Beschrijvinghe van alle de Neder-landen

Beschryvinghe van Leeuwaerden.

⁺ Leeuwaerden ghelegen van Dockum twee mylen, is een groote ende goede stadt, met een sterck casteel; ende is de hooftstadt der staten ende quartieren van Oostergouw, Westergouw ende Sevenwolden: in welcke den Raet ende Cancelrye van Vrieslandt ghehouden wordt, daer gheen appellatie van en komt.

Byv. [Ontrent den jare 1191 in Oostergouw ⁺ Leeuwaerden een stadt gheworden is. Eenige des naems oorspronck toeschryven eenen Herbergier ghenaemt Lieuwert, herberge houdende dicht aen de Middelzee, by wien ghemeynlijck logeerden de Cooplieden, die over de Midddelzee van daen quamen: welcke Middelzee een scheptsel was tusschen Westergouw ende Oostergouw, ende haer begin hadde uyt een ader van de Isel ontrent Tierckwert, ende een Meer maecte, alwaer nu het dorp Nieulandt leyt, ende een enghe uytganck hadde tot in de Middelzee, beset met Zeedijcken int' jaer 1213, die Zee dicht onder Weedom, naederhandt Monicken huys ⁺ ghenaemt (alwaer in het jaer 1199 een stercke Stintse ghebouwt was, ende tot Boxum noch een ander Stintse int' jaer 1213 ghebouwt werden) loopende, ter tijdt toe, dat de Noorderzee, door behulp van storm en onweder, de Zuyderzee plaetse ordonneerde, de welcke soo gheweldich werde, dat veel landen ende gronden uytkolckten ende afspoelden, de welcke in de Middelzee aendryvende, ondiepten maeckten, ende tot schoon landt aengroeyden, natuere wonderlijck spelende: Leeuwaerden op de Zee oock geleghen was. Eenighe andere des stadts naem toeeygenen een out huys, Leeuwaerden Stint oft Leeuwen Burg genaemt. Int' jaer 1421 de Schieringhers van Sloten (ten tyden des inlandtschen twist) op Paesnacht Leeuwaerden innamen, ende de Vetkoopers vluchten deden. Int' jaer 1481 die van Leeuwaerden belegherden ⁺ t'huys van Wybo Iaricx haer vyant. Maer Wybo door eenige die hem assistentie deden, geraeckte daer en tusschen in de stadt, dan werde dapper te rugge ghedreven des daechs na Symon en Iudas; door dies op dien dach een statelijcke Processie plach ghehouden te werden. Oock mede Worp Iuckama roofde op die van Leeuwaerden, die te Tako zijl uyt wilden, soo dat de stadt met hem moest accorderen. In dese stadt doen alderley stadtsneeringhen gedaen ⁺ werden, in het jaer 1483 uyt een Pottebackerye eenen brant oprees, ende ontrent twee hondert huysen verbranden. Maer weder in fleur gheraeckt de stadt en was niet sonder vyanden, teghen de selve oorloghe voerende eenen Wilko ⁺ Ringia, om dat die van der stadt zijn huys te Stiens ghedestrueert hadden, doen hy den Officier van Leeuwaerden, een ghevanghen vrou mensch, die heur kindt verdaen hadde, ontweldicht hadde. Maer hy door zijn eyghen knecht verraden, ghevanghen genomen werdt by die van Leeuwaerden, door een practijcke. Tot Leeuwaerden int' jaer 1487 (als zy favoriseerden met den Vetkoopers Igo Galama ende zijn broeders teghen den Abt van Heemlon, die de ⁺ Schieringers ende die van Sneeck tot assistentie hadde) veel ordonnantien ghemaeckt werden, tot achterdeel van de Schieringhers. Onder andere wert verboden Haerlemmer bier te ⁺ drincken. Niet langhe daer nae eenighe Boeren Haerlemmer bier drinckende, by de Brouwers van Leeuwaerden achterhaelt werden: waer door zy teghen malkanderen begosten te vechten, ende de stadt in oproer gheraeckte: soo dat de Boeren vluchten moesten opt' huys van ⁺ Pieter Camminga, die haer in zijn bescherminge nam. De factien der Vetkoopers ende Schieringhers nu het hooft opstaecken, de welcke op-

+ Leeuwaerden de hooftstadt van Vrieslandt.

+ Waar Leeuwaerden gelegen, ende van waer haren name komt.

+ Stinsen waren stercten by de Meeren gebouwt om in tyde van oorloge d’een teghen den anderen verseckert te mogen zijn.

+ Aenslach op Leeuwaerden.

+ Brandt by ongheluck tot Leeuwaerden.

+ Wilko Ringia voert oorloghe teghen Leeuwaerden.

+ Verbodt van geen Haerlemmer bier te drincken tot Leeuwaerden.

+ De Boeren drincken Haerlemmer bier, waer door een groot ghevecht komt.

+ De factien der Vetkoopers ende Schieringhers.

[p. 164]

gheresen waren tusschen Oostergouw ende Westergouw onder den Edelen, om gheringhe oorsaecken ende door dertelheydt, als omt' voorgaen ten offer, het uytgaen ende ingaen ter kercken, ende diergelijcke, een yeder kryghende zijn favoryten ende aenhanck der steden ende landtlieden. Die van Oostergouw noemden haer Vetkoopers, om dat aldaer veel schoone beemden waren, ende vette beesten weyden, ende van als meest overvloedich hadden. Die van Westergouw noemden heur Schieringhers, overmidts den Schiering ael, die in heur quartier overvloedich meer was dan in Oostergouw. De Schieringhers alliantie onderhielden met die van Hollandt, ende de Vetkoopers in verbonde waren met Groeningherlandt, malkanderen beschadigende ende vermoordende. Nochtans heur questie aen een zyde stelden, soo wanneer zy door uytllandtsche bevochten werden: ende in tyde van vrede malkanderen in aller felheydt weder vervolchden. Nochtans trouwden zy onder malkanderen, waer door de factie heur vermenghde onder beyde de quartieren, ende in tijt van furie heur hooft opstaecken, de Edele betrouwende op heur stercke Stintsen, uyt welcke oorsake in Vrieslandt die veel ghebouwt werden. Soo wanneer nu de voorseyde beroerte tot Leeuwaerden was, het gheruchte daer van tot de ooren van de Schieringers gekomen zijnde, deden zy in Westergouw ende Oostergouw de klocken luyden, soo dat terstondt ⁺ 80000 te hoope quamen op Sint Iacobs avont 1486, uyt Sneeck, Franicker, tot Barrahuys ende Wicdom, om gheweldigher hant Leeuwaerden te overvallen: ende zy souden terstont sulcks ⁺ bestaen hebben, ‘ten ware dat twee eerbare Weduwen uyt de stadt Leeuwaerden, haer met weenende ooghen ende smeeckende woorden verbeden hadden. De Schieringhers sonden door de selve Ioffrouwen eenighe artijckelen aen de stadt, de welcke zy begheerden onderteeckent ende beseghelt te hebben. Daer toe de Magistraet wel ghesint was, maer de Ghemeynte sulcx niet en wilde gedoogen. Welck de Schieringhers vernemende, met ghewelt op de stadt aenvielen. De borghers heur vroom te weer stelden, ende den vyandt te rugge dreven: maer door menichte van volck overlast van den wallen afghedronghen die begheven moesten: Soo ⁺ dat de Schieringhers de stadt overweldichden ende plonderden, veel borghers ghevangen nemende ende rantsonnerende. Daer na met den buyt vertreckende, hebben aldaer Worp Lieuwes Iuckama tot Gouverneur ghestelt. De ghevluchte Vetkoopers dagelijcks op Sneeck roofden, heur hooft wesende Igo Galama. Maer ⁺ die van Sneeck en Franicker zijn huys innamen. Dese om zijn revenge verbrande het dorp Balck met de meulen. Maer Seerp Beyama nam hem ghevanghen int' jaer 1488, als in eenen veldtslach zijn volck vluchte. Hier door de Vetkoopers heur de swackste bevindende, met die van Groeningen in alliantie traden, die veel volcks te velde brachten, ende de Schieringers uyt Dockum jaechden, ende weder in de stadt Leeuwaerden quamen: soo dat zy met eenighe Schieringhers in bestandt geraeckten, tot heurer voordele: door dies in Westergouw geraeckende, tot Barrahuys ‘tveldt behielden. Hier door die van Sneeck met die van Groeningen oock int' jaer 1492 in compositie traden. Die van Groeninghen doen meest over Vrieslandt het ghebieden kreghen in criminele ende civile saecken, in schatten ende scheeren, tegen het wel behagen van veel inlanders, waer over zy aen den Keyser klachten deden.

De Schieringhers in het jaer 1494 het hooft weder opstaken, waer door die van Sneeck ende Franicker ‘thuys Tierck Walta belegerden, die op den Coopman roofde, het welcke zy inkreghen. Int' jaer 1495 de Schieringhers tot assistentie veel vreemde knechten ghekreghen hadden. Dese op nieuw jaers avont meynden ⁺ Leeuwaerden t'overvallen: maer heur leeders te kort waren. Hier door die van Leeuwaerden bevreest, hulpe versochten aen die van Groeninghen, die heur alle vyandt deden. Waer door die knechten op den Woutlieden trocken, alwaer zy ettelijcke dorpen plonderden. De Woutlieden siende dat zy alsoo besprongen waren, hebben de klocken gheluyt, ende quamen inde wapenen, ende verjoeghen de selve: daer nae namen zy voor, Sloten ende Sneeck te bestormen ⁺ om de vreemde knechten uyt den lande te dryven. De knechten van Sneeck trocken uyt om de belegherde van Slooten te onsetten. Tegen de welcke de Woutlieden op het ijs trocken beneffens den mondt van het Meer: maer alsoo daer eenen stercken stroom afloopende, het ijs swack werde, soo zijnder veel van haer int' ijs ⁺ ghesoncken ende verdroncken: soo datter 4500 ghemist werden, de andere vluchtende. In het jaer 1497 trocken die van Leeuwaerden uyt met Iuw Iongama na het casteel van Pingom, ende branden veel huysen af. Ende int' jaer 1498 als nu door toestaen der Schieringhers in Westergouw den Hertogh van Sassen groot gebiet in Vrieslant ghekreghen hadde, onder wien die van Leeuwaerden haer niet begheven en wilden, soo werden zy terstont met eenen heyrleger ⁺ beleghert. Soo dat noodich bevonden worde tot stadts voordeel met Heer Willebrord de Gecommitteerden des Hertoghs op den 7 Iulij te veraccorderen. Ende hoe wel zy den Hertogh ⁺ voor Potestaet niet en wilden kennen: Niet te min de stadt Heer Willebrord op sekere conditien over gaven; ende het legher wert opgebroken. De voorseyde Heer Willebrord binnen der stadt een sterck huys cocht, aldaer eenighe munitie van oorloghe stierende. Die vander stadt meynende dat sulcx tot verraderye soude strecken, soo is hier door oproer opgheresen, ende zy ⁺ hebben eenighe van zijn volck doot gheslagen, ende voorts overlast ghedaen, den ghenen die den Hertoghe van Sassen eedt hadden gedaen, door die van Groeninghen opgherockt zijnde. ⁺ Waer door Heer Willebrord de stadt weder belegherde. Die van der stadt verscheyden uytvallen deden, ende assistentie van Groeningen kreghen: heur oock de Woutluyden 400 mannen toestierden. Maer doort' langduerich belech verlieten die van Groeningen de stadt. Na desen die van Sassen de stadt twee bollewercken afhandich maeckten. Hier en tusschen de Drossaert van Embden overghekomen, vrede tusschen de stadt ende Heer Willebrord maeckte: heur beghevende onder de gehoorsaemheyt des Hertoghs, ende midts conditien dat zy gedooghen souden dat in de stadt een sterck bolwerck soude ghemaeckt werden, het welck int' jaer 1499 begonnen werdt. Ontrent dien tijdt Rienick Siaerda brandt ende blaeckte tot onder Leeuwaerden toe. Soo dat die van Leeuwaerden uytquamen, ende hem te rugghe dreven, tot op het Camp??? huys, daer zy hem op benouwden, soo dat hy dat overghaf behoudens zijn lijf: maer ghevangen tot Leeuwaerden ghebracht, werdt onthalst, ende op een radt ghestelt. De Stadthouder van Groeninghen de Heer van Swertzenburch met den Woutluyden, Stellingwerkers, Gheesterlanders ende andere, de Bourgoensche binnen Leeuwaerden int' jaer 1516 belegherden ende beschoten, ende ⁺ daer gheschieden daghelijcks groote schermut-

+ De Schieringers willen Leeuwaerden overvallen.

+ Twee Weduwen bidden voor Leeuwaerden.

+ De Schieringhers overvallen Leeuwaerden.

+ Igo huys wordt ingenomen.

+ Aenslach op Leeuwaerden te vergheefs.

+ De Woutluyden willen de vreemde knechten uyt het lant dryven.

+ Nederlaghe der Woutluyden.

+ Leeuwaerden belegert.

+ De Leenwaerders accorderen met Heer Willebrord.

+ Beroerte tot Leeuwaerden.

+ Leeuwaerden weder beleghert.

+ Leeuwaerden belegert.

[p. 165]

singhen. Daer beneffens de Gheldersche Franicker belegherden. Maer den 13 Augusti 1100 Hollandtsche schepen met 90000 knechten arriverende, het Legher der Geldersche inder nacht opbrack, ende Tabor, Bolswaert ende Sneeck besetten. Aldus Leeuwaerden ontset, voortaen ghebleven is onder de ghehoorsaemheydt der Bourgoensche, tot de regieringhe van Coninck Philips toe, in goedt welvaren. Maer wanneer ⁺ int' jaer 1566, een furie der beeltstormerye door alle de Provincien ghepleecht werde, tot mishaghen ende tegen den wille der Magistraten: de selfde meest gheschiede, door oochluyckinghe ende toelatinghe der Magistraten tot Leeuwaerden, Tierck Walles presiderende als Borghemeester. Soo dat der Ghereformeerden Predicanten by eenighe van den Raedt ende vele der ⁺ borgheren gewapent, in een der stadts kercken, op stoel ghebrocht werden, in spijt des nieuwen Bisschops, als aldaer door de nieuwe verordeninge des Hofs, een nieuwe Bisdom over Vrieslandt oock, als elders verordonneert was. Hier over de Grave van Arenberge Gouverneur des landts ghestoort, begheerde alles wederom gerepareert ende in den voorighen staet gheset te hebben: daer beneffens zijn gebieden was dat de Predicanten vertrecken souden: oft dat hy daer inne versien wilde, ende het casteel met garnisoen versekeren. Waer op by den Borgemeester hem gheantwoort zijnde dat hy daer gheenen raet toe en wiste, ende dat het getal van de Ghereformeerde wel soo groot was, dat zy haer haest meester vant' casteel souden moghen maken: soo vertrock hy in grammen moedt sonder yet anders uyt te rechten. Maer niet langhe daer na dede hy vier vaendelen Duytsche knechten ende tsestich lichte peerden tot Bergom komen. Waer door de Ghereformeerde binnen ⁺ Leeuwaerden bevreest dat de Gouverneur eenich verstant dan binnen hadde, met yemandt die heur met de gene die opt' casteel waren souden moghen overvallen: eenighe Ghecommitteerde uytsonden, om te veraccorderen: dat de Predicanten drie oft vier daghen respijt souden hebben om te mogen vertrecken, ende hoe men de kercken soude restaureren, met conditien, dat zy niet meer eenighe veranderinghe in de Religie en souden ghedoogen: ende dat zy alle munitie van oorloghe in zyner Ghenaden handen souden stellen. Daer beneffens op noch meer andere puncten veraccordeerden. Waer op des landts Stadthouder weder in de stadt quam, alwaer hy de Staten van Vrieslandt doen beschryven heeft, heur voorhoudende seeckere artijckelen, om de landen weder in rust te mogen stellen. By den Volmachtichden zijn sommige gheconsenteert geweest, eenighe wat verandert, zy staende op heur privilegien, gheconfirmeert in den jare 1515, inhoudende dat het verschil tusschen den Heere ende den Landen, ghedecideert moest werden by twee Ghecommitteerde van den Heere, ende twee Ghedeputeerde der Vriesen: daer beneffens is heur belooft, dat men heur soude vry houden van alle overtochten, overval ende gheweldt, ende oock krijchsvoorderinghe. Door dies versoeckende te willen doen vertrecken uyt den lande van Vrieslant de garnisoenen. Hier door geraeckte de Bisschop Cunerus Petri weder in possessie van zijn Bisdom, ende de Roomsche Religie aldaer weder geoefent werdt tot den jare 1578, doen de Pacificatie tot Ghent ghesloten werde: door de welcke Vrieslandt mede gheraeckte onder de Vnie der Generale Staten: als Gaspar Robles Gouverneur van Vrieslandt ghevanghen ghenomen, uyt de landen moest vertrecken: in zijn plaetse by den Staten Generael gestelt zijnde de Grave van der stadt goet vonden mede onder haer gewelt te hebben als ander steden, dat tot der stadts bedwanck lach. Derhalven deden het ⁺ selve opeysschen: ende in ras van weygheringhe, het grof gheschut daer teghen stelden, ende alle gereetschap om te bestormen maeckten, de Geestelijckheydt, ende de vrouwen ende kinderen van sommighe die opt' casteel waren, voor aen stellende. Waer door de Casteleyn bedwongen was het casteel den borghers over te gheven: die dat metter daet gheheel geruineert hebben, ende voortaen haer als partye der Spanjaerden ende heur adherenten ghedraghen hebben, nae dat zy den 22 Martij 1578 al den ouden Raedt ghevangen namen, ende eenen nieuwen uyt de Ghereformeerde ordonneerden, den Bisschop verseeckerende, de welcke daer nae ontslagen, naer Ceulen vertrocken is. Ende alsoo de Religie nu op eenen anderen voet ghedreven ⁺ werdt, weder alle de Beelden ten Nieuwenhove ende tot de Minnebroeders op den 15 Octobris in stucken geslagen werden, tot groot mishaghen des Stadthouders Rennenberch, door wiens bevel de selfde kercken in heuren ouden standt ende wesen weder gestelt moesten werden. Int' jaer 1579 den 4 Iunij wert den ouden President ende Raetsheeren bevolen, binnen sonneschijn uyt de stadt Leeuwaerden te vertrecken, ende zijn voorder uyt de landen ghebannen. Ende op den 19 Februarij 1580 heeft men weder uyt alle de kercken tot Leeuwaerden, als oock door gheheel Vrieslandt, de Beelden afgheworpen, ende eenige Gheestelijcke uyt de stadt doen gaen, ende de gheestelijcke goederen tot de oorloghe ghedestineert. Soo wanneer de Stadthouder Rennenberch hem te zijn Malcontent verklaert hadde, ende tot zynen wille de stadt Groeninghen inghekreghen hadde, alwaer hy drie hondert borghers ghevanghen hadde, soo deden de Gereformeerde binnen Leeuwaerden eenighe borgheren aldaer Catholijck gesint in heur eyghen huysen verseeckeren, die zy op den sevenden ende achtsten Martij uyt de stadt deden vertrecken. Ende hebben haer oyt sints met de Gheunieerde Landen stille ende voorspoedelijcken ghehouden.]

Wt dese stadt is gheboren Geogius Rataller, de Konincx Raedtsheere inden Raedt van Mechelen, groot Doctoor ende groot Poete, die int' jaer 1566 om de saecken van Nederlant te handelen tot den Koninck van Denemarck als Ambassadeur ghesonden wert, door Mijnvrouwe van Parma, doen ter tijt Gouvernante der Nederlanden. Naemaels is hy overmidts zyne deucht ende ghenoechsaemgeydt vercoren President van Vtrecht, een seer vermaert man ende wel gheleert in Latijn ende in Griecks, ghelijck ghenoech blijct aen zyne verscheyden boecken in druck uytghegheven.

Ontrent een myle van dese stadt is het vermaert dorp Zuichem, seer vermaert mits dat ⁺ hier geboren is M. Viglius, van welcken wy dickwils vermaen hebben gemaeckt, Ridder ende uytnemende Doctoor in beyde Rechten, diens ghelijck schier in gantsch Europa niet en is: is daer en boven oock gheschickt in alle wetenschap der letteren, seer scherpsinnich ende begrypich van verstannde, groot van raet ende liefhebber der deucht, ende der deuchdelijcker mannen: soo dat hy overmidts zyne deuchden ende gaven weerdichlijck verheven

+ Beeldtstormen tot Leeuwaerden.

+ Predicatien binnen Leeuwaerden.

+ De Grave van Arenberghe doet de predicatien ophouden.

+ Het casteel van Leeuwaerden den borghers overghegheven.

+ De Beelden afgeworpen tot Leeuwaerden.

+ Zuichem vaderlandt van Viglius.

[p. 166]

is tot President van State ende van den Secreten Raedt des Konincks in dese Landen, (welck eenen seer hooghen graedt is, ghelijck wy hier voor hebben verklaert) ende boven andere officien is hy oock Proost van Sint Baefs te Ghent gheworden.

Dockom is inden staet van Oostergouw, ⁺ gheleghen van Groeninghen vijf groote mylen, ende acht van Franicker: het is een goede stadt ende seer vernaemt, als vaderlandt van Gemma Frisius, groot Medicijn ende treffelijcker Mathematicien, ghelijck zyne schoone gheschreven achterghelaten wercken ghenoech betuyghen: ende is ghestorven te Leuven in het jaer 1555, achterlatende eenen sone Cornelis, gheschickt in zijns Vaders konsten.

Byv. [Dockum is eene van de outste steden ⁺ van Vrieslandt, alwaer S. Bonifacius (alsoo de Vriesche Cronijcke schrijft) met 52 zyne medeghesellen quam ten tyden des Conincx Radbod, den tweeden van dien name, die wederom de oude afgoderye toeliet, om de swacke in het gheloove te verstercken, op dat het niet gheheel en soude verdwynen. Maer zy gheraeckten te Dockum onder eenen soo rouwen hoop menschen, die heur gheen ghehoor en wilden geven, maer heur al ghelijck overweldighende doodt staecken, op den 5 Iunij 752. De doodt van dese Martelaren werdt wel ghewroken. Want de ⁺ Stadthouder van den Coninck P???, doen ter tijdt in Oostvrieslandt woonende aen den Eems, dese moort vernomen hebbende, quam de Lauwers af met een machtighe heyrkracht nae Dockum, ende bracht om desen gantschen hoop moordenaers, soo vele als hy krygen konde, de andere die het ontquamen altijt ghebannen ⁺ blyvende uyt hare wooninghen. Int' jaer 1498 dese stadt den Hertogh van Saxen niet willende tot Lantsheere ontfangen: de Saxensche knechten op den goeden Vrydach Dockum innamen, plonderden ende verbranden. De voorseyde stadt was oock mede met Ghelders garnisoen beset, doen de Gheldersche in Vrieslandt waren. Derhalven int' jaer 1516 de Hollanders die Leeuwaerden ontset hadden, oock eenen tocht deden op Dockum. Maer de Geldersche heur niet vindende ghenoech versekert, de stadt verlieten. De Hollanders daer in ghekomen zijnde, de Stadthouder aldaer een sterck Blockhuys dede bouwen. Maer de Hertoghe ⁺ van Gheldre int' jaer 1517 de stadt weder belegerde, de welcke ontset ontbrekende op den tweeden Iunij, ondert' ghebiedt des Hertochs overghegheven worde: soo dat het Legher van daer optrock nae den Cuynder. Maer Dockum weder int' jaar 1523 vande Bourgoensche belegert ⁺ vromelijck wederstandt dede, soo dat des Keysers Stadthouder selve in zijn schouderbladt gheschoten werdt: ende in noot, ontset aen den Hertoghe van Gheldre versochten, die dat niet en konde te weghe brenghen: uyt oorsake dat die omghelande den eedt van ghetrouwicheyt den Keyser ghesworen hadden, waer door zy gheen ontset ghedooghen wilden. Marten van Rossem maecte hem wel op om de stadt te ontsetten, maer te vergheefs: soo dat de stadt in com??? met de Bourgoensche treden moeste den elfden Augusti.]

In dese stadt wordt vlytichlijck bewaert eenen Euangelieboeck met der pennen ⁺ gheschreven die Sint Bonfaes ghebruyckte, te vooren genoemt Winfrid, de welcke na Sint Clement grootelijck het Heylich gheloove in dese landen verbreydde: ende werdt namaels met tweeenvijftich medeghesellen ghemarteliseert int' ghewest van Hollandt, welck van sommighen Westvrieslandt ghenoemt wort: ende men seyt datter noch zijn vant' geslachte ⁺ der gener die hem doodden, ende dat die al t'saem met een witte plecke, blesse oft hayrlocke aent' hooft gheboren worden.

+ Dockom de gheboorteplaetse van Gemma Frisius.

+ Bonifacius vercondicht het Euangelie den Vriesen.

+ Wrake over de doot der Martelaers.

+ Dockom ingenomen door den Hertogh van Sassen.

+ Beleghert ende overgegeven aen den Hertog van Gelder.

+ Weder beleghen van de Bourgoensche ende overghegheven.

+ S. Bonifaes der Vriesen postel.

+ Merck derghener die van het gheslachte zijn der moordenaers van S. Bonifaes.