Logo DBNL
Beschrijvinghe van alle de Neder-landen (1979)

Beschrijvinghe van alle de Neder-landen

(1979)–Lodovico Guicciardini–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende


illustratieuitvergroten
HANNONIA
Scala miliarium Hannoniae, quae sunt unius horae itineris
Pays de Haynault tenu de Dieu & du Soleil


De beschryvinghe van Henegouwe.

HEt landt Henegouwe ghenoemt, is een groot deel van het landschap, welck (soo Cesar in zijn Commentarien verclaert) voortijts beseten is geweest + van de hooghvernaemde Nervij, die voor haer hooftstadt hadden de stadt nu ter tijdt Doornick ghenaemt, gelijck wy hier voor hebben gheseyt. Dit landtschap, soo de Cronijcken des selfs ende de Belgische historien melden, heeft dickmael zynen naem verandert: is voortijdts ende ten aller eersten gheheeten geweest Pannonia, vanden Afgodt Pan, den welcken de inwoonders aenbaden: daer nae Saltus Carbonarius, ter saecken van de bosschagie Carbonarie genaemt, daer af wy hier voor hebben geschreven: naemaels ist gheheeten Neder Picardyen; ende + ten lesten in't Latijn Hannonia, in't Walsch Hainaut, in Duytsch Henegouwe, van eenen Troyaen Hannon ghenoemt, soo sommighe seggen: andere meynen van andere oude mannen desen naem ghekomen te zijn: maer men houdt voor het seeckerste dat de vloedt Haine oorsake des naems is, die door dit landtschap loopt. Nu sullen wy voort de ghelegentheyt + beschryven. Henegouwe paelt Noordtwaerts aen Brabant ende Vlaenderen, Zuydwaerts aen Champaignen ende Picardyen, Oostwaerts aen een deel van het Graefschap van Namen, ende aen een deel van't Bisdom van Luyck: Westwaerts aen de Schelde, ende eensdeels aen Walsch Vlaenderen. Het heel landt begrijpt in de lenghde ontrent twintich mylen, ende sesthien in de breedde: heeft een soete ende schoone locht, ende vruchtbaren grondt, wordt bewatert van veel vloeden, namelijck + van de Schelde, Sambre, Denre ende van andere kleyndere waterloopen: heeft veel staende wateren ende fonteynen: is vol van lustighe bosschagien, waer af de voornaemste zijn Mormant ende Sint Amand. Heeft oock veel lustighe beemden ende weyden voor allerley beesten, veel oeftboomen, ende is boven al seer vruchtbaer van koren ende terwe. Heeft oock op verscheyden plaetsen + Mynen ende Groeven van goet yser, van loot, van schoone steenen, seer bequaem tot metselrye, ende alderley ander wercksteen, jae men vindt hier oock toetssteenen om het goudt te proeven. Hier is seer veel levende kalcks, ende + het selve seer goet, ende ghenoechsaem om de byligghende landen daer mede te versien: daer en boven worden hier uytgegraven steenkolen + oft hoelien, ghelijck in het landt van Luyck, maer niet soo goet, want die reuck is stercker ende onlieffelijcker. In het landt van Henegouwe zijn nu ter tijdt vierentwintich besloten steden, naemelijck Berghen, Valencijn, hoe wel dit voor een stadt op zy selven + gehouden wordt, Bouchain, Quesnoy, Conde, Landrecy, Avennes, Chimay, Marienborg, Philippeville, Beaumont, Maubeuge, Bavais, Bins, Reus, Soigny, Braine le Conte, Enghien, Halle, Lessine, Chevre, Ath, Sint Gisleyn ende Leuze: voorts oock meer dan neghen hondert vijftich dorpen, met veel casteelen ende heerlijckheden: onder welcke veel treffelijcke ende schoone vlecken zijn, als Pequicourt, Fontaine, Lalaing, Montigny, + Antoing, Bie, Brisueil, Ligne, Bossu, Barlamont, Glayon, Trazegnie, Escochinne, Trelon, Sor le Chasteau, Barbanzon, Aimeries, ende andere in grooten ghetale. Het Graefschap van Henegouwe heeft veel hooghe + ende seer weerdighe staten, te weten een Prinsschap, thien Graefschappen, twaelf Pairryen, tweeentwintich Baneryen, sesentwintich Abdyen, eenen Maerschalck, eenen Seneschael, eenen Opperjagher, eenen Camerlinck, ende andere heerlijcke officien ende ampten, aengaende erffelijck den voornaemsten Heeren van den lande, welck voorwaer een kleyn seer bloemich ende overvloedich landt is: welckers Staten bestaen in vijf Leden: + d'eerste daer af zijn de twaelf Pairen: daer nae de Prelaten, ende Collegien ofte Capittelen van de Gheestelijckheydt: de derde den Edeldom: de vierde de ordinarisse Officiers: de vijfste de Ghemeynte der steden. Maer laet ons nu in sonderheydt beschryven elcke stede ende plaetse, beginnende van Berghen, de hooftstadt des landts.

Byv. [Henegouwe was voortijts by den Romeynen genoemt Hannonium of Hainonium, van + de riviere Haine. In't jaer 975 by Perone eenen veldtslach geviel, alwaer de sonen vanden Grave van Henegouwe dootsloeghen eenen Garnerum ende eenen Reynout heur vyanden. Waer inne Arnulphus de tweede Grave van Vlaenderen ghestoort, eenen tocht op Henegouwe genomen heeft, ende door gheweldt Reynerum ende Lambertum des Graven van Henegouwe Reyneri sonen uyt Henegouwe verdreven heeft, ende Berghen de hooftstadt des landts gheweldigher + handt ingenomen, alwaer hy terstont weder belegert werdt, ende de stormen vromelijck afkeerde. Maer hy werdt soo gedwongen door de hulpe die den jongen Princen werde gedaen van Hugo Capet ende van Carel den Hertoghe van Lotteringhen, dat hy in accoort moeste treden ende landtruyminghe doen. Waer door Lambertus de heerschappye van Leuven verkreegh.

Weder in't jaer 1051 Henegouwe ingenomen werdt van Boudewijn van Rijssel, Grave van Vlaenderen, ende alsoo werdt zijn sone Grave van Henegouwe, trouwende Richilde de Princesse van Henegouwe, welckers kinderen naederhandt ende heur naesaten teghen heur Oom Robrecht de Vriese ende zyne kinderen veel oorlooghs voerden, om Vlaenderen te bekomen,

ter tijt toe dat Boudewijn de vierde Grave van Henegouwe ende Namen, door het overlyden van Philips de eerste, dien sonder kinderen gestorven, zyner huysvrouwen broeder in het gouvernement succedeerde, ende de Provincien onder een hooft gheraeckende vereenichde. Maer wederom groote oorloghe ende haet oprees tusschen de kinderen van zijn Nichte Margriete van Constantinopelen. Maer die twisten ende oorloghen, oock door andere occasien, Hollandt ende Zeelandt aen Henegouwe gheraeckende, vermeerderden: de welcke ten lesten door eenighe conditien ter neder geleyt werden, Philips de Goede in de regieringhe wesende.]


Vorige Volgende