Beschrijvinghe van alle de Neder-landen
(1979)–Lodovico Guicciardini–
Auteursrechtelijk beschermdDe vier voornaemste Havenen van Vlaenderen.
| |
[pagina 306]
| |
afgescheyden van de stadt: hoe wel het voortijdts door middel van veel huysinghen, die naemaels afghebroken zijn, daer vast aen gevoeght is geweest. Behoort nu ter tijdt noch den Coninck toe, die hier eenen Capiteyn met Ga naar margenoot+ soldaten in garnisoen houdt ligghende. In dit selve slot zijn een wyle tijdts bewaert gheweest de Hertogh van Buillon ghevanghen te Hesdijn, ende daer nae d'Admirael van Vranckrijck ghevanghen t'Sint Quintijn.
Byv. [Sluys een soo machtighe stadt, voortijdts bewoont by de ghene die Cesar Levacos Ga naar margenoot+ noemt, soo datse veel scheepvarende volck ten tyden van oorloge oock ter Zee brocht: die van den Zeeuwen soo ontsien werden, soo dat zy op heur Dijcken sterckten teghen haer aenkomsten bouwden, om met gheschut heur af te weeren. Ende die Coopvaerders uyt Oosten ende Westen aenkomende na Zierickzee, het veergat inliepen om het Swijn ende die van der Sluys te myden. Dese stadt in het jaer 1311 noch Laminsvliedt genoemt was, ende was een erfdeel der Graven van Nemours gesproten uyt Gwye den Grave van Vlaenderen. Maer Philips de Koene heeft die aen hem ghetrocken, ende met eenen steenen muer versterct, daer voor Bethunen transporterende op den voorseyden Grave. Die Admirael van Enghelandt die Cadsandt gheplondert hadde, voor dese stadt henghelende in het jaer 1405 met tsestich andere, uyt de stadt met eenen pijl doodt gheschoten werdt. In het jaer 1435 die van der Sluys Vlissingen (wesende noch een open vlecke) plonderden, ter Zee de Visschers namen ende ter Sluys inbrochten, ende oock de Hollandtsche Zeedorpen bestoockten. Maer die van Wijck op Zee heur ter weer stelden, als haer dorp verbrandt werdt, ende eenighe vernielden. Dese stadt vermaert werdt door de Haven Zuinus, als oft men seyde die Zuyder Haven, ende oock ghenaemt was die Vlaemsche Haven, alwaer in het jaer 1468 in Octobri hondert vijftich Coopvaerders schepen mochten havenen. Oock in die Haven, ende andere Havenen daer ontrent, Carel de seste Coninck van Vranckrijck, een Armade toeruste van veerthien hondert op Enghelandt, sonder yet uyt te rechten. Dese Haven werdt beset met twee Casteelen teghen de Enghelsche: op het grootste de Coninck van Vranckrijck altoos garnisoen hielt, ende werdt in het jaer 1385 gebouwt ten coste van Philips de Koene Coninck van Vranckrijck, om die van Brugghe in bedwang te houden: ende het kleynste gemaeckt op het gemeen landts kosten, ten tyde Joannis Philips sone, door het ghebieden des Conincks Carel de vijfste tot defensie van die van Brugghe. Ga naar margenoot+ Die koophandel alhier cesseerde als in het jaer 1436 in eenen oproer der Borgheren veertich Oosterlinghen om den hals quamen, ende doen zy in partyschap gheraeckten teghen die van Brugghe, door de welcke zy overrompelt, gheplondert ende verbrandt werden. Maer de stadt naederhandt by die van Brugghe opghebouwt werdt, nae dat zy die ghekocht hadden, de welcke haer dickwils schadelijck gheweest was. In het jaer 1412 haer kercke door den blixem verbrande. Tot Sluys hadde Joncker Frans van Brederode zynen uytloop nae Rotterdam, door een diepte die onbeseylt was, door dies noch Joncker Frans gat ghenaemt. Ende die van der Sluys soo veel moeyelijckheydts Hollandt ende Zeelant aendeden, dat die in de vredehandelinghe tusschen den Coninck van Vranckrijck ende het landt van Vlaenderen uytghesloten werden. Zy maeckten alle de wegen onveyl, soo dat men met convoy varen moeste, ende maeckten eenen dieren tijdt in het landt. Haer Capiteynen Goeree meenden in te nemen, om Hollandt te meer te quellen: maer die van der stadt den dijck door staecken, soo dat zy niet aenkomen en konden. Om dese ende andere redenen dede Maximilianus in het jaer 1492 in de Hoymaendt Sluys belegheren met hondert schepen: d'Enghelsche oock mede met oorlooghschepen daer voor quamen, ende seer beschoten, alsoo dat zy ten lesten den thienden Octobris de stadt met eerlijcke conditien overgaven. Daer nae een sterfte in de stadt quam, soo dat daer meer dan vierentwintich duysent menschen storven. In dese leste troublen die stadt van Sluys wesende als eenen sleutel van Vlaenderen voor die van Zeelandt, te dier oorsaecke seer wel met garnisoen beset was, seer wel gheleghen te water: ten lesten oock mede by den Ga naar margenoot+ Prince van Parma met groot gheweldt beleghert is geweest, die aldaer grooten wederstant vont, soo dat hem noodich was de stadt te beschieten ende te mineren: ende nae dat hy wel sesthien duysent scheuten daer op gheschoten hadde, de stadt by nae heel gheraseert zijnde, in accoordt met den Prince ghetreden is. In het jaer 1603 den 26 Mey is gheschiedt dien strijt te water, tusschen acht Galeyen van Sluys, met vier Fregatten: daer Overste van was Frederico Spinola, ende de Zeeusche schepen die voor Sluys op de wacht laghen, te weten den Vice-admirael van Zeelandt Joost de Moor met zijn smackseyl, ende Capiteyn Legier Pietersen met zijn radeseyl: de Hollandtsche swarte Galeye, ende de Zeeusche, met noch een radeseyl. Don Frederico Spinola is smorghens vroech voor den dagheraet, den windt Oost zijnde, met zijn Galeyen uyt het Sluysche gat komen roeyen, wat by Westen tusschen de bancken ende 'tlandt, roeyende van daer by Oosten het voorgenoemde gat. De Zeeusche schepen met hun twee Galeyen siende Spinola met zijn Galeyen uyt komen, zijn onder seyle ghekomen ende zijn tegen windt Oostwaerts gelaveert. Spinolas volck hebben den Oosten windt ende de Sonne tot hunnen voordeele ghehadt, ende zijn dweers door de Zeelanders Noordtwaerts henen ghevaren: ende haer in tween verdeelt hebbende, zijn alsoo seer furieuselijcken in goeder ordonnantien met gheroep op de Zeeusche schepen ghevallen. Alwaer seer dapper ghevochten is gheweest. Maer als desen strijdt nu langhe geduert hadde, soo zijn des Spinolas Galeyen, vreesende dat de Zeeusche ontset souden moghen krygen, ende siende dat zy groote schade gheleden hadden, ende gheen victorie en konden vechten, in groote disordre properlijcken afgheroeyt naer het Sluysche gat. In desen strijdt is doodt gebleven den Oversten Spinola, met noch ontrent acht hondert andere, soo men seyde, ende seer vele ghequetste. Ende onder de Zeelanders zijnder in als sesendertich dooden ghevonden, ende ontrent tsestich gequetste. In het jaer 1604 Prince Maurits in het Eylandt van Cadsant aenghekomen, alle de forten aldaer in twee dagen tijdts ingenomen hebbende, als oock de sterckten van Coxie, Sinte Catharyne, S. Philippe, Ysendijcke, met de steden van Aerdenborg ende Middelborg in Vlaenderen: heeft zynen Leger Ga naar margenoot+ voor Sluys gheslaghen, de Haven doen innemen, ende het Legher beschansen met trencheen ende brugghen, de quartieren d'een aen den anderen trecken ende hechten. Hy dede oock bateryen reede maecken om de stadt te beschieten, ende mede om die te bestormen van over de Haven, heeft een wonderlijcke brugge in het midden overdeckt musketscheutvry doen maecken. | |
[pagina *250-*251]
| |
SLVSA teutonicae Flandriae opp: admodum elegans.
| |
[pagina 307]
| |
Maer also hy door de overloopers uyt der stadt Ga naar margenoot+ daghelijcks vernam van den hongers noot die de stadt overviel, heeft gheheel geresolveert die uyt te hongheren, ende alsoo daer mede den Marquis Spinola oorsaecke te gheven om van Oostende te vertrecken, tot verquickinghe van de zyne. Den honghers noot groeyde soo seer binnen Sluys, dat zy de Slaven niet konden voeden, maer werden ghedwongen die toe te laten haren kost te soecken rontomme op't verdroncken landt, uytgravende ende pluckende een cruyt Soutenelle ghenoemt, dat daer veel groeyt: die welcke in het overgaen in menighe dagen geen broodt ghegheten hadden. De belegherde hebben haren noot bewesen met vyerteeckenen by nachte: daer over den Eertshertogh den Generael Spinola voor Oostende belaste Sluys te ontsetten, daer toe meer krijchsvolck van alle Ga naar margenoot+ kanten vergaderende. Dies den Oversten Spinola, metten Grave Trivultio, optrock met eenen bequamen ende competenten Leger, latende noch het Legher voor Oostende wel beset ende versien van als, nochtans ghenoegh teghen zijn ghemoedt, met cleyne hope van zynen aenslach te volbrenghen. De selve Spinola heeft ghesocht op verscheyden plaetsen door te breecken ende de stadt te ontsetten, maer is vromelijck alomme afgheweert gheweest, niet sonder groote nederlage van zijn volck. Het welck die van Sluys vernomen hebbende den 18 Augusti, beghonnen naer een goet appointement te trachten, versoeckende afstandt van wapenen, tot dat zy des Eertshertochs raedt souden hebben: Sulcks afgheslaghen wesende, zijn s'anderdaeghs Ga naar margenoot+ gheaccordeert, ende hebben de stadt op redelijcke conditien over ghegheven.] Recht teghen over Sluys is het Eylandeken Cadsandt, met een dorp oock alsoo ghenaemt. Dit Eylant is voormaels veel grooter gheweest, met een stadt, ende met veel schoone Ga naar margenoot+ ende rijcke dorpen, daer veel slagen ter Zee in verscheyden tyden gheschiedt zijn: want de vyanden der Vlaminghen, als Engelsche, Hollanders ende andere, plegen meestendeels daer ter havene aen te komen. Maer de storm der Zee met vloedt ende ebbe heeft allenskens meer dan de helft van dit Eylandt vernielt. Ter deser plaetsen is gheboren de wel geleerde Ga naar margenoot+ Georgius Cassander, die veel teghen de Herdoopers ende Calvinisten heeft gheschreven. Dit is de selve plaetse daer de groot Italiaensch Poete Dantes vermaen af maeckt Ga naar margenoot+ in de Helle: maer noemt die onbequamelijck (moghelijck by des Boeckdruckers schuldt) Guizzante, alwaer noch op den dach van heden sonder ophouden groote Dijcken ende Dammen ghemaeckt worden: want hier ende voorts na Brugghe heeft de vloedt, midts Ga naar margenoot+ de gheleghentheydt ende nedericheydt des aertrijcks, seer groote macht, besonder met den Noordtwesten windt. De eyghen veersen van den voorseyden Dantes zijn dese:
Hora cen' porta l'un' de duri margini,
Et il fumo del ruscel' di sopra aduggia,
Si che dal fuoco salva l'acqua, & gl' argini,
Quali i Fiaminghi fra Guizzante, & Bruggia,
Temendo il fiotto, che ver' lor' s'auventa,
Fannoli schermi accioche l' Mar' si fuggia.
|
|