Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 14

6216. 1643 mei 16. Aan W. de Groot.¹

Mi frater,

Rogo de retundenda Riveti ferocia,² de poematis, de Anthologia perpetuo memineris et instes iis qui per se tardi sunt. Ea est aetas mea ut quae elaboravi ea non promovere tantum, sed et protrudere debeam, ne quid posteritati pereat quod usui esse possit. Lugdunensibus theologica mea nolim credere. In Anthoiogia forte minus periculi sit, si quis librarius et corrector reperiantur, viri boni.³ Suaviter ridemus et ego et uxor de fabulis ad nos pertinentibus.⁴ Discant hoc exemplo homines non omnia illis credenda.

Hollandis et Zelandis concordiam opto ad bonum publicum, rem in tanto hominum numero difficilem obtentu, difficiliorem servatu in multum tempus, quod saepe occasiones dat ambitiosis et avaris publicum bonum postponendi privatis gratiis.⁵ Persto in eo desiderio ut libellus offeratur de chartis meis⁶ et res tota narretur ita ut gesta, etiamsi nihil obtenturi simus. Habeo causas iustissimas cur id petam. Si nihil fiat, eo iustius et ego quas habeo chartas retinebo.

Rex tractam diu inter longos cruciatus christiana cum patientia toleratos vitam finiit 14 Maii, tertia post meridiem hora. Notant curiosi talium pari hora, pari mense, pari die mensis regni initium ei obtigisse per patris mortem.⁷ Regina et rex puer⁸ urbem intravere post meridiem diei XV. Magistratus urbis obviam eis processit et regi claves tradidit.

Tibi obligatissimus frater,
H. Grotius.

1 Gedrukt Epist., p. 953 App. no. 653. Antw. op no. 6202, beantw. d. no. 6229.

2 Grotius' medestanders in de Republiek gingen een discussie met de Haagse hofpredikant André Rivet over diens Apologeticus pro suo de verae et sincerae pacis ecclesiae proposito, contra Hugonis Grotii Votum (BG no. 298 en BsG no. 319) uit de weg.

3 Een uitgever moest gevonden worden voor Grotius' poemata en Anthologia Graeca (BG no. 534). Op aanbiedingen van Leidse drukkers ging Grotius op aanraden van zijn broer niet in; zie ook nos. 5845 en 5876 (dl. XIII).

4 Het nieuwtje ging dat Grotius een kardinaalshoed begeerde. Om die reden zou hij zijn echtgenote in een klooster willen achterlaten.

5 De Staten van Holland en Zeeland hadden overeenstemming bereikt op het punt van de beveiliging van de kustwateren. Thans waren twee delegaties uit hun gelederen onderweg om de andere gewesten te overtuigen van de noodzaak om wijzigingen aan te brengen in de instructies van de gedeputeerden ter generaliteit.

6 Grotius drong de laatste tijd sterk aan op teruggave van de papieren die bij resolutie van de Gecommitteerde Raden dd. 31 oktober 1619 uit zijn Rotterdamse huis waren gelicht.

7 In de middag van de 14^de mei 1610 verliet koning Hendrik IV in een karos het Louvre. Onderweg werd hij met een mes aangevallen door François Ravaillac. Met een steek in het hart maakte deze een einde aan het leven van de vorst (Registres journaux de Pierre de l'Estoile IV, p. 425-456, en Mémoires de Montglat I, p. 405).

8 Deze berichten komen ook voor in Grotius' nieuwsbrieven van 16 mei.

16 Maii 1643.

[p. 268]

Dies quo rex ex hac vita abiit ad caelestem erat dies Resurrectionis Dominicae. Ante mortem rex iussit fratrem suum et reginam se mutuo amplecti in testimonium sincerae benevolentiae. Post mortem regis cum regina se cum novo rege in cubiculum subduxisset, venit princeps Condaeus et posito genu fidem dixit pro praefectura aulica aliisque muneribus; deinde osculatus est manum regis. Venit deinde dux Aurelianensis - nam fratris regis nomen iam alter occupat - et osculatus manum regis fidem dixit. Cum regina in urbem veniret, cinctus erat currus velut iusto exercitu peditum et equitum, qui regii corporis custodes esse solent. Sedebat regina aversa - ita ei mos est - media inter filios duos, ad latus alterum Lansaca regis educatrix, in altero dux Aurelianensis, contra reginam Brassaca, prima domesticarum reginae. Per iter omne magni clamores ‘vivat rex’. Qui a rege restituti sunt nunquam hostili fuere in patriam et regem animo, sed partim ob suspiciones cardinalis, hominis timidissimi, coniecti in carcerem aut eiecti regno, partim atrocibus eius iniuriis trusi ad hostes. Quare spes est bene hoc quod rex fecit regno versurum.

Uxor mea nunc scribendi tempus non habet, sed voluit a me scribi, ut ab arresto liberos quater mille quingentos florenos pecuniae Treselianae, ut ea cedat remonstrantibus, amicis nostris.⁹

9 Maria van Reigersberch had in de zomer van 1641 haar geld opgeëist uit het failliete handelshuis van Daniel Tresel te Rouaan; vgl. nos. 5168 en 5183 (dl. XII). Deze som gelds schonk zij aan de remonstrantse broederschap ter compensatie van de verliezen die de Broederschap in het bankroet had opgelopen; vgl. nos. 5598, 5612 en 5871 (dl. XIII).