Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 17

533. 1617 september 21. Aan de Gecommitteerde Raden van de Staten van Holland.¹

... De heeren burgermeesters ende regierders der stadt Rotterdam hadden mij expresselijck beschreven om eenighe besoignen, dye door mijne absentie² wat langh waeren opgehouden, ten eynde te brenghen ...

1 No. 533 (dl. I). Als bijlage een brief van Jan de Groot aan Willem de Groot, dd. 1 september 1617.

2 Op last van de Hollandse Staten was Grotius samen met Jan van Duvenvoorde (1577-1645), lid van de Hollandse Ridderschap, naar Middelburg gegaan om te reageren op het voorstel van de Staten van Zeeland een Nationale Synode te organiseren. Op de terugweg had de delegatie Dordrecht aangedaan.

[p. 155]

Bijlage:³

Jan de Groot aan Willem de Groot, 1 september 1617

Salve, fili mi Guilielme Groti, cum universa vestra familia a me et matre.

Nam frater quidem cum uxore non hic aut Roterodami est, sed nunc Hagae, nunc alibi quo fata vocant. Fuit cum domino Duvenvordio in Zelandia delegatus ab Ordinibus nostris ad eos qui sunt illic, nusquam peius exceptus quam a Veriis suis.⁴ Tantum non in mare praecipitabatur. Et tamen vivit et vir est in procurandis quae in rem communem sunt, quod et nos facimus: Nec ponemus enim rumores ante salutem.⁵ Hoc ipso momento hic agitur de libello magistratui Delphensi offerendo,⁶ quo negamus stare ab iis qui debitam illis obedientiam negant, imo animos addimus, ut ius suum tueantur atque ipsimet patriae urbi de Verbi divini ministris prospiciant, iis scilicet qui pacis sint studiosi simulque in posterum de presbyteris et diaconis. Nam nuper tumultuantibus nimis ea in re indultum.⁷ Exemplar libelli ad illustrissimum dominum legatum mitto,⁸ qui, spero, id tibi communicabit.

Deus Optimus Maximus faveat ecclesiae, urbi bonisque omnibus, nobis imprimis et tibi. Salutem, obsequium servitiumque nostrum iis qui in illustrissima vestra familia. Vale,

tibi benevolentissimus pater,
Jan de Groot.

3 Hs. Leiden, UB, Pap. 3, eigenh. oorspr.

4 Over de onvriendelijke ontvangst in Zeeland werd ook verslag uitgebracht door de Engelse ambassadeur Carleton: Letters from and to Sir Dudly Carleton, Knt. during his embassy in Holland from January 1615/16 to December 1620, Londen 1757, p. 167.

5 Vgl. Quintus Ennius, Annales 12, 371, onder meer geciteerd in Cicero, De officiis 1, (24), 84.

6 Het rekest aan de Delftse magistraat is niet teruggevonden.

7 Jan de Groot was sinds september 1614 lidmaat van de Gereformeerde Kerk. In 1616 werd in Delft de kerkorde van 1591 ingevoerd, die de lokale overheid een grote zeggenschap in de beroeping van predikanten, ouderlingen en diakenen toekende. Het gevolg was een toeneming van de spanningen tussen remonstranten en contraremonstranten. Op 22 juli 1617 schikte de overheid zich evenwel naar de contraremonstrantse meerderheid in de kerkeraad door de kerkorde los te laten. Intussen probeerde zij de onlusten met keuren te bestrijden. Op 20 juli 1617 werd er een verbod op de verspreiding van vlugschriften uitgevaardigd. Op 10 september 1617 volgde een tweede keur, gericht tegen samenscholingen en ‘oproerige, twistige, insolente en injurieuse propoosten’. Zie A. Wouters en P. Abels, Nieuw en ongezien. Kerk en samenleving in de classis Delft I, p. 166-186, vooral 170-172, en 341-346.

8 Gideon van den Boetzelaar, heer van Langerak, sinds 1614 Nederlands gezant te Parijs. Willem de Groot, op studiereis in Frankrijk, verbleef ten huize van deze gezant (nos. 515, 534 en 548 (dl. I)).

Scribebam raptim Delphis patriis, Cal[endis] Septemb[ris] 1617.

Adres: Filio carissimo, Magistro Guilielmo Grotio, iuris (utr)iusque doctori, in aula (n)obilissimi atque generosi (domini) baronis Langeracensis, legati, etc.

Bovenaan de brief schreef Jan de Groot: N. 20.

In dorso schreef Willem de Groot: Recepta 18 Sept.