Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 16

7299. 1645 februari 4. Aan H. Appelboom.¹

Clarissime domine,

Danis deesse pecunias ad tam gravis belli impensas sustinendas facile credo² crescetque id malum, quantum crescent eius clades et damna, quae non poterunt non crescere, si ad communem maris commerciorumque tutelam se nobis adiungant aliae gentes, sicut multa nos iubent sperare.³ Magdeburgum obsidere post elapsas copias equestres et pedestres non erat tanti,⁴ quanti archiepisco[po] Bremensi se opponere et provehere Wrangelii in ora maritima conatus,⁵ quod facturum credimus Coningsmarckium, dum Hassi sua tutantur⁶ et marescallus Torstensonius Hazfeldianorum lustra disiicit.⁷

1 Hs. Dresden, Sächs. Landesbibl., C 61 A, 72. Eigenh. oorspr. Gedrukt Epist., p. 742 no. 1729. Antw. op no. 7273, beantw. d. no. 7313.

2 Koning Christiaan IV van Denemarken dreigde zijn rijk te verliezen; vgl. no. 7235.

3 Grotius' pleidooi voor een Zweeds-Staatse wapenvereniging ter ‘versekeringh van de veyligheyt en vrijheyt van de scheepvaart en koophandel in d'Oost en Noord-Zee’.

4 De Zweedse generaal-majoor Hans Christoph, graaf van Königsmarck, staakte de jacht op de keizerlijke infanteristen van Matthias, graaf Gallas. Teruggekeerd in de kwartieren bij Maagdenburg ontving hij de order om opnieuw bezit te nemen van het aartsbisdom Bremen en het hertogdom Holstein.

5 Het leger van de Zweedse kolonel Helmut Wrangel verschanste zich aan ‘de watercant’ in het noordoosten van Jutland (het gebied van Vendsyssel).

6 De Hessische generaal-majoor Johann Geyso zette na zijn expeditie tegen het leger van Matthias, graaf Gallas, koers naar de Wetterau (Hessen) (Gazette 1645, no. 16, dd. 4 februari 1645).

7 De Zweedse veldmaarschalk Lennart Torstensson had na de slag bij Jüterbog (3 december) de aanval ingezet op het leger van de keizerlijke veldmaarschalk Melchior von Hatzfeldt und Gleichen.

[p. 427]

Dominos Bickerum et Stavenissium puto in patriam rediisse cum bonis consiliis.⁸ Botterum nihil cuiquam posthac nociturum caesariani iam considerare debent, non ut a rege Portugalliae aut a non rege missum, sed ut hominem:⁹

Nullum cum victis certamen et aethere cassis,¹⁰

Quare spero non futurum, ut viventium quietem turbent mortui. Nimis diu saxum illud in vestibulo volvitur.

Accepi librum Germanico sermone contra scriptum Danorum nos incusantium.¹¹ Rationes pro nobis allatae sunt vivae ac vegetae, quales etiam legati qui a Suedia in hoc negotium mittuntur,¹² ita ut omnia debeamus ominari optima.

Harcurtius hinc nondum discessit.¹³ Catalanorum fides magis magisque suspecta est.

Deus, clarissime domine, det nobis omnibus ac nominatim Claritudini vestrae quae sunt optima,

Claritudini vestrae studiosissimus,
H. Grotius.

8 De Staatse ambassadeurs dr. Andries Bicker en Cornelis van Stavenisse waren op 25 januari in Den Haag gearriveerd. De volgende dag stelden zij de Statenvergadering officieel in kennis van de redenen van hun overkomst uit Stockholm (Kernkamp, De sleutels van de Sont, p. 176-178).

9 De aanhouding van de lijkstoet van de Portugese gevolmachtigde dr. Rodrigo Botelho de Moraes; zie no. 7298.

10 Vergilius, Aeneis 11, 104.

11 Het antwoord op het Deense Manifest, dd. 30 januari/9 februari 1644, was op 5/15 augustus 1644 te Stockholm ter perse gegaan (nos. 7257, 7275 en 7287). De Duitse versie voerde het opschrift: ‘Wiederlegung und Wolgegründete Antwort, auff das Dänische Manifest, worinnen ... dargethan wird, daß Ihrer Königl. May:tt und Cron Schweden wieder allen Fug ... fürgeworffen wird, daß sie diesen Krieg dem Könige von Dennemarck ohne Ursach ... auff den Hals geführet haben. Auß dem Schwedischen in das Teutsche transferiret. Gedruckt zu Stockholm durch Henrich Keyser, Königl. Buchdrucker, anno 1644’ (Knuttel, Cat. v. pamfl. no. 5197, en Stadtbibliothek Frankfurt am Main, Flugschriftensammlung ‘Discursus politici’, Frankfort 1930, p. 230).

12 Koningin Christina stuurde een ‘zware’ delegatie naar het Zweeds-Deense vredesoverleg te Brömsebro: kanselier Axel Oxenstierna en de rijksraden Johan Skytte, Matthias Soop en Ture Bielke.

13 De nieuwe Franse onderkoning Henri de Lorraine, graaf van Harcourt, stond gereed voor vertrek naar Barcelona. Op 12 maart trof hij in de Roussillon de laatste voorbereidselen voor zijn plechtige intocht in Catalonië (Sanabre, La acción de Francia en Cataluña, p. 298-299).

Lutetiae, IV Februarii 1645.

Adres: A monsieur/monsieur Appelboom, Suedois, à Amsterdam. Port.

Adres (volgens de uitgave der Epist): D. Appelboom.