Corpus van Middelnederlandse teksten. Reeks II. Literaire handschriften. II-6. Sinte Lutgart, Sinte Kerstine, Nederrijns moraalboek

Regelnummers proza verbergen

[p. 382]

Spreuken

1⁺ En min vrint heuet mi gebeden dat ic / v̊me endeͤl gůder worde geue 2inscrigte / dar hi bi leren mogte v̊me seluer inde ak ander / lůde. 3Jnde v̊mb dat. dat man sculdig is te helpe/ne den vrinden. so wil ic 4minen vrinden helpen / mit diͤsen worden. so wiͤ sose wel verstain 5wille. / Jnde behoiden in sir herten. hiͤ mager sere miͤ/de geholpen 6wesen. Mar iͤt sin viͤle lude al so ge/siͤt Al horen si viͤle gůder wort. dat 7sire in v̊r / herte niͤne behoiden. dat is verloren pine dat / man sulken 8luden seget. Want diͤ wis is. diͤ be/hoitse in sin herte. Jnde hůt v̊me vůr 9alle / quatheit inde důt alle důgde. Jnde diͤse wort / wil ic setten so 10cůrtste mag. Want diͤ wise / man seget aldus. /

11Al dat du spreks dat sprek cůrtelik. Want / des minschen herte verstait 12bat diͤ kurte rede / dan diͤ lange. Want en is gen dink alte hastig / der 13herten. dat man gerne hort /

14Kastie den giͤnen den du beteren můges mit / dinen kastien. mit diͤn dat 15du v̊me lers so lers / du diͤ seluer. //

16⁺ Vrint hůt di vůr scande. Want scande důrt / langer dan armůde. /

17Man sal wirken inde vfenen. dar man al den / luden wale miͤde behagen 18mag. /

19Man sal v̊ntsiͤn dat in der auenturen hant / stat. Want man wet nit. wat 20ende diͤ sake niͤ/men sal. Jnde man sal v̊me ak nit laten bedriͤ/gen mit 21quaderhope. also als diͤ visg důt. diͤ v̊m / lait vain mit der angelen. V̊mbe 22diͤ hope diͤ hi / heuet ten ase. Jnde diͤ gigte van der auenturen / diͤ 23wagten den minsche. Jnde diͤ siͤker wesen / wille. diͤ dů v̊me vtergigte 24van der auentu/ren. /

25Diͤ giͤne diͤ niͤmet diͤ mag wel plediren. diͤ nit / en nimt den is swar. dar 26v̊mbe valt dicke. / als lange als man wel helpen mag so heuet / man 27vrinde gnůg. Jnde als man nit mer en^al) / mag. so verbs manse /

28Diͤ arm is diͤ is al ene. dan besůkt diͤ man / sinen vrint. Mar man vinder 29dan luttel. / Want si vlin den armen. Jnde dar v̊mbe / en ist gene regte 30⁺ minne. Want geregte // minne is al sůlk int tinde als int beginsel. / 31Jnde mit din^am) sal du kinnen regte vrint. / Mint hiͤ di v̊mb diͤ seluer of 32v̊mb din gůt / Mint hiͤ di v̊mb din gůt dan is gene min/ne mer 33komenscap. Jnde hiͤ wille dat du si/ne minne kops /

34En gene sake v̊ntbrikt den wisen al is dat / sake dat hi viͤle bedarf. Jnde 35diͤ důmbe diͤ / en bedarf nit te hebene Want hiͤ gene sake / te regte setten 36en can. /

37Dat diͤ minsche heuet dan genůgt v̊me nit / hiͤ en si wis. Want den 38důmben den enbeha/gen sine saken nit. /

39Leue in sulker maniren mit den lůden of / diͤ got altois sage. Jnde bidde 40in sulker mani/ren te gode of di al diͤ lude horden, dat is te / sechene. 41dat du nit gode bidden en soldes dů / ne wils dat al diͤ lude horden /

+ 78

+ 79

al) het einde van deze vier regels, namelijk plediren. di͑ nit, be valt dicke., pen mag so heuet en man nit mer en, is, hoewel blijkbaar foutloos, door een ander, weinig jongere hand met zwarte inkt overtrokken

+ 80

am) of di͑n?

[p. 383]

1Er du begins^an) te werkene so berad di /

2Diͤ wise man seget ic pine mi min gůt / v̊nder mi te lechene. nit mi 3vnder min gůt //

4⁺ He heuet verloren al gůt inde heuet diͤ dug/de gelaten diͤ altois pinst 5v̊mb gůt te gaderen. /

6Dů salt wesen stark inde fir tegens diͤ felle / sake Jnde tegens diͤ gůde 7willig /

8En is nit gnůg te versiͤne diͤ saken diͤ man / vůr sin ogen siͤt. Mar man sal 9siͤn. dat te ků/men is. Want vorsinigheit mait tinde van / der saken / 10Sint dat du so quade ogen heues dat du di/ne quaitheit nit siin en 11muges. W̊ siͤs du dan / so clair dat du wel siͤs diͤ quaitheit van di/nen 12naburen /

13Diͤ gude minsche hůt v̊me van sunden důr / diͤ minne van v̊nsen here. 14Jnde diͤ quade v̊mb / den angst den hiͤ heuet dat his v̊ntgelden / sal / 15Wẘ mag it^ao) den giͤnen gelouen diͤ en gen tit / v̊m seluer en hoit in enre 16gedagte /

17Dů sols merre herscap heben mogts du din / herte verwinnen inde 18⁺ setten te reden. dan / of du twedel van der werelt heddes v̊nder. // di 19inde du din herte nit bedwingen en cůns/tes. /

20Julius cesar diͤ keiser diͤ en wainde nit ge/dan heben als lange als hi iͤt te 21důne hadde /

22Man sal sinen vrint als sere minnen in sir / armůde als in sir richeide / 23Diͤ gemint wil wesen diͤ minne. /

24Diͤ sin sculdig te siͤne v̊p den gůden minsche. / Jnde te volgene v̊r 25werke. Jnde te wirkene / gelik of si v̊ns altos sagen /

26Diͤ dugede is so bequamelik dat ouer mits hů/re so kint diͤ quade 27minsche diͤ gůde sake. / Want en is niͤman so quait hiͤne wilde te reg/te 28heben geẘnnen dat hi tůnregte heuet /

29Dat regt van geuene dat is sulik dat di / giͤne diͤ giͤuet diͤ sals tehans 30vergeten he/ben. Jnde diͤ niͤmet diͤ sals altois gedinchen. /

31Din ogen sin sculdig te gane vor dine / vůtstap. dat is te sechene din rait 32is scul/dig te gane vor dine werke. //

33⁺ Uorsig diͤ in allen steden slůts du dine por/te vor dinen viant. sig dat 34dine dure agter / di nit opene en si /

35Engene verradenisse en is so grot als diͤ giͤ/ne diͤ man důt in gelikenis van 36dinste /

37Man mag nit sikers wiͤten. wan er ens min /schen herte wel tegemake is. 38bi den gelate. / van den ansigte nog bi sinen worden diͤ hiͤ spr/ekt /

39Diͤ giͤne is wel behindig diͤ kan vorsiin in sir / herten. wat v̊me tů kůmen 40mag. Jnde wat / hi důn sal als v̊me diͤ sake geuallen is /

41Wine sin in diͤse werelt nit al ene v̊mb v̊ns / Mar v̊mb dat. dat manlik 42anderen helpen sal /

43Diͤ giͤne diͤ is salig diͤ so enen anderen v̊nt/siit dat v̊mb diͤ gedinchenisse

an) du be waarschijnlijk

+ 81

ao) lees ic

+ 82

+ 83

[p. 384]

1diͤ hiͤ heuet / van den giͤnen den hiͤ v̊ntsiit. dat hiͤ v̊me / scone^ap) hait inde 2⁺ vrůdelik weͤt dat diͤ giͤne / diͤ also vntsit. diͤ sal v̊mb lang v̊ntsiin we//sen 3inde geert. Jnde dar v̊mbe sal man enen / man kiͤsen. wes siͤden inde wes 4⁺ leuen diͤ wel / behagen. Jnde dat si gůt sin inde erlik sine / siͤden diͤ sal 5sin din spiͤgel. Jnde na v̊me salt / du din leuen setten. Want niͤmeͤr dan 6man / mag ene crůmbe sake hiͤne siͤ inde merke ẘ diͤ gůde minsche / 7leuet /

8Diͤ giͤne is salig inde gestadig in v̊me seluer / diͤ diͤ tit diͤ te kůmen is 8siͤkerliken beidet inde / dir v̊me niͤne v̊ntsiit. /

10Diͤ nit geprůuet en is van der saken hiͤne / mag nit harde kůne sin. Mar 11diͤ giͤne diͤ ge/pruuet inde besůgt is diͤ magt kůnlik. ůn/derstain. Want 12his gewone is. inde geẘnte / helpet tallen dingen. /

13Uiͤle saken verueren v̊ns diͤ noit en gesciͤ / Jnde wi pinen v̊ns mer v̊mb 14dat. dat wi wa/nen dan dat wiͤten. Jnde dar v̊mbe en sal man / nit v̊nsalig 15sin vor tit. dat is te sechene dat / man nit verueren en sal. vor diͤ tit dat 16⁺ man // wel weͤt dat diͤ sake gesciͤn sal. Want man / v̊ntsiit viͤle sake diͤ 17nummer en gescin. nů / si also dat geualle als du v̊ntsiͤs. sone helpt / di 18din druuen nit. vor diͤ tit dat diͤ sake ge/uallen is. Jnde dan alr irst so 19cůmps du tide / gnůg als diͤ sake geuallen is. /

20Iͤt is ene lelike sake den minsche dat hiͤ leͤrt / te leuene in sin odere. Want 21hi soide ouer lang / tit geleͤrt heben. /

22Diͤ giͤne diͤnt te viͤle saken diͤ den ligame dint / Jnde diͤ v̊ntsiit den ligame. 23tergeren. Jnde / diͤ al důt dat hiͤ důt. důr den ligame /

24Wi sin sculdig te leuene nit v̊mb den liga/me. Mar als diͤ giͤne diͤ nit leuen 25en můgen / sůnder ligame. /

26Diͤ arm is. diͤ gait siͤker ouer al. /

27Quatheit inde wretheit diͤne mag nit so ho/ge dimmen. diͤ name van 28den wisen en si gůt / inde erlike. /

29Diͤ giͤne en mag gen gůt leuen heben. /

30⁺ diͤ v̊me / altebiͤsig makt mit sinen gůde. Want hiͤ // penset altois. W̊ hiͤ 31sin gůt merren mag. Jnde / hiͤ wůrt knegt van din dar hiͤ sculdig af war / 32here te wesene /

33Wat so du důs kůmp hastelik wiͤder tůt dir / gedagte. Jnde lait diͤ werke 34van den ligame. Jnde / dů diͤ werke van der siͤlen. /

35Alte grote richeit gegadert důt den minsche / alte sere sorgen /

36Diͤ nit en dreget diͤ mag kůnlik gain v̊nder / diͤ diͤue. /

37Lůttel geualt dat sconheit inde sůuerheit / te gader bliuen. /

38Man screit verbs van sine gůde mit waragtig/hen tranen. /

39Dat man gespart heuet mit groten pinen / dat hůtman alrebest / 40Diͤ giͤne en is nit arm diͤ alse viͤle heuet dar / hiͤ miͤde liͤden mag /

41Alte spade begint te sparne diͤ giͤne diͤ an / dinde van sine gůde kůmen 42is /

43Iͤt is en groit sin inde wel getempert als / diͤ minsche gestadig is in v̊me

ap) c waarschijnlijk

+ 84

+ 85

+ 85

+ 86

[p. 385]

1⁺ seluer inde // hiͤ nit al en toget sin herte. /

2Als du lesis in en buk pinse dat dar gen / valgs inne sta. nog gen dink 3dat di v̊nstade / maken mag. /

4Diͤ ouer al is diͤ en is nirgen. /

5Diͤ sake diͤ man hort mit der liͤde diͤ verstrekt / luttel. als diͤ spise diͤ man 6niͤmet. inde diͤ man / wiͤder v̊t wůrpt /

7En gene en is so sere tegens diͤ gesunde van / den minsche. als dicke te 8verwandelen sin le/uen. /

9Diͤ giͤne diͤ is rike diͤ v̊me wel gehelpen kan / mit diͤn dat hiͤ heuet. Want 10diͤ luttel heuet / inde v̊me genůgt diͤ en is nit arm. Mar diͤ giͤ/ne diͤ mer 11begeͤrt dan hiͤ heuet. inde v̊me niͤ/ne genůgt diͤ is arm. Wat mag man 12ruken / ẘ viͤle guder hiͤ^aq) heuet. sint dat hiͤ nit en telt / dat gůt dat hiͤ 13geẘnnen heuet /

14Manire van richede so is dat man hebe dat / man bedarf. Jnde dan dat 15v̊me genůge dat / hiͤ heuet /

16⁺ Wetstu dat diͤ man din vrint is. geloues du // v̊me nit als wale als diͤ 17seluer dů misdůs. Ak / mis důt diͤ giͤne diͤ sine vrint bid vůr di lude. / 18Jnde diͤne průuen wil ouer eten. dar en is / man nit sculdig te pruuene. 19Mar ter noit dar / salmanne průuen. /

20Diͤ behuuege man diͤ bedrůkt is mit sinen / gůde. hiͤne heuet gene so 21grote beswarnisse / dat hiͤ vrint waint heben dar hir nit en he/uet. Jnde 22dar v̊mbe heues du enen vrint / du bist sculdig mit hůme te sprekene. 23Jnde bi / sinen rade te wirkene. Mar dat du geprůft / heues alr irst dat 24hiͤ diͤ mint. na der minnen / salt důs gelouen dat man mint. Mar te 25vůren / salt důs wanen^ar) /

26Als kůnlik sprek tegegen dinen vrint als / tegen diͤ seluer /

27Leue in sulker maniren dat du di seluer / niͤne geloues. /

28Iͤt is ene lelike sake dat man niͤman en / gelouet. Jnde iͤt is dwasheit al 29den luden / tegelouene. Nogtan is^as) sconre dat man / al gelouet. Mar 30⁺ iͤt is tsiͤkerste dat man // niͤman en gelouet /

31Du haddes grote blitscap dů man di diͤ klede/re van dinre kingsheide af 32dede. Jnde man di / gaf mans kledere. nog bistu sculdig merre / 33blitscap te hebbene. heues du gelaten kings/che siͤden. Jnde dat du 34genůmen heues. wiser / lude siͤden. Mar it is swar te důne. Want man / 35vint der lude viͤle dar iůgt nit al ene in v̊me / en is mer kingsheit. dar 36v̊mbe důt gůt laten / diͤ kingsheit. Want man vint bescriͤuen diͤ /wisheit 37van den oden, van den iungen en vinde / wi nit dan dwasheit /

38En gene richeit en helpt den giͤnen diͤse so lif / heuet dat hiͤse nit verliͤsen 39en dar. Jnde dar v̊m/be wils du te regte leuen. so sette din herte / inde 40dinen sin dar tů. dat du al gedogen mů/ges dat gescin mag. Want 41dauenture diͤ en / brinkt niͤman so hoge. sine settene wiͤder alse / niͤder 42alsi v̊r v̊mbe kirt. Jnde dar v̊mbe sone / salmere gene siͤker hope v̊p

+ 87

aq) hi waarschijnlijk

+ 88

ar) a verbeterd uit el

as) is met donkere inkt overtrokken, andere band

+ 89

[p. 386]

1heben in diͤse we/relt. Want gelike dat diͤ seͤ groit wůrt inde v̊r / dicke 2⁺ verrůrt Jnde en gene scadigheit en he//uet also en důt diͤ auenture / 3W[i]^at) sin sculdig te leuene inde te hebene beter / leuen dan diͤ gemente 4van den luden. Jnde nit / tegens diͤ gemente te leuene. dar v̊mbe dat 5wi / diͤ giͤne diͤ wi trechen willen te gůden leuene. v̊m / van v̊ns nit en 6v̊ntverren. v̊mb dat wi endeͤl an/ders leuen dan si /

7Diͤ in ens ander mans hůs kůmpt. hiͤ is scul/dig mer te merkene inde te 8siͤne. v̊p den here / dan v̊p dat. dat in den hůs is Want diͤ giͤne is / wis. 9diͤ also hauegslike diͤnt inde důt diͤnen / in erdenen vaten. als en andere 10in silueren va/ten. Jnde den giͤnen en sal man nit mispreken. / diͤ nit 11meͤr en agt v̊p diͤ silueren vate dan v̊p / derdene /

12Iͤt is groit armůde van herten als diͤ minsche / sin richeit nit gedogen en 13kan. Jnde sinen můt / bedwingen /

14Iͤt vordert sere en ende te hebene van girigh/eide dat man den angst den 15man heuet. in din dat man tgůt wint. dat man diͤn van v̊me / dů. Want 16⁺ diͤ wise man spriͤkt aldus. dů girig//heit van di. inde angst sal diͤ laten / 17Iͤt gůt dat man al ene heuet dat en dogt niͤrgen / tů. en si dat man gesellen 18dar tů hebbe /

19Iͤt is ene harde gůde sake dat man niͤman bid/den en darf. Jͤt is ak ene 20grote sake dat en min/sche so vol is inde so bouen van sinen gůde dat / 21hi nit beiden en darf na diͤ werke van der auentu/ren /

22Iͤt gůt van diͤser werelt dat is vergangelik. Jn/de nit gestadig. Jnde war 23si gestadig si soiden / dog iͤnege tit des minschen herte vollen. Mar / 24hůr nature is sůlik so mer meͤr heuet somer / meͤr begert /

25Iͤt is merre meisterscap dat man wel hoit dat / gůt dat man geẘnnen 26heuet dan te hebbene / in sir gedagte dat man wel důn sal /

27Man is sculdig harde sere dar tů te pinene. dat diͤ gůde wille gebragt si 28te werke /

29Diͤ begerte diͤ bi naturen is. diͤ heuet en ende. / Jnde diͤ tegens reden inde 30⁺ tegens nature is // diͤne heben nit war in si ende niͤman můgen / Want 31dat valgs is dan heuet nit. war in dat en/de niͤmen mag. Want ende van 32valsheide dan / is nit. Regte also als wi siͤn enen man gain den / regten 33weg hiͤ gait dar hiͤ gain wille. Jnde diͤ / giͤne diͤ den crumben weg gait. diͤ 34gait inde gait / Jnde en wet war hi gait. Jnde en kan ten ende / van sinen 35wege nit geraken /

36Richeit is swar te lerne inde te hebene. Want si / makt den minsche alt 37v̊nmůtig. Mar armůde / is vri inde gestade. Jnde dar v̊mbe wil tu 38dinen / sin vri inde ledig heben, so mak di arm of gelik / den armen / 39Man is viͤle siͤkerliken rike als man niͤne weͤt / ẘ swar dink armůde is / 40Wil tu wel leuen in dir richeit so pins dat du / wel leuen můges sůnder 41hůr. Jnde pins ak dat / richeit is ene sake. diͤ den minsche nit bliuen / 42en mag. /

43Můgs du so v̊ntiͤdi van diͤser werringen van / diͤser werelt. Jnde en

+ 90

at) i bedekt door sierletter

+ 91

+ 92

[p. 387]

1můges du di nit v̊ntiͤn. so / so dů diͤ seluer alte male dar v̊t. //

2⁺ Wrůtscap leͤrt den minsche swigen inde nit / spreken. /

3Sig dat din leuen nit anders ensi. dan du den / luden leͤres. Want iͤt is 4grote gebrekenisse / van sinne als des minschen leuen nit en vol/get 5sinen worden /

6Regte vrůtscap is dat man altos wille diͤ gů/de sake inde diͤ regte sake 7Jnde dat man diͤ / quade niͤne wille /

8Armůde diͤ leͤrt den minsche des hiͤ nůmmer / en wiste nog en pinsde 9en ded armůde /

10Man is sculdig armůde te minnen. al wairt / anders nirgen v̊mbe dan dat 11si důt vrinde kin/nen /

12Iͤt is ene harde grote sake. als diͤ minsge nit / bedregen en is mit richeide. 13Jnde diͤse dan wel / hoiden kan /

14Iͤt is ene harde lelike sake enen manne sin / ere te latene. /

15Wi steruen inde hebbens begůnnen sint dat / wi irst geboren wůrden. 16⁺ Jnde dat is v̊nse na/ture. // Want en is niͤman diͤ sechen mag ic he/be 17dirtig iar of virtig. of min of mer. Mar diͤ / doit heuetse v̊p v̊ns geẘnnen. 18Jnde hine gaues / v̊ns nit weder v̊mb al dat gůt. dat wi geleisten / 19můgen. důs en heb wi nog iar nog dag /

20Niͤman en agt v̊p gůt leuen. Mar al diͤ lude ag/ten v̊p lang leuen. nogtan 21sal elk minsche / wiͤten so wiͤ so wil diͤ mag gůt leuen heben. / Mar lang 22leuen dat en mag niͤman heben. /

23Man sal begeren dat gůt is inde erlik. Want / diͤ begerte inde diͤ girigheit. 24van den gůden / minsche. diͤ is siͤker inde vaste. in gůder consci/entien. 25inde bi erliken rade /

26Iͤt sin harde luttel lůde. diͤ v̊n seluer inde v̊r / gůt berigten mit gůden 27rade /

28Ic vinde viͤle lude diͤ dan alr irst leren leuen^au) als si / steruen sulen. Jnde 29dandre latent leren als si / beginnen sulen. /

30⁺ Diͤ is dol diͤ tůt sinen argste hast. Want iͤt ků/met // alte tide. /

31Ak en is diͤ giͤne nit vrůt diͤ diͤ tit. diͤ hi he / uet verlist. v̊mb den angst den 32hiͤ heuet van / der tit diͤ kůmen sal. /

33Iͤt is en stark dink ene starke stat te verwin/nene. Mar iͤt is viͤle starkere 34den doit te ver/winnene. Jnde dar v̊mbe is man sculdig den^av) / doit 35tůntsiͤne dat man geͤn dink der doit gelik / maken en mag. /

36Iͤt is en lelike sake dat man seget inde ver/telt diͤ worde van den wisen 37luden. Jnde man / v̊re werke niͤne volget. /

38Iͤt is ak en lelik dink. dat man ene sake pin/set. inde en ander seget. Jnde 39nog is leliͤker dat / man seͤt in gescrigte saken diͤ nit war en sin /

40Diͤ den anderen mint hiͤne sal v̊me nit v̊nt/siͤn. hiͤne sůl v̊me sechen dat 42v̊me erlik is. /

43Dů al dat du důs gelik of tůt vůr al den luden / dedes. /

+ 93

+ 94

au) leuen boven de regel toegevoegd

+ 95

av) veeleer den dan der

[p. 388]

1⁺ Iͤt is en harde gůt dink den minsche dat hiͤ en^aw) // hůde sette sir herten. 2Jnde dat hiͤ enen mins/che kiͤse. Wes werke den luden wel behagen / 3Jnde hiͤ v̊me dar na pine te wirkene /

4Dan is gen scade of dat vergait dat sculdig / is te vergane. Jnde dat saken 5wiͤder tůt v̊rre / naturen kůmet /

6Dů van di den wain want si sin valgs inde / nit gestade /

7Diͤ doit diͤ beid v̊nser altos als wel den iungen / als den oden. Jnde dar 8v̊mbe si wi v̊r sculdig te / beidene in allen steden inde altos sůl wi 9vorsiin / wesen tegens hůr /

10Merke dine iare inde teͤlsei so soits du heben scan/de. dat nu te willen 11dat du woits dů du en / kint wers. /

12Dů of du můges in iͤneger maniren dat / diͤ sunden inde diͤ quaitheit in 13di versteruen / er du verstirues /

14Diͤ gůde pinsinge diͤ en is nit geret nog te / kope. Jnde war si te kope 15man vůnde niͤman / diͤse kogte. Mar diͤ quade pinsinge diͤ is dik // 16⁺ gekogt /

17Man is sculdig te wandelen sinen můt inde / nit sin lant. Want al vars 18du ouer seͤ dar v̊m/be en laten di diͤ sunden nog diͤ quaitheit nit / důne 19vůrse mit di. Jnde dar vmbe soits dů / se alr irst van di důn Jnde di seluer 20wandelen / Jnde dan sal di genůgen. in wat steden so / du bist. Want 21als diͤ minsche in guden leise / is sin lant is ouer al /

22V̊nuersiin doit kůmpt gerne den giͤnen diͤ / lange wenen leuen. Jnde in 23diͤn hope v̊me la/ten te beteren. Jnde dar v̊mbe sal man alle diͤ da/ge diͤ 24kůmen setten gelik den lesten dage /

25Diͤ gůde worde sal man prisen nit v̊mb den giͤ/nen diͤse seget, mar v̊mb 26v̊r důget /

27Rade inde lere di seluer alr irst inde dan enen / anderen /

28Hebbe vriͤde tegens diͤ lude inde vegte tegens / diͤ sunden inde diͤ 29quatheit /

30⁺ Diͤgiͤne diͤ důl is in enre saken diͤ waint ak // dat al dandere důl sin in der 31seluer saken. /

32Niͤman diͤ dine quaitheit weͤt salt du als sere / v̊ntsiin als diͤ seluer. Want 33enen andere mogts / du v̊ntgain inde nit diͤ seluer /

34Sig dat du dine kragt inde dine magt liͤuer / besuks in diin dat du dinen 35vrinden helps in / důgden. dan dů seluer dedes tůnregt v̊p dinen / 36viant /

37Andermans misdat diͤ bistu sculdig gerne te / vergeuene. Mar dine 38misdait diͤ du misdůs diͤ / ne sols du nit vergeuen. Mar dů sols altos 39ge/dinchen. v̊mb dat. dat du di tebat huden sůls / in misdat te vallen. / 40Diͤ wis is dan alr irst leuet hiͤ teregte. als hiͤ / pinset wat tegesciͤne is. Jnde 41dat hi alle saken / priset na vren werde. Jnde na v̊rre naturen /

42Diͤ wise man diͤ is sculdig te horne viͤle raits. Jn/de dar v̊t dat beste te

+ 96

aw) en onzeker, lees ene?

+ 97

+ 98

[p. 389]

1niͤmene. Jnde v̊me te hů/dene dat hiͤ niͤne valle in valschen rait. mit 2ligtelik tegelouene. //

3⁺ Idel pinsinge inde diͤ nit wesen en můgen dar / en sols du nit v̊p pinsen. 4Want makstu din her/te v̊nmutig dar miͤde. du sols drůue werden als / 5du al gepinst heues. v̊mb dat. dat du dine pin/singe nit volbringen en 6můges. /

7Drag v̊rkunde ter warheit inde nit ter vri/nscap /

8Dů sols wesen van driͤ tiden tegens diͤ quait/heit. sette diͤ sake te regte 9diͤ tegenwordig is. / du sols gedinchen diͤ giͤne diͤ geliͤden is Jnde vor/sig 10diͤ giͤne diͤ te kůmen is /

11Pinse in dir herten diͤ důgde inde diͤ quatheit / diͤ gesciin můgen. dar 12v̊mbe dat du diͤ důgede / můges maten inde diͤ quaitheit gedogen /

13Diͤ wise man diͤ en is geͤn tit ledig. Want hiͤ / haist diͤ saken diͤ trag sin. 14of hiͤ v̊ntwirt diͤ / bewůrren saken. of hiͤ sẘnt diͤ harde saken in/de diͤ 15grote. diͤ swair sin te důne. Jnde aldus / vorsiit hi v̊me van den groten 16saken tůt den / klenen. Jnde van diͤn dat klair is tůt diͤn dat / důnker is. 17⁺ Jnde van diͤn dat nů is. tůt diͤn dat // nog kůmen sal /

18Dů sols besiin wat luden du wel behages nit / ẘ viͤle luden du wel 19behages /

20En sette diͤ seluer nit in so groten dinchen dat / du biͤuen můts inde 21angst heben dat du / vallen sůls /

22Iͤt is ene harde erlike wrake inde engrote dat / man vergeuet. /

23Diͤ gene diͤ is kůne. diͤ niͤne begert den angst / als diͤ důmbe man důt. nog 24diͤ nit v̊ntsiͤt als diͤ / arm man důt. /

25En gene sake en makt den minsche so blode / als sine conscientie diͤne 26begript van sinen / quaden leuene /

27Důne sols ak nit versmain armůde nog gů/dertirenheit /

28Heues du luttel wagte dat du dar v̊mbe / nit vrek en siis. mar milde. 29Want man mag / wel milde wesen van klenen gůde /

30En clage nit. nog en screie din armůde / nog en beger nit ander mans 31richeit /

32⁺ En minne nit v̊nsůuer worde. mar du sols // minnen diͤ worde diͤ 33vrůmelik sin Jnde dar / du gebetert bi můges werden /

34Uorsig dat dine houisgheit nit en si v̊ner/lik ensi. Mar si sal sulk sin. dat 35si al den luden / wel behage /

36Dů sols wesen alse drůue bistu gepriset van / den quaden. als of man diͤ 37prisede v̊mb ene quat/heit. /

38Iͤt is en harde gůt dink dat man den smekers / van hůme důt. Want dar 39si sin. si trechen des / minschen herte an hůn. mit hůren smekeliken / 40worden. /

41Wagte diͤs dat du mit vertrechingen niͤmans / vrintscap en winnes 42Want minne diͤ en wil / gene trekhinge /

43Hůt di van houerde inde van dolre kůnheide. / Mar du sols wesen 44omůdig. Jnde di nit alte / lage maken. mar in omůde sal man mate 45ha/den /

+ 99

+ 100

+ 101

[p. 390]

1Dů sols diͤ dugede leren inde wisen. inde casti/en gůdertirenlik diͤ 2quatheit. //

3⁺ Důne sols den harden worden nog den houer/digen worden nit 4v̊ntsiin. Mar der smeker / worde diͤ sols du v̊ntsiin /

5Důne sols nit nawe besuken ander mans / v̊ngeual nog sine quatheit. 6nog důne sols / ak nit alte wredelik castien. nog dune sols / den 7minsche nit verwiten sine quaitheit indiͤn / dat důne casties. Mar toge 8v̊me scone gelait / in din dat důne casties. /

9Dů sols swigen inde horen den giͤnen diͤ sprekt / Jnde vrag man di iͤt. 10so antwerde so dat diͤ giͤ/ne versta, dar du wiͤder spriks. Jnde 11v̊ntcům/mer di van den giͤnen diͤ nit en wil mer wer/ringe als man vůr 12hůme sprikt /

13Mak al diͤ lude gelik diͤ seluer. so dat du niͤ/ne versmais mit houerde diͤ 14giͤne diͤ lager sin / dan du bist. Nog v̊nt siͤs ak den giͤnen diͤ ho/uerdiger 15is dan du bist. aldus mag du alre/best geregt wesen /

16Dů sols gůdertiren wesen tegens al diͤ lude / Jnde hůt di dat du nit en 17smeks Jnde du sols / spilik wesen tegens al diͤ lude. //

18⁺ Dů sols wreder wesen in delne dan in spreke/ne. inde in dinen leuene 19dan in din ansigte /

20Du sols di hůden dat du din lof. Jnde dinen / pris nit vort en segs. Heues 21du lof du en salt / en genen nit heben. v̊p enen anderen dat hiͤt / heuet / 22Dat du weͤts inde dat du kůns. dat sal du en / anderen gudertirenlik 23Jnde dat du niͤne kǒns. / dat salt du gerne leren. Jnde gebare oft důs / 24niͤne kůns. /

25Regten inde regtigheit wart vůnden bi / naturen. v̊mb te helpene diͤ 26gemente van / den luden /

27Geregte dait inde geregt loin. is als diͤ mins/che sin saken wel důt. Want 28en gene sake / en dog. en si dat manse dů in důgden /

29Diͤ dwasheit inde ouermůt van den houer/diͤgen. diͤ důn dicke dat diͤ 30gutertiren te ge/dogen heuet /

31⁺ Niͤman en mag en dink lange trechen dat // invalsgheide gedain 32is. Mar dat man in / důgden důt dat waist altois /

33Iͤt is als grote wretheit al te vergeuene als / nit te uergeuene. Jnde dar 34v̊mbe sal man re/den^ax) inde^ay) siin. lude^az) dat en stark dink is. dat /[.....] 35^ba) dik^bb) getempert is. dar v̊mbe si wi / v̊ns seluer sculdig te bogene. ter 36gůdertiren/heit. als diͤ sake bouen reden gedain is. /

37Engene sake en vůget so wel den groten / here als gůdertirenheit /

38Iͤt regt van gůden heren dat is. dat man den / luden wel behagen sal Jnde 39dat man guderti/ren si. Jnde dat man versma diͤ lelikheit diͤ man / v̊me 40důt. Jnde dat man nit en scelde^bc). Jnde dat / man sinen toren nit en

+ 102

+ 103

+ 104

ax) n waarschijnlijk

ay) i onzeker

az) lees Jnde?

ba) woord van vijf of zes letters onleeshaar

bb) dik onzeker

bc) de waarschijnlijk

[p. 391]

1volge. Want^bd) dat is ma/nire van wiuen. /

2Diͤ bihen diͤ sin fel inde vegten gerne Jnde / laten v̊r angen in diͤ ẘnde 3diͤ si steken. Mar / v̊r kůninc diͤn si heben diͤ en heuet en gene / ange. 4Jnde diͤ nature heuet so geseet. dat diͤ / kůninc sůnder wapen sal wesen. 5⁺ Jnde dat // is en groit exempel. den kůningen inde den gro/ten heren. 6Want als viͤle als v̊r toren mer scaden / mag dan di toren van den kůninc. 7van den bihen / So is sculdig hůr sin inde hůr můt. bet getem/pert 8wesen dan ander luden /

9Diͤ giͤne misdůt. diͤ waint dat sins heren magt gait. / dar sin here nit en 10heuet. /

11Gůdertirenheit důt den kůninc mit gemake / leuen. Jnde důt. dat hi 12wandelen mag ouer al. /

13Diͤ vaste bůrg inde diͤ beste diͤ en here heben / mag. dat is dat hiͤ gemint 14si van sinen magen / Jnde van sinen mannen. /

15Iͤt en is gene so gůde sake den here. als dat / dat al diͤ lude sin lang lif 16begeren. /

17Misdůt man enen groten here. hiͤ is sculdig / magt te hebene ouer sinen 18můt. Jnde te tem/perne diͤ pine van den giͤnen diͤ v̊me misdan / heuet. 19tůt den male. dat hi wiͤder tůme sel/uer kůmen is. Jnde is sculdig 20⁺ ligteliker te / vergeuene. dat man v̊me misdůt. dan dat // man anderen 21luden misdůt. Want also als diͤ / giͤne. diͤ van ander lůde gůde eweg 22geuen diͤ / en sin nit milde nog houesg. Mar diͤ dat hůre / eweg geuen. 23diͤ sin houesg. Also so en is nit gů/dertiren diͤ ander lude misdait 24vergeuet. Mar / diͤ vergeuet dat man v̊me misdůt diͤ is gůderti/ren. / 25Diͤ pine diͤ man sinen vrinden důt. diͤ důnkt / viͤle merre dan en andere / 26Iͤt is also lelike sake enen here dat hi viͤle pi/nen inde viͤle martilien důt 27den giͤnen diͤ vorde/lt^be) sin ter doit. alst is den arseteren diͤ sinen siͤken / 28viͤle ẘnden maket /

29Man hort inde důt viͤle liͤuer des giͤns wille / diͤ gudertirenlik gebudet. 30Want diͤ nature is / dicke wiͤderwerdig. Mar als manse gůdertiren/lik 31leid so volgt si gerne /

32Iͤt is regte verẘtheit van den minsche. als / hiͤ v̊me verblidet van ander 33mans blůtsturten / Jnde van ander mans v̊ngeval. Jnde diͤ dat důt / diͤ 34lait minsglik nature. Jnde niͤmet diͤ natu/re van den wilden diren // 35⁺ Iͤt is viͤle betere dat man sinen here torne mit / wair sechene. dan dat 36man hůme wel beha/ge mit smekene /

37Ůnder ander quaitheit so ist ene grote quait/heit. als man genen dank 38en wet van den gů/de dat man gedain heuet. /

39Ine wet wilk sake leliker is of te missa/kene dat man gelouet heuet. of 40wider te/scene dat man gegeuen heuet /

41Wi vinden viͤle lude diͤ en genen dank en / witen. van den gůde dat man 42hůme giͤuet. / Jnde dat is dicke v̊ns egen scoit. Want wit / v̊me dicke 43verwiten vůr ofte na. Ak en / wet mans genen dank. als man giͤuet

bd) ant onzeker

+ 105

+ 106

be) lees verordelt

+ 107

[p. 392]

1houar/delik. Jnde gelik of man dar nit v̊mbe en ga/ue. Jnde ak als man 2drůmb tornt als mant / giͤuet. of dat man so lange dar v̊mbe gebe/den 3heuet dat mant giͤuet důr vrinde wil/le. Want wiͤso aldus giͤuet. of lange 4merret / mit sinre gigte. diͤ heuet dicke inder ge/dagte gewest dat hiͤ nit 5geuen en solde //

6⁺ Man vint bi naturen. dat man diͤ misdait / inde diͤ quatheit hoge^bf) trekt 7dan diͤ důgt. / Jnde meͤr af sprekt. Jnde nogtan siͤman dic/ker diͤ důgt. 8Mar diͤ quatheit gedink man / langer /

9Diͤ giͤne verlist sine důgt inde sine gigte diͤ / se giͤuet dar hi waint dat si 10hastelik verloren / sal wesen /

11Iͤt en is en gen so hart herte nog so verge / ten. is dat man v̊me dicke giͤuet 12man krige / sine vrinscap dar miͤde. /

13Man is sculdig te leͤrne den giͤnen diͤ gerne / niͤmet gerne te geuene. 14Jnde man sal nit ge/liken al ene den giͤnen diͤ dat v̊r eweg geuen / Mar 15man salse verwinnen mit gigte inde mit / houisgheide /

16Diͤ gigte diͤ man giͤuet diͤ en is so viͤle nit te / prisene als diͤ gůde wille is. 17van den giͤnen / diͤse giͤuet. Want diͤ gůde wille makt diͤ cle/ne gigte 18groit. Jnde diͤ quade wille makt / diͤ grote gigte clene. Jnde weͤt ak dat 19⁺ viͤle / bequameliker is diͤ clene gigte. diͤ man // ligtelik inde gerne giͤuet 20dan is diͤ grote gig/te diͤ man swarlike inde node giͤuet /

21Diͤ prouinde en is gens danks wert diͤ lan /ge merret in des giͤns hant diͤse 22giͤuet /

23Diͤ gigte is man sculdig sere te prisene diͤ man / hastelik giͤuet. Jnde dar 24en gene trechinge / ane en is. van den giͤnen diͤse giͤuet /

25En gene sake en cost so důre den scamelik / minsche. als diͤ sake diͤ hiͤ 26verdint mit bidde/ne. /

27En gene sake en is so swar. so wiͤder te bid/dene diͤ sake diͤ man te vůren 28georloft heuet /

29Al gůdertirenheit diͤ hast. dat ist regt van / den giͤnen diͤ diͤ sake gerne 30důt dat hiͤse / hastelik dů /

31Als man giͤuet man sal mer siin. v̊ps giͤns / vrůme den man giͤuet. dan 32⁺ v̊p sinen wille. / Want diͤ gigte diͤ man důt v̊mb quaden. // wille te 33volbringene. diͤ en sin nit te prisene. / Jnde diͤ en sal man nit geuen. / 34Iͤt sin sůme lude diͤ dank sechen van der / důgt diͤ man hůme důt. 35hemelik en^bg) des en / sal man nit důn. Want iͤt war als gůt dat / man der 36houisgheide missakte. Mar man / salse dancken openbare /

37Engene sake en genůgt den dollen verwain/den. Want si wanen altos 38mer verdint heben / dan man hůme giͤuet /

39Iͤt en is geͤn so clene gigte diͤ houisg is in / de gůt. hiͤne make diͤ gigte groit. 40nog ge/ne so grote gigte diͤ quait is hiͤne makse kle/ne. /

41Diͤ wel sine prouinde giͤuet diͤ důt almůssen. / Jnde diͤ giͤne diͤ dar gigte 42af waint heben / diͤ is en ẘkerer. /

43Iͤt is en lelik scade als man qualik te staden / giͤuet. Want iͤt ware beter

+ 108

bf) lees hoger

+ 109

+ 110

bg) lees hemeliken aaneen

[p. 393]

1dat man diͤ sake / niͤne hadde gehait. dan dat manse qualike / giͤuet / 2⁺ Iͤt is beter dat man den quaden hilpt. // v̊mb den gůden. dan dat man 3den gůden deͤrt / v̊mb den quaden /

4Wat diͤ wise man sprikt. dat sal sin vaste / inde gestade. Jnde dat en sal 5man nit begripen / of hiͤ tegens dat. dat diͤ sake wandelt. dat / hiͤ ak sinen 6rait wandelt /

7Iͤt sin sůme lůde als man hůme ene sake / sindet. dat si tehans ene sake 8wiͤder sinden. / dat en sal man nit důn. Want dan is anders / nit dan 9gewesselt /

10Diͤ giͤne diͤ gůt heuet diͤ is egen des gůts. / Want hiͤ hoit inde hůt als diͤ 11egen man důt. / sinen here. Mar als hiit eweg heuet gege / uen. so is hiis 12alr irst here. Want hiͤne hů/dets niͤmer als eigen. /

13Iͤt is grote quatheit dat man diͤ gigte niͤne / prist. vmb dat. dat diͤ man dar 14af nit en / armt diͤse giͤuet /

15Diͤ werelt en satte niͤman in so grote her/scap. hine můt enen gůden 16vrint heben / diͤ v̊me hilpt dat hi stainde bliuet /

17⁺ Diͤ arbeit diͤ vůt den minsche Jnde dan // is nit mans dait. dat man 18v̊ntsiiͤt den sweͤt /

19Iͤt is en grot del van důgden. als diͤ mins/che wil gůt werden. /

20Sig dat dine werke inde dine worde al eͤns sin. Jnde dat si alle sin 21geslagen in ene vorme / Want des minschen herte en is nit geregt / als 22sine dait sinen worden niͤne volgen. /

23Man sal gereiden in sir iůgt. dat man vfe/nen sal in sin odere. /

24Des gins sin inde sin můt. is gestadig inde / gemakelik diͤ v̊me en geͤn 25tit en verwandelt / Mar hiͤ is altos in enen půnte. is dat v̊me / richeit 26inde herscap tů gait. is dat si v̊me v̊nt/gait. /

27Diͤ doit diͤ wi v̊ntsiin diͤ en bederft diͤ sile / nit al. Mar si maktse niͤ. Want 28wi leuen / sunder ende na der doit. /

29Diͤ alle sine saken v̊nder v̊me důn wille / hi^bh) sal v̊me setten v̊nder 30⁺ reden. want is dat / di reden berigt. du sols van manigen mins//che 31berigt wesen. Jnde si sal di ak wisen / wat du begripen sols inde in wilker 32maniren. /

33I̊t is ene harde lelike sake als diͤ minsche v̊m / seluer nit leiden en kan. 34Mar dat manne leiden / můt /

35Diͤ worde diͤ sin harde gůt. diͤ altos wassen ins / minschen sinne. Jnde 36man heuet ak nit te dů /ne viͤle worde. Mar worde diͤ bederflik sin /

37Diͤ nature van den edelen sinne is sůlik dat / hiͤ pinsen sal erlike sake. 38inde groit. Jnde diͤ / důget sal hi merren /

39Als diͤ minsche verhart is in sir quatheit. / so en is dar gen wiͤder keren 40an /

41Diͤ rede diͤ man seget in alte kůrten wor/den diͤ is dicke qualik^bi) 42verstain /

+ 111

+ 112

bh) of hi: de eventueel bovengeschreven 'bedekt door sierletter

+ 113

bi) dicke qualik waarschijnlijk

[p. 394]

1Diͤ rede diͤ waragtig is diͤ sal gůdertiren we/sen inde^bj) openbare /

2Gelik dat gestade ganc vůget wel den / vrůden man. so vůgen ak gestade 3⁺ worde / inde vor gepinst. Jnde dar v̊mbe leͤrt diͤ wi//se man dat man 4trag si in sprekene. /

5God heuet v̊ns gegeuen ene siͤle in v̊ns / Jnde diͤ is huder van der duget 6inde van der / quatheit diͤ wi důn. Jnde in suiker maniren / als wise 7hoiden so hoit si v̊ns. /

8Dustu saken diͤ erliken sin. diͤ en darf dar / nit v̊mbe wesen. oft al diͤ lude 9wiͤten. Jnde / důs du ak saken diͤ v̊nerliken sin. hůd di dat / niͤman en 10wiͤte. Jnde mindere ak dine mis/dat nit v̊mb dat. dat niͤman en weͤt dan 11du / Want hi is harde důl diͤ versmait dat orkun/de van sinre 12conscientien /

13Leue in sulker maniren mit den giͤnen diͤ / quade^bk) di sin. als du wilt^bl) 14dat si mit di leuen /

15Inde als dicke als du pins wat magte du / bouen hům heues. so pinse dat 16got viͤle mer/re magt bouen di heuet. /

17Diͤ giͤne is regte dwas diͤ en part kopen / wil. inde besiͤt den bredel inde 18den sadel. Jn/de nit de sceppenis van den parde. inde sine / siͤden. also 19is diͤ giͤne en dwas diͤ den minsche / priset v̊mb sine cledere inde v̊mb 20⁺ sin gelait // Jnde nit v̊mb sine vrůtscap. /

21Minne inde vrůtscap makt alle dink geme/ne. dar vůmbe diͤ gůden vrint 22heuet hiͤ / sal v̊me al sin dink maken gemene /

23Wi sin sculdig te vline diͤ quaitheit. Want si / en heben in hům nog ende 24nog manire. /

25Dune bis nit sculdig te verblidene. v̊mb den / lof van den giͤnen den du 26nit louen en můges. / dat sin diͤ giͤne diͤ des loues nit wert en sin. /

27Lof důt gerne minnen den giͤnen den man / louet. /

28Den giͤnen den dromt diͤ en sal dar nit v̊p pin/sen /

29Dat is dait van^bm) groten meisteren dat hiͤ / al begript in klenen saken. / 30En gene ruste en is gůt si en si mit reden / gedain /

31Engene sake en wandelt de můt van den / wise manne. nog gene 32⁺ blitscap en beneͤmt // hůme sine pinsinge. /

33Wi^bn) en sin en geͤn tit in enen půnte. Want wi / en sin huden nit dat 34wi gisteren waren. Want / alle dink dat leuet. dat lopt inde lwliet^bo). 35Jnde / nogtan begere wi diͤ sake diͤ in diͤse werelt / sin gelik of si altos 36duren solden. Jnde wi al/tois leuen. /

37Diͤ sake diͤ meͤst benempt hogen luden. vrůt/scap. dat is dat si wis wanen 38wesen. Jnde in / diͤn behagen si v̊n seluer. Jnde en willen niͤ/man 39gelouen. Jnde dat is diͤ ouerste dwasheit. /

40Al diͤ lude willen heben blitscap inde en wiͤ/ten war v̊mbe. Jnde diͤ wis

bj) i onzeker

+ 114

bk) qu waarschijnlijk

bl) veeleer wilt dan wils

+ 115

bm) dait van waarschijnlijk

+ 116

bn) of Wi: de eventueel bovengeschreven 'bedekt door sierletter

bo) lees vliet

[p. 395]

1is diͤ en is gen tit / sůnder blitscap. Want hiͤne wandelt sinen / můt nit. 2v̊mb en gene sake diͤ v̊me tů ků/met. Jnde hiͤ vorsiit wisliken sine saken. 3Jn/de al blitscap kůmpt van důgden. /

4En clene busg so genůgt viͤl diren. Jn/de en clene weide vůt wel enen 5⁺ osse. Mar / diͤ minsche wůrt gevůt van der erden. // Jnde van der seͤ, 6inde van der lůgt, nogtan en / genůgt v̊me nit /

7Al diͤ wile dat man iunc is so is man sculdig / te leͤrne weil te leuene. Jnde 8als man oit is wel / te steruene. /

9Man mag versmain al dat in diͤ werelt is. Mar / man mag nit heben al dat 10drinne is. Jnde dar / v̊mbe diͤ kůrtste weg rike te wesene diͤ enig / is. dat 11is dat man richeit versma /

12Verlis du dinen vrint din ogen en sulen / nit droge sin. Nog důne sols 13ak nit altos scre /ien. Mar wi sin sculdig dat diͤ gedinchenisse / van v̊nsen 14vriͤnt. den wi verloren heben dat / si v̊ns sin spil inde blitscap. Jnde wi 15ak sins / gedinchen. Want diͤ enen gůden vriͤnt heuet. / hiͤ wet wel dat 16hiͤ v̊me altos nit duren en / mag. Jnde iͤt si dat^bp) ak dat diͤ giͤne diͤ sinen / 17vrint screiet. hiͤ waint dat ander lůde wa/nen. dat hiͤne nit en minde. 18Jnde dar v̊mbe / wil hiͤ togen mit sinen tranen, dat hiͤne / minde. Jnde 19dat en sal man nit důn //

20⁺ In^bq) groit man gait wel vter enen clenen hu/se. Jnde engroit sin is wel 21in enen clenen li/game, inde in enen leliken. dar v̊mbe en is / diͤ grote 22man diͤ quader nit. dat hiͤ vter enen / clenen huse gait. Jnde diͤ grote sin 23diͤ gait / vter den klenen ligame. den en sal man / nit versmain. v̊mb den 24klenen ligame dar / hiͤ inné is. Want diͤ ligame diͤ niͤmt sin ere van den 25gůden sinne /

26Alle duget is in maniren te hebbene. Want / gene duget en dog sunder 27manire /

28Al ere inde alle houisgheit diͤ is willig, Jnde / is si nit willig so is si mit 29kragte gedain / Jnde dan heuet geͤn ere nog gene houisgheit /

30Iͤt is meͤrre vrůtscap van den gůde dat lans/hem tů kůmpt. dar v̊mbe te 31sorgene Jnde dat / te gewinnene. dan is diͤ sake te punte te set/tene. diͤ 32te winsche kůmpt. Jnde dar v̊mbe / en is gen so gůt gůt. als gůt dat 33⁺ lanshem / tů kůmpt. Jnde dat geẘnnen is mit cragte // Jnde mit 34vegtene tegens auenture /

35Man sal diͤ tormente niͤt begeren. Jnde is dat / manse gedogt. so sal 36manse gedogen mit star/ken herten. /

37Iͤt is en dwaislik begerte dat man begeͤrt ledig te wesene /

38Diͤ giͤne is důl diͤ nit en agt v̊p diͤ sake diͤ / hiͤ vor hůme siit Jnde diͤ el nit 39en begeͤrt dan / tůnderuindene ander lude rait. Jnde hůr 40he/melikheit /

41Iͤt is ene manire van houerde dat man is / altebedekt Jnde dat man v̊me 42v̊ntuirt van / den luden /

43Man is nit sculdig sin ledigheit te dorheit / te kirne Jnde te důne dat diͤ

+ 117

bp) dat waarschijnlijk

+ 118

bq) lees En

+ 119

[p. 396]

1lude van hůme / spreken. Mar diͤ minsche is sculdig tegen / v̊m seluer 2te sprekene. Jnde vorsiin in hůme / seluer wat gůt gedain is. Jnde dat 3te důne. /

4En gelik van wandelbaren sinne is dat. dat / man lange nit gemerren en 5⁺ mag v̊p enre stat // Jnde dar v̊mbe diͤ sinen sin. in enen wesene hoi / den 6wille, diͤ sal alr irst sin ligame hoiden in e/nen wesene. /

7Gedinghenis van v̊ren ende. sone mag nit / tit kůmen. den giͤnen diͤ en 8geͤn ende en maken / van v̊rre girigheit /

9Niͤman en is v̊nsalig anders dan bi v̊me seluer /

10Diͤ rede dar wi sunde v̊mb důn. dat is dar v̊m/be dat wi lange wanen 11leuen. Want pinsde wi / v̊mb diͤ doit. wi soiden v̊ns hůden van sůnden / 12Diͤ giͤne en is nit so gůt. diͤ gůt is^br) mit gůden / luden. als diͤ giͤne diͤ gůt 13is v̊nder al den lůden /

14Iͤt is regt dat al diͤ tit v̊nse si Jnde dat wier^bs) / nit verliͤsen. Jnde dan můge 15wi nit důn. en si / dat wi mit v̊ns seluer sin. so. dat v̊ns niͤman / en 16hindere /

17Diͤ girigheit van maniͤgen minsche diͤ en is / nit an enre saken. Want 18⁺ heuet diͤ auenture / enen minsche gegeuen gůt. v̊me en genůgt // niͤt. 19Mar hiͤ siit te hants v̊mb en andere. reg/te als diͤ hůnt důt, den man en 20stuk vlesg / wůrpt. Jnde hiͤ v̊me hast dat hiͤt in slint / Jnde te hants lopt 21hiͤ v̊m en ander. Mar dat / en důt diͤ wise man nit. Mar v̊me genůgt / mit 22diͤn dat hiͤ heuet. Jnde kůmpt v̊me en / beter dat niͤmet hiͤ /

23Hůd di van nide. Want diͤ nidege en heuet / so grote blitscap nit. van 24den v̊ngeual van viͤ/le luden, als hiͤ groten rowe heuet van den / vůrdel 25van enen manne /

26En is gen ẘnder dat en minsche begert te go/de kůmen. Want got 27kůmpt ten minsche. / Jnde en is gene gůde pinsinge, si en si van go/de 28of mit gode. /

29Iͤt sciͤnt wale dat dit gůt hir niͤder geͤn gůt / en is. Want got en důt dar 30nit miͤde. nog hi / en agt v̊p geͤn richeit. nog v̊p geͤn sirheide. / Mar 31tregte gůt dat is mit hůme. nogtan be/ger wi meͤr dat gůt hir beniͤden 32dan tgůt van / hir bouen. Mar dat důt dat wis nit gesmakt / en heben. // 33⁺ Diͤ wise man en torn v̊me nit v̊mb doit van si/nen kinderen. nog van 34sinen vrinden. Want als / vrůdelik gedogt hi vren doit. als hi der sinre / 35beidet. /

36Dine rede en sal nit sin bequamelik mer be/derflik /

37Diͤ meste dorheit diͤ enig is. dat is dat man / nit leren en wil. des man 38niͤne weͤt. Want / als lange als man leuet so is man sculdig te / leͤrne war 39bi dat man leuen mag. /

40Iͤt is ene harde gůde sake dat en minsche / reden in hůme heuet. Want 41in diͤn is hiͤ bouen / anderen diren inde volget gode /

42Minne inde torn inde girigheit diͤ důn dat / man den angst nit v̊ntsiit / 43Wils du gůt wesen so gedog gudertirenlik / al dat gesciͤn mag /

+ 120

br) is boven de regel toegevoegd

bs) er in wier waarschijnlijk

+ 121

+ 122

[p. 397]

1Wi sin bina alle in den gedagte. dat wi den / minsche niͤne <or>delen 2^bt) tegens dat hi is. mar / na sinen clederen inde na sinen gelate. Jn/de 3⁺ dar v̊mbe wil du den minsche te regte // <or>delen^bu). so pins dat hiͤ al 4nakt si. inde dat hi / nit en heuet. Jnde dan besig sinen sin. inde / sine 5siͤden. inde dan alr irst so mag tůne kinnen. /

6Diͤ slag diͤ en noset so sere nit. den giͤnen diͤ / en siit kůmen. als den giͤnen 7diͤ v̊me dar vů/re nit en hůt. sone důn diͤ saken. diͤ geuallen / den giͤnen 8diͤ dar v̊p gepinst heuet, als den giͤ/nen diͤ dar v̊p nit en agt /

9Dů en wets nit wat en vrint wert is en si / dat du wets ẘ viͤle du den giͤnen 10giͤues den du / dine vrintscap giͤues. Want du giͤues v̊me ene / sake diͤ 11vaste is inde gestade ter werelt. Jnde diͤ / meͤr gebrikt dar manse meͤst 12waint heben. /

13Iͤt is dorheit dat man v̊ntsiit diͤ sake di man / nit scůwen en mag. /

14Iͤt důt gůt steruen. Want man leuet altois / na der doit sunder angst te 15hebene van steruen /

16Iͤt is groit lof den minsche als hiͤ den quaden / qualik behaget //

17⁺ Is dine pine clene so hebe ligte verdoldigheit / Jude is si groit so sols důs 18heben groten loin / inde grote blitscap /

19Bistu arm armůde en is di nit swar důne mak/se seluer swar. Want si is 20ligt inde blide. inde / want niͤman en heuet er nit /

21Dů siis dat viͤle lůde enen man volgen als / důn diͤ vligen den 22hůniͤge. Jnde diͤ wolf den / ase. also důn viͤle lude. diͤ volgen 23manigen / manne v̊mb sin gůt /

24Deues^bv) du din gelt verloren. du gais alse viͤ/le te ligter agter wege Jnde 25du bist ak te siͤ/kerre in der herbergen. Jnde also ist biͤ ma/niͤger saken 26dat en man waint dat v̊me / quait is dat is sin gelůk /

27Heues du din gůt verloren du heits di sel/uer v̊nsalig Jnde screies dar 28v̊mbe be wilen / dat is bi dinre dwasheit. en ander tit so si / de vrůdere. 29Want scade castiet den minsche /

30Is dat di misvalt van dinen ogen en clagt / nit te sere. Want diͤ ogen sin 31⁺ geleren van // der sůnden. /

32Diͤ en is nit wis diͤ screit den doit van sterf/liken saken. Want alle dinc 33můt wiͤder tůt / sinre naturen. /

34Uersuke dinen vrint in erliken saken. Jnde / in důgden Jnde ak ter noit. 35inde nit ter ta/felen. Want dar sait důr gnůg heben. /

36Alle saken verliͤsen v̊re kragt mit vfe/ningen diͤ man dicke dar tegen 37důt. /

38Als girigheit is ins heren herte so is tregt / in groten angste /

39Dar v̊mbe en sin diͤ saken te dilder nit in / v̊rre naturen dat si scaden den 40giͤnen diͤ dar / qualik mit vfent /

41Under ander geregtigheit diͤ nature he/uet so is diͤ ouerste. dat si v̊ns 42allen makt / gelik ten ende. dat is ter doit Want niͤman / v̊ntgaits /

bt) delen met door 14de-eeuwse hand vooraan interlineair toegevoegd or

+ 123

bu) delen met vooraan toegevoegd or, hand zoals bt

+ 124

bv) lees Heues

+ 125

[p. 398]

1Diͤ cragt diͤ diͤ minsche heuet in hůme diͤ / kůmet van gùden sinne. Jnde 2⁺ van vorsi // nigheide. diͤ diͤ minsche důt in naturliken / werke /

3Iͤt is ene clene sake van des minsche leue/ne. Jnde iͤt is en groit dink sin 4leuen te / versmain. Jnde diͤ giͤne diͤ důt diͤ is siͤker / van allen ängste. 5Want hůme en růkt wan/er hiͤ stiruet. Jnde dar v̊mbe diͤ siͤker wil 6we/sen diͤ sal altos gereit wesen /

7Diͤ doit diͤ ist tregt van naturen. Jnde tol / van allen sterfliken saken. 8Jnde geneser van / allen v̊ngeluk. Alle diͤ giͤne begerense diͤ / wel 9leuen /

10Uersma den doit. so sait du versmain al dat / tůt der doit kůmet. ist 11volwig. ist angst / van der seͤ. Want alle diͤs saken en můgen / anders nit 12důn. Mar sceden den ligame van der siͤlen. Jnde en is gene sake diͤ dat 13bene/men mag nog en geͤn gelukke. Jnde du / bist verwůt en v̊ntsiis du 14den doit nit^bw) mer / alst důnrit. Jnde du wains leuen alst nit / en důnrit. 15Want man můt v̊mmer ster/uen als god wil //

16⁺ In den minsliker saken duuerste diͤ enig is / dat is dat diͤ minsche sinen 17můt inde sin herte / sette bouen alle dregen. Jnde bouen al dat 18da/uenture důn mag. Jnde wat so gesciit dat / mant williken drage. 19gelik of mant wille / dat also gesciͤde. Want man is sculdig te wil/ne al 20dat god vorsiin heuet /

21En diͤ ouerste sake van der werelt so is. dat / diͤ minsche stoten můt 22heuet inde stark te/gens sine wiͤdersaken. Jnde tegens v̊nsuuer/heide. 23Jnde dat hiͤ nit en begere angst te he/bene. Jnde dat hiͤ en geͤn angst en 24hebe quait/heit wiͤder te stane. Jnde diͤ ak maken kan / sin gelukke. inde 25nit beiden Wan er dat iͤt / kůmet. Jnde man sal ak nit v̊ntsiin wat ge/sciit 26ist gůt ist quait /

27Iͤt is en stark dink duget te vindene. in /de man můtse leren inde meister 28dar tů he/ben. Mar diͤ quaitheit leͤr wi bi v̊ns seluer /

29V̊nsuuerheit diͤ versmait diͤ sake diͤ man / dicke gedain heuet. Jnde 30⁺ pinset alle dage. // nihe sake. inde nihe scalkheit. inde nihe / manire 31van sůnden. /

32En genůgt den minsche nit dat hiͤ en / vrait is mit den tanden. inde mit 33den mun/de. inde mit den buke. Mar hiͤ is en vrait / mit den ogen mit 34der girigheide /

35Diͤ geͤne diͤ nit gedogen en kůnnen al / ene. diͤ begeren diͤ geselscap van 36den luden / Mar diͤ giͤne diͤ vrůt is diͤ v̊ntbertse wel / Want hiͤ heuet 37blitscap in hůme seluer / Jnde also geualt dicke dat wi v̊ns seluer pi/nen 38te minnen of v̊ns seluer te wairne /

39Iͤt valt selden dat wi al ene sin. Want wi / v̊nsteken v̊nse herte inde v̊nsen 40můt mit / houerde. of mit girigheide. inde diͤ v̊nsa/ligste sake diͤ iͤnig is. 41so is dat wi en geͤn / dit^bx) in v̊ns seluer en sin /

42Hůd di dat du nit sere en volges den sme/keren. Want si sin werklude 43⁺ diͤ anders nit / en pinsen dan ẘ si můgen bedriͤgen diͤ // giͤne diͤ bouen

+ 126

bw) nit boven de regel toegevoegd

+ 127

+ 128

bx) i waarschijnlijk

+ 129

[p. 399]

1hůme sin, inde in diͤn so diͤ/nen si mit smekene. inde mit valgscer 2be/dechtheit inde gebaren dicke of si dwase wa/ren. inde si nit en 3cůnsten /

4Saken dar man v̊mbe verbliden sal. dat is. / dat man wiͤder kiͤre tůt der 5oder lude dait. Jn/de dat man besiͤ. dat man sin leuen betere. /

6Engene sake is quader des minschen sinne / dan v̊nkůsgheit van wiuen. 7Want diͤ behin/digheit. van den iunchen minsche. wůrt vol / van den 8quaden sinne. nog hiͤne piͤnt hůme / v̊mb en gene erlike sake, inde seet 9alle sinen / sin in idel saken /

10Wine^by) diͤ heben v̊nstade^bz) ansigt. sin ger/ne dol. inde hůr můt is 11v̊nstade^ca) dar gebrikt / nit ane mar besuken^cb) /

12Diͤ iunche minsche v̊nsůuer diͤ důt sůnde / mar diͤ ode diͤ důt 13verwůtheit /

14Dri saken diͤ haiͤt got. dat is diͤ iunge / trage. inde den riken vreken. Jnde 15den / oden v̊nsůuer //

16⁺ Diͤ gůde vrowe is sculdig v̊r ogen niͤder te dra/gen tegens diͤ erde. inde 17si en is nit sculdig / wekelik tantwerdene. den giͤnen diͤ si ane/sprekt. 18nog altesere te scamene. Mar si sal / en deͤl grauelik antwerden. also dat 19diͤ giͤne / diͤ tegen v̊r sprekt en geͤn quait dar ane / merken en mag. Jnde 20bit man v̊r v̊mb dwas/heit. si is sculdig vterlik tůntsechene. Want / man 21biddet node den giͤnen diͤ gerne v̊ntsegt. /

22Deginsel^cc) van den sunden van den wiuen / dat is girigheit /

23Iͤt is ene wreder sake altois den doit tůnt/siͤne. dan te steruene /

24Diͤ giͤne is sculdig den scade te hebene van / der saken. dar hi den vrom 25af heuet gehait /

26Man heuet meͤrre begerte te kinnene / inde te wiͤtene. dat man nit en 27heuet ge/wiͤten. dan diͤs te gedinchene dat man weͤt /

28⁺ Iͤt is ene swar sake dat man nit en mag // screien. inde noit en heuet 29genen ewe. Want / noit důt koplude varen vp diͤ seͤ. Jnde dwinc/het diͤ 30dollen mit vren gůde. inde mit vren / husen diͤ man dar niͤder wůrpt. 31Jnde aldus / mag man wel siin. dat noit důt důn viͤle sa/ken. /

32Niͤman en sal ligtelik gelouen diͤ sake diͤ / v̊me dar na rowen mag /

33Iͤt gůt gelukke dat hastelik kůmet. dan / heuet gene blitscap /

34Diͤ auenture spilt mit hůrre gigte. Want / si niͤmet den minsche dat si 35v̊me gegeuen heuet. Jnde giͤuet v̊me bewilen dat si v̊me / genůmen 36heuet /

37En geͤn orkůnde en is so waragtig. so dat / orkunde van den kinderen.

38Want hůr sin / en heuet v̊n niͤt gegeuen. dat si liͤgen / kůnnen /

39Iͤt is kinsheit als diͤ minsche sinen sin / inde sinen můt. niͤt bedwinchen 40en can / als viͤile als du meͤr můges. als viͤle sols / du meͤr gedogen. // 41⁺ Iͤt sware geboit en důt man niͤt geͤrne / mar dat ligt is dat důt man geͤrne /

by) ue in Wiue uitgekrabd

bz) v̊nstade is uitgekrabd

ca) zie bz

cb) besuken is uitgekrabd

+ 130

cc) lees Beginsel

+ 131

+ 132

[p. 400]

1Diͤ niͤne verbiͤt diͤ quaitheit als hiͤt ver/mag. dat scint dat hiͤse wilde. / 2Iͤt is ene ligte sake en del vernois te doge/ne. Mar iͤt is harde swar lange 3te dogene. /

4Du en sols niͤt begeren dat kůnincrike / dat vergangelik is. Want diͤ 5kůnincrike in/de diͤ dure cledere nog diͤ grote huse mit / goide gesirt. 6diͤ en maken den kůninc niͤt / mar diͤ giͤne is kůninc diͤ diͤ quaitheit / 7v̊ntsiit. Jnde diͤ kint dat lof van den luden / Jnde diͤ v̊me niͤne wandelt 8v̊mb en gene sa/ke. inde diͤ ak is in guden dinchen inde in / siͤkeren. inde 9pinst inde vorsiit alle dinc in / v̊me seluer. /

10Du salt des siͤker sin dat dat grote ge/lait. Jnde dat fire gelait bevalt wel 11den / valschen luden. /

12Seneca diͤ seide als lange als hiͤ was in / groter herscap. so v̊ntsag hi v̊me. 13⁺ Jnde v̊me // důgte dat altois en yseren ware gereit / tůt sinre siden te 14stekene. Jnde dar v̊mbe / iͤst gůt gudertiren wesen, tegens al diͤ lude / 15so mag man siͤker wesen. Jnde iͤt is ak betere / dat man tenre klenre 16tafelen gůde spise eit / Jnde diͤ wel bereid. dan is tenre groter tafelen / 17spise tetiͤne. diͤ qualik bereid is inde mit angst / tetiͤne. Jnde also. so 18geuallet dicke dat dat / gelukke dat den man arm heldet beter is dan / 19dat gelukke dat den man hasteliken rike makt /

20Iͤt noist den man meͤr diͤ angst den hiͤ he /uet van den vegten dant vegten 21důt /

22En^cd) is geͤn so grote cragt so gůdertirenheit. / want si verwinnet alle 23sake /

24Oinne^ce) diͤ verait is. diͤ hait gerne dat si ge/mint heuet / 25Diͤ giͤne en is geͤn tit v̊nsalig diͤ v̊me nit / v̊ntsiit der doit. /

26Diͤ giͤne begert alte sere te leuene diͤ nit ster/uen en wil. als hiͤ siit dat diͤ 27⁺ werelt tegait. // inde hiͤ ak /

28Man mint dat man nit minnen en soide / dat is dat en man al sinen wille 29důn mag / Jnde als hiͤt důn mag. so důt hiͤ dicke ouer / reden. Jnde dar 30v̊mbe so makt diͤ auenture / dicke den man teniͤte /

31Diͤ dolle man gelouet gerne dat hi begert. /

32Diͤ angst den man heuet van pinen te doge/ne důt dicke wel gelouen. /

33En geͤn dinc en is swair den giͤnen diͤ pin/sen inde vorsiin. diͤ blitscap van 34hemelrike. /

35Iͤt is ene grote důgt. dat man v̊ntsiͤ dat / al diͤ lude sculdig sin tůntsiͤne / 36Niͤman en mag lange důren diͤ v̊me seluer / seit in allen angst. Want 37v̊ntgait hiͤ v̊p sul/ke wile hiͤ wůrt te lest gerakt /

38Als lange als diͤ minsche pinset v̊mb diͤ we/reltlike sake, sone mag hiͤ nit 39ligtelik pin/sen v̊mb diͤ geistelik sake /

40⁺ Wẘ^cf) v̊nsalig dat diͤ man is. dog is hiͤ seul // dig te pinsene dat hiͤ en man 40is /

+ 133

cd) n verbeterd uit t

ce) lees Minne

+ 134

+ 135

cf) lees ẘ

[p. 401]

1Iͤt is ene sůte sake inde ene hůgelik. als / diͤ minsche pinset v̊mb sin 2gebrekenis. /

3Diͤ regte minne diͤ kůmpt altois wiͤder / inde en merret nit /

4Iͤt is ene harde grote swairnis. grote / herscap mit scanden te hodene / 5Diͤ gemint wil wesen, diͤ sal wesen milde / inde houisg tegens den 6armen /

7Dů sols versmain den lof van den luden / Want si luttel der wairheide 8volgen /

9Wagte dat dine worde vaste inde gesta/de sin. Want diͤ blodeliken 10biddet diͤ leͤrt / v̊ntseggen /

11Iͤt is ene dolle hope. dat man gelouet dat / nit te gelouen is. /

12Sconheit is ene sake. diͤ nit lange en / důrt. inde diͤ hastelik vergait. /

13Iͤt is ene harde gůde sake omůt. Jnde / ene harde quade houerde. Want 14⁺ houerde // wůrt dicke geuelt mit ander houerde. Mar / omůt en heuet 15des geͤn angst. regte also als / man siit. dat diͤ dunre liͤuer veld v̊p diͤ ho/ge 16hůs. dan v̊p diͤ klene. dat hoge hůs v̊me / narre sin. so en lait diͤ ene 17houerdiͤge den / anderen bi hůme nit. /

18Di noit. inde dat důs te důne heues. diͤ důn / di begeren diͤ sake. diͤ du 19behůues. /

20Iͤt en is nit gůt dat man diͤ quaitheit nit / en kan. nog dat manre nit en 21kint. v̊mb / dat. dat manre debait vůr huden mag /

22Als ene manne dunket, dat diͤ arsedie le /lik is. sone gerůkt v̊me nit te 23genese. also / iͤst. als diͤ v̊nlede enen man tů kůmpt. Jnde / si den man 24nit wel en behaget, sone wil / hiͤre nit wiͤten. /

25Iͤt vertrechen van den pinen. makt diͤ / lude siͤker /

26Wil tu iͤneger hande dink důn. so důse has/telik. inde sůnder viͤle 27worde. Want regtig/heit haiͤt beiden, inde traigheit //

28⁺ Pinse v̊mb dins selues sake. al diͤ lude / beiden dar na dat důt seluer 29důs /

30Min diͤ seluer. Want ander mans minne. / sal di luttel en staden stain. 31is dat du di / seluer nine mins /

32Diͤ sake diͤ man nit dicke důn en mag / diͤ důt man ouer lang /

33Diͤ pine diͤ is viͤle ligtere als manse ma/ten^cg) mag mit rade /

34Wils du di huden van mistruwen. so hůd / di van viͤl sprekene /

35Altois důt man diͤ quaitheit. mit bedec/ter quaitheit /

36Waragtigheit inde trowe diͤ en kůmpt / en geͤn tit binnen der heren 37důrpel. Want / si is verkogt in verẘnnen v̊mb penninge. /

38Hiͤ is harde v̊nsalig diͤ giͤne. diͤ v̊me seluer / nit berigten en kan. als ter 39doit kůmpt. / dat sin diͤ giͤne diͤ nit steruen en kůnnen. /

40⁺ Diͤ giͤne diͤ is alte wret. diͤ den anderen // kastien wil mit der doit. Want 41diͤ giͤne sal / ligtelik vergeuen. diͤ te důne heuet dat / man v̊me vergeue / 42Důgt is ene sake diͤ v̊ns mag geuen ewe/lik leuen. inde diͤ v̊ns mag důn. 43geliken go/de /

+ 136

+ 137

cg) a onzeker

+ 138

[p. 402]

1Du salt di seluer besiin. inde vergaderen / diͤ tiit. diͤ man diͤ genůmen 2heuet, inde / v̊nttrekt. of diͤ liͤden is. Want diͤ lelicste / rům diͤ iͤnig is. dat 3is van idelheide. Jnde / weͤt dat. niͤman en mag gene sake prisen. / 4tegens diͤ tiit. nog geprisen en kan enen / dag. Jnde wi en pinsen nit dat 5wi steruen / alle dage. Jnde in diͤn sin wi bedrogen, dat / wi nit en siin 6v̊p diͤ doit. Want en groit / deͤl van der doit is nů geliͤden. Jnde al dat / 7geliͤden is van v̊nsen iaren. dat heuet diͤ / doit geẘnnen tůt vren dele. 8Jnde in diin / dat man sin leuen lingt so vliit diͤ doit. /

9Alle saken sin v̊ns vremede sůnder diͤ / tiit al ene. mar diͤ is v̊nse Jnde 10⁺ in diͤ he//benisse van diͤser saken. diͤ krank is inde / vergangelik dar 11heuet v̊ns nature in ge/sait. /

12Geloues du den quaden manne iͤt. sig / dat důt v̊me geues. nit v̊mbe 13gigte. / Mar v̊mb dine geloffenisse te quitene. /

14Diͤ wise man důt alle sine saken wislik / inde is dat hiͤ ak misdůt. hi en 15is nit wis / in. diin. dat hi misdůt //

+ 139