Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 16

7137. 1644 november 12. Aan I. Vossius.¹

Vir doctissime,

Multum me delectat memoria nostri nostraeque consuetudinis, quam omnes actiones tuae literaeque testantur. Non minus vero voluptatis ex eo percipio quod video Claritatem tuam perstare in ea adversum nos benevolentia quae Claritati tuae hereditaria est

1 Hs. Amsterdam, UB, coll. RK, III E 8, 60. Eigenh. oorspr. Afschriften te Leiden, UB, Burm., F 11-1, f. 27^v en f. 122^v; te Oxford, Bodleian Library, ms. d'Orville 468, p. 93-96, en te Rotterdam, GB, RK, hs. no. 674, f. 49^r. Gedrukt Epist., p. 733 no. 1698. Antw. op no. 7125, beantw. d. no. 7170.

[p. 134]

ab optimo patre et optimo avo materno.² Saepe mihi evenit, ut mandata mea in rebus meis non bene serventur. Inter ea hoc est quod non viro summe reverendo parenti vestro, soli ferme in vestris locis talium bono iudici, traditum est illico id quod ei debebam et destinaveram exemplum.³

Grates autem multas debeo Claritati vestrae, quod etiam ad meas editiones adiuvandas offerat operam suam, qua nulla esse posset utilior.⁴ Quis enim hodie est aut mihi amicior aut istarum rerum intelligentior? Velim edi quamprimum Anthologiam. Scripsi ad fratrem⁵ ut tuae Claritati prolegomena nostra ostendat et quae nostra sit de indicibus faciendis sententia.⁶ Repetam si quid forte in illis ad fratrem mandatis non satis expresserim. Velim primum fieri indicem poetarum, assignatis locis in quibus sunt ipsorum epigrammata. Malim autem id fieri per libros, titulos et numerum in titulis - quem et in mantissis tum Stephanicis,⁷ tum a me additis apponi velim si appositus non est; non enim satis memini - quam ad paginas, ut etiam aliis quae posthac fieri poterunt editionibus sine novo labore inserviant. Refero omnia mea non ad huius tantum saeculi, sed et posteritatis usum. Alium indicem velim fieri personarum, tum ad quas tum de quibus scribuntur epigrammata. Alium praeterea chorographicum de montibus, fluviis, urbibus, balneis, pontibus operibusque aliis quorum in epigrammatis mentio. Alium historicum de rebus bello aut pace gestis, magnis et illustribus. Velim autem duobus his de quibus postremum dixi indicibus addi indicationem scriptorum qui de illis rebus, de minus notis loquor, aiunt, puta Strabonis, Pausaniae, Procopii de Aedificiis,⁸ quorum quosdam indicavit Brodaeus, quosdam poterit suppeditare memoria. Nolim enim nimium temporis rebus maioribus inservituri in ista absumi. Post hos indices velim addi quandam quasi saturam de iis quae ad physica aut ethica aut res alias ante omissas pertinent. Labor hic futurus quidem est utilis, sed eum nolim iniungere idoneo ad praestanda maiora. Si tamen sine magno dispendio temporis id fieri poterit a Claritate tua, non mihi tantum, sed et lectoribus, quibus per hunc laborem editio ista fiet multo fructuosior, plurimum gratulabor.⁹ Et quanquam maximam huius beneficii partem ferent ii qui ista editione utentur - complectitur enim ea historiam ferme omnem maxime insignem a Platonis aevo ad Jus-

2 Gerardus Joannes Vossius, in 1607 gehuwd met Elisabeth Junius (1585-1659), dochter van Grotius' Leidse leermeester Franciscus Junius (François du Jon) (1545-1602); vgl. no. 6375 (dl. XIV).

3 Willem de Groot had het aan Gerardus Joannes Vossius toegedachte exemplaar van Grotius' Annotata ad Vetus Testamentum, Parijs 1644 (BG no. 1137), aan Nicolaes van Reigersberch geschonken (nos. 7110 en 7111).

4 Isaac Vossius had eind oktober met de Amsterdamse drukker-uitgever dr. Joan Blaeu gesproken over de uitgave van Grotius' Anthologia Graeca (BG no. 534); zie no. 7125.

5 Willem de Groot had in 1643 het plan opgevat voor een editie onder toezicht van de Rotterdamse dichter-arts Justus Rijckewaert in de drukkerij van Johannes Naeranus (no. 6211 (dl. XIV)). Het initiatief bleef in goede voornemens steken. In mei 1644 haalden Willems zonen Johan (1625-1678) en Jacob (1628-1694) het manuscript van de Anthologia Graeca terug uit Rotterdam (no. 6866 (dl. XV)).

6 Vgl. no. 7138. Grotius had in brieven van 28 februari 1636, 9 april 1636 en 17 maart 1640 (no. 2491 (dl.VI), no. 2544 (dl.VII) en no. 4561 (dl. XI)) zijn broer ingelicht over de opzet van de ‘indices’.

7 De edities die als voorbeeld dienden: Epigrammatum Graecorum libri VII, annotationibus J. Brodaei illustrati, Bazel 1549, en het Florilegium diversorum epigrammatum veterum, in septem libros divisum, magno epigrammatum numero et duobus indicibus auctum, ed. Henri Estienne, Genève 1566 (F. Schreiber, The Estiennes, p. 142-143 en p. 154-155).

8 Strabo (64 v. Chr.-24), Geographica; Pausanias (2^de eeuw n. Chr.), Graeciae descriptio, en Procopius (ca. 500-560), De aedificiis.

9 Isaac Vossius bood Grotius in een brief van 2 januari 1645 enkele proefpagina's aan (no. 7231). De uitgave kwam na Grotius' overlijden stil te liggen. De draad werd in de achttiende eeuw opgepakt door Jeronimo de Bosch (1740-1811) in zijn editie Anthologia Graeca cum versione Latina Hugonis Grotii edita, 5 delen in quarto, Utrecht 1795-1822 (BG no. 534).

[p. 135]

tinianum et infra - tamen et ego pro eo me debitorem profitebor. Nam et is multum debet qui per amicum consequitur ut multis prosit.

Deus bonis viris optimus diu vos bonos, patrem, matrem et liberos eorum servet ac prosperet,

Claritati vestrae studiosissimus,
H. Grotius.

Lutetiae, XII Novembris 1644.

In auctoribus epigrammatum non secutus semper editiones vulgatas, sed eas quas ex pluribus manuscriptis mihi indicavit clarissimus Salmasius.¹⁰

10 De Anthologia Graeca was in Grotius' tijd alleen voorhanden in Planudea-edities. Claude Saumaise had in 1606 te Heidelberg een blik mogen slaan in de codex met de Anthologia Palatina (codex Palatinus 23). Hij kreeg in 1615 toestemming het kostbare handschrift in eigen huis (Dijon) te bestuderen (Anthologia Graeca, ed. H. Beckby, München 1957, Einführung, p. 74-83). Zijn aantekeningen stelde hij twintig jaar later ter beschikking van Grotius (no. 2407 (dl.VI)).

Adres: Viro doctissimo Isaaco Vossio.

Adres (volgens de uitgave der Epist.): Isaaco Vossio.

Bovenaan de copie te Rotterdam: Isaco Vossio.