Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 17

4225. 1639 juli 27. Van Cl. Sarrau.¹

Vir illustrissime,

Magni illius Pauli Veneti² aliquot epistolas nactus rem non ingratam facturum me existimavi, si eas tibi legendas offerrem. Scriptae sunt ad nostrum Philippum Mornaeum,

1 Hs. Parijs, Bibl. de la Société de l'Histoire du Protestantisme Français, coll. F. de Schickler, no. 759: 2, f. 150, eigenh. oorspr. Zie no. 4225 (dl. X), met een tekst op basis van Claudii Sarravii senatoris Parisiensis epistolae, ed. P. Burmannus, Utrecht 1697. Beantw. d. no. 4226 (dl. X). Claude Sarrau (ca. 1600-1651) was raadsheer in de parlementen van Rouaan (1627-1636) en Parijs (sinds 1636) (Bots-Leroy, Corresp. Rivet-Sarrau I, p.VII-VIII).

2 Fra Paolo Sarpi (1552-1623), Venetiaans staatstheoloog en geschiedschrijver.

[p. 489]

utriusque, ut nosti, Palladis studiosissimum.³ His autoribus videbis primum foedus ictum inter Batavos tuos et Adriatici pelagi regnatores.⁴ Sed quanto zelo reparationis divinae domus uterque flagrabat? Numquid admota manu Dominum invocabant? Perficiat aliquando opus suum ὁ πατὴρ τω̂ν ἐλεω̂ν. Ναὶ, ἔρχου, Κύριε Ἰησου̂.⁵

Interpellat iterum Peyraredus⁶ Statiumque, sed nunc totum, ad partes vocat.

Vale, vir illustrissime mihique plurimis nominibus colendissime,

totus prout esse debeo tuus,
Claudius Sarrau.

3 Philippe du Plessis-Mornay (1549-1623), Frans hugenotenleider, onderscheidde zich niet alleen als militair, maar ook als auteur van (theologische) werken, bijvoorbeeld de Traité de la vérité de la religion chrétienne, Antwerpen 1581 en latere edities. Pallas Athene is de godin van het wijze krijgsbeleid en tevens beschermster van kunsten en wetenschappen.

4 Du Plessis-Mornay en Sarpi bevorderden de buitengewone ambassade van Cornelis Adriaensz. van der Mijle (Myle) naar Venetië (najaar 1609). Zie J.J. Poelhekke. ‘De Heilige Stoel en de Venetiaanse ambassade van Cornelis van der Myle’, in: Bijdragen voor de Geschiedenis der Nederlanden 10 (1956), p. 180-213.

5 Apocalyps 22:20.

6 Jean de Peyrarède († ca. 1660), Frans filoloog en dichter. Sarrau had diens aantekeningen bij de Silvae van Statius aan Grotius voorgelegd (nos. 4167 en 4175 (dl. X)).

Lutetiae Parisiorum, XXVII Iulii 1639.

Postrema verba epistolae tertiae plane non intelligo. Tu, Oedipus meus,⁷ si placet, verum sensum erues et illum me docebis.⁸

7 Oedipus loste het raadsel van de sfinx op en werd koning van Thebe.

8 Vgl. no. 4226 (dl. X). Sarrau's copie van de brief van Sarpi aan du Plessis-Mornay, dd. 26 mei 1609, bevatte een onbegrijpelijke slotzin: ‘Si rex Franciae mutaturus legatum suum destinasset aliquem affectu ad religionem reformatam propensum, nil melius; nam professione non facesset rex.’ Fra Paolo Sarpi, Lettere ai protestanti, ed. M.D. Busnelli, II (Bari 1931), p. 206, geeft op grond van een copie in Wenen (Nationalbibliothek, Ms. no. 6189 van de Collectie Marco Foscarini): ‘nam professioni non faveret rex’. Grotius gaf als oplossing: ‘nam professione non faceret rex’. Zie H.-J. van Dam, ‘Italian Friends: Grotius, De Dominis, Sarpi and the Church’, in: Nederlands Archief voor Kerkgeschiedenis 75 (1995), p. 198-215, hier p. 212 n. 42.

Onderaan de brief staat in een onbekende hand: Inscriptio erat: A monsieur/monsieur D. ambass. de Swede, Hugo de Groot, Paris.