Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 17

45A. 1603 [zomer, najaar (16 augustus?)]. Aan R. van Brederode.¹

Excusatum me habebis, praeses nobilissime, quod nuptias tuas ut digniorem materiam felicioribus ingeniis reliquerim. Nam ego certe quantum post caeteros sum hac qualicunque facultate tanto minus mihi properandum existimavi ad id officium, in quo de fama periclitamur.² Sumpsi igitur mihi cantandam domumductionem coniugis tuae, veluti alteras nuptias; atque in eo carmine, ut scirent omnes me ad testationem grati animi, non ad ingenii certamen venire, et brevitatem secutus sum et facilitatem styli. Nam si coniugii eius magnitudo aut multa aut grandi oratione assequenda erat, facile me videbam pro rei dignitate ab utroque destitui. Est autem hoc dicendi genus - ne plane excusatione caream - simplex, molle, illaboratum et in quo ars una est, si arte careat: quale et Graecorum plerisque et Latinorum antiquioribus in hoc praesertim argumento placuit. Tale est fere Theocriti Epithalamium Helenae,³ tale est Catulli ad vesperum,⁴ quorum ille chorum tantum virginum inducit,⁵ hic utriusque iuventutis ut esset amoebaeum,⁶ quem sequi malui.⁷ Futurus eram sollicitus pro hoc foetu, aut verius abortu meo, nisi humanitas tua omnibus comperta esset, rara laus⁸ in tanta dignitate. Vix etiam sperabam fore, ut iudicium tuum, quo patria contenta non fuit⁹ Supremum Forum regere, nisi in publicis etiam consiliis uteretur,¹⁰ ad tam parva descenderet. Det Deus foelix tibi et nobilissimae uxori hoc matrimonium atque in eo fortunam parem natalium splendori et sapientiae tuae.

1 Hs. Leiden, UB, Pap. 10, f. 27^r, minuut. Gedrukt in Hugonis Grotii Carmen in domumductionem nobilissimae lectissimaeque Mariae van der Duyn, viro praelustri Reginaldo Brederodio Supremi Senatus principi noviter nuptae, 's-Gravenhage, ‘Ex officina Bucoldi Nieulandii’, 1603 (Uppsala, UB, sign. Westin, Rar. 417) en in Dichtw. I 2a/b 3, p. 436-439, met een uitvoerig commentaar. Grotius voegde deze brief toe aan een huwelijksgedicht dat hij had geschreven voor Reinoud van Brederode (1567-1633), heer van Veenhuizen, sinds 20 april 1602 president van de Hoge Raad (Res. SH (1602-1604), p. 150). Na in de eerste echt verbonden te zijn geweest met Geertrui († 25 juni 1601), oudste dochter van Johan van Oldenbarnevelt, huwde Van Brederode op 16 augustus 1603 Maria van der Duyn. De brief is vermoedelijk niet lang daarna geschreven, in ieder geval vóór 25 januari 1604, wanneer Grotius het gedicht naar G.M. Lingelsheim zendt (no. 49 (dl. I)).

2 Vgl. Livius, Ab urbe condita 40, 15, 12.

3 Theocritus (ca. 300 - 260 v. Chr.), Idylle 18. Grotius vertaalde het gedicht in het Latijn (Dichtw. I 2a/b 3, p. 329-330).

4 Grotius modelleerde zijn huwelijksgedicht naar Catullus, Carmen 62 (‘Vesper adest ...’). Op zijn beurt had Catullus het ‘Epithalamium Helenae’ van Theocritus als voorbeeld genomen.

5 Een koor van twaalf Spartaanse maagden.

6 In Catullus' Carmen 62 zijn afwisselend (‘amoebaeum carmen’) jongemannen en meisjes aan het woord.

7 ‘quem sequi malui’ verwijst naar Catullus, wiens afwisseling Grotius inderdaad heeft overgenomen. Zie voor een andere lezing Dichtw. I 2a/b 3, p. 437, r. 25: ‘quem sequi metui’, daar vertaald als ‘which with due respect I have dared to follow.’

8 Wellicht moet hier gelezen worden: ‘est, et rara laus’.

9 Het hs. heeft hier een open variant: ‘(quo patria non) satis habuit’.

10 Reinoud van Brederode, heer van Veenhuizen, werd op 14 maart 1603 opgenomen in de Ridderschap van de Hollandse Statenvergadering (Res. SH (1602-1604), p. 580).

Adres: Nobilissimo splendidissimoque viro, domino/domino Reginaldo Brederodio, domino in Veenhuysen, Spanbrouck et Spierdijck, Supremi in Hollandia Senatus praesidi, Hugo Grotius.