Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 17

942A. 1625 januari 27. Van J. de Groot.¹

Ξὺν Θεῳ̂ τῳ̂ παντοκράτορι.

Salve, fili, cum uxore et liberis omnibusque isthic amicis ab nobis hic omnibus.

Primo omnium rationem tibi reddam scriptionis nostrae. Frater praeterita proxime septimana scripsit,² non ego, etenim literas suas Hagae clausas ad me miserat, itaque nesciebam an quid praeterea scribendum foret. Nunc ille non scribit, ut qui nudiustertius Lugdunum rerum illic tuarum curandarum profectus est. Rem gratam facis, quod nos certiores reddis rerum Mansveldicarum eorumque quae apud vos geruntur.³

Intellexisti antehac Pynaquerum ambire legationem Africanam.⁴ Qui illic est Caesar nomine⁵ nihil minus vult quam successorem, itaque iamdudum per amicos hoc egit,

1 Hs. Leiden, UB, Pap. 3, eigenh. oorspr. Grotius bevestigde de ontvangst van deze brief in no. 946 (dl. II).

2 Deze brief van Willem de Groot is niet bewaard gebleven.

3 Jan de Groot reageerde op no. 939 (dl. II), dd. 17 januari 1625, waarin Grotius onder meer over de onderhandelingen van Ernst, graaf van Mansfeld-Heldrungen, markies van Castelnuovo et Buttigliera, met de Engelse koning berichtte.

4 Cornelis Pijnacker (1570-1645), in de jaren 1622 en 1623 orateur in Algiers en Tunis, werd in januari 1625 opnieuw in dezelfde functie benoemd (no. 6317 (dl. XIV); Schutte, Repertorium I, p. 374-375).

5 Wijnand (de) Keyser, consul te Algiers en Tunis in de periode 1616-1627.

[p. 241]

ne Pinaquerus illuc mittatur.⁶ Inter alios Carolus nomine Gelder et Manrico, cognatus eius Ma[n]riconis, qui quondam Dubletio patri⁷ cohabitavit, ad illum ultro citroque scribere literasque commutare. Earum aliquas intercessit Pynaquerus, quibus continebatur favorem et amicitiam procerum hic pecunia emendam. Retulit hoc Ordinibus, ideoque uterque eorum detentus iussusque - etiam cum minis - indicare quinam illi ex Ordinibus sint quibus munera destinassent. Negarunt particulariter scire, sed in genere tantum id nuntiasse.⁸

Si quid certius de Dubletio⁹ apud vos desiderato intellexeris, rogo scribas. Etenim metuo ipsi Hispanica tormenta. De clave quae ab affinibus promissa erat, nihildum intelleximus. Spinola¹⁰ dum videt tarde admodum procedere, ut Bredam fame aliave inopia ad deditionem adigant‹ur›, praeterita septimana maiorem quam antehac vim adhibuit, frustra. Speramus sponsionem quam Isabellae¹¹ fecit in fumum et ventos resolutum iri.

Nos favore boni Numinis valemus excepta cognata Debiaea,¹² quae antiquum obtinet.¹³ Velim mihi per singulas partes explicari malum Petri nostri.¹⁴ Certe mater¹⁵ nuper ischiatica passione correpta, ut vel baculo innixa vix incederet; remediis Masolandicis¹⁶ tantum non restituta est. Et sunt hic alii plures qui aliquod nomen decusque gerant.¹⁷ Commendo semper in sacculo femorali gerat nuces myristicas¹⁸ tres. Mirum enim quantum roboris istis partibus addant. Sumptus exiguus est, neque enim exigitur ut mutentur, sed semper iidem manent. Et vero non video quid nocere possint. Habet et Masolandius balsamum praestantissimum istis partibus roborandis, sed interest ipsum malum perfecte resciri.

Doleo editionem operis de Iure pacis ac belli¹⁹ tardius procedere, etenim amicis in superiore Germania iam nunc pollicitus sum proximis nundinis Francofurtensibus habitum iri. Nisi ita sit, recantandum erit. Iidem conqueruntur Apologeticum²⁰ in Germania non reperiri, nec audeo secundam editionem promittere:

Forte satis semel indultum patriaeque tuisque.²¹

6 Pijnacker wist beslag te leggen op een brief van Carl van Gelder, agent van de Directeuren van de Levantse handel in Den Haag, aan De Keyser, dd. 26 december 1624. Hierin meldde Van Gelder dat hij samen met Jan Manriques (Manrico), oud-secretaris van De Keyser, diens zaak op zo'n manier had aanbevolen dat Pijnacker zijn doel niet zou bereiken (Res. SG (1610-1670), VII (1624-1625), p. 230-231; K. Heeringa, Bronnen tot de geschiedenis van den Levantschen handel I (1590-1660), p. 946-949). Zie voor de familie Manrique (de Lara) E. van Weel in Ned. Leeuw 91 (1974), kol. 76-92 en 92 (1975), kol. 375-381.

7 Wellicht Philips Doubleth († 1612), ontvanger-generaal der Unie en vader van negentien kinderen (Rogge, Brieven Wtenbogaert I, p. 269-270).

8 Op 28 januari 1625 zouden Van Gelder en Manriques tegen betaling van een boete in vrijheid gesteld worden (Res. SG (1610-1670), VII (1624-1625), p. 242).

9 De wagenmeester François Doublet.

10 Ambrosius Spinola.

11 Isabella, aartshertogin van Oostenrijk, landvoogdes van de Zuidelijke Nederlanden. Spinola had haar beloofd Breda nog in januari te zullen innemen.

12 Maria van Almonde, de vrouw van Joris Dircksz. de Bie, thesaurier-generaal der Unie.

13 Vgl. Plautus, Mostellaria 789 en Terentius, Andria 817.

14 Pieter de Groot.

15 Aeltje de Groot-Van Overschie.

16 De recepten van dokter Maesland (Mosalandius), een arts in Den Haag of Delft; zie nos. 929 en 932 (dl. II).

17 Vergilius, Aeneis 2, 89-90; vgl. Scribonius Largus, Compositiones, Epistula dedicatoria 5 (ed. S. Sconocchia, Leipzig (Teubner) 1983, p. 2): ‘nomen decusque medicinae’.

18 ‘nuces myristicae’, muskaatnoten.

19 BG no. 565.

20 BG no. 880. In 1629 verscheen te Heidelberg een herdruk van de Latijnse vertaling van Grotius' Verantwoordingh (BG no. 881).

21 De herkomst van deze hexameter heb ik niet kunnen vaststellen. Wellicht was Jan de Groot zelf de auteur.

[p. 242]

Losecatius²² ad Bredam in hostem fulminat. Audimus hic magis magisque tonitrua, quae dicuntur esse ex Breda, in et ad Bredam. Credo illum hoc agere, ne nos hic tonitruum suorum ignari simus. Locus eius ad Rosendaliam, ubi absente principe comes Ernestus²³ imperat. Duro nodo durus iis illic inveniendus cuneus.²⁴ Prata atque arva apud hostem stagnare dicuntur quatuor pedes et quod excurrit.

Deus Optimus Maximus vobis nobisque omnibus largiatur quae novit esse in salutem,

tuus ut mereris pater,
Jan de Groot.

22 Frederik van Losecaat (1583-1669), echtgenoot van Grotius' zuster Adriana de Groot.

23 Ernst Casimir, graaf van Nassau.

24 Otto, Die Sprichwörter, p. 102.

Delphis patriis, 27 Ianuarii 1625, st[ylo] novo.

Mater literas Corneliae neptis²⁵ accepit. Spondet rescriptionem. Speramus esculenta iam acceperis, sed metuo ne libamenta mea tanto iam tempore corrupta sint.

25 Cornelia de Groot (1611-1687).

Adres: A monsieur/monsieur Grotius à Paris.

Bovenaan de brief schreef Jan de Groot: No. 19.

In dorso schreef Grotius: 27 Ian. 1624 [sic] J./W. de Groot.