Toonneel der noordsche Landen

[p. 564]

Bladtwyser Der Boecken en Capittelen van de beschryvingh der Noordsche Landen.

Het Eerste Boeck, van de eyghenschap, zeden en manieren van oorlogen der Noordsche volcken.

Cap. 1. BEschryvingh van Biarmen.	1.
2. Beschryvingh van Finlandt.	3.
3. Beschryvingh van Schrick-Finlandt.	5.
4. Van 't gevveldt en groote kracht der Noordvvesten vvindt.	6.
5. Van 't gevveldt en kracht der Noorde vvinden.	8.
6. Van de Donder, Blixem, en VVeerlichten die men in de Noordsche Landen siet geschieden, en van verscheyde uytvverckingen van dien.	9.
7. Van de scherpe en bytende koude.	10.
8. Van den Rijm en Sneeu.	11.
9. Van de verscheyde en vremde ghedaenten van de Sneeuvv en Glasen.	13.
10. Van de Sloten van Sneeuw gemaeckt, en hoe dat se van de jongens bestormt en ghevvonnen vvorden.	14.
11. Hoe dat men ten Ys met paerden loopt, en van de prysen die daer mede te vvinnen.	17.
12. Van de volckeren die om prijs ten Ys loopen.	18.
13. Van de Herberghen die tot behoef van den reysenden man op het Ys ghemaeckt vvorden.	20.
14. Hoe dat men over 't Ys tusschen de vvracken en scheuren gaet.	23.
15. Van 't Ys gereetschap.	26.
16. Van de vierkante steenen en teeckenen die van de Gotten, tot ghedachtenis van eenighe overvvinninghen, opgherecht zijn.	28.
17. Van de hooghe vierkante Steenen die opgerecht staen op de graven der oude Gotten.	31.
18. Van de ghebeelde Steenen.	33.
19. Van de Uurvvercken die met de schaduvv vvysen.	34.
20. Van de Stocken daer men mede vveten kan de tijden van 't Iaer.	35.
21. Van den A. B. C. oft Letteren der Gotten.	37.

[p. 565]

Het Tweede Boeck, van de wonderlijcke eygenschap der Noordsche Landen.

Cap. 1. VAn de Solpher-aderen en brandende hitte der VVateren.	39.
2. Van de vvonderlijcke en vreemde eyghenschap van sommighe Berghen.	40.
3. Van de ghelegentheydt van Yslandt, en manieren der volcken.	41.
4. Van 't vreesselijck gheluyt dat men hoort in de hollen van de Steenrotzsen die aen de Zee staen.	42.
5. Van de Rotzse de Zee-Munnick.	45.
6. Van de gekroonde Rotz en menighte der Visschen.	46.
7. Van de Vloedt en Ebbe in de Oceaensche Zee.	48.
8. Van 't groot gevaer dat in de Noordsche Zee ghelegen is, en van de vvonderlijcke eygenschap van 't Ys.	49.
9. Van de Leere Schuyten der Zee-roovers van Groenlant.	51.
10. Van de ongrondeerlijcke diepte die aen de kanten van Noorvveghen is.	52.
11. Van de Havens met Ysere Ringen.	53.
12. Van de gevaerlijcke doorgangh op de berghen Scars en Sula, tusschen Svveden en Noorvveghen.	54.
13. Van de Steene Beelden die op de hooghe Sneeuvvbergen gestelt zijn.	56.
14. Hoe dat men door de donckere vvegen gaet.	57.
15. Van de Lichten en Toortsen van Pijn-boom-hout ghemaeckt.	59.
16. Van het overloopen en inbreecken der staende VVateren.	60.
17. Van de drie vermaerde Meyren in Gotlandt.	61.
18. Van de Roovers en Moorders Speloncken.	63.
19. Van de uytnemende schoonheydt en groote van 't Huys en Slot Aranes ghenaemt.	65.
20. Van 't vermakelijck Hof, dat op den hooghen bergh Kindaber staet, niet verre van 't voorseyde Slot.	68.
21. Van het schoon en vruchtbaer eylandt Elandt ghenaemt.	69.
22. Van 't vermaerde eylandt Gotlandt genaemt, ghelegen in Oost-Gotlandt	72.
23 Van de VVapenen die in de bergh Hangoe ghehouvven zijn.	75.
24. Van de ghehelmde Steenrotzsen.	78.
25.Van de enghten der klippige Havens.	80.
26. Van de Steenklippen, en van de gevarelijcke vvegh deur Idebencken.	81.
27. Van de snelle Stroomen.	83.
28. Van verscheyde ghedaenten der Klippen.	84.
29. Van de Steenen der Reusen, en Aderen der Springhbronnen.	86.

[p. 566]

Het Derde Boeck, van de waengheloovighe Godtsdienst, die de Noordsche volcken aen de Duyvelen bewijsen.

Cap. 1. VAn de vvaengheloovighe Dienst der Heydenen in Littau.	88.
2. Van de vvaengheloovighe Dienst der gener, die onder de Pool vvoonen.	90.
3. Van de drie grootste Goden der Gotten.	92.
4. Van de drie minder Goden.	93.
5. Van de heerlijcke Kerck der Noordsche Goden.	96.
6. Van 't Heylighe, en van d'offeringen der Goden.	97.
7. Van de vvaengheloovigheden der Gotten in de Donder.	99.
8. Van de bestieringh der Goden.	102.
9. Van de Susters der noodtschickingh, en van de Nymphen.	ibid.
10. Van de dans der Spoocken by nacht.	105.
11. Van de strijdt teghen de Bosch-Goden.	106.
12. Van de voorseggingh.	108.
13. Van de toovery des Koninghs Erick, VVinthoedt ghebynaemt, en van anderen.	110.
14. Van de Tooveressen.	113.
15. Van de Toovenaers van Finlandt.	115.
16. Van het vvercktuygh der Toovenaers in Bothnia.	116.
17. Van de Toovenaers in Zee.	118.
18. Van gelijcke Toovenaeers, en gelijcke tooveryen.	119.
19. Van de ghebonde Toovenaer.	120.
20. Van de straf der Tooveressen.	122.
21. Van de schade, die de Duyvelen doen.	125.

Het Vierde Boeck, van d'Oorlogen en Zeden der Wilde Heydenen, en hun gebueren.

Cap. 1. VAn d'ongeluckige Strijdt van Reynier, Koningh van Deenmarcken.	126.
2. Van de vvreedtheydt der ghener, die sich in de Bosschen onthouden.	128.
3. Noch van de vvreedtheydt der VVilde Menschen.	130.
4. Van de vijf verscheyde Spraken der Noordsche Rijcken.	132.
5. Van de handelingh en vervvisselingh der VVaren en Koopmanschappen sonder gelt.	133.
6. Van de Iaermarckten op 't Ys.	135.
7. Van de Houvvelijcken der Laplanders door Vuur, en door de Vuursteen.	138.
8. Van de Klaegh-reyen.	139.
9. Van d'oeffeninghen by de Maneschijn.	140.
10. Van de Schepen, met Peesen en VVortelen ghebonden.	142.
11. Van 't ondervvijs om te

[p. 567]

schieten.	145.
12. Van de Iacht der Laplanders.	146.
13. Van de voort-tocht der Paerden over de Sneeuvvberghen.	148.
14. Van de gevarelijcke deurgangh tusschen de Bergen.	149.
15. Van de vvet op het dooden der Ravens.	150.
16. Van het doopen der kinderen van d'invvoonders der Bosschen.	151.
17. Van de bekeeringh van Noord- en Oost-Finlandt, en van hun groote gast-vryheydt.	152.

Het Vijfde Boeck, van de Reusen der Noordsche Landen.

Cap. 1. Van de Reusen	155.
2. Van de verscheydenheydt der Reusen en VVorstelaers.	158.
3. Van de soberheydt der Reusen en VVorstelaers.	159.
4. Van de dapperheydt van de stercke Starchaterus.	162.
5. Van de hulp en onderstandt, die hy aen de verdruckten bevvees.	164.
6.Van Starchaterus oeffeningen.	166.
7. Kort begrip van Starchaterus daden.	169.
8. Van de grootste en vvreedtste oorlogh der Svveedtschen en Gotten, daer in Starchaterus Veldt-overste tegen de Deenen vvas.	171.
9. Van Starchaterus doodt.	174.
10. Van Haldanus, en van andere VVorstelaers die van hem vervvonnen zijn.	177.
11. Van seker ander Haldanus , en van sijn daden.	179.
12. Van Olo Vegetus.	182.
13. Noch van de selve Olo Vegetus, dapperlijck voor de kuysheydt strijdende.	184.
14. Van de daden der twee VVorstelaers, Arngrinus en Arvarodus.	187.
15. Noch van de selve Arngrinus, en van de toovery der Finlanders.	188.
16. Van 't dooden van een Beer, en van het drincken van des selfs bloedt.	190.
17. Van Reynier, Hayrbroeck genoemt.	192.
18. Van Alfo, beschermer van de Kuysheydt.	194.
19. Van Fridlevus krijghslisten.	196.
20. Van des selfs krijghslisten door vogelen.	197.
21. Van de strijdt des Koninghs Haraldus teghen een tamme Draeck.	198.
22. Van de strijdt van Frotho en Fridlevus teghen een Slangh.	200.
23. Van de selve Fridlevus.	201.
24. Van de zee-roovery der deurluchtige Maeghden.	ibid.

[p. 568]

Het Seste Boeck, van de Mynen en Metalen.

Cap. 1. VAn de Mynen, en van de vindingh daer af.	206.
2. Van de gheleghentheydt der Myn-aderen.	207.
3. Van de middel om de Metalen uyt te graven.	ibid.
4. Van 't onderscheydt der Myn-aderen.	208.
5. Van de raders, van 't vvercktuygh, en van 't ghevaer der arbeyders.	209.
6. Van de konst en behendigheydt der Smeden.	211.
7. Van 't onderscheydt der smeltelijcke Metalen.	212.
8. Van de selve Metalen.	213.
9. Van de Metael-gheesten.	214.
10. Van de blixem der Metael-bergen.	215.
11. Van de Goutsmeden.	216.
12. Van de Silvere verçieringh der Maeghden.	218.

Het Sevende Boeck, van 't Oorloghs-gereedtschap, van de ghewoonte, oorsaken en listen van 't strijden.

Cap. 1. VAn de makers der Boogen en Pylen.	220.
2. Van de Pylen en VVerpschichten.	221.
3. Van de schichtighe samenroepingh der bueren tot de vvapenen.	222.
4. Van de bevvarenis der vvegen, en der bespieders.	223.
5. Van de stieringh en 't beleydt der vergaderde menighte.	225.
6. Van de strijden op de strandt.	226.
7. Van de Slingers, daer meê sy steenen en gloeyend yser uytvverpen.	227.
8. Van de Velten van hondert mannen.	230.
9. Van de middel en tijdt om Velten aen te voeren.	231.
10. Van de staken, pylen en bedriegelijcke grachten.	232.
11. Van de krijghslist des Koninghs Hacho met tacken.	234.
12. Van de straf der vyanden, die brandt stichten.	236.
13. Van 't selve ghevaer af te vveeren.	238.
14. Van de bevvarenis en besettingh der oevers by tijdt van oorlogh, omtrent het meyr van Meler, in 't Opperdeel van Svveden.	240.

[p. 569]

Het Achtste Boeck, van de Staet der Koningen en Amptmannen, en van d'Oorloghs-handel.

Cap. 1. VAn de verkiesingh des Koninghs.	243.
2. Van d'aennemingh der Edelen tot Soon door de VVapenen.	245.
3. Van de selve vvijse van aennemingh tot Soon.	247.
4. Van d'opvoedingh der kinderen van deurluchtighe Stam, en hooghe Adel in de krijghshandel.	248.
5. Van de middel en onderwijs van te paert te ryden.	250.
6. Van de verkiesingh der Leerlingen ter VVapenen.	251.
7. Van 't selve, door uytvvendigh gebaer.	252.
8. Van de ghevvoonte van t'oude krijghshandel der Gotten.	254.
9. Van d'andere aeloude dingen der Ruyters.	255.
10. Van de krijghs-oeffeninghen.	256.
11. Van de vvapenen en listen der ruyters.	ibid.
12. Van de dvvinghlandighe schattingh en eysschinghe der Landtvooghden.	258.
13. Noch van de selve boose Landtvooghden.	260.
14. Van d'oorsaecken der eeuvvighe vyandtschap, die de Svveedtschen en Gotten teghen de Deenen dragen.	262.
15. Van de selve saecken.	264.
16. Van de selve oorsaken, uyt het vier-en-tvvintighste Boeck der Gotsche Historie van Ian de Groot, Broeder van dese Schryver.	267.
17. Van de vvreedtheydt van Koningh Christiernus de tvveede.	273.
18. Noch van de vvreetheydt van de selve Koningh.	275.

Het Neghende Boeck, van d'Oorloghen te landt.

Cap. 1. VAn de draeyende Svvaerden op raden.	278.
2. Van de Seyssen-vvapens.	279.
3. Van de kopere Paerden, die vuur spouvven.	280.
4. Van 't grof Gheschut der Noordsche volcken.	281.
5. Van het driehoeckigh Gheschut.	282.
6. Van d'Orgelbussen.	283.
7. Van 't Geschut op vvagens.	ibid.
8. Van de middelen om Burghten te verbranden.	284.
9. Van de schrickelijcke vvreedtheydt, die dickvvijls door de vleyders, verraders, en vreemdelinghen in de Konincklijcke stadt van Stockholm bedreven is.	286.
10. Van d'oorsprongh en gelegentheydt van dese Konincklijcke Stadt.	287.
11. Van de gelegentheydt des berghs Bruncabergh, buyten de Konincklijcke stadt Stockholm, en van de strijden, die daer op geschiet zijn.	289.

[p. 570]

12. Van 't weyden der beesten op de daken der belegherde Steden.	291.
13. Van de middelen teghen 't gebreck van vvater.	292.
14. Van de middel in de verlichtingh van 't gebreck in Broodt.	293.

Het Tiende Boeck, van de strijden ter Zee.

Cap. 1. VAn de strijden aen de Moerasschen, en ghebroken Bruggen.	296.
2. Van de gedaente en 't ghebruyck der oude Noordsche schepen.	297.
3. Van een andere ghedaente van Noordsche schepen.	299.
4. Van d'onderlinghe moort en neêrlaegh der Kooplieden, om de Havenen van Yslant.	300.
5. Van de straf der vveêrspannige Bootsgesellen.	301.
6. Van 't svvemmen der Ruyters.	303.
7. Van 't svvemmen der ghevvapende voetknechten, insonderheydt der ghener, die vet zijn.	304.

Het Elfde Boeck, van d'Oorlogen op 't Ys.

Cap. 1. VAn de tvvee Burghten op de grensen van Lijflandt en Moskovien ghelegen.	307.
2. Van de strijdt op 't Ys.	309.
3. Van de tochten en inbreucken der Moskoviters, of Russen.	310.
4. Van het schrickelijck luydend hol, ghevvoonelijck Smellen genoemt.	312.
5. Van het selve.	313.
6. Van de strijden der Finlanders tegen de Moskoviters.	314.
7. Hoe de Moskoviters op roof uytgaen.	315.
8. Van 't selve.	316.
9. Van 't ghebruyck in 't ontfanghen der Ghesanten by de Moskoviters	318.
10. Van een Italiaensche Gesant, die vvreedelijck ghedoodt vvierd.	321.
11. Van de list en behendigheydt der Kooplieden van Moskovien.	322.
12. Van verscheyde vvijsen van strijden der Finlanders.	323.
13. Noch van hun vvapenen en gevveer.	324.
14. Van de Landtvooghden des Koninghs van Svveden in de Noordsche Landen.	325.
15. Van 't verbranden der Burghten van de ghevveldighe Landtvooghden.	326.
16. Van de gebouvven op het Ys.	328.
17. Van de vvaghens, die vuur voeren.	330.
18. Van 't voeren van 't gheschut, en koeghels, en van de middel van 't schieten.	331.
19. Noch van 't selve, en van de middel om over de scheuren van 't Ys te geraecken.	333.
20. Van de middel om te beletten dat het vvater toevriest.	334.
21. Van d'Ysvvallen.	335.
22. Van de nachtvvacht op het Ys.	337.

[p. 571]

23. Van de voorspoedighe strijden in de dageraedt.	338.
24. Van de bestormingh der Burghten, die op 't Ys versterckt zijn.	339.
25. Van 't bestormen der vyandelijcke schepen, die in 't Ys bevrosen zijn.	340.
26. Van de straf, die men den onghetrouvve dienaers met bevrose vvater aendoet.	342,
27. Van de selve straffen.	344.
28. Van de loop der paerden om prijs.	345.
29. Van de vvilde Ezels, die op 't sneeuvvigh Ys loopen.	ibid.
30. Van de Rangiferen, over 't sneeuvv loopende.	346.
31. Van de verstickingh der vyanden in de sneeu-dalen.	347.
32. Van de sneeuballen, die aen de voeten der paerden blyven sitten.	348.

Het Twaelfde Boeck, van 't bouvven der Noordsche volcken.

Cap. 1. VAn de verscheydenheydt en ghestalte der Steenen.	350.
2. Van het timmeren der huysen, en van hun verscheyde gestalten.	352.
3. Van 't selve.	353.
4. Van de groote menighte en overvloedt der boomen in de Noordsche Landen.	355.
5. Noch van de boomen der Noordsche Landen.	356.
6. Van de verscheydenheydt der boomen.	357.
7. Van de hoedanigheydt der vruchten.	358.
8. Van de Gom, die uyt de Denne-boomen koomt, of van de Hars, en van d'oorsprongh van de Amber.	360.

Het Dertiende Boeck, van de Landtbouw, en van de menschelijcke spijs.

Cap. 1. VAn de verscheydenheydt der vruchten, die men oogst.	362.
2. Van de backeryen, en van 't backen van 't Broodt.	363.
3. Van de vruchten, die ghedrooght vvorden, om langh te dueren.	364.
4. Van de ghevvoonte van drincken by de Noordsche volcken.	365.
5. Van verscheyde middelen om Zout te zieden.	366.
6. Van de svvarigheydt om Zout in de Noordsche Landen te voeren.	ibid.
7. Van de groote overvloedt van Boter.	367.
8. Van de groote en goede Kaesen.	368.
9. Van de VVevers.	371.

[p. 572]

Het Veertiende Boeck, van de verscheyde Staten en gewoonte der Noordsche volcken.

Cap. 1. VAn de verscheydenheyt der kleederen.	374.
2. Van de kuysche verçieringh der Maeghden, en van hun strengheydt in de kuysheydt.	375.
3. Van de zegheningh der Catholijcke Koningen.	376.
4.. Van de gulde Ridders, en van de eedt, die sy doen.	379.
5. Van de Bruyloften van 't gemeen volck.	380.
6. Van d'overspeelders, en van hun straf.	383.

Het Vijftiende Boeck, van de verscheyde oeffeninghen der menschen.

Cap. 1. VAn d'oeffeninghen der kinderen.	384.
2. Van de ghevvoonte van de VVinter t'ontvlieden, en van de Somer t'ontfanghen.	385.
3. Van 't selve.	386.
4. Van de Mayfeesten.	387.
5. Van het Dobbelspel, en van het Schaeckspel.	388.
6. Van de Svvaert-danssers.	389.
7. Van de Hoep-danssers.	390.
8. Van de Vuur-danssers.	391.

Het Sestiende Boeck, van de Kerckelijcke reghelen en onderwijsinghen.

Cap. 1. VAn de ghevvoonte van bidden in de Kercken.	394.
2. Van d'Uytvaerden en Begraffenissen der Vorsten.	395.
3. Van de verscheydenheydt der siecken, en genees-middelen.	396.

Het Seventiende Boeck, van de tamme Dieren.

Cap. 1. VAn de Rammen en Lammeren.	399.
2. Van d'Ossen en Koeyen.	400.
3. Van de Noordsche Paerden.	401.
4. Van d'Oorloghs-paerden.	402.
5. Van de Katten.	403.
6. Van de Bocken en Geyten.	ibid.
7. Hoedanige giften men aen de Nieuvv-ghehuvvden gheeft.	404.
8. Van de Rangiferen.	ibid.
9. Van de nuttigheydt van dit beest.	406.
10. Van de VVagens, die van de Rangiferen voortgetrocken vvorden.	407.
11. Van de VVinter-sleeden der Rangiferen.	408.
12. Van de nuttigheydt der deelen van dit beest.	409.

[p. 573]

Het Achtiende Boeck, van de wilde Beesten.

Cap. 1. VAn de vvilde Ezels, en hoe sy ghevanghen vvorden.	410.
2. Van de strijdt der vvilde Ezels tegen de VVolven.	411.
3. Van de Herten en Dassen.	412.
4. Van de Bevers.	413.
5. Van de Brassers.	414.
6. Hoe men de gasten eert, als men hen dusdanighe vellen tot decksels geeft.	416.
7. Van de middel, die men in 't vanghen der Brassers ghebruyckt.	417.
8. Van de Hasen.	418.
9. Van de Lochsen, en van hun vellen.	420.
10. Van de VVolven, en van hun vvreedtheydt.	421.
11. Van verscheyde soorten van VVolven.	422.
12. Van d'Otters, en van hun verscheydenheydt, en van 't bedrogh der vellen.	423.
13. Van d'Inckhoorens.	424.
14. Noch van 't selve beestje, dat het aenstaende voorvveet.	425.
15. Van de Marters en Zabels, en van hun vellen.	426.
16. Van d'Armelynen, die, gelijck ick meen, van Plinius Ponthische Muysen ghenoemt vvorden	428.
17. Van de jacht der Armelynen.	430.
18. Van de natuur der Dassen.	431.
19. Van de selve Dieren.	432.
20. Van de Beeren, die visch vangen.	433.
21. Van het dooden deser beesten door list.	433.
22. Van de listige belagingh der Beeren.	434.
23. Van de strijdt tusschen de Beer en Egel.	436.
24. Van het dooden der Beeren, met een ysere knodts.	437.
25. Van 't rooven van een dochter, en van de geboorte van Ulfo, een listigh en sterck man.	438.
26. Van 't rooven der gener, die op pypen en snaren spelen.	440.
27. Van de dans der Littausche Beeren.	441.
28. Van de ghesvvindtheydt der Beeren.	442.
29. Van de Beeren, die raden draeyen.	443.
30. Van de Vossen, en van hun listen.	444.
31. Van de bedriegelijcke list der Vossen.	445.
32. Van de vvreedtheydt der menschen, die door betooveringh in VVeervvolven verandert zijn.	448.
33. Voorbeelden van menschen, die in VVolven, en daer nae vveêr in menschen verandert zijn.	449.

Het Negentiende Boeck, van de Voghelen.

Cap. 1. VAn de Havick, en van des selfs verscheyde gedaenten.	452.
2. Noch van de natuur der Havicken.	453.
3. Van de natuur der Arenden, en van hun onderscheyt.	454.

[p. 574]

4. Van d'eyghenschap der Arenden, en van hun teelingh.	456.
5. Van d'Eyndvogels, en andere VVater-vogels.	458.
6. Van de vvonderlijcke voort-teelingh der Eyndvogels van Schotlandt.	459.
7.Van de Gansen.	460.
8. Van de Zee-ravens.	462.
9. Van de vogel, Platea ghenoemt, een vyandt van dese Ravens.	463.
10. Van de Valcken, en hun onderscheyt.	464.
11. Van de Svvaluvven, die uyt het vvater getrocken vvorden.	465.
12. Van de voghelen, onder 't Sneeu besloten.	466.
13. Van 't vangen deser vogelen buyten 't Sneeu.	468.
14. Van de Sneeu-voghelen.	469.
15. Van de svvare Sneeu, en van de VVinter-muggen.	490.
16. Van d'Eyeren van verscheyde voghels, die in d'Eylanden ghevonden vvorden.	472.
17. Noch van d'Eyeren van sekere vogels.	473.
18. Van de Paeuvven.	ibid.
19. Van de voghelen van onbekende naem in de VVitte Zee.	474.
20. Van de vogels, Alle Alle genoemt.	475.
21. Van de Hoppe, en andere soorten van vogels.	477.
22. Van de Koekoeck, en van de veelheydt der Spechten.	478.

Het Twintighste Boeck, van de Visschen.

Cap. 1. VAn de drie Bothnien in de Noordsche Landen, en van des selfs overvloedighe Visschery.	480.
2. Van de menighte der visschen van dese Koopstadt.	482.
3. Van de visschery der Salmen.	483.
4. Van de visschery der Zeekalven.	485.
5. Van de middel om hen te vanghen, en van hun gheneesmiddelen.	487.
6. Noch van d'eyghenschap van dit selve beest.	488.
7. Van de verbaestheydt der ghener, die in de Vasten van de visch van 't Zee-kalf eten.	489.
8. Van de Snoecken.	490.
9. Van 't vangen van de selve visch.	491.
10. Van de visschery met brandt.	493.
11. Van de visschery, en vogel-vanghst in de Somer.	495.
12. Noch van de vernuftighe visschery.	496.
13. Van de visschery op 't Ys.	498.
14. Van de visschery der visschers, die te paert sitten.	499.
15. Van de loop op 't Ys, om de visschen, en vvaerom men daer soo dickvvijls vischt.	500.
16. Een vvonderlijck voorval, op de Meyr Vether ghebeurt.	502.
17. Van de visschen van de Svvarte vloedt te Nieuburgh in Finlandt.	503.
18. Van de vvonderlijcke Harpenaer in dese vloedt.	505.
19. Van verscheyde soorten van visschen.	ibid.
20. Van de ghezoute, ghe-

[p. 575]

drooghde en gheroockte visschen.	507.
21. Van de gezoute visschen.	508.
22. Van de Haringh.	509.
23. Van de natuur des Haringhs.	511.
24. Van de visch-putten, en van 't zaedt der visschen.	512.

Het Een-en-twintighste Boeck, van de vreemde en ghedrochtelijcke Visschen.

Cap. 1. VAn de ghevarelijcke visschery in de Zee van Noorvvegen.	517.
2. Van 't gevaer der visschers, en van de hoedanigheydt der visschen.	519.
3. Van d'Yslandtsche Visschen.	520.
4. Van de vvonderlijcke overvloedt van Boter in Yslandt.	522.
5. Van de schrickelijcke ghedrochten, die sich aen de Kusten van Noorvveghen onthouden.	523.
6. Van de Physeter, en van sijn vvreedtheydt teghen de Bootsgesellen.	524.
7. Van de strijdt van de VValvissch tegen d'Orcke.	526.
8. Van veelderhande VValvisschen.	ibid.
9. Van de ghedrochtelijcke visch aen de strandt van Noord-Enghelandt, in 't jaer vijftien hondert en tvvee-en-dertigh gevonden.	527.
10. Van de Svvaert-visch, Eenhoorn en Saegh-visch.	529.
11. Van de middel om VValvisschen te vangen.	531.
12. Van de groote liefde van de VValvisch tot sijn jonghen.	532.
13. Van 't zaedt van de VValvisch, 't vvelck Amber genoemt vvordt, en van des selfs geneesmiddelen.	533.
14. Van 't ghebruyck der deelen van de VValvisch.	ibid.
15. Van de vvooninghen, die van 't ghebeente der VValvisschen gemaeckt vvorden.	535.
16. Van de huysen, die van geheele Ribben opgerecht zijn.	536.
17. Van d'anckers, die men in de rugh der VValvisschen vverpt.	537.
18. Van het ghedrochtelijck Varcken in de Duytsche Zee.	538.
19. Van de Rosmaer, of Byter van Noorvvegen.	ibid.
20. Van de ghevleugelde visschen.	540.
21. Van de Polybus.	541.
22. Van de vvreedtheydt van sommighe visschen, en van de grootheydt der anderen.	542.
23. Van de Sponsien.	543.
24. Van seer langhe VVormen.	544.
25. Van de visch, die van de Noorvveghers Svvamfisck ghenoemt vvordt, en van eenighe andere Zee-gedrochten.	545.
26. Van de Zee-koe, Zee-kalf, Zee-paert, Zee-haes, en Zee-muys.	547.
27. Van de grootheydt der Slanghen van Noorvveghen, en van anderen.	548.
28. Van 't onderscheydt, en van de verscheyde vervve der

[p. 576]

Slanghen.	549.
29. Van de plaetsen, daer de Slangen sich onthouden.	552.
30. Van de strijdt der Harders teghen de Slanghen.	ibid.
31. Van de visch Thrissa, onlanghs oock in Pruyssen gevonden.	554.

Het Twee-en-twintighste Boeck, van de bloedeloose Dieren.

Cap. 1. VAn de quellijcke Muggen in d'uytterste grensen van de Noordsche Landen.	556.
2. Van de hulpmiddelen, om Mugghen en VVandtluysen te verdryven.	557.
3. Van de Byen, en van hun voedtsel.	558.
4. Van de Honigh, en van haer proef.	559.
5. Van de Mieren.	560.
6. Van de Parrelen, en van hun voort-teelingh.	562.

EYNDE.