Beschrijvinghe van alle de Neder-landen

[p. *180-*181]

A	Stathuijs ende Marcktuelt
B	Weeshuijs
D	Het pesthuijs
C	Het Gasthuijs
E	Het Tolhuijs
F	Den Doel
G	De Waterpoort
H	De Cansepoort
I	De Arkepoort
K	De Borchpoort
L	De Vismarct
M	De Capel
N	Het Mannenhuijs
O	De geuangenpoor

[p. 227]

Beschryvinghe van Gorichom.

GOrichom staet van Schoonhoven drie mylen, op den rechten oever des waterstrooms, ter deser stede de Wahael ghenoemt, aldaer de Linge haren inval neemt: Dit is een redelijcke goede stadt, met een schoon ende seer sterck Casteel, welck ter tijdt van Floris de vierde Grave van Hollandt, gesticht is door Heer Jan van Arckel, die den inwoonders van't dorp Wolfort beval de plaetse te verlaten, ende met alle heur goet inde stercte te komen woonen: Dit gedaen zijnde, heeft hy dese stede met mueren ende grachten besloten, ende ghenoemt Gorichom. Van den klocktooren deser stadt siet men rontom tweeentwintich bemuerde steden, al t'samen den Coninck Philips toebehoorende, sonder de ontallijcke menichte van dorpen, gehuchten ende andere huysen: welck voorwaer een lustich aensien is. Gorichom heeft alle daghe een seer groote marckt van kase, botter, ende andere eetware: alsoo dat men uyt dese stadt een onghelooffelijcke menichte van veelderley goedt tot andere plaetsen, besonderlijck t'Antwerpen, daghelijcks siet voeren: deshalven de borghers ende ingeseten seer rijck worden: want zy selve t'seffens Cooplieden ende Schippers zijn, haer eygen goedt met haer eyghen schepen voerende.

Ter deser stede was gheboren Hendrick van Gorichom, een wel vernaemt ende gheleerdt man in de Godtheydt. Oock is hier gheboren de seer vermaerde Jan Harius, de welcke niet hooch gheleerdt zijnde, is niet te min een groot Liefhebber van deuchden ende boecken gheweest: soo dat hy alle zijn leven lanck met overgroote neersticheydt ende onspreeckelijcken kost een wonderbaerlijcke Librye van alle konsten ende wetenschappen in alle spraken, van alle kanten versamelt heeft. Hy was Canonick te Gorichom, is daer nae door de Keyserlijcke gunste gheworden Canonick van de Capelle in't Hof des heerlijcken dorps Haghe: aldaer hy in't verhuysen soo veel boecken overbracht, dat het volck seer verwondert seyde, zy en souden noyt ghelooft ⁺ hebben, in de gantsche wereldt soo veel boecken te zijn: Deshalven dese treffelijcke man Jan met de boecken toeghenaemt werdt. Hy leefde in den Haghe eenighe jaren, altijdt zijn Librye met groote neersticheydt vermeerderende: eyndelijck stervende ontrent het jaer 1532, heeft den voorseyden Keyser Karel erfghenaem van zyne Librye ghemaeckt. By Gorichom is de plaetse daer de voorseyde Hercules Alleman zynen Legher ghehouden heeft, alsoo men seyt: waer door alle het omligghende landt, inhoudende sommighe goede dorpen, noch op den dagh van heden het landt van Hercules, oft ghemeynlijck, Dat landt van Arckel, ghenaemt wordt.

Worcom gheleghen op d'andere zyde van de voorseyde Wahael, bykants teghen over Gorichom, behoort den Grave van Hoorn toe.

Byv. [In het jaer 1574 hebben de Spanjaerden Worcom teghen over Gorichom ligghende over de Mase, beschoten, daer vijf vaendelen soldaten op waren, dien ten lesten belast werdt, ⁺ soo die plaetse niet wel houdelijck ende onsterck was, dat zy souden sien daer van te gheraken, alsoo zy deden, hebbende drie stormen wederstaen, het welck nochtans niet en geschiede dan met verlies wel van hondertvijftich mannen.]

Twee mylen van Worcom is Heusden: alwaer een schoon Slot is, ende veel dorpen met groot ghebiedt. Hier ontrent te lande na Cappelle wordt over al groote menichte van Turven tot brandt ghemaeckt.

Byv. [Heusden was voor dees tijdt een stercke garnisoen plaetse van die van Hollandt, ende ⁺ heeft haer wel ghequeten teghen den vyant, de welcke dat beleghert hebbende, daer af moeste wijcken, in het jaer 1589.]

+ Lof van Jan van Gorichom.

+ Worcom by de Spanjaerden inghenomen.

+ Heusden beleghert te vergheefs.