Logo DBNL
De heyr-baene des cruys (1672)

De heyr-baene des cruys

(1672)–Benedictus van Haeften–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende


illustratie

Het II. Capittel.
Het Crvys is den sekeren wegh tot den Hemel, die yder-een door-wandelen moet.

Dit is den Wegh, wandelt daer in.
Isai. c. 30.

GOdt-almachtigh, die sijne ooren van genade altijts neder-buyght tot al de ghene die hem aen-roepen inder waerheyt: namentlijck+ nochtans tot dese, die bedruckt+ van herten zijn, en konde soo vyerighe gebeden niet verstooten. Oversulcks willende sijne dienstmaeght vertroosten, heeft hem inde ghedaente van eenen seer schoonen Ionghelinck, heeft Stavrophilam bynaer onberoerelijck, ende t'eenemael spraeckeloos ghemaeckt. Edoch, den alder soetsten Iesvs heeft haer seer vriendelijck aen-gesproken met dese woorden: Dochter, en wilt niet vreesen, ick ben de eeuwige Wijsheyt, + Het beginsel van de weghen des Heeren. * Ick ben den wegh, de waerheydt, ende het leven. Ende tot desen eynde ben ick nu ghekomen, op dat ick aen u begeerte voldoen soude. Want u ghebedt heeft my behaeght, het welck met een vyerigh herte ghesproken zijnde, ghelijck een roedeken des roocks voor mijn aenschijn is opgheklommen. Voorwaer beter en had ghy niet konnen wen-

schen + : Want dit seght den Heere; staet op wegen, ende besiet ende vraeght naer d'oude weghen, welck den goeden wegh is, ende wandelt in dien: ende ghy sult verkoelinge vinden voor uwe ziele. Ende daerom heb ick tot de stemme van u ghebedt de hemelen neder-gebuyght, ende ben af-gedaelt, op dat ick u soude leeren den wegh der Saligheyt, naer den welcken u ziele dorstigh, ende begeerigh is.

Stavrophila dit hoorende was seer verblijdt, ende haer verwonderende, seyde aldus: Heere, wat is doch den mensch, dat ghy sijns gedachtigh zijt? ende van waer komt my dit, dat mijnen Heere tot my komt? Dat ick tot u ghekomen ben, antwoordede Christvs, en is niet uwe weerdigheyt, maer mijne goetheyt: want + mijne wellusten zijn te wesen met de kinderen des menschen. Hier op antwoordede Stavrophila wederom, en seyde: Ick bedancke u, ô goedertieren Iesv, dat ghy d'ootmoedigheydt van uwe dienst-maeght aensien, ende niet veracht hebt het ghebedt van den aermen. Maer ick bidde, laet my gheschieden naer u woordt, ende leert uwe dienst-maeght den wegh der waerheydt, ende de voet-paden der Rechtveerdigheydt.

Hoort dan dochter, seyde Christvs, ende buyght u oore, op dat ghy verstaen mooght de woorden van 't eeuwigh leven. Naer dat elck mensch sijnen wegh bedorven hadde, ende van den voet-padt der rechtveerdigheyt was afgeweken, soo ben ick neder-gedaelt van den hemel, + op dat ick u soude leeren eenen nieuwen wegh, ende eenen levenden, door het voor-hanghsel, dat is, mijn

vleesch. Want ghelijck het vleesch den wegh tot den hemel ghesloten, ende ghelijck een hinderpael sich selven hadde tusschen beyde ghestelt; alsoo hebbe ick aen u door het voor-hanghsel van mijn vleesch, met het welck ick voor u. l. menschen, ende om uwe Saligheydt, bekleedt ben gheweest, eenen nieuwen wegh op-gheoffert, + ende gheopent, den welcken ick selfs eerst van allen ben in-ghegaen, selve eerst hebbe doorwandelt, ende aen de gheloovighe maght ghegheven om den selven te bewandelen.

Maer, antwoorde Stavrophila, ick kan qualijck begrijpen, welck desen nieuwen, ende levenden wegh is, die d'ingaenders van dien doet leven, ende brenght tot het eeuwigh leven. Desen wegh, seyde Christvs, om met een woordt te seggen, en is geenen anderen dan den wegh des Cruys: En hebdy noyt gehoort in't Euangelie; Die sijn Cruys niet op en neemt, ende my volght, en is + mijns niet weerdigh? welcke leeringh ick daerom dickwijls de menschen hebbe in-gheplant, op datse aen niemant sich van onwetentheydt soude konnen ontschuldighen. Ende dit is de reden, waerom aen den Euanghelist (op dat het niet schijnen en soude, dat ick alleen mijne Apostelen, ofte Discipelen hebbe aen-ghesproken) goet docht, dat het klaerlijck moeste uytghedruckt worden dat ick hier mede alle, ende ydere menschen hebbe aen-ghesproken. Want + hy spreeckt in deser voeghen; Maer hy seyde tot hun allen: is't dat'er iemandt my wilt naer volghen,

dat hy sich selven verloochene, ende dagelijcks op-heffe sijn Cruys, ende my volghe. 'T selve heeft noch klaer-blijckelijcker uytgheleydt den H. Euangelist Marcus: want naer dat hy verhaelt hadde de leer-reden, de welcke ick met de discipelen van mijn lijden gehadt hadde, soo heeft hy daer + by-ghevoeght: Ende t'samen gheroepen zijnde de schare met sijne discipelen, soo heeft hy hunlieden gheseyt; is't dat iemandt my wilt volghen, diën verloochene sy-selven, ende neme op sijn Cruys, ende volghe my. Soo dan Stavrophila, ick hebbe desen wegh aen alle menschen (niemant oock uyt-genomen) voorgestelt. Want dit is den wegh des + levens, den wegh der glorie, den wegh van de stadt der woon-plaetse, ende den wegh van het rijck. * Daer en is gheene saligheydt der ziele, oft eenighe hope des eeuwighen levens te vinden, dan in't Cruys. Daer en is gheenen anderen wegh om tot het eeuwigh leven te komen, ende tot den inwendighen vrede des herten; als den wegh des heylighen Cruys. Gaet daer ghy wilt, soeckt daer ghy wilt, ghy en sult nochtans geenen hoogheren wegh-boven, noch geenen sekerden wegh beneden vinden, als den wegh des Heylighen Cruys. In't Cruys is de saligheydt ghelegen, in't Cruys is het leven, in't Cruys light het beschermen teghen den vyandt, in't Cruys light het in-storten der hemelscher soetigheydt, in't Cruys is de kracht des herten, in't Cruys light de blijdschap des geests, in't Cruys light de meeste deught, in't Cruys is gheleghen de volmaecktheyt der heyligheyt.

Naer dese lesse wiert Stavrophila met een wondere verslagentheyt, ende vervaertheyt

bevangen, verwonderende dat haer anders niet geseyt en wiert als van het Cruys. Mijnen Heer ende Godt, seyde sy, dese leer-reden is seer + hardt, de welcke mijn ghemoedt seer quelt, ende pijnight. Want oock t'eygen woordt, de beduydenisse van het Cruys, is pijn en smerte. Want * 't is hardt alsmen seght, Cruys: oock de hardigheydt van't woordt selver komt over een met de bitterheyt, de welcke het Cruys voorts-brenght, ende veroorsaeckt. Ende daerom heb ick gheschudt, ende gebeeft tot de woorden van uwe lippen. Wat dinghen? antwoordede Christvs; hebt ghy soo benauwt gheweest alleen tot de meldingh van het Cruys? ghy zijt te seer teerkens, dochter, aen de welcke den Cruys-naem alleen een soo groote vreese aenjaeght. Ende siet, oft ghy niet klaerlijck en sondight tegen uwen naem, Staurophila, om dat hy voorseker beteeckent een minnaresse des Cruys. Is u dan onbekent, dat het in dit dal der tranen geenen tijt en is van weelden, ende genoeghten, maer van pijnen en droefheydt? Wie heeft oyt den wegh der deught sonder verdriet, gequel, ofte moeylijckheydt af-gebeelt? En heeft niet seer wel gesongen den vermaerden Poëet Virgilius;

Seer lastigh is den wegh, die naer de deughden leydt:
+
En die hem eerst besien, en sien maer swarigheydt.

Ende een anderen;

Den wegh is hardt en straff, besonder in't beginnen,
+
('Ken miss' niet) het kost sweet, die rotsen t' over-winnen.

Maer laet ons dese wereltsche getuygenissen daer laeten. Ongetwijffelt is u genoegh bekent, + dat ick van Godt ghegeven ben tot een Leeraer der rechtveerdigheydt, ende Meester des waerheyts, die van mijnen Hemelschen Vader oock met dese heerlijcke ghetuygenisse op den bergh + van Thabor vereert geweest ben: Dit is mijnen beminden Sone, in den welck en ick myn wel behaeght hebbe, hoort hem. * Ghylieden noemt my oock Meester, ende Heere, ende ghy seght wel, want ick ben't. Want in my (a) zijn verborgen alle de schatten der wijsheydt, ende wetenschappen Godts. Maer nu, wat heb ick inde schole van dese werelt anders gheleert als den wegh des Cruys? en heb ick niet uytdruckelijck gheseyt; (b) Soo wie sijn Cruys niet en draeght, ende komt naer my, die en magh mijnen discipel niet wesen?

Iesv goeden Meester, seyde Stavrophila, vergheeft het my die noch een onervaren, en plomp leer-kindt ben in uwe schole; want ick hadde bynaer vergheten de lesse, die soo dickmaels nu geleert is. 'T en is niet genoegh, antwoordede Christvs, iet ghehoort te hebben, maer 't is van noode, 't gene men gehoort heeft, t'onthouden, en dat te werck te stellen. Den geheelen tijdt des levens, die Godt aen u gegeven heeft, is den tijdt van leer-oeffeninghe, op den welcken de wetenschap des Cruys gheleert moet worden. Naer de doodt is den tijdt van ondersoekingh, ende des oordeels: dan sal ick Meester ende Rechter, van yder-een eysschen die voorschreven lesse. Die den wegh des Cruys niet

sal geweten hebben, sal verworpen worden, gelijck als mijns onweerdigh, ende geenen discipel oft leerlingh van mijne schole. Want dat teecken des Cruys sal zijn in den Hemel als ick sal komen om t'oordeelen. (c) Dat teecken sal in't laetste oordeel de schaepen van de bocken scheyden. Dit merck-teecken sal ick Rechter herkennen in de uytverkorene, ende die ghene die verçiert sullen wesen met het brant-teecken van hun eygen doot, die sal ick vergelden, terstont nooden tot den loon van het eeuwigh leven; seggende: (d) Komt gebenedijde mijns Vaders, ontfangt het rijck. *Dan sullen alle de dienaers des Cruys, die hun hier met my gecruyst hebben, tot my Rechter met een goet, ende vast betrauwen komen. Want soo wie geerne hooren van het Cruys te dragen, ende dat volgen, die en sullen dan niet vreesen dat grauwelijck woordt van de eeuwige verdoemenisse. Soo dan, is't dat ghy mijn leer-kint zijt, gaet in den engen, ende harten wegh, noch en neemt dat niet qualijck, noch en verontweerdight u niet. Want het tegenwoordigh + leven en kan sonder Cruys, noch sonder droefheyt niet voor-by gaen. Daerom, ô Stavrophila, en wilt niet lichtelijck door en schielijcke vreese beanxst, den wegh der Saligheyt vlieden, den welcken niet dan door een nauwen ingangh oft beginsel begonst kan worden. Maer door den voortgangh der hanteeringe ende geloofs, het hert verbreyt zijnde, soo loopt-men met een onuytsprekelijcke soetigheyt der liefde, den wegh van de gheboden Godts. Stavrophila door dese woorden soetjens berispt zijnde, seyde; Heere om de woorden van uwe lippen, sal ick voortaen hardte wegen wandelen, ende bewae-



illustratie

ren: ende met een vast betrauwen sal ick ingaen den engen wegh des Cruys; zijt maer mijnen helper, ende beschermer. Dochter, seyde Christvs, betrauwt u op my, ick en sal u niet af-vallen oft verlaeten, die niet enckelijck en ghebiede, maer oock met exempel vooren gaen. Want 'k en soude niet gebieden te komen naer my, oft my te volghen, 't en waer ick selver voorginge, ende met u waere in alle benautheydt, ende gequel des herten.


Vorige Volgende