Logo DBNL
Beschrijvinghe van alle de Neder-landen (1979)

Beschrijvinghe van alle de Neder-landen

(1979)–Lodovico Guicciardini–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Beschryvinghe van S. Omer.

DE stadt van S. Omer heeft den naem van eenen heylighen man, geboren van Constans, ende Bisschop van Terwanen: door wiens vernaemde heylicheydt Aldroald een seer rijck ende Godvreesende Heere beweecht zijnde, heeft hem ghegheven een casteel, + ghenaemt Sithiu, om daer een klooster te stichten: welck de heylighe Prelaet heeft ghedaen, doende daer maecken die kostelijcke kercke, die na hem ghenoemt wordt Sint Omer: + in welcke hy vertrocken om zijn leven voorts over te brenghen, hier zijn by hem komen woonen veel deuchdelijcke mannen, ende onder andere Sint Bertin zijn landtsman. Soo dat overmits de deuchdelijcke wercken ende den naem van S. Omers suyver leven, sulcke menichte van volcke ter deser plaetsen + quam, datter een stadt werdt ghebouwt, ende Sint Omer gheheeten, tot gedachtenisse van desen heylighen Bisschop, de welcke is ghestorven in het jaer ons Heeren 695: ende drie jaren daer nae is oock Sint Bertin van dese werelt gescheyden: die d'Abdye (zynen naem + voerende) ghesticht heeft: waer af de kercke seer heerlijck is getimmert, ghelijck oock het klooster: ende soo rijckelijck beghift met renten ende jaerlijcks inkomen, datter luttel Abdyen in Vlaenderen rijcker oft schoonder zijn. D'Abten zijn altijdt seer deuchdelijcke ende treffelijcke mannen gheweest, gelijck daer nu ter tijdt is M. Geeraerdt, gheboren uyt den seer edelen huyse van Americourt, een welgeleerdt Prelaet, ende seer goedt van leven, die der Ghemeynten groote deucht gedaen heeft. S. Omer is een frontierstadt tegen Vranckrijck, + gheleghen op de riviere Aa, gelijckelijck verre van Arrien ende Ardres, te weten vier mylen. Is seer sterck, wel betimmert ende verciert met alderley schoone huysen, onder welcke is des Abts heerlijcke wooninghe: is oock redelijck bewoont van volcke, ende heeft recht van Casselrye, ende ghebiedt over vele, ende seer grooten byvanck. Ende ter tijt als ick dit boeck maeckte is hier Gouverneur geweest de Heer van Noorkerme.

Byv. [In het jaer 1117 Sint Omer by nae + gheheel door den brandt bedorven werdt: ende weder gerepareert in het jaer 1152 op den vijfden Septembris wel half verbrande met de kercken van S. Denijs, S. Jan ende S. Martijn, den brandt ghekomen uyt de Abdye by versuymenisse. Sommighe onder de welcke Ortelius is, achten dat Iccius portus ten tyde van Cesar, + is geweest, daer nu S. Omer is, soo wel om den ouden naem met den welcken het ghenoemt wordt Sithiu, als oft men seyde Sinus Itij, soo zy segghen; als om de gheleghentheyt deser plaetsen: de welcke leeghe zijnde, de hooghe kusten nochtans besluyten de stadt eenichsins, ende toonen dat de Zee tot anderen tyden daer heeft konnen spelen.]

By S. Omer is een seer schoon ende groot + Lack vol levende wateren die daer vergaderen, ende loopen voorts in de Aa oft Ha: in



illustratieuitvergroten
S. OMER


welck Lack zijn veel stucken landts ghelijck Eylandekens, ende beemden vol van gras ende van boomkens, de welcke op het water herwaerts ende derwaerts vlotten ende sweven: ende in dien men een koorde vast maeckt aen een van dese boomkens, soo kan men dit Eylandeken oft het stuck landts trecken daer men wilt: ende zijn wel soo groot datter eenen grooten hoop Koeyen ende Schapen op kan gaen weyen: welck waerachtich ende oock wonderlijck is: ende onder dese swevende Eylandekens vertrecken ontallijcke menichten van visschen t'Somers ende t'Swinters, om bevrijt te zijn van groote koude ende hitte. Aen dit Lack staen veel huysen, ende onder andere + een groote ende uytnemende schoone Abdye, ghenoemt Clermaretz, van Sint Bernaerts orden, de welcke hy selve, soomen seyt, ghesticht heeft.

+ Betunen is ontrent vijf mylen van Arryen ende twee ende een half van Lillers: ende is een fraey ende stercke stadt: in de welcke groote menichte van seer goeden ende vermaerden kase gemaeckt, ende voorts in andere omligghende landen ghesonden wordt. De Heerschappye + ende het gebiedt van Betunen ende oock van Denremonde is eertijdts toeghecomen gheweest aen Guido van Dampierre Grave van Vlaenderen, als houwelijck goedt ende erfgoedt van zyne huysvrouwe Mathilde dochter van Daniel Heere van dese stede.

+ Arryen is gheleghen op den watervloedt Leye door de stadt loopende, ende ontrent twee mylen van Terwanen: de stadt is goedt ende sterck, met een seer out casteel, ende wel beset met wel ghetimmerde huysen. Ter deser steden is nu Gouverneur van s'Conincx weghen de Heere van Moerbeke.

+ Ontrent ses mylen van Atrecht is Bapaume, een kleyn stedeken, maer sterck, overmits het qualijck te belegheren is, aenghesien daer ontrent drie mylen in het ronde geen vlietende water en is: het heeft oock een seer sterck casteel, ende is groot van byvanck ende van ghebiedt: ende over dese sterckte is Gouverneur de Heere van Steenbeke.

+ Renty en is maer een casteel met een schoon dorp, ghelegen op een vlietende waterken vijf mylen van Monstreul ende vijf van Hesdinfert. Dit is een seer stercke plaetse: soo dat in het jaer 1554 de Coninck van Vrancrijck groote moeyte dede om die te overweldighen: maer die Keyser aenkomende om te ontsetten + heeft eenen dapperen veldtslach ghedaen: in den welcken de Fransoysen groot voordeel hebbende, maer seer qualijck gheleghert, ende overmidts ghebreck van nootlijcke dinghen ende de sterckte der plaetsen, vreesende des Keysers macht, ende vernomen hebbende de nederlaghe van heur volck in Toscane, zijn benoodicht gheweest te vertrecken sonder yet + uyt te richten. Dit Renty is een Marckgraefschap, toebehoorende Heer Wilhelm van Crouy, des Hertoghen van Arschot broeder, een seer vroom Prince end Ridder van het gulden Vlies, die hem seer ridderlijck ende vromelijck heeft ghehouden teghen de Fransoysen in den veldtslach by Grevelinghe. De Heer van Ghistelle is Gouverneur van dese sterckte van wegen des Conincx van Spangien.

Byv. [Na zyne doodt ist ghekomen by houwelijck aen Emanuel van Lalaing, Banerheere van Montigni, Heer van Chevre, van Conde, ende Ridder des gulden Vlies.]

 

Nu om te beschryven nieuw Hesdinfert, van den Hertogh van Savoyen alsoo ghenoemt, soo sullen wy te vooren wat moeten segghen van oudt Hesdin, welck dit nieuw (om soo te spreecken) voortghebracht ende gebaert heeft door zyne verderffenisse. Oudt Hesdin was gelegen op den watervloet Canche, + vier mylen van Sint Pol: ende was een fraeye stadt met een sterck casteel, van groot begrijp, ghebiedt ende heerlijckheydt, dorpen, bosschen ende landen: ende plach voortijdts te zijn de woonstede der Landtsheeren van Vlaenderen ende van Artoys. Maer aengesien dese stede niet sterck ghenoech en was na de vesten ende sterckten van desen tijdt, soo is zy over een wyle tijdts altijdts tot eenen roof gheweest den ghenen die in den veldtslach de overhandt hadde: ende hoe wel het casteel sterck gheacht wert, nochtans en mocht niet + wederstaen de stormen die nu ter tijt geschieden: soo datse in dese leste oorlogen dickwils inghenomen ende wederom verloren is gheweest: ende ten lesten in het jaer 1553 doen de Hertogh van Savoyen overste Veldtheere over des Keysers krijchsheyr dese stadt overweldichde ende innam tot der Fransoysen groote schade, de welcke onder andere vrome Heeren hier lieten Horace Hertogh van Farnese, Coninck Hendricx van Vranckrijck behoudt sone. Na dit innemen van de stadt beval de Keyser dat men dese sterckte ende de + stadt daer aen ligghende te gronde afwerpen soude, om daer by te stichten dit nieuw Hesdinfert, welck in het volghende jaer ghedaen werdt. Dese plaetse is wonderlijck wel gheleghen op den selven watervloedt Canche, een + kleyne myle voorder nae Vranckrijck, ende vier mylen van Monstrueil, vijf van S. Pol: daer toe komt noch een ander rivierken, ghenaemt Blangis, zynen oorspronck nemende by het dorp Blangis ghenaemt, ende loopt in de Canche: soo dat dit Hesdinfert is een seer stercke stede, ja wordt voor de verseeckerste ende sterckste gheacht van het heel landt: ende aengesien het van den Landtsheere de privilegien ende vryheden ende andere voordeelen van het oudt ende afgheworpen Hesdin heeft ghecreghen, soo wordt het nu een schoone ende wel bewoonde stadt: heeft ten lesten den naem Hesdinfert laten varen, ende aengenomen den naem van het oudt Hesdin: ende heeft tot Gouverneur den Heere van Helfaut au bois.

Ontrent ses mylen van Sint Omer, ende + acht van Atrecht, is Sint Pol, welck over langhe tijdt vereert is met den tytel van Graefschap, ende heeft heerlijckheyt ende ghebiedt seer wijdt, ende daer toe oock groot inkomen. Dese stadt hoort toe Mijnvrouwe van Tou-

teville, hoe wel de Coninck van Spangien ende de Coninck van Vrancrijck beyde recht willen hebben van overicheyt: maer in de leste peysmaeckinghe ist der voorseyder Vrouwen wederom ghegheven door Coninck Philips van Spangien, maer het ghebiedt van overicheydt heeft hy behouden: sonder achterdeel nochtans van de rechten der Croonen van Vranckrijck aengaende.

+ Perne is vijf mylen van Sint Pol, een fraeye plaetse, staende onder het Graefschap ende ghebiedt van Sint Pol.

+ Tusschen Arryen ende Bethunen is Lillers, van elck drie mylen gheleghen, ende is een fraeye stede.

+ Ende ontrent twee mylen ende een halve van Lens is Bassee.

+ Lens is vier mylen van Atrecht: het is een cleyn stedeken, maer groot van byvanck ende ghebiedt: het werdt in het jaer 1557 van de Fransoysen gedestrueert: maer wort nu wederom op gebouwt, ende is hermaeckt: Ende van hier was gheboren Arnout van Lens Medicijn ende uytnemende Mathematijck.

Byv. [In het jaer 1557 de Fransoysen onder het beleyt van Gaspar van Colligni Admirael van Vranckrijck, zijn gevallen op het stedeken Lens, het welck zy overweldichden, ende nae dat + zy het gheplondert hadden, verbranden, ende al het platte landt bedervende, quamen weder in Picardyen met grooten buyt. In het jaer 1583 + de Heer van Saincheval, de Capiteynen de la Croix, ende le Brave met haer ruyterye uyt Camerijc treckende, ende eenich voetvolck, namen het stedeken van Lens in. Maer alsoo zy het selve (nae dat zy het gheplondert hadden) meynden te houden, de Prince van Parma dedese belegeren door den Marquijs van Roubay, ende den Heere van Capres, soo dat zy ghedwongen waren niet alleene de stadt ende haren buyt te verlaten, maer oock hare peerden ende wapenen, met al het ghene dat zy daer ghebrocht hadden.]

 

Eer dat wy voorder varen, soo sullen wy + verhalen van de verwoeste stadt Terwanen, welck eertijdts de hooftstadt is geweest van de Morini, daer Cesar in zyne Commentarien af vertelt, ende die van Ptolemeus Taruana wordt ghenoemt, gheleghen aen den oorspronck van de riviere ghenoemt Leye, vast aen der stadt mueren loopende. Dit Terwanen is ghelegen drie mylen van Sint Omer, ende vijf van Ardres, ende is eertijdts seer sterck ende onwinnelijck gheacht gheweest: niet te min na langhe belegheringhe ende wonderlijcke bestorminge van des Keysers krijchsvolck, daer overste af was Pont de Lalaing, Heer van Bugnicourt, is zy met ghewelt teghen + de Fransoysen inghenomen gheweest, in het jaer 1553, tot der verweerders groote schade: want zy en verloren niet alleenlijck een soo stercke ende treffelijcke stadt, maer oock den Heer van Desse oft Panvilliers een seer vroom Capiteyn, de welcke in de bestorminghe doodt bleef, met veel andere treffelijcke mannen van oorloghen: ende korts daer nae heeft de Keyser de ingenomen stadt doen verwoesten ende te gronde afworpen. Maer daer nae is de verwoeste stadt by bespreck van peys wederom ghegheven den Fransoysen, alsoo nochtans datse niet meer besloten oft bevest en soude moghen worden. Het Bisdom deser stadt (welck gheduert hadde van't + jaer 531) werdt doen in twee ghedeylt, d'een helft voor het nieuw inghestelt Bisdom van Bolonien den Fransoysen aengaende, ende d'ander helft voor twee Bisdommen nieuwelincks inghestelt in Vlaenderen, d'een te Ypre voor de Duytsche Vlaminghen, ende d'ander tot Sint Omer voor de Walen.

By Terwanen, Arryen ende Sint Omer is een groot canael, genoemt de Nieuwe gracht, + welcke (soo sommighe schryven) ghemaeckt is gheweest met menschen handen, ter tijdt van Graef Boudewijn de Goedertieren, om te beletten den aenstoot der vyanden: andere willen segghen dat dese gracht dient tot uyterste pael ende frontiere van Artoys ende Vlaenderen. Wat zy daer van seggen, dit canael is in der daet, het welck seer groot is, maer enghe, als eenen arm der Zee, vol waters, ghelegen nochtans wel acht mylen van de Zee, hoe wel men wilt segghen dat de Zee eertijdts tot daer toe is ghekomen, want men hier noch vint stucken van anckeren ende andere ghereetschap van schepen, soo dat dit der waerheydt niet ongelijck en schijnt te wesen: + tot dese meyninge ende teecken der waerheyt wordt oock mede ghevoecht de bevestinghe van de oude Schryvers die seggen, dat Terwanen oft de Morins zijn de leste ende uyterste bewoonders van Gallia, deshalven Virgilius in den achtsten boeck AEneidos schrijft, +

Extremique hominum Morini, Rhenusque bicornis.

Onder de voorseyde dorpen zijn oock sommighe vernaemde vlecken, die marckten ende vryheden hebben, als Avesnes le Comte, ghelegen + vier mylen van Atrecht, Aschicourt een halve myle van Atrecht, toebehoorende Heer Philips van Mommorency, Heer van de Financien, ende Ridder van't gulden Vlies: soodanich is oock S. Venant een fraey dorp, twee mylen van Arryen. Courriers is by Lens, vijf mylen van Atrecht, toebehoorende Heer Jan van Mommorency, waer van wy hier vooren ghesproken hebben: Blangis, Ligny, Auchy ende Pas, al t'samen wel bekende ende vermaerde vlecken, gheleghen op de uyterste palen van Vranckrijck.

Die van Artoys zijn eertijts wel rijck ende machtich in koopmanschappen gheweest, maer door soo vele oorloghen ghekrenckt ende by nae arm gheworden, zijn bedwonghen gheweest hen te begheven ter oorloghen: ende zijn hier toe seer bequaem, ende geschickt soo + te voete als te peerde, ende haren Landtsheere seer ghetrouw, ende der Fransoysen doodtvyanden: spreken de Fransche sprake, maer + plompelijck ende onaerdichlijck, hoe wel de edele ende sommige andere treffelijcke lieden wat gheschickter van sprake zijn. Dit landt van Artoys is t'alle tyden seer beswaert ende veroverlast gheweest op de frontieren van Vranckrijck, eensdeels oock om dat de in-

woonders dickmael veranderinghe hebben ghehadt van verscheyden Landtsheeren. Dit landt is eertijdts ghevoecht ende gheeenicht geweest met Vlaenderlandt, ter tijdt van Coninck Carel de Caluwe, Coninck van Vrancrijck, die dat Boudewijn van Ardenne, ghenaemt Yseren arm, den eersten Grave des landts, ghegheven heeft tot houwelijck goedt met zijn dochter Judith. Ende is aldus ghebleven tot ter tijdt toe van Philips van Elsate, + de welcke zijn nichte Isabelle zijns susters Margrietens dochter te houwelijck bestedende aen Philips den oudtsten sone van Coninck Lodewijck de sevenste Coninck van Vranckrijck dies naems, heeft hem ghegheven tot houwelijck goet gantsch Westvlaenderen, te weten van de Nieuwe gracht daer Artoys beghint van die zyde, tot Picardyen toe. Dese wechghevinghe ende vervreemdinghe vanden Grave ghedaen door zijn eyghen macht ende wille, sonder verwillinghe der Staten van Vlaenderen, is namaels geweest oorsaecke van groote oorlogen tusschen Vranckrijck ende Vlaenderen: soo dat nae dien tijdt de Coninghen van Vranckrijck altijdt ghesocht hebben middelen ende oorsaecken onder verscheyden schijn, om eenich deel den Graven van Vlaenderen af te nemen. Coninck Philips + August (ghelijck Paulus Emilius schrijft) heeft in het jaer 1198 het landt van Artoys tot een Graefschap inghestelt, daer mede begrypende de steden Atrecht, Sint Omer ende Lens, met andere plaetsen van Westvlaenderen, daer hy Heer af was, ende heeft die ghegheven zynen sone, den eersten Grave van Artoys, ende des Heyligen Coninck Lodewijcks Vader: ende aldus is Artoys verdeylt ghebleven van Vlaenderen, totter tijdt + toe dat Lodewijck van Male, erfghenaem van Vrouw Margriete van Vranckrijck zijn moeder, gecomen is tot het besit van dit landt, in het jaer 1382, ende ten eynde van hondert ende vierentachtentich jaren dat Artoys afghescheyden was, ist wederom geluckichlijck vereenicht ende ghevoecht gheweest aen Vlaenderen. + Lodewijck de elfste dies naems Coninck van Vranckrijck, heeft dit eensdeels inghenomen gehadt nae de doodt van Hertogh Carel, verslaghen voor Nancy in't jaer 1477. Maer door peysmaeckinghe tusschen Maximiliaen + ende Carel d'achtste Coninck van Vranckrijck, is het wederom ghegheven Hertogh Philips, Maximiliaens sone, in het jaer 1593. Nu ter tijdt is Bewintheer over dit landt (van Coninck Philips weghen) de Grave van Egmondt.

Byv. [Die limiten van Vlaenderen voortijts wyder uytghestelt als nu ter tijdt, onder de selve oock mede Artoys begrepen werdt, ende by een Heere gheregiert.]

In ouden tyden, naemelijck in den jare 631, der Heeren van Vlaenderen tytel was Foreestier, tot de tyden toe van Baudowijn Yseren arm, alsoo ghenaemt overmidts zynen stercken arm ofte macht, door welcke hy zijn vyanden bedwong. Dese is de eerste gheweest die des landts Grave ghenoemt werdt. Welcken tytel voortijdts onbekent was, tot dat Constantinus de Groote met nieuwe tytelen het Roomsche Rijck onderscheydt, ende met den tytel van Grave, sonder te hebben eenighe bedieninghe, sommige vereerde. Waer door heur geoorloft was met den Keyser te velde oft uyt te comen als zyne medeghesellen, ende met hem t'Hove in het secreet te handelen, ende in maeltyden te vergeselschappen. Ten lesten de soodanighe met andere weerdicheden ende bedieninghen oock belaste, ende soo wie in Magistraetschap was desen tytel mede deelde: ende hier door zijn ghekomen Comes Palatij, Largitionum, ende andere. Soo wanneer de Duytschen aen het Keyserrijck quamen; door faveur der Coninghen van Vranckrijck, besonder van Capet, desen tytel erflijck gheworden is. Ende in het jaer 863 Boudewijn Yseren arm voorseyt in eenen gemeenen Landtsdagh van Carel de Caluwe Coninck van Vranckrijck met den selfden vereert werdt, doen ter tijt in meerder estime als ouder zijnde, dan den tytel van Hertoge. Door dies die Graven van Vlaenderen geen veranderinge in den selven hebben willen invoeren, ten tyden als andere Graeflijckheden tot Hertochdommen ghedesigneert werden: liever hebbende onder den Graven van heel Europa in oudtsten tytel, macht ende fame uyt te munten, dan onder den Hertoghen in ghelijcke qualiteyt te zijn. Alsoo by heur de prerogative in Vranckrijck was onder de Pares oft Ghenooten van Vranckrijck in de krooninghe met raet ende daet, het sweerdt den Coninck tot de krooninghe voordragende, tot dat officie ghedesigneert van de voorseyde Ghenooten van Vranckrijck. In gelijcker forme naederhandt in Vlaenderen oock Pares oft Ghenooten verordonneert werden, wesende twaelf in ghetale, onder welcke in uytmuntende weerdicheydt de Grave van Arque, die van Bolonien, Sint Paul, Falcoberg, Hesdin, Guisnes ende Hoye. De besonderste macht ende authoriteyt van de Prince van Vlaenderen was: dat de selve Conincklijck ende vry zyner regieringhe dienst achtervolchde, onghehouden hem te voeghen nae het goetduncken van de Compares oft Medeghenooten des Rijcks, dan soo wanneer twist gheviel van de eyghenschap der Graeflijckheydt, oft zijn Ondersaten recht weygherende. Voorts alle volle macht aen hem behoudende, schryvende Prince oft Grave by der gratien Gods, welck niemant van de Fransche Coninghen toeghelaten en was, uytgesondert den Prince van Bretaignen, aenwysende de souveraineteyt. Dit recht heur gegunt is door den getrouwen dienst van Liederick in het jaer 792 uytmuntende in deuchden, ghetrouw in wapenen, hy ende zyne naesaten het landt van Vlaenderen defenderende, Tempelen stichtende tot de Religie, de inghesetene onder behoorlijcke wetten brenghende ende regierende: Steden ende Casteelen van de Wandalen, Denen, Noortmannen, Alanen, Alemannen geraseert, restaurerende, de onvruchtbare landen tot vruchtbaerheydt bequaem makende. In sulcker voeghen dat eyndelijck het landt vele privilegien verkreghen hebbende, met inwoonders vervult is gheweest. Waer door de Graven van Vlaenderen wijdt ende breet befaemt werden, welckers wapenen waren verdeelt in vijf gouden ende vijf blaeuwe verdeelselen, in het midden eenen rooden schildt staende, gelijck noch tot Haerlebeecke te sien is, beneffens de graven van drie Princen. Welcke wapen Philippus Elsatius veranderde in eenen swarten Leeuw springende met roode klaeuwen in een gouden veldt, hem conform voeghende den anderen Belgischen Princen, alle Leeuwen, maer verscheyden in koleuren voerende, doen zy in Syrien tegen den Sultaen optogen: aenwysende haer mach-

tich vermogen. Wt soodanighe Voorouders is dan gesproten Boudewijn de eerste, die tot eender huysvrouwe hadde Vrou Judith, de dochter van Carel de Caluwe, (een descendent van Carel de Groote, door Lodewijck zynen sone) den welcken Vranckrijck ende Italien onderworpen zijn gheweest. De selve Boudewijn ter wereldt voortgheteelt heeft by de voorseyde Vrouw Judith, zijn sone ende successeur Boudewijn de tweede, toeghenaemt de Caluwe, wiens gheslachts oft afkomsts ongeschende Edelheydt is in continuatie oft gheduericheydt ghebleven tot den dage van heden toe, by den Princen van Vlaenderen. Soo dat d'afkomste van Boudewijn ende Judith, wesende als de wortel der selve, wettelijc in de rechte linie noch voortspruyt ende duert: soo dat in Europa onder de edele gheslachten gheen ouder, gheen gheduerigher, geen edelder ghevonden werdt. Alsoo oock de Graven ende Hertoghen in de Nederlanden, doen zy onder verscheyden Heeren stonden ende gheregeert werden, uyt den Graven van Vlaenderen heur afkomste ghenomen hebben. Het is blijckelijck dat de eerste Grave van Artoys Robrecht, in rechte linie ghekomen is van Margriete Princesse van Vlaenderen. Jan de tweede Grave van Henegouwe, Hollandt, Zeelant, Heere van Vrieslandt, was de soons soon van Margriete van Constantinopelen. Antonis Hertogh van Brabandt ende Limborg, is gheboren gheweest uyt Vrouw Margriete, Lowijs van Male dochter, ende Graef Jan van Namen een sone was van Grave Gwye. Ten lesten uyt de afkomste der Vlaemscher Princen in Vlaenderen gheboren, zijn gemaeckt Keysers ende Coningen, den welcken het Roomsche Rijck, de Coninckrijcken van Spangien, Sicilien, Napels, Sardinien, Oostenrijck, Bohemen, Hongaryen, toegeschict is geweest ende gegunt, door de voortteelinge van Philips, een sone vande edele Princesse van Vlaenderen Marie, in Vlaenderen opgevoet, ende tot Brugge geboren. Waer door Carel de vijfste tot Ghent gheboren ende Ferdinandus, wiens afkomsten haer weder wijdt verspreyt hebben, ende in grooten name ende fame gheweest zijn, ende hare naekomelingen onder de machtichste van Europa ghetelt werden. Boudewijn de Caluwe, alsoo genaemt nae zijn Grootvader, van zyner moeder weghe, was een goet Prince, door wien het landt niet bedorven, maer heel gherestaureert ende verbetert werdt. Hy was gepresen in zijn leven van wegen zyne moderatie in het straffen der misdadighen, geneycht om een yeder tot het goedt te locken, milde in het goedt te verghelden: In een Prince niet grooter achtende als zijn Ondersaten voordeel te doen. Door dies dat hy van de selve met grooten rouwe in het jaer 918 tot Ghent begraven werdt. Na hem is inde regeringhe ghevolcht zijn sone Arnout de eerste, by de dochter van Elfrid Coninck van Enghelandt ghewonnen, toeghenaemt de Groote. Dese met den Keyser Otho de eerste in gheschil quam om de limiten tusschen Vlaenderen ende Vranckrijck. De selve teghen die van Ghent een sterck Casteel bouwde, ende een gracht dede opschieten tot een uyterste limite des Keyserrijcks. Hy was tot een schrick zynen vyanden, tot een verseeckeringhe zynen vrienden. Ende oudt zijnde tweeentneghentich jaren, in het sesenveertichste jaer zyner regeringe gestorven tot Ghent, in het jaer 964 begraven werdt: doen hy zynen sone Boudewijn de derde de regeringe der landen geresigneert hadde. De welcke by zijns Vaders leven wijslijck regierde. De ambachten der Wevers dede hy in Vlaenderen brengen, ende de koopmanschappen voorderde, tot verscheyden steden jaermarckten verordonnerende. Doen ter tijt overmits 'tgebreck van gelt, meest mangelinghe in waren geschiede, ende vermangelden te landewaert, twee Hinnen tegen een Gans, twee Gansen tegen een Vercken, eenen Weer tegen drie Lammeren, drie Kalvers teghen een Koe, ende op dierghelijcke wyse oock in andere dinghen. Dese Prince, Brugge, Ypre, Veurne, Dixmuyde, Oudenborg, Rouselaer, Rodenburg restaureerde: een wel bemint man, die in vromicheydt zyne vyanden, noch in getrouwicheydt zyne bontgenooten, noch in liefde zyne ondersaten en ontweeck noch besweeck. Maer in het derde jaer zyner regeringhe vermoeyt teghen de Noortmannen, in het jaer 961 tot Winocxberge starf, ende werdt tot S. Omer begraven. Doen de oude Boudewijn de regeringe weder aennam, ende van hem op zijn soons sone Arnout de tweede quam, die jonck van jaren, niet hooghmoedich de aengheerfde regeringhe voor de giericheydt ende het gheweldt des Conincx Lotharis niet en heeft konnen beschermen: soo wanneer zyne erffelijcke heerlijckheden van Bolonien, Terwanen ende S. Pol, door den Coninck hem ontrocken werden ende op de kinderen van den Grave van Pontan ende andere getransfereert: 'twelck Arnout verheert gedoogen moeste. Nochtans onder zyne ondersaten niet en gedoochde dat de arme van de rijcke, noch de swacke van de machtige, noch de goede van de quade verdruckt werden. Dese weygherde in't jaer 987 te verschynen op de krooninge van Coninck Hugo Capet, om dat hy't rijcke den nasaten van Carel de Groote ontweldicht hadde, ende om dat hy den Hertogh van Lottringhen Carel, naeste erfgenaem des Conincx Lodewijcx sonder kinderen gestorven gevangen hielt. Nochtans hy Robrecht Hugons sone trouw belofte dede. De selve in't vijfentwintichste jaer zyner regeringe in den jare 988 gestorven is, ende wert tot Gent begraven. Onmondich ten tyde des overlydens zynes Vaders was Boudewijn de vierde: waer door eenige heur qualijck onder zyne ghehoorsaemheyt begeven wilden. Die Keyser Hendrick zijn landen oock veel ongemacx aendede. Maer tot zijn jaren gekomen een geleert man werdt, toegenaemt met den schoonen baert, groothertich van natueren het land wijsselijck regierde. Hy sloech veel Ridders, was 48 jaren in regeringe, ende starf in't jaer 1036, ende wert by zyne Voorvaders begraven. Hy hadde tot erfgenaem zijn sone Boudewijn de vijfde, gheboren tot Atrecht op de marct, aldaer een Conincklijcke tente gespannen zijnde: waer inne Ogina (dochter van Gilbert Prince van Lutsenborg) ten tyde der baringhe, als zy nu by na tot haer 50 jaren onvruchtbaer geweest was, baerde eenen jongen sone, in de tegenwoordicheyt van veel edele vrouwen der selver stadt, om voor te komen veel quaet snaps van haer benyders. Dese sone een vermaert man werdt, seer voorsichtich, ende in't verbeyden lijdtsaem, haestich in't aenveerden, ende dapper in't achtervolgen van de occasien, ende daer beneffens geluckich. Dese in't jaer 1053 in drie daghen tijts de nieuwe gracht drie mylen lanck dede opschieten, (de welcke nu 'tscheytsel tusschen Artoys ende Henegouwe is) tegen de Westvlamingen rebel wesende: doen hy by accoordt behiel 'tlandt van Aelst, de vier Ambachten, ende 'tCasteel tot Gent, ende Zeelandt dat den Keyser Hendrick afhendich gemaect was, welck hy ten houwelijck gaf Robrecht zynen sone de weduwe van Floris de eerste Grave van Hollandt trouwende: mits conditie dat hy by eede soude beloven, dat hy hem daer mede soude vernoegen, ende zijn broeder niet moeyelijck vallen. Doen hy 22 jaren geregiert hadde, in zijn sieckte de doot aenstaende, daer hy hem wel gemoet toe begaf,

soo heeft hy tot hem Boudewijn zynen sone geroepen, dien hy beval voor al God te vreesen, zijn afkomste uyt Carel de Groote te gedencken, met straffe ende weldaden zyne landen te regieren, ende het bedwanck andere bevelende, dat hy selfs de weldaden soude uytdeelen ende in alles wijslijck handelen. Dat hy in't begin alle factien soude t'onderbrenghen ende dempen, verkiesende goede Raetslieden aen den toetsteen beproeft, bedaechde mannen, van goeder fame, hebbende beneffens geleertheydt ervarentheydt: dat hy vrede soude onderhouden nae vermogen (beter zijnde eenen sekeren vrede als een verhoopte victorie) ende als zijn eyghen bloedt het bloedt zijnder ondersaten sparen. Eyndelijck dat hy andere soude doen al het gene hy soude willen dat een ander hem dede, onder wiens regeringhe hy selfs soude moeten staen. Dese reden voleyndt hebbende zynen sone by der handt druckende, onlancks daer na overleden is tot Rijssel, welcke stadt hy uyter maten seer besint hadde, door dies oock Lilanus ghenoemt werdt, ende is aldaer in het jaer 1067 begraven. Boudewijn de seste zijn sone is hem in de regieringhe gevolcht, toeghenaemt van Berghen, overmidts hy ghetrouwt hadde Richilde, de dochter van Reynier de derde Grave van Henegouwe, genoechsaem daer toe ghedronghen, door de oorloghe die Robrecht van Rijssel teghen Henegouwe voerde, hoe wel zy na magen waren. Waer door de Paus Leo verbodt dede met malkanderen te converseren. Maer de Paus Victor naederhandt daer in dispenseerde. Dese een vreedtsaem man, de oorloghe mijdde, zijnde seer goedertieren, oprecht, in rechtvoorderinghe ende in religie vyerich. In het derde jaer zijnder regeringhe, zijn ure des doodts aenstaende, zijn onmondighe sone in voochdye van zijn broeder Robrecht stelde, ende die den Staten (Geestelijcke ende Wereldtlijcke) recommandeerde: ende by testamente Arnout den oudtsten sone Heere over Vlaenderen, ende Boudewijn den jongsten over Henegouwe stelde. Hier nae is hy overleden in het jaer 1070. ende tot Hasnoy in het Clooster (by hem ghebouwt) begraven. Als nu Robrecht (achtervolghende zijns broeders testament) Voocht wilde zijn van de Weeskinderen ende Vlaenderlandt regieren, soo en wilde die weduwe dat niet ghedooghen. Waer door hy t'onvreden zijnde, heeft hem vyandt van haer verklaert. Ende heymelijck ontboden by de Staten van Vlaenderen, door de hulpe van zynen + Schoonvader eenen schoonen heyrleger by een gebracht hebbende, trock daer mede na Vlaenderen. De Gravinne dit vernemende, is nae Amiens ghevloden, alwaer zy zijnde, de Coninck van Vranckrijck Philips quam by haer met eenen heyrlegher, ende nam zynen wech naer + Vlaenderen, ende marcheerde seer vlytichlijck, voorgenomen hebbende Robrecht slach te leveren, ghelijck hy dede, maer de Fransoysen kreghen de nederlaghe, ende de jonghe Grave Arnout werdt verslaghen. Daer nae de voorseyde Grave Robrecht zyne victorie vervolgende, om niet te laten voorby gaen soo eene goede occasie, om een eynde te maecken van dese oorlogen van Vlaenderen, ghinck altoos voort, vervolghende Boudewijn ende de Gravinne Richilde zyne moeder, in het landt van Henegouwe, het welck hy soo langhe afliep ende plaechde, dat op het leste door tusschenspreecken van den Bisschop van Luyck, een appointement tusschen Robrecht de Vriese ende Boudewijn van Henegouwe ghemaeckt werdt: door het welcke Boudewijn renoncheerde al sulck recht als hy oft zyne nakomelinghen t'eenigher tijdt souden mogen pretenderen aen het Graefschap van Vlaenderen, voor hem alleen behoudende de stadt ende casselrye van Douay, ende bleef vreedsamelijck Grave van Henegouwe. Alsoo quam dese Robrecht aen het Graefschap van Vlaenderen, toeghenaemt de Vriese, om dat hy de Vriesen bedwonghen hadde. Hy was in de regeringhe tweeentwintich jaren, ende is eyndelijck + in het jaer 1093 overleden tot Wynendael, ende zijn lichaem werdt begraven in de Canonicken kercke tot Cassel, die hy ghesticht hadde. In zijn stede quam Robrecht de tweede zijn sone, toeghenaemt van Hierusalem, om dat hy beneffens andere die stadt den Turcken ontweldichde. Met zijn Vader hy al in der landen regieringhe gheweest was. Dese verordonneerde in het jaer 1089 tot Cancelier van Vlaenderen gheduerich de ghene die Proost soude wesen van het Collegie van S. Donaes tot Brugghe. Dese in Normandyen ter oorloghe getrocken zijnde, zijn peert sneuvelde, hem quetste, ende vier daghen daer nae overlydende, werdt tot Atrecht begraven, in het negenthiende jaer zyner regeringhe. Ende zijn oudtste sone Boudewijn de sevenste, toeghenaemt met de Byle, om dat hy straf was over de Straetschenders, d'executie doen met de byle gheschiedende, in de regeringhe ghekomen is. Dese wat betemt heeft den hooghmoedt der Edelen over de Borghers, ende onder malkanderen, wesende een autheur van de ghemeene ruste, op den Rijcksdagh tot Ypere bevesticht by zynen eedt ende by den eedt der Edelen ende Ghemeente: aldaer verboden wert dat d'een des anders huysinghe niet en soude beklimmen in den nacht, ghestatueert dat de doodt souden schuldich zijn die brant stichten ofte met vyer soude dreygen: alle man verboden werdt wapenen te draghen, uytghesondert de Bailliuwen, Casteleynen ende Princen Officieren: werdt oock toeghelaten wonden ende doodtslach paena talionis te wreecken, het en ware sulcks geschiedt ware door defensie, alsdan mocht hem de perpetrant suyveren met duel oft met heet yser ende water. In gheltboeten belaste hy den Baillliuwen dobbel breucke op te leggen die haer niet en queten, etc. Dese dede een Heer van Orscamp gheleerst ende ghespoort tot Brugghe in eenen heeten Verwers ketel werpen, zijn misdaedt bekennende dat hy teghen danck van een schamele weduwe twee Koeyen wech gheleydt hadde. Hy sat selve in het recht, het landt doorreysende: ende de Rechtgheleerde doorlas, om goede kennisse te moghen nemen ende goedt vonnisse te gheven. Ten lesten tot hulpe van Lodewijck de Vette Coninck van Vranckrijck ghegaen zijnde teghen de Enghelsche, van eenen soldaet een doodtwonde in het hooft ghekreghen hebbende, verviel in lammicheydt der leden, ende is in het jaer 1119 uyt de wereldt sonder kinderen ghescheyden, tot Rousselare: zijn erfghenaem ghestelt hebbende Carel Amitin by hem opghevoedt, een sone van Canutus Coninck van Denemarck, die Adela de dochter van Robrecht de Vries ghetrouwt hadde. Dese de woestheydt van de Vlaemsche Zeeluyden wat betemt heeft, verbiedende het ghebruyck der boghen ende pylen: ende was harde partye den ghenen die met swarte konsten omginghen, ende dierghelijcke Duyvelryen. Was selve soo ghetempert in manieren, dat hem noch in blyschap treffelijckheyt, noch in civiliteyt eerweerdicheyt enn ontbrack. Over zijn avontmael den Doctoren den Bybel lesende ghehoor ghaf. In zijn sale derthien schamele menschen in zyne tegenwoordicheyt (niet min dan zijn Hofghesin) aendienen dede: op dat hy de arme in't gesicht hebbende, de fortuyne soude leeren matighen,

Christi ende zyner Apostelen ghedencken. In het jaer 1127 wesende seer dieren tijdt, op eenen dagh tot Ypere seven duysent acht hondert brooden (behalven het ghelt ende kleederen) den armen om deelde; ende gheboodt te Brugghe die vander Straten, een machtige familie, hare corensolders te openen, ende tot eenen seeckeren prijs den armen het koren uyt te meten, ende dede in de boete slaen Bochard van der Straten, overwonnen van cracht ende gheweldt, soo dat hy restitutie doen moeste van den roof. Door dese ende dierghelijcke dinghen die van het geslachte + van die vander Straten soo verbolghen zijn geweest, dat zy een conjuratie maeckten teghen den Grave, om hem om te brenghen, om welck feyt uyt te rechten eenen Bochard van der Straten ghecommitteert is geweest. De welcke volghende dese conspiratie, de goede gheleghentheydt bespiedende, den tweeden Martij wesende Aschwoensdagh, vernomen hebbende dat de Grave des morghens in de kercke van S. Donaes ghegaen was, vergheselschapt met eenighe boose schelmen, is by den Grave ghecomen in de Capelle van de Heylige Drievuldicheydt, de welcke aldaer zyne devotie dede. Bochard + gaf den Grave den eersten slach, met den welcken hy hem de rechte handt afghehouwen heeft, die den goeden Prince uytgesteecken hadde om een arme vrouwe aelmisse te gheven, ende daer nae heeft hy hem soo op den kop gheslaghen, dat zyne herssenen op de aerde vielen, ende het lichaem van boven neder werp in den Choor, alwaer het drie dagen lang onbegraven bleef liggende. Bochard noch eenighe van des Graven Hofgesin vermoorde, ende met zijn geselschap de kercke inhieldt ende bebolwerckte, tot dat zy van daer wech vluchten, door het beneerstighen van Lodewijck des Conincks van Vranckrijck, die wraecke over de moordt wilde doen. Bochard willende met een schuyte over de Schelde vluchten, die niet overstieren en conde, ende als onbewegelijck staende bleef: aldus te rugghe dryvende tot Rijssel vluchte, alwaer hy ghevanghen, levendich gerabraeckt werdt. Zyne aenhanghers kreghen alle dierghelijcke loon: welcker huysen gheheel werden gheruineert, met verbodt van die te moghen herbouwen. Heure landen ende besittinghen vielen in confiscatie. De Grave werdt begraven in de kercke van Sint Donaes, gheen kinderen achterlatende. Derweghen veel verscheyden erfgenamen actie pretendeerden te hebben aen de heerlijckheden, ende yeder de naeste wilde zijn in de successie van de regieringe. De naeste van de selve met rechte soude gheweest hebben voor alle andere eenen Arnout, sone van de suster van Carel, het en ware hy een gheboren Denemarcker hadde gheweest: door dies niet in faveur en stondt van den Coninck van Vrankrijck Lodewijck de Vette, die om dies wille veel by des Landts Staten vermoghende, in den Vlaemschen steden tot Landtsheere hulden dede eenen Willem Robrechts sone, wiens moeder was Machtelt een dochter van Boudewijn van Rijssel voorseyt, hoewel tot een mishagen van d'ander vrienden. Maer dese een onbemindt Prince werdt door zijn straffe regieringhe, ende sware schattinghen, die hy zijn Ghemeynte uytperste, om dat hy zyne krijchsknechten rijckelijck soude mogen betalen, om tot zynen dienst Normandyen (daer hy uyt verstooten was) weder te verkryghen. Alsoo dese schattinghen onverdraghelijck waren, die seven groote steden t'samen ghesloten hebben, hem van de regieringhe te versteecken, ende als rechte erfghenaem (soo nu den Denemarcker Arnout van zijn recht ende Vlaenderen ghescheyden, ende in Denemarck vertrocken was, ende Willem van Yper, tot Yper ghevanghen, van zijn goedt recht afstandt dede) Dirck van Elsate voor Landtsheer aen te nemen. Door dies zy al voor Willem de poorten sloten: waerinne hy ghestoort, de stadt Aelst belegerde. Maer werdt uyt de stadt met eenen pijl gheschoten, ende is van de wonde nae vijf daghen ghestorven, in het tweede jaer zyner regieringhe: in de welcke alsoo Dirck van Elsate tradt, gheboren uyt Geertruydt een dochter van Robrecht de Vries. Dese een minnelijck man in spraecke was, gherechtich in zyne handelinghe, ende bequaem tot de regieringe, veel goede wetten ordonnerende, de borgherlijcke twisten ter neder leyde, ende Grevelinghe stichte, alwaer hy nae zijn doodt begraven werdt in het veertichste jaer zyner regieringhe, inden jare 1169. Nae hem is Philips de eerste van Elsate tot Prince des landts ghehult, wiens heerlijckheden door houwelijck veel vermeerdert zijn. Dees Graef Floris van Hollandt gevangen kreegh, ende alsoo door verdrach het landt van Waes weder annex aen Vlaenderen bequam, oock de Graeflijckheydt van Aelst, door het overlyden sonder kinderen ter wereldt achter te laten, van Dirck Philips sone by Laurentiam. Tweewerf hy besocht zyne Neven Coninghen van Jerusalem, onder het belech van Ptolemais, alwaer hy met veel Bisschoppen ende Edelen van de peste storf, in het jaer 1191, ende werdt in de voorstadt aldaer in Sint Nicolaes kercke begraven: ter tijt toe dat zijn huysvrouwe hem van daer dede halen in Bourgoignen. Zijn suster Margriete die haer broeders overleeft hadde, blyvende zijn erfghename. Dese Princesse ghetrouwt hadde Boudewijn de vierde Prince van Henegouwe, beyde uyt den rechten stamme van Boudewijn van Rijssel, de eene uyt Robrecht de Vries, d'andre uyt Boudewijn van Bergen, wettelijcke Princen kinderen van den selven Boudewijn van Rijssel. Haer dochter Isabelle werdt ten houwelijcke ghegheven Philips Coninck van Vranckrijck, toegenaemt den Conquerant, om dat hy alles tot hem trock. Soo dat de Fransoysen verheught waren dat de Coninghen van Vranckrijck weder een ader souden trecken uyt het bloet van Carel de Groote. Tot een bruydtgave was zy begift by heur Oom Philips de eerste tot groot achterdeel van de Naesaten die palen van Vlaenderen seer minderende, met al de Vlaemsche Westkust tot den nieuwen acker toe, Vranckrijck annex werdende, in het jaer 1191, ende tot een Graefschap in het jaer 1236 weder in het besonder verordonneert, dat zynen broeder Robrecht Lodewijck uytgaf. Na dat die Gravinne Margriete overleden was, doen zy vier jaren Vlaenderen gheregeert hadde, soo is heur oudtste soon Boudewijn de achtste in de regieringhe ghesuccedeert: zijn broeder Philips het Graefschap van Namen by testamente van zijn Vader ontfanghen hebbende. Dese Grave vergeselschapt met veel Princen om op Syrien te trecken by ghebreecke van ghelt ten dienste hem beghaf van de Venetianen, in de belegheringhe van Jadera in Dalmatien, alwaer heur hulpe quam versoecken die sone des Keysers van Constantinopelen, wiens Vader de ooghen uytghesteecken van zijn broeder uyt het Rijck ghestooten was. Waer door met een Armade opghetrocken, Constantinopelen beleghert werdt ende binnen tsestich daghen overghegheven: Alexius met den schat ghevlucht zijnde. Ende alsoo die blinde Keyser weder in het rijcke gheraeckte, maer starf onlancks daer na. Ende zijn sone in de regieringe gekomen door Alexium Murzuphilum vernielt werde. Door dies Constantinopelen we-

der beleghert, stormender handt inghenomen werdt, ende een ghedeelte verbrandt. Alexius werdt de ooghen uytghesteecken, ende van boven neder van den toren door de Gemeynte geworpen, wesende geen erfgenamen daer te lande van den voorseyden Keyser, uytgesondert Irene die Philips den Keyser van Duytslandt getrouwt hadde. Soo veraccordeerden de Keurvorsten eenen Keyser te verkiesen, door de welcke alle te gelijck Boudewijn Grave van Vlaenderen Keyser ghekoren werdt, in het jaer 1202, als de machtichste van heur allen. Dese heeft het Keyserrijck met groote wijsheydt geregeert. Maer Adrianopolen belegherende beset by de Griecken die de Roomsche Kercke haetten, soo kreegh hy op een schermutinghe de nederlage, ende werdt ghevanghen ende in stucken ghekapt. Zijn broeder Hendrick doen in de regheringhe tradt, ende met den Bulgaren veraccordeerde, de dochter van heuren Prince ten houwelijcke nemende: maer starf in het elfste jaer zyner regeringhe, sonder wettelijcke kinderen achter te laten. Soo dat het rijcke quam op de suster Yolantis, wiens man optreckende tot Roome om van den Paus gekroont te werden, in't vierde jaer zyner regieringhe van den swager Alexij voorseyt ghevanghen ende vermoort werdt. Nae hem Robrecht zijn soon succedeerde: de welcke in het neghenste jaer zyner regeringe, op de wederkomste van Roome, doen hy ghekroont was, in Achaien ghestorven is, ende also het rijcke devolveerde op Robrecht de tweede. In het dertichste jaer des Rijcks door verraet Constantinopelen inghenomen zijnde, soo vluchte hy in Italien. Ende doen viel Griecklandt onder het gheweldt der Turcken, in het jaer 1440. Dese Robrecht gestorven, twee dochters Joannam ende Margaretam ter wereldt gelaten heeft. Joanna van haers Vaders Keyserrijck niet anders behouden hebbende dan den blooten tytel, onmondich in Vranckrijck opgevoedt, in het leste ten houwelijcke ghegheven werdt in het jaer 1211 aen den jongsten sone van Sanchius des Conincks van Portugael Ferdinandus ghenaemt. Over dit houwelijck de Staten van Vlaenderen niet beroepen, daer in niet en vernoechden: waer door zy hem tot Landtsheere niet en wilden ontfanghen, ende die van Gent hem ghevanghen ghenomen souden hebben, soo hy niet tot Cortrijck en hadde ghevlucht. Maer doen hy met zyne huysvrouwe in het landt quam, doen hielden zy hem in eeren. Tot haren tyde den toren van het Belfort konstich gemaeckt werdt. Den gheduerighen Magistraet tot Brugge deden zy veranderen in eenen jarighen. Maer teghen de Fransoysen in oorloghe geraeckt, beyde ghevanghen ghehouden werden den tijdt van twaelf jaren, eer zy vry geraecten. Ferdinandus gestorven, Joanna ten houwelijcke haer begaf met den broeder van den Hertoghe van Savoyen, Oom der Coninginne van Vranckrijck, Enghelandt ende Sicilien: ende wijsselijck voort de landen regierde. Van Hendrick de derde Coninck van Enghelandt octroy verwerf voor de Vlaemsche Cooplieden, dat zy door gheheel Enghelandt haer koopmanschap mochten dryven: hoe wel Vlaenderlandt ter hulpe soude moghen wesen teghen de Enghelsche, by soo verre Vlaenderlandt selfs hem tegen Enghelandt geen vyant en verklaerde. Dese beminde Princesse in het twintichste jaer van hare regieringe eenenvijftich jaren oudt zijnde, in het jaer 1244 sonder kinderen overleden is. Nae welckers doodt haer suster Margriete in de regieringe der landen gheraeckt is weduwe wesende, nae dat zy tweewerf ghehouwt hadde gheweest, ende vruchtbaer van kinderen tot haer groot hertseer, soo wanneer hare kinderen van den eersten bedde partye werden tegen de kinderen van het tweede bedde, die binnen haren leven een langduerige oorloge voerden. Dese Princesse seer kloeckelijck ende verstandichlijck regierde. Den Vlaemschen Cooplieden in het landt van Gulick ende Valckenborg vrye handelinghe verwerf in het jaer 1348: de Munte tot Gent ende Aelst verordonneerde, den Muntmeesters vryheden verleenende: verscheyden heerlijckheden zy aenkocht: ontsloech van alle servituyten ende slavernyen ende vele ghedwonghen diensten die den Prince schuldich waren alle de dienaers ende dienstmaechden van Vlaenderen ende den ghehuchte van dien, oock de Naesaten van de selve staende onder des Graven jurisdictie. Van welcke goederen (zy stervende) d'helft ten profyte van de Graven plach te komen, ende worde ghenoemt halve have. In plaetse van dien zy voor haer ende hare naecomelinghen in den jare 1252 behouden heeft van de mannen drie Fransche penninghen, ende eenen van de vrouwen, jaerlijcks soo lang zy leefden, ende van de ghene die storven het beste cateyl, daer niet onder ghereeckent huys noch hof, maer wel de beste huysbeeste, oft yet anders dat cierlijck was. Van welcke lasten onlancx het meeste ghedeelte van Westvlaenderen ontslaghen is gheworden door der Princen mildicheydt, als oock noch van meer andere servituyten. De voorseyde Margriete die van Brugge, van het Vrye ende Veurne ende d'omgelande de twaelf Fransche penninghen die yeder huys jaerlijcks op Sint Bavens dagh (genoemt Balfortum) den Princen moest betalen remitteerde, ende in alles goede ordonnantien stelde. Ende heur officie bedient hebbende sesendertich jaren, in het jaer 1279 overleden is. Nae haer in de regieringhe ghekomen is Gwye Dampiere haer sone, alsoo genaemt na zynen Grootvader, de aldervruchtbaerste onder den Princen, maer verscheyden avontueren ellendich onderworpen. In de Zeelandtsche oorloghe by de Hollanders ghevanghen ende in de Fransche oorloghe teghen Philips de vierde onbedachtelijck ende ongeluckelijck aengheheven van zyne heerlijckheden ende vryheydt berooft werdt: soo dat alles uyt Conincklijcke Edicten in Vlaenderen ghehandelt werdt, ter tijt toe die Gemeente, door trouwe ende hulpe heuren Prince ende zijn kinderen in heuren ouden staet ende heerlijckheydt holpen, die naemaels door houwelijcken veel vermeerderde. Gwye achtentachtich jaren out op goet gheloof uyt de ghevanghenisse ghekomen, als den vrede besloten was ende Gyselaers ghestelt waren in het jaer 1304, in zynen tegenspoet altijdt volstandich, uyt het verdrietich leven gheraeckte, seer vele kinderen achterlatende, ende onder andere, dochters de welcke tot Princessen ende Gravinnen van verscheyden Landtsheeren gheworden zijn. Zijn sone Robrecht de derde, toeghenaemt van Bethunen, van zyner moeder weghen, nu gherechticht tot des landts regieringhe, met zijn ghevanghen broeders ende Edelen uyt de ghevanghenisse, achtervolghende de vredehandelinghe, niet geraecken conde, voor al eer zy noch meer van haer vederen lieten vallen, tot hypogheke van veel beloofde penninghen, Rijssel, Douay, Orchies, ende die quartieren verbindende. Waer door gheduerighe oorloghe tusschen Vranckrijck ende Vlaenderen rees: soo wanneer Robrecht in de regieringhe gheraeckt was, die achthien jaren regeerde, ende ontrent tachtentich jaren oudt tot Yperen starf, soo wanneer hy met zijn soon Robrecht van Cassel veraccordeert was, dat Lo-

dewijck, een van zijn outste soons sonen die tot Parijs ghestorven was, hem zijn Bestevader sonder moeyelijckheydt in de regieringhe soude succederen: mits conditie dat Robrecht jaerlijcks ghenieten soude thien duysendt ponden Parisijs van ouder weerden, yeder pont bedragende twee ende twintich stuyvers ende eenen halven, het welck nu maer thien stuyvers en doet. Hem naederhandt noch Lodewijck in eygendom liet Calis, Broeckborg, Bornhem, met de Casselryen, Duynkercke, Grevelinghe ende meer andere quartieren, de welcke door sulcks aen het gheslachte van Luxemborg geraeckten. Lodewijck de eerste is zynen Grootvader in de regieringhe ghevolght, overmits het contract ende houwelijcksche voorwaerde, dat die soons soon in des landts regieringe zijn Grootvader soude volghen, by indien des Grootvaders sone selve overlede: Daer in gheconsenteert hadden die Grootvader, Robrecht die Oom ende een Moeye: hoe wel d'oudtste Moeye (d'huysvrouwe van Lotheringhen) allegeerde daer in niet gheconsenteert te hebben. Over sulcks pretendeerde de naeste te wesen. Maer voor de Genooten van Vranckrijck beroepen, ende de saecke ondertast zijnde, Grave van Vlaenderen verklaert werdt in het jaer duysendt drie hondert. Maer hy gheraeckt in kleyn achtinghe, overmidts zijn straffe regieringe, niet veel liefde tot Vlaenderen draghende. Door dies tot Brugghe ses maenden lang ghevanghen ghehouden werdt, ende tot Ghent van Jacob van Artevelde op Gravesteen belegert werdt, ende bedwonghen den Ballinghen remis te geven, het landt vol troubelen wesende. Dese de Heerlijckheydt van Bevere, oock Mechelen ende Oudemborg aenkocht: maer zijn actie aen Zeelandt transporteerde op Willem Grave van Henegouwe ende Hollandt: om dat die Vriesen Peerden ende Koeyen in Vlaenderen souden moghen brenghen. Op de huldinghe van Philips van Valoys op d'oude maniere het sweerdt voordroech, ende tot zijnder assistentie tegen de Enghelsche ghetrocken, by Abbeville in den veldtslach in het jaer 1346 verslaghen werdt, doen hy vierentwintich jaren gheregiert hadde. Lodewijck de tweede zijn soon, wesende zijns Vaders erfgenaem, tot zijn sesthien jaren mede ter oorloghe met zijn Vader was, ende ghewondt ontvluchte tot Amiens, ende in de landen ghekomen, de Coninck van Enghelandt Eduwaert als verwinder hem voor zijn dochter Isabelle ten houwelijcke versochte, die hy in't jaer 1346 trouw belofte dede tot Winocxberghe, ende de bruyloft werdt uytghestelt tot nae Paesschen. Dit houwelijck hem door den Coninck van Vranckrijck in het heymelijck afgheraden zijnde, soo is hy drie daghen voor den bestemden dagh der bruyloft uyt Ghent (alwaer op hem wel acht genomen werdt) als of hy op de jacht hadde ghetoghen, ghevlucht, met een dapper peerdt over de Schelde gheswommen met twee van zijn Edelen, ende alsoo met de selve tot Parijs by den Coninck gekomen, hem selven balling des landts maeckende. Ende heeft door raedt des Conincks tot huysvrouwe genomen Margriete de dochter van Hertogh Jan van Brabandt, tot Vilvoorde. Hier door is hy gheraeckt in indignatie van Vlaenderen ende Enghelandt, ende zijn houwelijck gheenen goeden voortganck en hadde. Die van Ghent getercht teghen hem de wapenen aennamen tot zijn bederf. Nochtans hy Walschvlaenderen weder veroverde, ende de Graeflijckheden van Artoys ende Bourgoignen van zijns moeders weghe beerfde, als nu Artoys hondert tseventich jaren van Vlaenderen ghesepareert hadde gheweest. Dese Prince den Hooghbailliu (dien hy Souverain noemde) verordonneerde, ende alder eerst goude munte dede slaen, te Ghent het Palatijnsche huys oprechte; zijn officie bediende hy in de huldinghe van Carel de vijfste Coninck van Vranckrijck. Ende in't sevenendertichste jaer zyner regieringhe, het vijftichste jaer zynes ouderdoms uyt dese wereldt scheyde, ende werdt tot Rijssel begraven in het jaer 1387, een eenige wettige dochter tot erfghename (beneffens veel bastaerden) achterlatende, Margriete genaemt de derde van dien naem, welcke een houwelijck ghegheven werdt aen Philips de Stoute van Valoys, Hertoge van Bourgoignen, in het jaer 1369, die de Reeckenkamer tot Rijssel verordonneerde, ende was wel bemint vande Ghemeente. Onder zijn voochdye zijns broeders soon Carel de seste Coninck van Vranckrijck was. Ende naer Vrancrijck reysende in de stadt Halle in het jaer 1404 van de wereldt ghescheyden is. Hy hadde hem selven (hoe wel hy een machtich rijcke gheregiert hadde van weghen zijns broeders sone) overlast met schulden. Soo dat Vrouw Margriete renonciatie dede van alle heurs mans roerlijcke goederen, ende als cessie doende in de teghenwoordicheydt eenes Notaris, haren gordel met haer borse ende sleutelen (onderhoudende alle solemniteyten) op de bare leyde, om dat den loopenden interest ophouden soude. Zy oock mede (een jaer na het overlyden van haren man) haestich ghestorven is, in het sesenvijftichste jaer hares ouderdoms, ende het eenentwintichste der regieringhe, ende wert by haren Vader tot Rijssel begraven, als zy ter wereldt een Hof vol schoone kinderen geteelt hadde. Nae zijn moeders aflyvicheydt Jan van Bourgoignen, voor Landtsheere ghehult in het jaer 1405, in Vlaenderen een aengenaem Prince (overmidts zyne vriendelijckheydt ende goedertierenheydt) gheworden is. Hy verwerf den Cooplieden vrye handelinghe, soo wel in Engelandt, als in Vranckrijck, staende heurlieder oorloghe. Maer oorsaeck is gheweest van bloedighe langduerighe oorloge tusschen Bourgoignen ende Vranckrijck, doen tot zijn faveur Lodewijck Hertoghe van Orliens (die broeder van Coninck Carel de seste) om den hals gheraeckte, wesende in questie om het regiment, ende eenighe andere oorsaecken: waer uyt een partyschap onder den favoryten van yeder Prince op gheresen is. Die van Parijs den Heer van Lille-Adam met acht hondert peerden inghelaten + hebben, wesende ten dienste van den Bourgoignon, de Gouverneur van Parijs occuperende de molen ende Sint Antonis poort, met Carel den Dolphijn uyter stadt vluchte. Maer de vyantschappen tusschen den Coninck van Vrancrijck ende den Dolphijn zynen sone teghen Jan den Hertoghe van Bourgoignen, en konden niet lichte uytghebluscht noch ter neder gelegt werden, uyt oorsaecke van de voorseyde moort, inden persoon van Lodewijck Hertoge van Orliens des Conincx broeder. Waer van den Hertogh beschuldicht werdt ende hy het selve ghenoech bekent hadde: nochtans door middel van sommighe Heeren werdt den vrede tusschen dese Princen ghemaeckt, de welcke niet langhe en duerde. Want in het selve jaer den Dolphijn hem beroepen heeft tot Montereau-faut-Yonne, om t'samen te spreecken, ende accordeerden dat het soude gheschieden op de brugghe een yeder van haer met thien mannen. Den Hertogh die gantsch geen achterdencken en hadde, uyt oorsaecke van den vrede daer hy op vertrouwde, heeft hem daer ghevonden. Doen een van de Heeren ghekoren om den Dolphijn te gheselschappen ghenoemt Taneguy du Chastel hoo-

rende eenighe hooghe woorden van den Hertoghe terstont, met een bijlken dat hy verborghen hieldt toesloech, soo dat hy hem den kinne af hieuw, ende dat hy ter aerden neder viel: maer + opspringhende als hy zijn gheweer trecken wilde, d'omstanders hem overvielen ende vermoorden, tot dat den Dolphijn sprack, ick meen dat hy genoech heeft: ende lieten hem alsoo liggen, tot dat hy met coussen en schoen in der aerden geworpen werdt, in het jaer 1419 den thienden Decembris, in het vijfthienste jaer zyner regieringhe, tot groote droeffenisse der landen: de welcke in het naestvolghende jaer opgegraven by zynen Vader begraven wert. Zijn sone Philips + toeghenaemt de Goede tot Gent de moort zynes Vaders verstaende, is seer bedroeft gheweest, ende gheworden Hertoghe van Bourgoignen, Grave van Vlaenderen, van Artoys, etc.om hem te wreecken over zijns Vaders doodt, maeckte een verbondt met den Coninck van Engelandt. Dede daer en boven drie werf den Dolphijn citeren op korte termynen, om tot Parijs te compareren, het welck hy weygherende, dede hem verklaren onweerdigh om te succederen in zijns Vaders rijck. De voorseyde Hertoghe + de stadt van Montereau-faut-yonne ging beleggen, de welcke hy innam. Ende dede zijn Vader opgraven, ende tot Digeon overstieren, ende aldaer by de Chartreusen begraven, nae dat de voorseyde Hertogh Jan vijfthien jaren nae de doodt zynes Vaders Philips de Stoute Vlaenderen gheregeert hadde. Vranckrijck in desolaten staet door dese wraeck-oorloghe gheraeckte, sesthien jaren gheduerende, tot datter eenen peys ghemaeckt werdt, in het jaer 1435, tot Atrecht in eenen Landtdagh ende vergaderinghe. Alwaer haer vonden verscheyden Heeren, soo wel van des Conincx van Vranckrijck weghe, als van den Coninck van Enghelandt ende den Hertoge van Bourgoignen. Ende vele Heeren ende Edellieden soo van Vranckrijck als Nederlandt Philips te voete vallende, uyt den name van Coninck Carel hem baden te willen den doodtslach vergheven geschiet door onbedachte jonckheydt, ende het oproeyen van snoode menschen: de welcke haer van herten leedt was: het ghene dat gheschiedt was irreparabel zijnde. Op dit ootmoedich versoeck Hertogh Philips bitterlijck weenende, riep uyt dat hy de misdaedt vergaf door de doodt ende het lyden Jesu Christi, ende door het medelyden dat hy hadde over de Fransche Natie, ende om dat hy soude gehoorsaem zijn het Concilie van Basel, den Paus, ende al de Christen Princen hem eendrachtelijck tot sulcx vermanende, die weerdich waren dit te verwerven. Hier op verscheyden conditien veraccordeert zijn. Onder andere een cruyce op de brugghe tot ghedachtenisse ende ter eeren zijns Vaders opgherecht werdt. De palen zyner regeringhe verre uytghestelt werden, ende hem vele vryheden bygeleyt, veel Graeflijckheden met alle Conincklijcke rechten ende profyten op hem ende zijn erfghenamen ghetransporteert: daer beneffens de Graefschappen van Mascon ende Aviere, met hare toebehoorten ende aenhangselen, de heerlijckheden van Sint Gangon, Bar sur Seine, Braye, Lucheux, de Casselryen van Roye, Peronne ende Mondidier, met alle de steden, dorpen ende heerlijckheden gheleghen aen dese zyde van de Somme, als Corbie, Amiens, Abbeville, ende het Graefschap van Ponthyeu, totter voorseyder rivieren toe, als de steden van Dorlens, S. Richier, Creveceur, Arleux ende Mortaigne met allen zynen toebehooren. Ende dit ter tijdt toe dat die ghelost souden werden voor een seecker somme van penningen, als doe daer uytghesproken was. Door desen vrede de oorloghe ghecesseert heeft, ende Philips een machtich Prince gheworden is, niet alleen door dit contract, maer oock door koope ende by successie. Want van zijn Vader hy beerft hadde Vlaenderen, Artoys ende Mechelen: van zijn naeneve Graef Jan sonder kinderen ghestorven, de Graeflijckheydt van Namen ghekocht: Calis met de Casselrye tot rantsoen van den Prince Bari Renato aen hem ghenomen hadde: ende in het jaer 1430 zijn Oom Philips stervende beerfde het Hertoghdom van Brabant, Limborg, ende het landt over de Mase, met het Marckgraefschap des Heyligh Rijcks, by toestemminghe der Staten van Brabandt. Hoe wel haer daer tegen opposeerde zijn moeye Vrouw Margriete, de weduwe van Beyeren, Henegouwe ende Hollant, allegerende den overleden eenen graedt naerder te wesen. Maer succombeerde door de stipulatie van Jan de Vader van Philips, die toeghelaten hadde zijn jongher broeder Antonis d'erffenisse van zijn oude moeye, mits conditie dat die wederkeeren soude tot zijn naesaten, by indien Antonis sonder kinderen quaem te sterven. In het jaer 1436 beerfde hy oock mede Henegouwe, Hollandt ende Zeelandt met Vrieslant van Vrouw Jacoba, sonder kinderen ter wereldt te laten ghestorven. Dat Hertoghdom van Lutsemborg op hem verviel, d'Hertoghinne Isabelle stervende, eensdeels by contract ende koop, ende vernoeghen van andere die daer actie pretendeerden aen te hebben. Soo dat veelderley Provincien onder een hooft ende regieringe geraeckten, daer sy in vernoechden, hebbende een goedt herder die achtinghe op zyne kudde nam ende die beminde, goede gunste toedraghende tot de Voorstanders der selver. Door dies hy op de bruyloftfeest van zijn derde huysvrouwe Elisabeth van Portugael tot Brugghe instelde de Orden van het gulden Vlies: waer van onsen Autheur in de beschryvinghe van Antwerpen wijtloopich ghesproken heeft. Allen ouden haet dese Prince vergheten heeft, ende goede vriendtschap met alle Edele onderhouden, hulpe doende die sulcks aen hem versochten. Lodewijck den Dolphijn (naemaels Coninck) voor zynen Vader vluchtende, met zyne huysvrouwe eerlijck onderhielt, ende nae de doodt zijns Vaders inden Conincklijcken stoel hielp, hoe wel hy sulcks weynich naemaels gedachtich gheweest is. Ter liefden van zyne beminde dede zijn eyghen sone vertrecken vergramt wesende, om dat hy op heur eenen haet ghenomen hadde. Maer hem nochtans gheen ghenade, als hy die versocht, en ontseyde. Op zijn sterfbedde de spraecke hem begevende, met reeckenen zynen sone liefde betoonde, die met gheboghen knien versocht, dat hy hem wilde vergheven het ghene hy misdaen hadde, ende gheven zynen Vaderlijcken seghen: Alsoo sluytende tot Brugghe zijns Vaders ooghen in het + jaer 1467, oudt eenentseventich jaren, in't achtenveertichste jaer zyner regieringhe. Na zijns Vaders doodt, Carel (toeghenaemt de Onvertsaechde) wesende een eenige wettighe sone zynes Vaders, beerfde alle de Heerlijckheden des selven, ende was in alle oorden ontsien ende vereert. Hy werdt by den machtichsten vergheleecken, ende was die eere van het huys van Bourgoignen, het welck veel verviel door zijn doodt, als hy voor Nancy verslaghen was van den genen, welckers Heer (met alle ghemack) hy hadde moghen wesen. Maer door hooghmoet wilde hy haer bestryden, waer door hy verslaghen, oock mede zijn eenighe dochter Maria in groot lyden gheraeckte, in teghenspoet haer beswijckende, die heuren voorspoet door haers Vaders

hulpe ghenoten hadden. Coninck Lodewijck breeckende het bestandt met heur Vader ghemaeckt voor neghen jaren, haer overviel, ende de Ghemeente haer rebel was. Soo dat haren bruydegom Maximiliaen die niet en konde betemmen, die bedwonghen werdt zijn kinderen, als de moeder overleden was, te laten onder voochden, doen hy moeste vertrecken. Zijn sone Philips tot Brugghe gheboren, nae zynes moeders Beste-vader ghenoemt, seventhien jaren oudt zijnde werdt voor Landsheere bekent, ende uyt zynen name de Edicten ghedaen werden, hoe wel tot Ghent de huldinghe geschiede doen hy twintich jaren oudt gheworden was, wesende een schoon jongelinck, zedich ende manierlijck, soo dat hy Philips de Schoone ghenoemt werdt, ende ten houwelijcke werde ghegheven aen de dochter van Ferdinandus ende Isabella Coningen van Castilien. Door welck houwelijck d'ouder broeder Jan sonder kinderen ghestorven, ende oock d'ouder suster ghetrouwt hebbende Emanuel den Coninck van Portugael sonder kinderen overleden: Philips van wegen zyne huysvrouwe Coninck van Castilien, van Leon ende Grenade gehuldt werdt, in het jaer duysent vijf hondert vijf. Maer hy + en was niet langhe in de regeringhe, want den 27 Septembris in het jaer duysendt vijf hondert ses is hy subytelijck ghestorven (niet sonder groote suspicie van verghift) in de stadt van Burgos in Castilien, achtentwintich jaren oudt zijnde. Zijn herte werdt gevoert ende begraven in Jerusalem, neffens het ghene vanden Hertoghe van Bourgoignen zynen Grootvader, zijn inghewant werdt ghevoert tot Brugge in Vlaenderen, ende zijn lichaem begraven in een Chartreusen Convent, genoemt Amefleur, op eenen bergh buyten der stede van Burgos. Zijn Vader ende Schoonvader noch in het leven waren, die goede opsicht op de jonge weeskinderen namen, ghenaemt Leonora, Carel, Ferdinand, Isabella, Maria, ende nae des Vaders overlyden Catharina ter wereldt voortgebracht. Zijn huysvrouwe in haren weduwelijcken staet volherde tot den jare duysendt vijf hondert vijfenvijftich, wanneer zy in den Heere ruste, oudt tseventich jaren. Haer sone Carel tot Gent gheboren, in het jaer duysent vijf hondert vijfthien tot Landtsheere der Provincien ghehuldt werdt, ende in het naevolghende jaer verheven tot Coninck van Spangien. Maer in het jaer duysendt vijf hondert neghenthien die van Duytslandt hem tot heur Keyser vercoren. In het jaer duysendt vijf hondert eenentwintich + den Fransoysen hy Doornick weder afhandich maeckte: ende in het jaer duysendt vijf hondert vijfentwintich werdt in zynen naem ghevanghen ghenomen de Coninck van Vranckrijck voor Pavyen, waer door hy veroverde veel van het gheen dat zyne Voorouders ontrocken was. Oock mede uyt zynen name in den jare duysent vijf hondert sevenentwintich Roome beklommen ende gheplondert werdt. By koope ende by contracten de Provincien tot seventhien in het ghetal vermeerderde. In het jaer duysendt vijf hondert twintich Keyser tot Aken ghehuldt, werdt in het jaer duysendt vijf hondert dertich van den Paus Clemens de sevenste tot Bononien ghekroont. Den grooten Turck in het jaer duysent vijf hondert tweeendertich hy doen vluchten heeft; In West-Indien veel Eylanden onder zijn ghebiedt gekreghen. In Africa in het jaer duysendt vijf hondert vijfendertich de stadt Thunis bedwong. In Duytslandt den Protestanten teghenstont, ende den Hertogh van Sassen ende den Landtgrave van Hessen in hechtnis kreegh: Terwanen in het jaer duysent vijf hondert drieenvijftich hy gantsch ruineerde. Ende in den jare duysent vijf hondert sesenvijftich het gouvernement der Landen aen zynen sone Philips resigneerde, hem tot ruste beghevende; ende afstant doende van het Keyserrijck, in Spangien vertrock. Alwaer hy in het jaer duysendt vijf + hondert achtenvijftich overleden is, oudt achtenvijftich jaren, ende werdt begraven in het Escuriael, achterlatende zynen eenighen sone Philips, met Maria ende Joanna zijn susters. Philips tot Coninck van Spangien ende Landsheer der Hertoghdommen, Graefschappen ende Heerlijckheden aen allen oorden ghehuldt werdt; onder zijn ghebiedt hebbende achthien Coninckrijcken voortijdts verdeelt ende onder verscheyden Coninghen, ende soo vele Hertochdommen ende Graefschappen in Europa, behalven de Indien. De welcke in Spangien op zijn huys te Escuriael ghestorven is, den derthienden + Septembris duysendt vijf hondert achtentneghentich, daer te vooren de Nederlanden ghegheven ende overghedraghen hebbende aen zijn oudtste dochter Isabella Clara Eugenia, gheboren van een dochter des Conincks van Vranckrijck, ende dat met consent van haren eenighen broeder, Conincks Philips eenighe sone, gheboren van zijn susters dochter, die huysvrouwe was van Keyser Maximiliaen. Welcke overdracht gheschiede den sesten Meye duysent vijf hondert achtentneghentich met vele conditien, als, dat zy soude trouwen metten Eertshertogh Albertus van Oostenrijck, jongste sone van Keyser Maximiliaen, ende jongste broeder van den Keyser Rodolphus; met meer andere voorwaerden hier toe streckende dat de Nederlanden niet gheheel van Spangien souden afghesneden werden, maer eer als een leen van Spangien blyven. Om welck houwelijck te volbrenghen den Eertshertogh + Albertus zynen Cardinaels hoedt afgheleydt hebbende, is in Meerte duysent vijf hondert neghenentneghentich nae Spangien ghetrocken mette dochter vanden Eertshertogh Carel van Oostenrijck, die hy als bruyt mede voerde om te trouwen den jonghen Coninck van Spangien Philips den derden.]


Vorige Volgende