De heyr-baene des cruys
(1672)–Benedictus van Haeften–
AuteursrechtvrijHet V. Capittel.
| |
[pagina 36]
| |
'T is seer weel ghedaen, seyde Christvs, dat ghy danckbaer zijt aen uwen Meester: want betere en meerdere weldaeden verdient den genen die voor d'ontfangene niet ondanckbaer en is: jae men seght ghemeynelijck,
Die naer de daedt ondanckbaer is,
Vervalscht de munt die ganghbaer is:
Wat doet hy meer? veel herten stijft,
En maeckt dat weldaedt achter-blijft.
Oversulcks sal ick hier noch een anderen prickel, ofte beweeginge by-voeghen, om den last des Cruys te vlytigher te aenveerden; maer ick wil dat ghy my eerst voor al seght, wat u onlanghs gheschiet is, als ghy een nieuwen rock kocht? Stavrophila lachte hier in haer-selven, ende seyde: maer waerom doch, Heere, vraeghje dat? oft wat komt dat hier te pas? Voorwaer, antwoordede Christvs, ghy sult daer naer verstaen, dat het sal dienen tot uwe leeringhe. Sy dan niet vertoevende, ick keef, seyde sy, met den koopman om den prijs, den welcken hy, soo my docht, te seer ongeschicktelijck eyschte, ende naer veel woorden, en dingen, soo seyde hy ten lesten tot my aldus: Siet, een straet oft twee van hier daer woont mijn moeder, de welcke het selve laken niet minderen prijs ghekocht en heeft: gaet, besiet haer, ende hoort oft de saecke soo niet en is, ende ghy sult dan sien, dat ick u niet en over-eyssche. Dat is genoegh, seyde Christvs, hier uyt sal ick u nu gaen leeren, hoe billigh dat het is voor | |
[pagina 37]
| |
het rijck Godts, en uwe saligheydt het Cruys te draegen. Mijnen Vader heeft het rijck der Hemelen te koop, noch hy en vraeght geenen anderen prijs, dan u eygen-selven: het kost voorwaer soo veel Ga naar margenoot+ als ghy weerdigh zijt; geeft u-selven, en het sal't uwe wesen. Maer geeft u, draegende het Cruys, geeft u, my volghende, gheeft u, het leven in't Cruys eyndighende: wat wort ghy onstelt van den prijs? En hebbe ick niet moeten lijden, ende soo ingaen Ga naar margenoot+ in mijn glorie? Nu siet, bid ick u, oft mijn Ga naar margenoot+ onbevlecte Moeder, de welcke met gheene aerdsche liefde, oft genegentheydt besmet, maer met hemelsche ghepeysen op ghevoedt is gheweest, gemerckt sy eenen levenden hemel was, niet met den selven prijs de Hemelsche tabernakelen gekocht en heeft. Want waer't saecke dat iemant sonder Cruys tot de eeuwighe saligheyt ontfanghen wiert, en dunckt u niet, dat het selve aen mijne alder-heylighste Moeder soude hebben toe-gelaeten geweest? Maer't is, ende 't sal eeuwelijck wesen het besluyt, ende schickinge van den eeuwigen Vader: Door veel lijdens ende tribulatien moeten wy Ga naar margenoot+ komen in het rijck Godts. 'T sal my nochtans aenghenaem wesen, antwoordede Stavrophila, te hooren dese droefheden, ende Cruycen van de H. Maghet, op dat ick door haer voor-beeldt, den Heere mijnen Salighmaecker magh naer-volghen. Ick salder dan, seyde Christvs, eenige van verhaelen, om u voor-ooghen te stellen de ghedaente van een waerachtigen mensch, ende van teerder geslachte, op dat ghy misschien niet en soud' op-wer- | |
[pagina 38]
| |
pen, dat Godt-mensch alle qualen, ende teghenspoet door de Goddelijcke kracht overwonnen heeft, ende hier door in u aenwassen soude d'eerbiedinghe, ende dienstbaerheydt tot mijn alder-droefste Moeder. My en soude, antwoordede Stavrophila, gheen aengenaemer saecke konnen geschieden: want al over langh, al wat eenighsins streckte tot liefde, ende eere van de H. Moeder ende Maget, dat heeft my een grooten smaeck van devotie ende godtvruchtigheyt by-gebroght. Wel aen dan, seyde Christvs, ick sal u, geliijck in een bondeltjen van myrrhe, de droefheden, ende Cruycen seer aerdighlijck af-maelen, met de welcke sy is gepijnight gheweest. Want met wat een droefheyt, dunckt u, dat sy bevangen is geweest, als voor de Koninginne des Hemels, ende Mevrauwe der Engelen, geen plaets Ga naar margenoot+ en was in de herberge, maer wesende een teer, ende bevrucht maeghdeken, bedwongen is geweest naer een open stal af te wijcken? Met wat hert oft sin heeft sy het krijten ende weenen des nieuw-geboren ontfanghen? Hoe innighlijck en heeft sy haers niet ontfermt over de bloote naecktheyt, bijtende koude, aermoede, en meer ander' ellenden des kintsheyts, met de welcke ick doen ghequelt wiert? Iae dat meer Ga naar margenoot+ is, aengesien sy oock voor-wiste alle de pijnen ende tormenten, de welcke my daer naer souden aenghedaen worden, en dunckt u niet dat haer herte, soo dickmael als sy my in doecxkens gewonden, ende mijne handen ende voeten ge- | |
[pagina 39]
| |
raeckt heeft, geheelijck door nieuwe droefheyt verslonden is geweest, om dat sy peysde, dat die handen ende voeten noch eens met dicke scherpe nagelen souden door-boordt worden? Wat een swaer sweert van droefheyt en heeft de ziele der H. Maghet niet door-sneden, als sy sagh de bloedighe besnijdenisse van haeren Sone? als sy hoorde het gebodt van Herodes van de kinderen te dooden, ende dat het selve daer naer wreedelijck volbroght wiert? Hoe swaer, ende moeylijck en is aen haer niet gheweest in den ontijdigen nacht haer vader-landt te verlaeten, ende door eenen moeylijcken wegh te vluchten naer AEgypten, ende aldaer seven jaeren met woeste ende uytheeemsche menschen (die met ontallijcke lasteringhen, ende oneeren de Goddelijcke Majesteydt terghden) haer leven over te brenghen? Maer wat ick wil vertellen den rouw ende droefheyt, de welcke sy gehadt heeft, als ick dry daghen verloren zijnde, bleef haperen in den tempel? Want is't by aldien dat Anna de Moeder Ga naar margenoot+ van Tobias, om dat haeren sone op den gesetten tijdt niet weder-keerde, geweent heeft met onvertroostelijcke traenen, wat traenen, en hertsuchten en heeft sy niet uyt geschoten, de welcke my, niet alleen haeren Soon, maer haeren Godt meynde verloren te hebben? Wat een droefheydt en heeft haer niet ingenomen, als sy hoorde dat haeren vriendt Ioannes Baptista, wien Ga naar margenoot+ gheen meerderen onder de kinderen der Vrauwen is opgestaen, met ketenen gheboeyt, in den kercker Ga naar margenoot+ | |
[pagina 40]
| |
geworpen, ende onthooft was? Hoe bitter en is haer niet gheweest de doodt van haeren alder-liefsten Bruydegom den H. Ioseph? Groot voorwaer, seyde Stavrophila, groot zijn dese dinghen, die de H. Moeder ende Maeghet gepijnight hebben. Iae 'k en hadde selver qualijck ghelooft, dat sy met soo veel Cruycen voor het lijden mijns Heeren was over-vallen geweest. Dese, antwoordede Christvs, en zijn maer voor-speelen ende beginsels van de droefheden, de welcke haer daer naer, gelijck met een gewelt t'saemen zijn aengevallen. Want sy heeft voorweten, al wat my ten tijde van mijne Passie is over-gekomen, 't welck sy ooc hadde gelesen van de Propheten voorseyt, ende met een groot voelen van droefheydt haer altijdt voor oogen stont. Hoe meynt ghy dat sy gemoet is geweest, als de tijdinghe gebroght wiert, dat ick, den troost van haer herte, gevanghen zijnde, gelijck eenen moordenaer langhs de straten van Ierusalem gesleept, gesleurt, ende ghestooten, ende van den eenen rechter tot den anderen onweerdelijck ghesonden wierde? Wat een Cruys en hebben haer niet gheweest de vuysten, de welcke wreedelijck mijne kaken in geprint zijn, de geesselen ende sweepen, de doorne croon, ende het Cruys selver, het welck ick op mijne gequetste, ende bloedachtighe schouders (voorwaer deerlijck om sien!) droegh? Maer voor alle dese, soo heeft het sweert van droefheydt haere ziel wel meest doorsneden, als sy stondt onder het | |
[pagina 41]
| |
Cruys, en al't ghene, dat my aengedaen wiert, was aenschouwende:
Als sy my, haer' Soon, nu sagh,
Die soo aen haer herte lagh,
Sterven sonder troost t'ontfaen,
Als mijn' lesten snick quam aen:
Stavrophila en konde haer-selven niet langer weder-houden, maer met traenen over-goten zijnde, heeft geseyt;
Och hoe bangh en hoe onblijde
Was dan die ghebenedijde
Moeder van dat eenigh Kint!
Wie en soud' niet schiere klaghen,
Die de Moeder CHRISTI saghen
In die pijnen onverdint!
Maer Christvs sijn propoost vervolghende, seyde aldus; Als-dan, ô Stavrophila, naer't betuyghen vanden Propheet Ieremias, hebben Ga naar margenoot+ haer anghst ende benautheden bevanghen, als een baerende vrauwe: Ga naar margenoot* want die pijne der baeringhen, de welcke sy baerende niet gevoelt en heeft, heeft sy geleden uyt een moederlijck medelijden des herten, als sy my verscheurt, ende door-hackelt was her-baerende. Ick en sal hier niet verhaelen, hoe dat sy my, als ick van het Cruys gedaen was, in haeren schoot ontfanghen heeft, hoe sy alle mijne wonden door-socht heeft, ende met een groote droefheydt des herten in mijne leste begraevenisse tegenwoordigh geweest is. O Heere, antwoordede Stavrophila, wie dal my geven, dat ick | |
[pagina 42]
| |
in't binnenste mijns herten yder pijne, en droefheydt van uwe alder-liefste Moeder wel overweghen, ende bedencken magh? Ga naar margenoot+Weeght my, seyde Christvs, is't dat ghy kont het gewicht des vyers. Ondersoeckt, hebt ghy de maght, dat alder-heetste vyer der liefde, met het welck haer hert gestadigh tot my gebrant heeft, ende als dan sult ghy eenighsins de grootheydt van haere droefheyt kennen. Kent de Moeder, kent den Soon, ende desen den eenighen geboren, dien die begheert was van alle volckeren, Ga naar margenoot+ Ga naar margenoot* schoon van ghedaente boven de kinderen der menschen, ten lesten Godt selver, ende den Schepper van hemel ende aerde. Wat een groote vlamme, dunckt u, is'er uyt sulcke schavelingen van liefde op-ghestaen? Want 'tis noodtsaeckelijck, dat Ga naar margenoot+ volghens de mate der liefde, oock zy de grootte van droefheydt. Soo dat ick geloove, dat de droefheyt, oft pijne van Ga naar margenoot+ de H. Maghet niet te vollen en kan verhaelt worden: Maer dat magh men vryelijck segghen, datse soo groot is gheweest, als soodaenige Moeder van soodaenigen Soon heeft konnen bedroeft, ende gepijnight worden. Dese dingen, ô Dochter, heb ick hier by-gebroght om gheen andere reden, als om dat ghy oogh-schijnelijck soudt sien, dat oock mijne Moeder selfs van het Cruys niet en is bevrijdt geweest, ende daerom, noch ghy, noch niemant en Ga naar margenoot+ magh van het geselschapu des Cruys uyt-genomen worden. Seer wel verstont dit den H. Apostel Paulus, als hy seyde: Dat'er niemandt beroert en worde in tribulatien; want wy weten selver dat wy | |
[pagina 43]
| |
daer toe ghestelt zijn. Wat wonder is't dan, dat de Cruycen; ende ellendigheden in dese wereldt altijdts moeten gedraege worden, gemerckt ghy zijt strijdende om alles te verdraegen? Iae voorseker dien en blijft gelijck geen Christen mensch meer, den welcken in dat ghestelt zijnde, om dat hy lijden soude, niet en lijdt. Daerom, ô mijne Stavrophila!
Het Cruys dat gy hier draegt, en dat gy hier moet lijden,
Sal u (verdraegt het wel) hier naermaels seer verblijden:
Verdraeght dan, ende lijdt, en set soo moedt by voet,
Soo maeckt gh' uw' last tot lust, en al u draegen soet.
|
|