my soodanigh geschapen, wat kan ick dat gebeteren? En wilt doch, seyde Christvs, de | |
[pagina 74]
| |
nature geen oneer' aendoen, oft beschuldigen; sy heeft stercke en vroome voorts-ghebraght. Verwint de nature, op dat ghy ghewelt doende, den hemel mooght in-nemen. En waerom seght ghy dat ghy niet en kont? seght liever dat ghy niet en wilt: want Als ghy maer verduldigh zijt, Voorwaer ghy kont, ende vermooght het al in Godt, die u versterckt. Iae hoe veel kinders, en meyskens, jonghmans en dochters, oude met jonge en hebben het Cruys niet aenveerdt, alles verlaetende, ende zijn alsoo door verscheyde quellinghen het Rijck der Hemelen in-gegaen? Ga naar margenoot+ Hoe nae en sult ghy niet moghen, dat dese, en die doen? oft vermoghen dese ende die dit door haer-selven, ende niet door haeren Heer, haeren Godt? Ick en weet niet, seyde Hilaria, wat seggen, ende my is onbekent, wat hert, ende sterckheyt des gemoets sy gehadt hebben: dan soo veel als my aengaet, ick ben van sin op alle manieren het Cruys t'ontvluchten: want schaers kan ick dese leer-reden verdraegen. Wat dinge? antwoordede Christvs, is dan de saligheyt van u soo ghehaet, dat ghy haren wegh voorneemt te verwerpen? Is het Cruys aen u soo grouwelijck, dat oock alleen de reden-kavelingh van het selve u op de vlucht jaeght? Ick bidd' u overlegh, ende let eens wat dat den H. Apostel Andreas, als hy nu soude gecruyst worden, gedaen heeft, wat hy geseyt heeft, ende hoe aenghenaem aen hem het | |
[pagina 75]
| |
Cruys gheweest is: want siende van verre dat het Cruys bereyt was, en is van aensicht (gelijck de menschelijcke kranckheyt schijnt te vereysschen) gheensins verandert, oft bleeck geworden, sijn bloedt en is geensins vervrosen, sijne hayren en zijn niet opgeresen, noch sijn tonghe en is niet aen de kaken gekleeft; t'lichaem en heeft niet gevreest, noch het ghemoedt en is niet beroert geweest, noch het verstandt (gelijck t'gewoon is) en is niet besweken: maer uyt d'overvloedigheydt des herten heeft den mont ghesproken, ende de liefde, die in het herte brandede, was door de stemme ghelijck gloeyende gensters uytschietende, en seyde; O lang-gewenscht Cruys, ende nu aen het begeerigh gemoedt bereydt, gerust Ga naar margenoot+ en blijde kome ick tot u, ende ghy van-gelijcken u verheughende, ontfanght my, den discipel van dien, die aen u ghehanghen heeft, want ick u altijdt bemint hebbe, begeerigh om u t'omhelsen. Ick vraege u, seyde Hilaria, Is't een mensch die dese woorden spreeckt, oft een Enghel, oft wel een nieu schepsel? T'is antwoordede Christvs, een mensch t'eenemael aen u ghelijck, ende die lijden kan: want dat hy kan lijden blijckt klaerlijck uyt sijn lijden selver, t'welck, als nu was aenstaende, hy soo verblijdt is geweest. Van waer dan, seyde Hilaria, is in den mensch dese nieuwe blijdschap, en dese tot noch toe onghehoorde vreught? Van waer is in soo groote kranckheyt soo groote standt-vastigheyt? Van waer is in den mensch soodanigh geestelijck verstant, soodanige brandende liefde, soodanigh sterck gemoedt? Niet van sijn-selven, antwoordede Christvs, was in hem dese deught, maer die Ga naar margenoot+ volmaeckte gave was neder-dalende van den Vader der lichten, van dien, te weten, den welcken groote Ga naar margenoot+ | |
[pagina 76]
| |
wonderlijcke dinghen alleen-doet. T'was voorwaer den Ga naar margenoot+ gheest, die sijne kranckheyt behulpsaem was, door den welcken in sijn hert uytgestort wierdt een stercke liefde gelijck de doodt, jae dat meer is, stercker dan de doodt. Ga naar margenoot+ Want den gheest Godts is boven honigh zoet, soo dat oock d'alder-bitterste bitterheydt des doodts, sijne zoetigheydt niet en kan te boven gaen. Maer ick, seyde Hilaria, desen gheest niet hebbende, wat wonder is't dat het my moeylijck en swaer valt, ende dat ick het Cruys haete? Soect hem, antwoordede Christvs, met alle neerstigheydt: want die soect, die vindt, ende het is seer noodigh met desen geest begaeft te worden. Ga naar margenoot+ Want soo-wie den geest Christi niet en heeft, desen en is sijne niet. Ick, seyde Hilaria, en verstae desen geest niet, den welcken maer dwinght om droefheden, Cruycen, ende quellinghen te soecken. Dat daer nae staen die willen, voor my, k'en vinde daer in gheen vermaeck oft ghenoeghte, maer wel t'gene dat doodelijck is. Immers soo veel is'er van, dat ick daer voort-aen niet meer en wil van hooren. Dit seggende, heeft sy haer t'saemen op de been begheven, ende is vertrocken; als-wanneer Christvs, seyde tot Stavrophila: Siet, dat is t'gene ick u voorseyt hadde. Want ick weet wel, hoe luttel dat'er zijn die trachten om het Cruys op te nemen, ende t'aenveerden, Ga naar margenoot+ om alsoo door de enghe poorte in te gaen. En dunckt u niet dat dien jonghelinck goet en deughdelijck was, die met een goet hert tot my Ga naar margenoot+ quam, segghende; Goede Meester, wat goet moght ick doen, dat ick het eeuwigh Rijck moght hebben? | |
[pagina 77]
| |
Den welcken, als hy gehoort hadde: Is't dat ghy wilt volmaeckt zijn, soo gaet, verkoopt dat ghy hebt, ende gheeft het den aermen, ende ghy sult eenen schat hebben in den hemel, ende komt, volght my; droef wegh-gegaen is? Soo swaer, te weten, ende moeylijck is het voor de rijcke, ende lief-hebbers der wellusten, het rijck der hemelen in te gaen. Wat dinge? seyde Stavrophila, soude mijne Suster dan, om dat sy het Cruys veronachtsaemt, ende verstooten heeft, verdoemt worden? Wat vraegje my, antwoordede Christvs, vraeght mijnen Apostel wat ghevoelen hy van die is hebbende. En hebdy hem niet hooren seggen, ende dat met vele traenen: Want daer wandelt'er vele, van de Ga naar margenoot+ welcke ick u dickmaels seyde (maer nu seggh' ick t'u oock al weenende) dat sy zijn vyanden van't Cruys Christi, der welcker eynde is de verdoemenisse: der welcker Godt is den buyck, ende haerlieder glorie is tot schande, die tot aerdsche dingen gesint zijn. Siet ghy nu wel, waerom sy vyanden zijn des Cruys? Om dat sy, te weten, den vollen toom ghevende aen hunne wellusten, van den buyck hunnen Godt maecken, ende den hemel aen d'een zijde stellende, tot aerdsche ende verganckelijcke dingen gesint zijn. Soo dan, wat volght hier uyt, dan dat hun eynde d'eeuwige verdoemenisse, ende ruïne is? Alsoo voorwaer, die van een schepsel sijnen Godt maeckt, en sal noyt den waerachtighen Godt ende Schepper ghenieten. |
|