Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 17

957. 1625 maart 25. Van N. van Reigersberch.¹

Mon frere,

Dese reyse heb ick, noch yemant van (de vru)nden niet ontfangen; 't kan sijn daer noch brieven onderwege sijn. Saterdach, Sondach ende Maendachmorgen heeft het hier seer gesneut met een grooten storm wt den noortwesten, soodat den bode noch niet aengecommen is.

Dit schrijve ick om suster Blonckes² brieff te accompangeren ende te corrigeren twee abusen in mijn voorgaende,³ gecommitteert door faute van mijn autheur, die dickmael het eene voor het ander noempt. De provisie van haver is maer van sooveel hondert lasten, als ick dusent hadde genoemt, te weten elffhondert. Sijn Excellentie sal maer tseventych compangiën meer van het ordinaris volck te velde brengen als het voorleden jaer.⁴ De borgers sullen de frontieren bewaren. Ick heb bij broeder Campe⁵ gesien een lijste, volgens welcke met de troupes van Mansvelt⁶ sijn Excellentie tusschen de vier- ende vijventsestychdusent man in 't veldt brengen sal: negendusent paerden, de reste voetvolck. De provise van hoy en haver, alreede gekocht, is om twaelffdusent paerden ses weecken te onderhouden. De eenyge avantage die wij konnen hebben is met vrouch in 't velt te commen. Men oordeelt onmogelijck dat den viant in 't voorjaer in die quartieren sijn ruyters sal

1 Hs. Rotterdam, GB, RK, no. 1703: 10, eigenh. oorspr. Gedrukt in Rogge, Br. van N. v. Reigersb., p. 34-36 (no. 957 (dl. II)). Beantw. d. nos. 959 en 963.

2 Suzanna van Reigersberch, weduwe van de in 1622 overleden Anthonie Bloncke, raad en burgemeester van Veere.

3 Reigersberch verwijst hier naar zijn brief van 18 februari 1625 (no. 947, in dit supplementdeel).

4 In no. 947 vermeldde Reigersberch de aankoop van ‘twaelffduisent (en niet: ‘elffduisent’) last haver’. Ook noemde hij een aantal van ‘tnegentych compangiën’.

5 Jacob Campe, sedert 1620 weduwnaar van Martha van Reigersberch.

6 Troepen van Ernst, graaf van Mansfeld-Heldrungen, markies van Castelnuovo en Buttigliera.

[p. 256]

connen voeden. Volck sal hij genouch crijgen: Tilly⁷ is met thiendusent man Luick gepasseert; die van de stadt hebben hem den doortocht geweygert; Aenholt⁸ wert met achtdusent man verwacht. De lichtyngen in Vlaenderen ende Walslant sijn groot geweest. Men meent ons leger halff Maert in campange sal sijn. Mansvelt is met meest sijn troupes naer de Langestraete, ontrent driedusent man licht noch voor Rammekens,⁹ wachten naer schepen. Den storm heeft een schip van sijn anker gedreven, is op een plaete onstucken gestooten, het volck gesalveert. De luden sijn blijde hij met sijn geselschap van onse frontieren is. Die van Vlissyngen hebben haer poorten meest gesloten gehouden ende soolange sij daerontrent sijn geweest haer wachten scherp gehouden; Lycester¹⁰ hebben sij noch niet vergeten. Den conynck van Vranckerijck wint groote gunst.

De brieven van den 5 deser wt Breda, drie weecken tevoren waren der geen gecommen, brengen alles goets. De stadt is genouch versien om het voornemen van sijn Excellentie te verwachten; de burgerije ende de soldaten sijn welgemoet; de soldaten bedancken haer van het goet onthael van de burgeren, alsoo sij de siecke ende gequetste niet in gasthuisen maer tot harent logeren. Den marquys¹¹ hadde veerthien dagen tevoren dapper met granaden in de stadt geschooten, meest naer de magasijnen, daer de vivres werden bewaert, op hoope van die in brant te schieten; heeft geen schade gedaen, sijn maer vier persoonen doot gebleven. Waer de revier, gelijck dickmael is getenteert, gestopt, doch sonder succes, de groote sneeu soude‹n› den viant seer incommoderen.

De Oost- ende Westindysche schepen liggen noch voor Rammekens, bij faute van wint. Sijn Excellentie doet (een) litière¹² maecken, om die in het leger te gebruycken. Ons lant is in een dangereusen staet. Godt wil alles te besten schicken. Ick wachte noch naer het koffer, dat vrij wat lange beyt. Desen middach gaen wij te huise van de rentmeester,¹³ op de weerreyse van den secretaris van Vlissyngen.¹⁴

Onsen winter begint hier eerst. Van de doot van den conynck van Sweden¹⁵ hooren wij hier niet. Berck souckt thuis te commen.¹⁶ Joachimi, naer hij lange heeft gemarchandeert, maeckt hem claer om te vertrecken.¹⁷ Prins Henderic¹⁸ is te Waelwijck. Dit met groote coude ende haest. Ick sal breede tijdinge in Hollant vinden.

UE. dienstwillygen broeder,
N. v. Reygersberch.

7 Johan T'Serclaes, graaf van Tilly.

8 Jean-Jacques Bronckhorst, baron van Anholt, militair in Spaanse dienst.

9 De rede van Fort Rammekens, aan de zuidkust van Walcheren.

10 Landvoogd Robert Dudley, graaf van Leicester (ca. 1532-1588). Nog vóór zijn aanstelling (februari 1586) kreeg Vlissingen als pandstand een Engels garnizoen binnen de muren.

11 Ambrosius Spinola.

12 Bij het verbreken van het zegel is een woord weggescheurd. Omdat hij door jicht geplaagd werd, liet Maurits een draagstoel (‘litière’) vervaardigen.

13 Johan van Reigersberch, rentmeester-generaal van Zeeland Bewesterschelde.

14 Mr. Apollonius Ingels, secretaris van Vlissingen.

15 Gustaaf II Adolf († 1632).

16 Mr. Johan Berck, heer van Godschalckoord (1565-1627), sinds 1622 ordinaris ambassadeur te Venetië.

17 Albert Joachimi, heer van Oostende en Hoedekenskerke, benoemd tot ordinaris ambassadeur in Groot-Brittannië, zou eerst in juni vertrekken.

18 Frederik Hendrik.

Desen 25 Martii 1625.

Mijn gebiedenisse aen alle bekende, namentlijck aen messieurs de Puy,¹⁹ die ick wenste hier dienst te konnen doen. Aen de Perez²⁰ hebbe ick niet geschreven omdat ick ... ter plaetse daer ick ...²¹

19 Pierre en Jacques Dupuy.

20 Nicolas-Claude Fabri de Peiresc.

21 Doordat de onderkant van de brief beschadigd is, zijn enkele regels tekst verloren gegaan.

[p. 257]

In dorso schreef Reigersberch: De ruyterie is van Calis noch niet gecommen.

Adres: A monsieur/monsieur Grotius, à Paris.

In de marge schreef Grotius: 65000, Tilly, Aenholt, Oost- en West[indische] schepen.

En in dorso: Martii 1625 N. Reigersb.

In dorso staat in een onbekende hand: Van beide mijn broers.²²

22 Wellicht is deze verwijzing naar brieven van Nicolaes en Johan van Reigersberch van de hand van Maria.