Beschrijvinghe van alle de Neder-landen

[p. 140]

Beschryvinghe van Ruermonde.

De stadt van Ruermonde, in Latijn ghenoemt Ruraemonda neemt haren naem (ghelijck hier te lande ghewoonlijck geschiedt) vanden mont ⁺ des watervloets Ruer, soo zy op de Mase gheleghen is. Ende van het woordt Mondt ende van den naem van dese riviere Ruer, hebben zy dese stadt ghenoemt: ghelijck zy oock met andere steden deses landts ghedaen hebben: ghelijck wy breeder in de beschryvinghe van een yeder sien sullen.

Byv. [Het is van een dorp een stadt ghemaeckt, bevest ende bemuert door Graef Otto Cromvoet.]

Dese stadt light van Venlo drie mylen, ende is machtich van volcke, rijck van goede, schoon van huysen, sterck van gelegentheyt, vesten ende mueren. De opperste kercke is ghewijdt ter eeren des Heylighen Gheests, ende onlancks gheleden tot de weerdicheydt ⁺ van een Bisdom door den Paus verheven: waer overste af is M. Wilhelm van der Linden, een seer gheleert ende weerdich Prelaet, de welcke veel goede boecken heeft gheschreven ende in het licht ghegheven tot ghemeynen oorbore. In dese stadt staet oock een vernaemt, wijt ende rijck Chartroosen klooster.

Byv. [Welck Graef Geeraedt de derde dies naems heeft ghesticht, ende niet alleenlijck dit, maer oock het Minnebroeders klooster.]

Ruermonde heeft landt wijdt ende breedt liggende, seer schoon ende vruchtbaer van allerley goedt: deshalven daer alst noodt is ghemeynlijc de krijchsheyren vergadert ende onderhouden worden. Van hier zijn gheboren gheweest Bartholomeus Prioor des Convents van Bethleem, de welcke veel boecken heeft gheschreven: Denijs Richel Monick des selven Convents, een wel gheleert ende vernaemt Prelaet, die oock veel geschreven heeft: ende Theodorus Gramin een gheleert man, Professeur der Mathematijcken. Ruermonde is de tweede hooftstadt des Hertoghdoms van Geldre, ende besonderlijck het hooft des tweeden quartiers, waer onder staen ende begrepen worden dese navolghende steden ende ⁺ landtghebieden, te weten: Venloo, Ghelder, Stralen, Wachtendonck ende Erckelens, welck steden zijn: voorts drie vlecken als stedekens, te weten: Montfort, Echt ende Nieuwerstadt, liggende een groote myle van malkanderen. De landtghebieden gaen den Officiers der voorseyder steden aen: ende daer en boven den Officiers van Kessel, van Midler, ende van Crieckenbeke: ende aengaende de gheestelijcke Bancke staet dit quartier onder het Bisdom van Luyck.

Byv. [In het jaar 1543 als Carolus de vijfste af quam op Gulick, doen hy Dueren geweldigher handt inghenomen hadde, nam voorts ⁺ zynen kours op Ruermonde, welck hem op sekere conditien overghegeven werdt. Int' jaer 1572 als de Grave van den Berghe het Graefschap van Zutphen inghenomen hadde, ende ⁺ krijchsvolck aenghenomen, waer mede hy inkreegh Zutphen, Deutecum, Doesborch, Goor, Oldenzeel, ende in de Veluwe Hattem, Elborgh ende Harderwijck: item Campen, Sivol, Hasselt ende Steenwijck: soo heeft de Prince van Orangien eenen Legher by een ghebracht wel van ses duysent peerden, ende veerthien duysent te voet, ende by Duysborg over den Rijn ⁺ gekomen zijnde, heeft den vierden August stormenderhandt de stadt van Ruermonde inghenomen: hy quam oock voor Leuven, Nivelle, Mechelen, welcke steden met Dermonde ende Oudenaerde hy onder zijn ghebiedt kreech, optreckende om zynen broeder, binnen Bergen in Henegouwe beleghert, te ontsetten. Maer aldaer gekomen zijnde en konde tot geenen veltslach Duc d’Alve gheraecken, dwelck hy gheerne ghesien hadde. Dwelck siende, ende dat den Legher van den Hertoge soo vast daer voor lach: mede verstaen hebbende de moordt van Parijs: soo vondt hy raedtsaem zynen Legher op te breken: ende nederkomende voor Orsoy, hem ontbrekende de middelen van ghelde voor soo veel volcx, zynen Legher afdanckte, ende na Hollandt vertrock daer hy verwacht werdt. Maer door de Grave van den Berghe uyt Gelderlandt, ende de Grave van Schouwenberch uyt Vrieslandt door vreese vluchtende, alle de voorseyde steden eenighe door ghewelt, eenighe met compositie, een groote somme ghelts opbrenghende, weder onder het ghebiedt van den Hertoghe van Alva gheraeckten. Ruermonde wel beset met Duytsch garnisoen onder den Oversten Polwiller, seer nauw beleghert van weghen de Generale Staten, ende vervallen in hongers noot, ontset werde uyt den naem van Don Iohan van Oostenrijck, door den Heere ⁺ van Hierges ende Mons Dragon, der Staten Leger, door heur aenkomst opbrekende. Sints heeft dese stadt veel geleden, ende meer krijchsvolck dan borghers behouden.]

Kessel het schoon dorp ligt van Ruermonde een myle, ende heeft een goet casteel op eenen bergh ghelegen, toebehoorende zynen besonderen Heere. Het landeken van Kessel den Koninck toebehoorende, heeft zynen naem van dit dorp. In ouden tyden is dese vlecke (soo Hubert Thomas schrijft) een seer treffelijcke stadt gheweest, ende eyghentlijck de selve die Ptolemeus Castellum noemt, ende de ⁺ hooftstadt van de Menapii: aldus komen met des tijdts veranderinghe alle aerdtsche onghestadighe dinghen tot verminderinghe oft vermeerderinghe: want ter wereldt niet ghestadich noch gheduerich en is: om ons te waerschouwen, ende onse herten daer af te trecken, ende tot Godtlijcke ende eeuwighe dinghen te strecken.

+ Waer van Ruermonde den naem heeft.

+ Ruermonde nu een Bisdom.

+ Steden Ruermonde onderworpen.

+ Ruermonde den Keyser overghegeven.

+ De Grave vanden Berghe neemt verscheyden steden in.

+ Ruermonde ingenomen door den Prince ende andere steden.

+ Ruermonde beleghert, wordt van Hierges ontset.

+ Ptol. cap. 2. Tab. 9. Europae.

[p. *74-*75]

RVREMVNDA GELRIAE OPP