Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 14

6558. 1643 november 28. Aan W. de Groot.¹

Mi frater,

Gaudeo expendi abs re rationes meas quas nuper scripseram.² A veteribus multo aliter intellectum fuit id quod est in Symbolo de ecclesia catholica, quam quomodo nunc ab iis qui particulas fecere intelligitur. Maior illic cura erat conservandi corporis in una communione unoque regimine, quam pertinaciter vulgandi opinationes suas aut litigandi ob ritus.

Miseror rempublicam vestram, in qua video diversa studia circa res maximas. Deus eam a periculis servet. Si Gallis credunt, manebunt in bello;³ si Anglis parlamentariis et Scotis, addent se eorum causae.⁴

Scire velim qui sint ii qui scriptorum nostrorum editioni moram iniiciunt et cur; neque enim videntur mihi optime velle.⁵ Si ibi nihil proficere potes, restat mihi videre quid hic efficere possim; nolim enim posteros meo labore fraudare. Epigramma in Latium multi hic censebant addendum Dissertationi. Ego tamen id non feci.⁶ Mosis Amirautii respon-

1 Gedrukt Epist., p. 960 App. no. 680. Antw. op no. 6539, beantw. d. no. 6581.

2 Grotius' beschouwingen over de ‘ware kercke Christi’ waren door zijn broer in dank aanvaard.

3 In Den Haag werden de laatste voorbereidselen getroffen voor de Frans-Staatse conferentie over een nieuwe ‘alliantie offensive ende defensive’.

4 De laatste tijd groeide in de Republiek de belangstelling voor de Engels-Schotse ‘solemn league and covenant’ (S. Groenveld, Verlopend getij, p. 112 en p. 126-129).

5 Willem de Groot liet zich in de zaak van de publicatie van Grotius' Anthologia Graeca (BG no. 534) en poemata steeds misleiden door de vage toezeggingen van de uitgevershuizen van Blaeu en Naeranus.

6 Het epigram op de ‘obtrectator’ Johan de Laet (no. 6516) is niet opgenomen in Hugonis Grotii de origine gentium Americanarum dissertatio altera, adversus obtrectatorem.

[p. 723]

sionem pro Calvino adversus scriptum ex Anglico translatum⁷ solide admodum refutavit Petavius fine tomi I Theologicorum dogmatum,⁸ ostenditque eum in describenda praedestinatione plane sentire cum Arminio; in concilianda necessitate interna cum libertate nugas eum agere.

Deus te, tuam, tuos nostrosque omnes sospitet,

tibi obligatissimus frater,
H. Grotius.

7 Moïse Amyraut (1596-1664), predikant en professor in de theologie te Saumur, had in zijn Doctrinae Joannis Calvini de absoluto reprobationis decreto defensio adversus scriptorem anonymum, Saumur 1641, de leer van Calvijn verdedigd tegen een Engels tractaat dat in een aan Grotius toegeschreven bewerking de titel kreeg De absoluto reprobationis decreto; versio ex Anglico (Amsterdam (Blaeu) 1640; zie nos. 4688 (dl. XI) en 5388 (dl. XII)).

8 De passage is te vinden op p. 689 e.v. in Tomus I van de Theologica Dogmata van de door Grotius gewaardeerde theoloog Denis Petau S.J.; zie Bots-Leroy, Corresp. Rivet-Sarrau II, p. 178-180.

28 Novembris 1643.