Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 14

6292. 1643 juni 29. Van W. de Groot.¹

Frater optime,

Accepi a Blavio duodecim Lucani exemplaria, compacta sex, incompacta totidem. Dedit et Vossio et Barlaeo singula. Ego mihi inde unum, alterum filio tuo reservabo, tria

1 Hs. Den Haag, ARA, Eerste afd., coll. Hugo de Groot, aanw. 1911 XXIII no. 24, 364. Eigenh. oorspr. Antw. op no. 6268, beantw. d. no. 6312.

[p. 372]

Reygersbergiis dabo, sextum Bellimontio,² reliqua tibi mittam.

Prodiit his diebus libellus Renati de Cartes in Voetium,³ sane pro meritis eius scriptus, in quo homo Gallus, quem Voetius satis ingeniosum agnoscit, ego vero etiam non vulgariter eruditum, ipsum mendaciorum, calumniarum et hypocriseos convincit. Voetius per sibi addictos magistratus Ultraiectini nomine proclama fieri curavit, quo de Cartes quasi per edictum citatur ut Ultraiecti compareat scripti sui rationem redditurus, quod ipse neque facere tenetur et iam satis scripto suo testatus est se nunquam facturum. Nescio quomodo ille magistratum Ultraiectinum ita fascinaverit ut se tam manifeste deridendum propinare in animum induxerit.⁴

Pro eo quod de obsidione Villae Theodonis scribis, deque missione Boutelerii et Chavigniaci,⁵ gratias summas habeo. Vellem et vicissim de rebus nostris aliquid perscribere, sed nihildum actum est, neque multum actum iri videtur. Princeps prope Hulstam in aggere Namurcano castra posuit.⁶ Flandri militibus et rusticis omnes aditus ita muniverunt ut vix spes sit irrumpendi in interiora eius provinciae. Ordines Hollandiae hac septimana convenient⁷ et futurum forte est ut dominum Catsium praesidem Summi Senatus sint creaturi. Certe ipsius amici eam dignitatem pro ipso ambiunt.⁸

Diu iam est cum de Hogerbetio nihil intelligo, neque cur causae suae desit scio. Si aut ipsum aut affines videro, non desinam urgere negotium.⁹

Vergoesius noster¹⁰ per aliquot menses a febre alternis diebus recurrente fuit vexatus, et quidem non sine periculo; nunc intermittit quidem illa, sed corpus ita extenuavit ut domo pedem nondum extulerit.

De Anthologia et poematis tuis serio cogito.¹¹ Quod de erratis in editione Lucani

2 Presentexemplaren van Grotius' nieuwe aantekeningen bij Lucanus (BG nos. 430 en 431) gingen naar Willem de Groot, Pieter de Groot, Nicolaes van Reigersberch, diens neven Pieter en Johan van Reigersberch en naar de Rotterdamse pensionaris Simon van Beaumont. De Amsterdamse hoogleraren Gerardus Joannes Vossius en Caspar Barlaeus betrokken hun exemplaren rechtstreeks van de uitgever Blaeu.

3 De Epistola Renati Des-Cartes ad celeberrimum virum D. Gisbertum Voetium, Amsterdam (L. Elzevier) 1643. De in Egmond woonachtige Fransman (1596-1650) oefende hierin scherpe kritiek uit op de [Philosophia Cartesiana sive] Admiranda methodus novae philosophiae Renati Descartes van de Utrechtse en Groningse hooggeleerde theologen Gijsbert Voet (1589-1676) en Martin Schoock (1614-1669); vgl. Corresp. Mersenne XII, p. 171 en p. 198-199.

4 De vroedschap van de stad Utrecht riep René Descartes op 13/23 juni 1643 ter verantwoording. Na ruggespraak met de Haagse hofsecretaris Constantijn Huygens besloot Descartes de Utrechtenaren in een in het Nederlands vertaald schrijven van repliek te dienen (Knuttel, Cat. v. pamfl. no. 5023; C. Adam en P. Tannery, Oeuvres de Descartes, Correspondance III, p. 695-697, en IV, p. 8-17 en p. 645-648, en Th. Verbeek, René Descartes et Martin Schoock ‘La querelle d'Utrecht’, Parijs 1988).

5 Staatssecretaris (surintendant) Claude le Bouthillier, heer van Pont-sur-Seine, en zijn zoon Léon le Bouthillier, graaf van Chavigny, staatssecretaris van buitenlandse zaken, hadden onverwachts hun taken neergelegd.

6 Frederik Hendrik, over wie Constantijn Huygens schreef dat hij ‘van dag tot dag sterker [wordt]’, verkende op de 25^ste juni de omgeving van het fort Sint Anna in de polder van Namen (Zeeuws-Vlaanderen) (Briefw. C. Huygens III, p. 395).

7 De Staten van Holland kwamen pas op 7 juli bijeen (Res. SH, dd. 23 mei en 7 juli 1643).

8 Raadpensionaris Jacob Cats (1577-1660) was een van de drie kandidaten die voorgedragen waren voor de zetel van president van de Hoge Raad (Briefw. C. Huygens III, p. 390).

9 Grotius toonde belangstelling voor het proces dat de familie Hogerbeets had aangespannen tegen de Leidse stadsbestuurders; vgl. nos. 6282 en 6283.

10 Willem van der Goes (1613-1688), telg uit een katholieke familie van advocaten, had in de jaren 1640-1641 Grotius geholpen bij het laten verschijnen van diens werken in de Republiek. In 1653 raakte hij betrokken bij een vechtpartij waarbij hij zijn belager dodelijk verwondde. Het gevolg was dat Van der Goes in 1654 uit de Republiek verbannen werd. Jarenlang leefde hij als ambteloos burger in Wenen. In 1673 kreeg hij toestemming naar het vaderland terug te keren (NNBW VIII, kol. 616-620).

11 Willem de Groot moest beslissen aan wie hij de uitgave van Grotius' Anthologia Graeca (BG no. 534) en poemata het best kon toevertrouwen. Viel zijn keuze toch op dr. Joan Blaeu of leek de Rotterdamse boekhandelaar-uitgever Johannes Naeranus na de vele misslagen van de Amsterdamse uitgever eerder in aanmerking te komen?

[p. 373]

commissis, quae et ipse deprehendi, scribis mihi valde displicet. Curandum est ne simile quid in aliis tuis operibus eveniat. Quando Notata tua in Vetus Testamentum proditura in lucem sint, quaeso ex te intelligam. Magno enim videndi teneor desiderio, ut et alii quamplurimi.¹²

Deus te tibi, tuis, nobis, nostris totique ecclesiae suae diu servet incolumem. Vale,

tibi obsequentissimus frater,
Guilielmus Grotius.

12 Grotius' Annotata ad Vetus Testamentum werden te Parijs in de koninklijke drukkerij van Sébastien Cramoisy gedrukt. Het werk verscheen pas in 1644 (BG no. 1137).

Raptim. Hagae, XXIX Iunii 1643.

Adres: A monsieur/monsieur Grotius, ambassadeur de la reine et couronne de Suede, à Paris. Port 14 s.

Bovenaan de brief schreef Grotius: Rec. 7 Iulii.

En in dorso: 29 Iunii 1643 W. de Groot.