Logo DBNL
Beschrijvinghe van alle de Neder-landen (1979)

Beschrijvinghe van alle de Neder-landen

(1979)–Lodovico Guicciardini–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende


illustratieuitvergroten
LA VILLE DE CAMBRAY.
aNostre dame.
b.S. Jeri.
c.S. Mertin.
d.S. M. Magdala.
e.S. Nicolas.
f.S. Auberi.
g.S. Sepulchre.
h.S. Francois.
i.S. Claire.
k.S. Julian.
l.S. Jean.
m.S. Beerge.
n.S. Croix.
o.S. Jacqe a lhospital
p.S. Jacqe au noirs jé
q.S. Lazara
r.La porte neuue
s.La porte S. Sepulchre
t.La porte Cantinpre
v.La porte de selle
x.La porte de malle
y.La maison de la ville
z.La boucherie
*.La grand marche


Beschryvinghe van Camerijck.

+ NAe het schryven van Jan le Maire ende andere nieuwe Schryvers, soo is Camerijck ghesticht ende ghenoemt van Cambre Coninck der Cimbren ende Tongren: ende na de meyninghe van Paulus Emilius ende + andere, soo ist de selve stadt die Cesar noemt Samarobrina, alwaer somtijts een deel van zijn krijchsheyr ghewinterleghert heeft, ende daer het Parlement ende den generalen Raet van Gallia ghehouden werdt: hoe wel sommighe willen segghen dat Samarobrina is + de stadt van Sint Quintijn in Vranckrijck, eertijts ghenaemt in het Latijn Augusta Veromanduorum, om datse gheleghen is in het landt van Vermandoys in Picardyen. Ick hebbe hier achter in het beschryven van Bavais myne meyninghe geseyt, aengaende dese + saecke. Dese stadt wordt ghenaemt in het Latijn Cameracum, ende is op 26 graden, 6 minuten in lenghde, ende op 49 graden, 45 minuten in breedde, gheleghen op de Scheldt die daer midden door loopt, ende is seven mylen van Valencijn. De stadt is groot, schoon ende sterck, met een sterck Casteel, welck Keyser + Carel de vijfste heeft doen stichten: de timmeragien van de besondere huysen zijn schoon, ende meer van de ghemeyne: de Kercken ende Cloosters zijn fraey ende heerlijck: maer seer wonderlijck, seer oudt ende kostelijck is onse + Vrouwe kercke, welck de Domkercke is, der welcker ghebiedt ende Bisdom seer wijdt ende breedt strect. Dese stadt is rijcke ende wel bewoont van Cooplieden ende Ambachtslieden, die veelderley wercken maken, besonderlijck seer fijn lijnwaet met groote menichte.

Byv. [Hier worden jaerlijcks wel gemaeckt + boven de tsestich duysendt stucken van dit lijnwaet ende doeck, die gheschat zijnde d'een door d'ander op veertich gulden het stuck, bedragen vierentwintich hondert duysent gulden. Dit lijnwaet ofte doeck is sommige soo uytnemende fraey ende fijn, dat men stucken vindt die maer tweeentwintich ellen lanck zijn, ende wel weerdt drie hondert gulden, oft hondert Fransche Croonen, de selve niet meer in stoffe wegende, dan ses, seven oft acht oncen het stuck.]

 

Hier is een Casselrye ende een schoone Heerlijckheydt ghenaemt Cambresis, hebbende veel dorpen ende vlecken, onder welcke oock + is het Casteel van Cambresy ses mylen van de stadt, daer den lesten peys besloten is gheweest tusschen de Christelijcke Vorsten, in het jaer 1559. Het Bisdom van Camerijck is + seer oudt: want soo ick in gheschriften vinde, ter tijdt van de Wenden, soo is daer d'eerste Bisschop gheweest Drogines Martelaer, een seer deuchdelijck ende heylich man. Ende in het jaer 595 is hier de vijfste Bisschop gheweest S. Gaugerus, ende vervolghens tot verscheyden tyden veel andere treffelijcke ende hooghvernaemde mannen, ghelijck Petrus + Aliacus een seer deuchdelijck ende wel gheleerdt man, Cancelier van de kercke van Parijs, naemaels Bisschop van dese stadt verkoren, ten lesten Cardinael van Roome gheworden, de welcke verscheyden boecken heeft gheschreven in Theologia ende Mathematica, ende is ghestorven in het jaer 1416. Ter tijdt als ick dit schreef is gheweest Bisschop van Camerijck Maximilianus, ghesproten uyt het doorluchtich hof van Berghen, ende nae hem is ghekomen H. Lowijs van Barlemont. Dese Bisschoppen zijn geestelijcke ende + wereldtlijcke Heeren, hebbende den tytel van Hertoghen ende zijn Vorsten des Keyserrijcks.

Dese stadt is d'eerste geweest die Clodius Capillatus Coninck van Vranckrijck ghewonnen + heeft, doen hy in't jaer 445 in Gallia Belgica overghetrocken is: langhen tijdt nae dat de Denen die ende met haer het kostelijck klooster ende de schoone kercke van S. Gaugier verbrandt hebben: ende wederom opgebouwt zijnde, is begrepen gheworden onder het Graefschap van Henegouw. Maer naemaels hebben de Duytsche Keysers Camerijck van Henegouw afghescheyden, ende een vrye Rijckstadt daer af gemaect. Zy is oock inghenomen geweest door den vromen Boudewijn den Goedertieren, Grave van Vlaenderen, in de oorloge die hy ende Hertoch Godevaert van Lorreyne voerden teghen Keyser Hendrick den derden dies naems, de welcke hy hem naemaels by peysmakinge wederom gaf. Eyndelijck is zy van Hendrick den vijfsten + ghegheven in bescherminghe ende bewarenisse van Robert Grave van Vlaenderen (als Prince van Aelst) toeghenaemt van Hierusalem, voor hem ende zyne naekomelinghen, de welcke d'eerste Beschermheer van Camerijck is gheweest, ende naemaels is dit voort bevesticht gheweest aen de Graven van Vlaenderen door Keyser Frederick in't jaer 1164, ter tijdt van Dierick van Elsate. Niet te min hebben de Fransoysen altijt recht willen hebben aen Camerijck, ende hebben't tot verscheyden reysen inghenomen ende dapperlijck beschermt: besonderlijck ter tijdt van Philips + van Valoys, doen de stadt belegert was van Keyser Lodewijck van Beyeren, ende van Coninck Eduwaert den derden van Engelandt, t'samen aenspannende teghen de Fransoysen, maer hoe groote macht dat zy hadden, en konden dese stadt niet ghewinnen. Welcke oorloghen noch langhe hebben gheduert, ende met verscheydenlijcke verloopen, tusschen de Duytsche Keysers ende de Coninghen van Vranc-

rijck. Maer onlancks gheleden ter tijdt van Maximiliaen van Oostenrijck Roomsch Coninck, ende Coninck Lodewijck van Vrancrijck grouwelijcke twisten ende oorlogen waren geresen, ende de Fransoysen tegen de borgers van Camerijck seer rouwelijck leefden, + hebben de borghers het Fransch krijchsvolck uytghejaeght, ende des Keysers ingenomen: het selve deden oock die van Bouchain, oock kreegh de Keyser wederom Quesnoy ende andere stercke plaetsen daer ontrent, die de Fransoysen hadden in genomen. Camerijck + onder de Vlaemsche bescherminghe staende, is nochtans neutrael ghebleven, ghenietende hare oude wetten, privilegien ende costuymen: noch en is ter tijdt van d'oorloghen tusschen de Fransoysen ende Borgoensche, noch van d'een noch van d'ander bestooten oft beschadicht gheweest: maer beyde partyen handelden daer vriendelijck ende vryelijck: alsoo dat dit dickmael de stede is gheweest daer de vergaderinghen ende t'samenspreeckinghen zijn gheschiedt van peysmaeckinghe tusschen de voorseyde machtighe Heeren, ende eyndelijck peys verwillight: besonderlijck de peys ghemaeckt in't jaer 1508 tot achterdeel van die van Venegien: ende 1529 tot groote schade van die van Florencen. Maer soo Keyser Carel + de vijfste ten laetsten sorghe hadde, overmits het bedrieghlijck ende vyandigh bedrijf dat de Fransoysen voorts stelden, doen te Landrecy wesende, is in't jaer 1543, doen zy waren vertrocken, met zijn heyr ghekomen binnen Camerijck, ende om de stadt te verseeckeren ende bevryden tegen den vyandt, heeft daer doen maken het voorseyt sterck kasteel, latende voorts der stadt haren staet ende hare rechten als eertijdts. Maer in't jaer 1553 doen Coninck Hendrick van Vranckrijck d'eerste dies naems ontrent Camerijck quam om de stadt te mogen betrecken ende tot zynen wille te kryghen ende te vergheefs arbeydde, soo heeft hy die als vyant verklaert, sonder voorts eenighe schade vyandichlijck te doen. In dit Casteel van Camerijck was Capiteyn ende Gouverneur van Coninck Philips weghen, de Heer van Warlusset.

Byv. [In't jaer 1576 werdt de Heere van Liques + tot Camerijck, aldaer Gouverneur zijnde, by den Heere van Ainsi, van den huyse van Gavre, ghevanghen ghenomen, ende alsoo de stadt metten casteele voor de Staten ende het landt verseeckert: ende is aldaer tot Gouverneur ghestelt. Dese Gouverneur alsoo de stadt + van Camerijck op de frontieren van Vranckrijck gheleghen seer ghedreycht werde met belech van den Prince van Parma, hem vindende verre gelegen om assistentie van den Staten te mogen hebben, hadde begost te handelen metten Hertoghe van Anjou, om hulpe van zijn Hoocheydt te mogen crygen, soo het noot ware: ende heeft ten lesten eenich volck, soo te voet als te peerde van hem inghenomen, mette welcke die van Camerijck gheheel Henegouwe ende Artoys doorliepen ende brandtschatten. Maer in't jaer 1581 Camerijck door't belech van den Prince van Parma in grooten noot zijnde, heeft den Hertogh van Anjou alle middelen aenghewent om die te ontsetten. Heeft over sulcks ontrent Chasteau Tiry eenen grooten hoop krijchsvolck + soo te voete als te peerde vergadert, meest ghewillige, daer haer oock eenige benden peerden van der Ordinantien des Conincx ende Edelen bygevoeght hebben. Ende heeft hem alsoo ontrent Camerijck gepresenteert, sterck zijnde wel 4000 peerden, ende 10000 mannen te voete, wel gerust. De Prince van Parma, alsoo hy oock ontrent Camerijck alle zijn macht vergadert + hadde, vertoonde hem den 17 Augusti in slachorden voor de stadt, wel ses uren lanck, schynende te willen zynen vyandt schutten: maer siende dat den Hertogh hem naerder quam, ende seer sterck was, is hy van daer opghebroken, met alle zijn omligghende garnisoenen, verlatende zijn schanssen, ende alsoo aftreckende, heeft hem ontrent Valencijn gecampeert. Den Hertogh van Anjou die stadt ontset hebbende, heeft + alle victalie ende nootdruft daer binnen gevoert, ende is selve den 18 Augusti in persoone seer triomphantelijcken daer binnen gereden, ende heeftse met garnisoen beset. Ende nae zijn vertreck is zy altijdt van de Fransoysen gehouden gheweest, tot dat de Grave van Fuentes die weder uyt den name des Conincx van Spangien + belegherde ontrent den 8 Augusti 1595, lange te vooren de selve allenskens benaut hebbende; alwaer de voorseyde Grave groote neersticheyt dede met schieten, niet naelatende dat tot veroveren van de stadt mochte dienstelijck wesen. In de stadt was Gouverneur de Heer van Baligni, + de welcke tyrannelijcken genoech de borghers gehandelt hadde, soo dat hy van haer generalijck ghehaet werdt. Dese als nu Fuentes Legher daer voor quam heeft alle teghenweer bewesen, ende heeft oock sterck secours van volck ghekreghen van den Hertogh van Nevers, de welcke haer kloeckelijck hebben geweert, op hope van ontset. Alsser nu uyt ouden haet ende Spaensche factie in de stadt twist ghesproten was mette Fransoysen, ende de Borghers de + Switsers aen haer zyde creghen, soo ist gebeurt dat daer en tusschen Fuentes ettelijcke voordeelen door Barlotte ende andere die van de stadt afghewonnen, ende den tweeden Octobris seer stercke batteryen bestelt hadde, waer door de borghers (die sulcken oorsaecke sochten) te hoope gheloopen zijn mette Switsers, ende wilden haer stadt over gheven, waer over zy ettelijcke Ghedeputeerde uytsonden seer confuselijck sonder eenighe conditien, haer overghevende in de goede discretie van Fuentes, die daer van seer verwondert zijnde, die ghewillich aennam. Alsoo deden zy hem haer poorte open. Daer en tusschen trocken de Fransoysen ende andere die van haer ghesintheydt waren, oock confuselijck op't Casteel, by Baligni, de welcke metten eersten scheen het selve te willen houden, maer eens oft tweemael ghesommeert zijnde, onder belofte van een goet appointement, soo zy haer overgaven, ende dreyghementen indien zy opiniatreerden, dit heeft Baligny soo bevreest ghemaeckt, + dat hy den neghenden der voorseyder maendt October het voorseyde Casteel in handen van den voornoemden Grave van Fuentes, inde name des Conincks van Spangien overghegheven heeft.]

Nu hier op houdende, de orden door ons voorghestelt, eyscht dat wy voortvaren tot de beschryvinge van het landt ende Graefschap van Henegouwe, waer van (volghende onse ghewoonte) wy u eerst de figuere ende besondere Landtkaerte voor ooghen stellen sullen.


Vorige Volgende