Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 14

6523. 1643 november 9. Van H. Appelboom.¹

Illustrissime et excellentissime domine legate,

Literas Excellentiae vestrae proximas recte accepi et decenti cum devotione maximaque voluptate legi, quas cum prioribus propter summam prudentiam et insignem mei favorem thesauri loco semper habebo.

Comitia Holmensia hoc tempore celebrantur,² nec adhuc certo sciri potest an novos etiam agitent dilectus, quod nulla hoc anno in Germaniam supplementa ad exercitum

1 Hs. Den Haag, ARA, Eerste afd., coll. Hugo de Groot, aanw. 1911 XXIII no. 15 (1643, 11). Eigenh. oorspr. Handtekening afgescheurd. Antw. op no. 6509, beantw. d. no. 6549.

2 Na de plechtige openingszitting op 10/20 oktober bleef de rijksdag nog tot 16/26 november te Stockholm bijeen (Svenska Riksrådets Protokoll X (1643-1644), p. 291-337 en p. 392-421).

[p. 677]

miserint. Literae tamen aulicorum nuntiant in hoc rerum articulo maxime operam dare nostros, ut copiis firmis honestam obtineant pacem. Legati Portugallici,³ Hassiaci-Darmestadienses⁴ et Lubecenses⁵ responsa expectant.

Daniae rex ex Holsatia Copenhagiam est iturus et comitem Woldemarum magna pompa et trecentorum capitum comitatu cum duabus navibus Narvam vel Righam est transmissurus,⁶ unde cum legato Muscovitico et duobus Daniae regni senatoribus ad nuptiarum contractum ibit, quem difficilem fore autumant multi, quod primoribus magni ducatus displiceat, conditiones utriusque difficillimae proponantur et cruenta peregrinorum principum, praecipue patrui ducis Johannis, connubia sponso obversentur,⁷ qui non multo mitiorem sibi fortunam patriaeque minatur. Vix enim ferre parem norunt tumidi eius gentis Knaisii,⁸ ut vocantur, nedum superiorem, cum se nobilissimos, optimos ac prudentissimos existiment. Patri tamen, matri plebique gratum hoc est matrimonium.⁹

Nonnihil iam cessant iniuriae in freto, et appellatio nostrorum civium qui bona amiserant ad regem facta est,¹⁰ quem pronum sibi pollicentur rei, quod causa gaudeant iustissima.

Ab illustrissimo Torstensonio Elenburgum est occupatum, quod ingentum frugum, pulveris tormentarii et nobilitatis Moravicae thesaurorum copiam servabat, quae una cum comitis Lichtenstenensis¹¹ bonis in manus nostras venerunt. Neque sequior Ulfsparrii fortuna,¹² qui Domitzum 12 Octobris in suas manus redegit, postquam milites suo fungi officio recusabant, quibus cum impedimentis exeundi copia facta est. Cracovius aufugit in Poloniam, quem Koningsmarkius insequitur.¹³

Belgicas res omitto, cum sciam Excellentiam vestram eas longe melius ab aliis habere.

Deus Excellentiam vestram diutissime servet incolumem meique faventem, qui semper manebo, illustrissime et excellentissime domine,

illustrissimae Excellentiae vestrae...

3 De Portugese gevolmachtigde dr. Rodrigo Botelho de Moraes vertrok eind oktober met een boodschap van koningin Christina naar Minden (Acta pacis Westphalicae; Die Schwedischen Korrespondenzen I, p. 61-63 en p. 212-214).

4 Op 14/24 november nam rijkskanselier Axel Oxenstierna de zaak van landgraaf Georg II van Hessen-Darmstadt weer in behandeling; vgl. no. 6452.

5 Een delegatie uit Lübeck maakte op 16/26 en 20/30 september haar opwachting bij de Zweedse koningin (Svenska Riksrådets Protokoll X (1643-1644), p. 270 en p. 391).

6 Het vertrek van de Deense prins Valdemar Christian, graaf van Sleeswijk-Holstein, naar het hof van zijn geliefde Irina, dochter van tsaar Michael Fedorovitsj. Op zijn reis werd hij vergezeld door de Deense gezant Petrus Marselius en de rijksraden Oluf Parsberg en Sten Bilde van Kjærsgaard (Fridericia, Danmarks ydre politiske historie II, p. 316-320, en A.S. Radziwiƚƚ, Memoriale III, p. 151-154).

7 Oudere ingezetenen van het hertogdom Sleeswijk-Holstein herinnerden zich nog de ongelukkige reis die prins Johan (1583-1602), zoon van koning Frederik II van Denemarken, in 1602 ondernam om Xenia, de dochter van tsaar Boris Godoenov, te huwen (DBL V, p. 550).

8 ‘Knjaz’, het Russische woord voor ‘vorst’.

9 De vertrekkende prins was een zoon van koning Christiaan IV uit diens verbintenis met Kirsten Munk (1598-1658) (DBL X, p. 120-123, en XV, p. 245-247).

10 Doorgaans werden geschillen over de vaart door de Sont geslecht voor het hof van de admiraliteit te Kopenhagen (Kancelliets Brevbøger 1642-1643, p. 582 en p. 585).

11 De keizerlijke luitenant-kolonel Augustin Oswald, graaf von Liechtenstein, meldde zijn bevelhebber Matthias, graaf Gallas, dat de Zweedse opperbevelhebber Lennart Torstensson op 6 oktober de capitulatie van Sovinec (Eulenberg) in ontvangst had genomen (Doc. Boh. VII, p. 48 no. 91).

12 Begin augustus hadden de Zweedse commandanten Axel Lillie en Erik Hansson Ulfsparre de belegering van de vestingstad Dömitz ingezet. Op 11/21 oktober gaf het keizerlijk garnizoen de strijd op.

13 In Pommeren moesten de keizerlijken van generaal-majoor Joachim Ernst von Krackow (Krockow) hun steunpunten één voor één prijsgeven aan het expeditieleger van de Zweedse generaal-majoor Hans Christoph, graaf van Königsmarck.

Amstelodami, 9 Novembris 1643.

Bovenaan de brief schreef Grotius: Rec. 18 Nov.